1
DE GELDKIST VAN DE
R. T. M.
UIT HET KATHOLIEK
VERLEDEN.
VRIJDAG 12 NOVEMBER 1937
Hoe een gedeelte van het geld
besteed is.
„AMICITIA*',
Eerste lustrumviering.
NED. OPERA-ENSEMBLE.
Der Freischütz.
gET ZUID-HOLLANDSCH
KOFFIEHUIS.
KON. NED. AARDRIJKSKUNDIG;
GENOOTSCHAP.
KANTOOR BRIDGE-BOND-
COMPETITIE.
„Een ingepieur op reis in de
Vereenigde Staten."
EEN VERLOREN BEURS.
P. V. DE NOORDERPOST.
HILARITEIT IN DE RECHTSZAAL.
Waarom de Leeuwenstraatsche kerk
in 1713 tijdelijk gesloten werd.
DE R. R. C. „FEIJENOORD".
NIEUWBOUW AAN DE^
SCHIEKADE.
Gebouw van de N.V. Algemeene
Levensverzekeringbank.
„SPEKSNOETJE'S AVONTUREN",
Een uitgave van de Nationale
Levensverzekering-Bank N.V.
Rotterdam.
HOOGER ONDERWIJS.
Bi, snelverkeer geen alcohol
Nadat de beide R. T. M.-mannen, wegens
hun werkzaam aandeel in het verdwijnen van
de kist met geld uit den wagen van de R.
T. M. terechtgestaan hadden, is de zaak be
handeld van de 32-jarige Johanna H., de echt-
genoote van den spoorwegwerker A. v. d. E.,
die als de auctor intellectualis van den dief
stal van de geldkist kan worden aangemerkt,
die een gedeelte van het gestolen geld als
geschenk zou hebben aangenomen, dan wel
vervoerd en bewaard.
Het is geen gewoonte, dat voor de recht
bank worden gebracht de echtgenooten van
degenen die diefstal hebben gepleegd, omdat
zij van het gestolene hebben geprofiteerd,
maar in dit geval werd hierin toch wel aan
leiding gevonden, omdat deze vrouw meer
van het geld geprofiteerd heeft, dan in nor
malp gevallen geschiedt. Gebleken is, dat zij
in enkele maanden tjjd, na 1 October 1936,
een bedrag van 936 heeft uitgegeven en
zulke uitgaven zijn voor iemand, die 7-50
ondersteuning geniet en een kostganger houdt
die een even groot steunbedrag ontvangt, on
mogelijk, zoodat voor de hand ligt, dat men
vermoedt, dat men hier te doen heeft met
een gedeelte van het gestolen geld, dat, zoo
als men zich herinneren zal, nog niet voor
den dag gekomen is, ondanks alle moeite,
die de politie zich daarvoor getroost heeft.
De verdachte heeft een opgave gedaan van
de wijze, waarop zjj aan het door haar uit
gegeven geld is gekomen. Ten eerste heeft
zij een bedrag van 300 moeten betalen aan
mr. Dambrink, den advocaat, die haar man
in eersten aanleg verdedigd heeft. Aan mr.
Eikelenboom, die verdachte's verdediging
voerde in hooger beroep, had zij 565 betaald
en tenslotte was er voor den kostganger nog
een bed gekocht, dat een uitgaaf had gevor
derd van 96. Verdachte beweerde, dat de
aan mr. Dambrink gezonden gelden spaar
geld van haar waren. Voor de betaling van
mr. Eikelenboom had zij bij een zekeren van
Waardenburg een leening van 500 gesloten
en tenslotte heeft de kostganger zelf z\jn
bed betaald.
Het O. M. heeft met eenige getuigen wil
len aantoonen, dat de beweringen van deze
vrouw niet op waarheid berustten. Zoo is er
in Februari 1936 ingebroken ten huize van
zekeren Van der Male, bij wien verdachte
en haar man de functie van huisbewaarders
vervulden. Die inbraak is gepleegd op een
tijdstip, dat er veel geld van opgehaalde hu
ren in huis was. De politiemannen, die da
delijk een onderzoek hadden ingesteld, had
den reeds spoedig den indruk gekregen met
een gefingeerde inbraak te doen te hebben,
doch deze kwestie werd nu terzijde gelaten.
Van belang was thans, dat verdachte toen
beweerd had, dat ook van haar geld was
gestolen en dat zij alles kwijt was. Nu ver
klaarde zij, dat zij op haar slaapkamer nog
een spaarbusje had met 330, dat hij die
gelegenheid niet gestolen is. Volgens haar
heeft zij daarvan ook mededeeling gedaan
aan den majoor van politie J. Drijver, die
dit pertinent tegenspreekt.
Over deze kwestie wordt later, als getuige
a décharge de moeder van verdachte gehoord.
De begroeting tusschen moeder en dochter is
buitengewoon hartelijk, zoo zelfs, dat de pre
sident mr. G. J. van Oosten Slingeland meent
getuige hiervoor een berisping te moeten
geven.
Getuige: Maar edelachtbare, het moeder
hart spreekt.
De president: Dat geldt hier niet.
Na dit korte Incident wordt het verhoor
van deze getuige begonnen en het blijkt, dat
zij daarbij verklaringen doet, die lijnrecht in
strijd zijn met de opgaven van majoor Drij
ver. De president brengt haar dit ook onder
het oog, maar getuige zegt daarop:
Dun jokt majoor Drijver.
De president brengt getuige onder
het oog, dat er ernstig vermoeden bestaat,
dat getuige niet de waarheid zegt, maar als
zij toch volhoudt, wordt haar verklaring op
schrift gesteld, ondanks de mededeeling van
den verdediger mr. A. J. M. Schuurmans, dat
hij op het hooren van dezÊ getuige geen prijs
meer stelt.
Nadat de griffier de verklaringen heeft
opgenomen wordt getuige gevankelijk weg
geleid.
Het O.M. waargenomen door mr. F. M.
Wilbrenninck heeft in een uitvoerig requisi
toir verdachte's schuld bewezen geacht en
haar veroordeeling gevraagd tot een ge
vangenisstraf van 8 maanden.
Mr. Schuurmans achtte het bewijs niet ge
leverd en concludeerde tot vrijspraak.
Eenzelfde straf, doch dan met aftrek van
het voorarrest heeft het O.M. geëischt tegen
den 25-jarigen chauffeur J. V. gedetineerd,
die zich in Mei van dit jaar tot de vorige
verdachte gewend had met het verzoek hem
100 te geven, waaraan zij voldaan had.
Ook dit geld werd geacht afkomstig te zijn
van de gestolen geldkist-
Verdachte gaf toe het geld van de Vorige
verdachte ter leen te hebben gekregen, doch
hij ontkende geweten te hebben, dat dit geld
van de gesolen kist was.
In zijn zaak werden een aantal getuigen
gehoord, uit wier verklaringen duidelijk bleek,
dat verdachte volkomen op de hoogte was ge
weest van de omstandigheid, dat v. d. E. de
geldkist had weggenomen. Dat hij zich tot
diens vrouw, wier man door de rechtbank tot
2Ya jaar gevangenisstraf was veroordeeld en
die zelf van 7.50 ondersteuning in de week
moest leven, gewend heeft om het gelei, be
wijst reeds, dat verdachte wist, dat het geld
dat hem verstrekt werd. niet op eerlijke wijze
was verkregen.
't Was in October van het jaar 1932, dat
„Amicitia", de tooneelsectie van de Mannen-
Congregatie van den Westzeedijk voor de eer
ste maal voor het voetlicht trad. Sedertdien
zijn de „Amicitianen" geregeld op het tooneel
verschenen en wel in een reeks van voorstel
lingen, welke hat bewijs leverden, hoe serieus
de. edele tooneelkunst hier wordt beoefend. Nu
eens in het meer ernstige, dan weer in het
meer vroolijke genre gaven zij voor menig goed
doel hunne medewerking en oogstten daar
mede steeds zeer dankbare waardeering. De
kring van „supporters", als wij ze zoo noemen
mogen, nam gestadig toe, niet het minst, om
dat de avonden van „Amicitia" altijd avonden
zijn van beschaafd amusement en, zooals de
naam van de club ook aanduidt, steeds een
vriendenkring weten te scheppen.
„Amicitia" gaat er groot op een actieve
onderafdeeling te zijn van de Maria-Congre-
gatie van den Westzeedijk, 't Was nog dezer
dagen, dat wij bij de herdenking van den on-
vergetelrjken Pater Sengers, eersten directeur
dezer congregatie, de gelegenheid hadden er
op te wjjzen, hoe van den beginne af aan
en die is nu al zoo wat een tachtig jaar ge
leden hier steeds het echte katholieke
apostolaat in de praktijk is gebracht, door op
alle terrein des levens den strijd voor het goede
en het edele te ontplooien. In de vroegere Sta-
nislaus-vereeniging, de oudste katholieke jon-
gelingsvereeniging van onze stad, werd al reeds
het tooneel beoefend als factor van beschaving
van geest en hart voor eigen leden en toe
schouwers.
Het vijf jaar oude „Amicitia" loot van nieuw
ontluikend leven in de aloude Congregatie,
was dus in zekeren zin herleving van een tra
ditie. Maar nog sterker wordt dit geaccentu
eerd en nog hechter die brug naar het ver
leden geslagen door het feit, dat het jonge
„Amicitia" zich zoo heeft mogen en kunnen
ontwikkelen onder de bekwame leiding van den
heer C. L. Hoogstraaten, die indertijd juist in
die Stanislaus-vereeniging zijn groote liefde
voor het tooneel heeft verworven.
Onder zijn beproefde leiding zal „Amicitia"
nu Zondagavond a.s. in het gebouw „Palace"
aan de" Ged. Botersloot, een opvoering geven
van het blijspel „Er was een steenhouwer". Zij
die vorige avonden van „Amicitia" hebben
bijgewoond, weten, welke een echt amusante
avond hun wacht. Na afloop der voorstelling
is er, zooals gebruikelijk, een gezellig samen
zijn.
Een groot gedeelte der plaatsen, 1» reeds
weg. De overige kunnen nog besproken wor
den morgen, Zaterdag, van 5—8 en Zondag, den
dag der uitvoering, van 12 uur aan het
parochiehuis, Van Vollenhovenstraat 7 en des
avonds aan de zaal.
Naar begaande, op deze pagina voorkomende
annonce, zij verwezen voor nadere bijzonder
heden.
JLen geschenk voor Boymans. De
'groote Lodewijk XV-staande klok met
speelwerk, welke het R'damsche museum
o.m. ten geschenke ontving van mevrouw
P. M. Twiss'Marini Buys.
VAN TRAPLEER GEVALLEN.
De 42-jarlge H. Kroon, wonende Soeten-
daalscheweg, is gisteren tijdens werkzaam
heden in een pand aan de Schiekade van
een trapleer gevallen. De man bekwam een
hersenschudding en een linker polsfractuur.
Hij is per G.G.D. overgebracht naar het zie
kenhuis aan den Bergweg.
MACHINISTEN-EXAMEN
Te 's-Gravenlhage slaagde voor het eerste
gedeelte B de heer P. de Haan, alhier.
Van „Turandot" naar de „Freischütz" be-
teekent het terugbladeren in de geschiedenis
van het muziekdrama over meer dan 'n eeuw.
Terwijl Puccini in zijn „zwanezang" zich alle
moeite geeft om zelfs den schijn van gesloten
cantilenes te vermijden, gaat Carl Maria von
Weber's compositie geheel op in opera-con
structies naar den ouden stijl, al speurt men
in de muzikale omlijsting der Samiel-figuur,
na verwant aan Mefisto, een preludiëeren op
het Wagneriaansche Leitmotiv.
Het gegeven dezer opera die slechts een
enkele maal in de latere jaren nog op de
Nederlandsche planken verscheen is ont
leend aan de romantiek der Boheemsche
folklore, sagen wevend rond een legendari
sche Wolfskloof, diep in het woud gelegen,
waar de booze geest zijn verblijf hield om
er op de arme menschenzielen te loeren,
daarbij voor het onderhavige geval partij
trekkend van een volksgebruik, dat meer een
misbruik heeten mocht en dan ook aan het
slot der opera wordt afgeschaft: hét proef -
schieten door de dorpsjongelui met als inzet
een der als bruid aangewezen dorpsschoonen.
Te begrijpen, dat de jonge jager Max, die
op de dochter van den houtvester, Agathe,
verliefd is en daardoor allicht niet meer zoo
zeker van zijn schot, het oor leent aan de
mooie praatjes van zijn makker Caspar die
met den duivel een contractje heeft loopen,
waarvan hij uitstel hebben wil -— om zich
den titel van schutters-koning te verzekeren
door ook een afspraakje met jager Samiel
te maken voor de leverantie van „vrjjkogels",
die immers nooit missen.
Een bezoek aan de „Wolfsschlucht" is het
gevolg met de penibele gevolgen van dien.
Maar gelukkig slaagt de duivelschë opzet
slechts ten deele en valt de valsche Caspar
bijtijds door de mand om Max zijn geliefde
(voor het doel arglistig gemetamorfoseerd in
een blank-onnoozel duifke) nog levend, zij
het door hem onopzettelijk gewond, in de
armen te voeren.
Of het romantische geval volkomen volgens
de intenties van en componist voor en over
het voetlicht werd gebracht? Wij willen aan
stonds vaststellen, dat, ofschoon het hier een
gecompliceerder opgave gold dan bij de „Mar
tha" er over het geheel genomen vooruitgang
viel te constateeren sinds de vorige uitvoering.
De ouverture klonk alvast veelbelovend en
ook verder op den avond toonde het orkest
van Leo Pappenheim zich voor zjjn taak vrij
wel berekend. Ook de inzet met het Victoria-
koortje deed het heel goed en de dames en
heeren weerden zich flink bij de Boheemsche
wals.
Van de solisten waren de beide vrouwen
partijen verreweg het best bezet. Dini Erkens
in de rol van het omstreden bruidje Agathe
en Corita van Alphen-Roos als haar kittig
nichtje Aennchen maakten in H verrassend
goed haar entree; de laatste met haar vlot
gezongen en geacteerd „Kommt ein schlanker
Bursch gegangen", de eerste met het wellui
dend en gevoelig voorgedragen „Leise leise
fromme Weise"„süsz entzückt entgegen
ihm".
Die „er" (n.l. Max) was Johan van der
Ploeg, geen slechte stem hoe natuurlijk
zong hij zijn „Durch die Walder durch die
Auen" maar die in zjjn voordracht niet
altijd weg wist met de emoties die hem van
alle kanten bestormden. Chris van Dam als
zijn verraderlijke vriend Caspar bracht zijn
dubbelhartige rol er beter af. Vooral het ge
vaarlijke tafreel ln de Wolfskloof goed ge-
ensceneerd door Gerard Giesen, die ditmaal
de regie had en knap aangevuld met choreo
grafische figuratie deed zijn levendige actie
niet al te onaannemelijk zijn.
Ook bij het aardige bruidsmeisjes-koortje
„Wir winden dir den Jungfernkranz" was de
hand van den nieuwen regisseur terdege merk
baar.
Coen Muller, wiens diepe spreekstem zic.i
uitnemend leende voor de Samiel-figuur, bleek
de gevolgen van den op hem gepleegden „aan
slag" reeds geheel te boven.
Als Cuno de houtvester was Louis Smits-
huysen een waardige verschijning en in het
rolletje van Bohemens vorst Ottokar viel de
warme bariton op van Gerard Holthaus, die
zich ook in dramatisch opzicht er best door
heen sloeg.
Last but not least kwam Willem Hercken-
rath ons onthalen op een melodieuze verklan
king der Heremiet-partij, waarbij we slechts
konden betreuren, dat ze zoo klein was.
Er was vrij veel publiek naar Rotterdams
Grooten Schouwburg getogen en er werd gul
geapplaudisseerd. Behalve de beide dames,
die alsmaar met bloemen werden bedacht, had
den ook directeur van Dam, dirigent Papen-
heim en debutasit Holthaus een bloemenhulde
in ontvangst te nemen.
Een avond, die den twijfel van het weife
lend begin, een stuk naar den achtergrond
heeft geschoven. L. H.
Het bekende Rotterdamsche hotel en café
restaurant „Het Zuid-Hollandsch Koffiehuis"
aan de Korte Hoogstraat, in de wandeling
kortweg genaamd ,,'t Zuid", heeft een belang
rijke vernieuwing ondergaan. Reeds gerui-
men tijd voélde de directie behoefte aan meer
comfort, voornamelijk ten gerieve van de
buitenlandsche gasten. Het meest was er be
hoefte aan rustige schrijfkamers en een rui
mere lounge, terwijl tevens het café-restau
rant diende te worden gemoderniseerd. Archi
tect Jan Lelieveldt kreeg opdracht het Zuid
deze verjongingskuur te doen ondergaan. Na
een kuur van zes a zeven weken kon het
resultaat van deze renovatie gisteren worden
getoond.
Zonder de sterk geprononceerde 19e-eeuw-
sche architectuur van den gevel van het hotel
te schaden, is Jan Lelieveldt erin geslaagd
door middel van zwarte granietplaten, ge
broken door goud-glazuurtegels, het beneden
gedeelte, een even voornaam als modern ca
chet te verleenen. Een luifel met néon-ver-
lichting vormt een geslaagde afsluiting van
de nieuwe pui.
De belangrijkste vernieuwing is evenwel in
het interieur van 't Zuid tot stand gekomen.
Een mooie, smaakvolle en ruime entrée heeft
het hotel gekregen met een in blank eiken
en coromandel uitgevoerde betimmering en
lichte plastica muurbekleeding. Een nieuwe
ruime hoteltrap voert naar het bordes en
naar de schrijfkamers en vandéar naar het
hotel. In het achtergedeelte der lounge is een
gezellig hoekje gemaakt ten gerieve van de
hotelgasten om nog iets te gebruiken na
sluitingstijd van het café. De café-zaal heeft
een geheel nieuw interieur gekregen. De be
timmering werd gehouden in sapeli-^ahonie-
hout, terwijl de wanden in goud-plastica zijn
gedecoreerd. Moderne luchters, uitgevoerd
naar eigen ontwerp, geven de zaal een over
vloed van licht. Het geheel is een vlot, smaak
vol geheel geworden, waarbij het zakelijk
karakter met opzet werd bewaard. De ver
nieuwing vraagt alleen om voortzetting tot
de nog in haar ouden doen gebleven ge
deelten.
„Damesporlret" van Theo Swagemakers,
op een tentoonstelling te Eindhoven
geëxposeerd.
BRANDJE IN BOEKWINKEL.
Hedenmorgen te kwart voor 12 is door
onbekende oorzaak brand uitgebroken in den
kelder van den boekhandel van Van den
Hengel aan de Hoogstraat 385. Een partij
emballage had vuur gevat.
De brand werd gebluscht met een slang op
de waterleiding door met rookmaskers voor
zien personeel van de afdeeling brandblusch-
middelen onder leiding van hoofdman Bak
ker. Mede aanwezig waren slangenwagens 21,
17, 15, 27, 19, u en 8 en de motorreserve-
wagen 1.
De uitslagen van de Woensdag 10 dezer
voor de K.B.B.R.-competitie gespeelde bridge-
wedstrijden lulden:
Groep C. Comm Cable Cy wint van De Tw.
Bank 2 met 10 MP.; G. T. D. wint van Roba-
ver 2 met 5 MP.; Müllerco 2 wint van Postal
Builders met 13 MP.
Groep D.: A.V.I.B, wint van Müllerco 3 met
7 MP.; Emballage wint van Ervea 1 met 6
MP.; Ermezo 2 wint van Robaver 4 met
19 MP.
Voor de leden en genoodigden van het
Aardrijkskundig Genootschap hield ir. Wou
ter Cool, die als lid eener Nederlandsche de
putatie van ingenieurs in September van het
vorige jaar naar het derde wereld-krachtcon-
gres te Washington is geweest, een lezing op
Donderdagavond 11 November, in de aula
der Nederlandsche Handels-Hoogeschool.
De bedoeling van deze internationale sa
menkomst, waaraan ongeveer 2000 personen
deelnamen, was niet zoozeer het behandelen
van technische vraagstukken, als het be
schouwen van de economische zijden, ver
bonden aan het stichten en exploiteeren van
openbare nutbedrijven, voornamelijk ten be
hoeve van de eleetriciteitsvoorziening en de
coördinatie van verschillende energiebron
nen.
President Roosevelt had in deze voor zijn
verkiezing den steun van de oude wereld
noodig, waar tal van deze nutbedrijven aan
openbare lichamen behooren en door deze
geëxploiteerd worden, in tegenstelling met
den toestand in de Vereenigde Staten. In dit
opzicht werd weer bewaarheid het bekende
Amerikaansche gezegde, dat de Unie nog
nooit een oorlog verloren heeft, doch nog
nimmer een conferentie gewonnen. De Euro-
peesche gedelegeerden hebben zich angst
vallig onthouden van inmenging in de Ame
rikaansche toestanden, ondanks de soms mee-
sleepende debatten der bedrijfsleiders en
bankiers en politici van Amerikaansche zijde
in de vergaderzaal aanwezig.
Jlet congres werd gevolgd door een drie-
weeksche spoortreinreis via Canada langs de
Noordzijde der Vereenigde Staten, vervol
gens langs de Westkust en de Zuidgrens weer
terug naar New York, het uitgangspunt. Ir,
Cool vertelde veel van de technische objec
ten, welke op dien tocht werden bestudeerd.
Met een herinnering aan het beroemde
monument in Chicago van Taft, den tijd voor
stellend, waaraan de menschheid voorbij
trekt, besloot ir. Cool zijn aandachtig beluis
terde rede, welke door zeer fraaie lichtbeel
den, meest naar eigen opnamen, werd toe
gelicht.
Aan het slot betuigde de heer W. A. En-
gelbrecht, voorzitter van het plaatselijk co
mité van het K.N.A.G., den heer Wouter Cool
den dank van het auditorium.
In zijn inleiding had de heer Engelbrecht
de verdienstelijke werkzaamheden van den
heer Cool te Rotterdam gememoreerd bij de
groote vooroorlogsche uitbreiding, waaraan
hij als ingenieur van de Gemeentewerken
belangrijk medegewerkt heeft.
De commissaris van de 4de afdeeling ver
zoekt dengene, die vermoedelijk in het jaar
1934 aan den Rotterdamschedtjk bij het Pomp
station een tasch inhoudende o.m. een beurs
met geld 50 heeft verloren, zich aan zijn
bureau Oostervantstraat, afdeeling Justitie te
willen vervoegen.
He betreft een tasch, welke waarschijnlijk
van een motorrijwiel 1» gevallen en vermoo-
delijk toebehoort aan een bewoner van de
Gedempte Siaak.
In bovengenoemde vereeniging zal Zondag
a.s. de laatste vlucht gehouden worden van
de drie-steden, vanuit Numansdorp. Deelname
voor alle leden van een erkende vereeniglng,
wonende binnen de grenslijn als volgt: Cein
tuurbaan, Bergweg, Bergpolder, Nenijto, Dier
gaardesingel, Kruiskade, Hofplein, Rotte
Kade, Zwaanshalskade, verder het Noorden
tot Ceintuurbaan.
Inkorven Zondag a.s. bij den heer J. P- van
Tol, Noordsingel 121, hoek Bergstraat. Dui
ven los 12 uur.
Zondagavond 7,30 zal uitreiking van de
eereprijzen plaats vinden.
Zaterdag 13 en Zondagavond 14 November
a.s. geeft de N.V. Ver. R'd. Hofstad-Tooneel,
directeur Cor van der Lugt Melsert, in den
Grooten Schouwburg, de eerste voorstelling®"
te Rotterdam van „Hilariteit in de rechtszaal"
(Laughter in Court), een nieuw Engelseh blij
spel ln drie bedrijven van Hugh Mills. H°oft
rollen hierin worden vervuld door mevrouw
Annie van der Lugt Melsertvan Ees, c
heeren Theo Frenkel, Adolphe Engers, Anion
Roemer, Piet Bron, Ludzer Eringa> e'
In de jongste aflevering van de „Bijdragen
van het Bisdom Haarlem" verscheen een
artikel van de hand van pater Daim. van
Heel O-F.M. getiteld „Waarom werd de kerk
in de Leeuwenstraat te Rotterdam in 1713
tijdelijk gesloten?"
Door een decreet van de Staten Generaal
werden de Jesuieten uit het land verbannen
en in Juli 1708 verlieten zij de Leeuwen
straatsche kerk te Rotterdam, waar zij vanaf
het begin der 17e eeuw de kerkelijke dien
sten hadden verricht. Met verlof der stede
lijke overheid werden zij vervangen, door
twee paters Dominicanen, die een Statie aan
het Steijger hadden. Maar een invloedrijk
koopman, Jacobus Meijers. die vele relaties
had met de Minderbroeders (zijn oom, zijn
broeder en twee neven behoorden tot die
Orde), wist bij het Stadsbestuur te bewer
ken, dat de. kinderen van Franciscus zich in
de kerk van de Leeuwenstraat mochten ves
tigen „wijl daardoor de vrijheid van het ge-
'weten meer werd gewaarborgd en de gees
telijke belangen der Kerk meer werden be
hartigd".
De Provinciaal Pater Bonaventura van.
den Dijcke, welbekend om zijne geschriften
tegen de Jansenisten, bestemde voör Rotter
dam pater Judocus van Vechel, die te Leu
ven de theologie doceerde en pater Reijnerus
Reijnaerts. Beiden ontvingen den 21sten Mei
1709 van den vicaris-generaal te Keulen hun
geloofsbrieven en vreemd genoeg, alleen van
pater Van Vechel staat vermeld: „den 13 Aug.
1709is op versoeck van verscheyde
koopluijden en' ingesetenen dezer stad geper-
mitteert dat N. van Vechelen sijnde van de
Franciscaner ordere bij provisie dienst zal
moogen doen in de Rooms Catol. kerek inde
Leeuwestraat en is wijder goet gevonden
ende verstaen dat daer jegens de twee nood
hulpen sijnde vande Dominicaner ordere
sullen moeten vertrekken."
Op het feest van Maria ten Hemelopne
ming droeg pater Van Vechel voor de eerste
maal in de St. Rosaliakerk een plechtige
Hoogmis op, onder welke hij een predikatie
hield. Wij vermoeden, dat hij 'n paar jaar
alleen de Statie verzorgd heeft want in een
H.S. „Complicatio chronologica", berustende
in het kloosterarchief te Weert, lezen wij, dat
pater Reijnaerts pastoor was te Bommel en
niet, tenzij met de grootste moeite, die Statie
kon verlaten en daarom werd, doch eerst in
1711, in zijn plaats gezonden pater Petrus
van den Braeck.
Slechts een paar jaar werkten de paters
aan het zielenheil, toen zij moesten onder
vinden, dat de regeeringslieden te Rotterdam
allesbehalve „Paepsgezind" waren. In de
laatste dagen van December 1713 werd de
Rosaliakerk op last van het Stedelijk bestuur
gesloten en konden er dus geen kerkelijke
diensten gehouden worden. De pastoor en
zijn kapelaan werden in de Stads Doelen ge
gijzeld. Dit heeft ongeveer een maand ge
duurd.
Aan geen enkele zaak worden in de Reso
lution van de Weth. te Rotterdam zoovele
bladzijden gewijd als aan deze. Men vindt er
een volledig verslag van de verschillende ver-
hooren en zelfs de ingekomen en verzonden
brieven worden er geheel en al afgeschreven.
In het kort zullen wij aangeven, om welke
redenen de kerk werd gesloten en de paters
op de Stads Doelen in gijzeling zaten en hoe
het verloop was van deze voor,de katholie
ken zoo onverkwikkelijke zaak.
Een zekere Michael Cannaers, geboortig
van Heusden in het land van Luik, oud 36
a 37 jaar, die als Minderbroeder in de kloos
ters te Antwerpen, Venray, St. Truiden en
Heinsbergen had vertoefd, was zijn heilige
roeping ontrouw geworden en jammerlijk af
gedwaald. Hij had een huwelijk aangegaan
en leefde met zijn onwettige vrouw op de
Visschersdijk te Rotterdam, boven een katho
liek Jacobus Meijer, een pruikenmaker. Vol
gens een schrijven van pater Van den Braeck
aan den Custos der provincie Philibertus
Maes, hetwelk in het archief der Minderbroe-
dert te Weert wordt bewaard, werd Can
naers gekweld door gewetenswroegingen en
vroeg aan pater Van Vechel raad, op welke
wijze hij naar zijn klooster zon terugkeeren.
Deze antwoordde hem: Zonder mijn raad zijt
gij hier gekomen, zonder mijn raad zult gij
kunnen terugkeeren, gij zijt oud genoeg en
weet wat ge doen moet. Dit geschiedde op
de vigilie van St. Andreas 1713. Een der da
gen daarna vroeg Cannaers papier om aan
den provinciaal te schrijven. Het werd hem
gegeven. Pater van den Braeck verzond den
brief aan zijn overste, deed tevens een goed
woord van den ongelukkige, afgedwaalde
en Cannaers vertrok met een schip in gezel
schap van Meijers over Dordrecht en Ber
gen op Zoom naar Antwerpen.
Zijn zoogenaamde vrouw, hierover ten zeer
ste verontwaardigd, hitste het volk tegen de
paters op en beschuldigde hen bij de stede-
lijke overheid, dat zij door geweld haar man
buiten het land naar een klooster gebrac
hadden.
Beide paters werden geciteerd en her
haalde ondervragingen, ook omtren
welke met de zaak niets te maken hadden,
waarop zij onder eed moesteni
was het oordeel: daar gij
vragen beantwoord hebt moet ge z°rgendat
Cannaers binnen 14 dagei hier verschat,
om te getuigen of hu vrijwillig of gedwongen
naar zijn klooster is teruggekeerd „of wij
sullie met ulie heuser voortgaen; interim de-
tinebimini in de Stadsdoelen bewaert met 2
dienaers van de iustitie nacht ende dagh ge-
scheiden van malkander zonder acces van
imant, behalven dat de Stadtsbodens ulie uijt
naem van de Edele Achtbare Heeren van de
Magistraet dagelijckx sullen vragen ofter iets
ulie dienst is."
De katholieken hebben natuurlijk niets on
beproefd gelaten om hunne geestelijken in
vrijheid te stellen. Is het relaas van Can
naers waar, dan zijn een inwoner van Rot
terdam, genaamd De Ruijter, en een Minder
broeder uit Den Haag, pater Couwenberg,
naar den provinciaal te Mechelen gegaan en
hebben daar verkregen, dat Cannaers met
her. naar Rotterdam kon terugkeeren. Hier
werd hem een langdurig verhoor afgenomen
en later heeft hij het geheele verloop op
schrift gesteld. Maar de burgerlijke overheid
scheen geen al te groot vertrouwen in zijn
afgelegde verklaringen te stellen, toen Can
naers beweerde, dat men hem dronken had
gemaakt, dronken te Arntw^pen was aange-
komen en daar wreed wei eld Toch
kon men niet besluiten om de geestelijken in
vrijheid te stellen.
Eerst nadat er verschillende brieven ge
wisseld waren tussc Jan Vechel en
den provinciaal en men daardoor overtuigd
werd van de schandelijke levenswijze en het
ereerliik gedrag van Cannaers, maar ook van
de& onschuld der paters, werden de laatsten
na 33 dagen ingijzeling geweest te zijn, onj"
slagen. In de vergadering'van de Weth. „is
wyders nader gereflecteert op alle het geene
in deesen geheelen saeke is voorgekomen,
waer op gedelibereert en geconsidereert zijn
de, dat tot nog toe niet gebleeken is van
feijtelijke vervoeringe. Is goetgevonden en
verstaen, dat derselver saek (als tot de Po
litie behoorende) sal werden gerenvoijeert
aende Heeren Burgemeesters Camer".
Voor de gijzeling van hen zeiven, maar ook
fan Michael Cannaers en zijn vrouw moesten
de paters echter betalen de niet geringe som
van 1696 gilden. En toen de geestelijken in
vrijheid waren gesteld, mochten zij nog geen
kerkelijke diensten verrichten. Eerst na drie
dagen kregen zij door voorspraak van hun
beschermer, den heer Meijers, verlof om de
heilige Geheimen op te dragen, tot groote
blijdschap der katholieken, maar, zegt pater
Van den Braeck in een schrijven aan zijn
overste, tot niet weinig leedweezen der Jan
senisten.
Hoe kleingeestig de houding der burgerlijke
overheid in die dagen jegens de katholieken
was, moge blijken uit het volgende. Toen de
geestelijken waren weggevoerd, kwamen
medebroeders uit Amsterdam, om kerk en
pastorie ta bewaken. Eerst pater Petrus van
Vechel en vervolgens pater Franciscus van
Honsem. Deze droegen in de gesloten kerk
de H. Mis op, waarbij slechts eenige personen
tegenwoordig waren. Nauwelijks was dit ter
oore gekomen van Burg. en Weth. of de pa
ters werden op staande voet door een bode
geciteerd. Pater van Vechel was niet meer
aanwezig, maar pater Van Honsem kreeg te
hooren, dat hij zonder verlof in de stad was
en zoo spoedig mogelijk moest vertrekken,
zelfs degene die de H. Mis gediend had, werd
aangezegd „dat hij sig zal hebben te wagten
van voor nader ordre den altaer in de voors.
kerk te bedienen of eenig priester aldaer in
den dienst te assisteeren".
Gisteravond hield de R. R. C. „Feijenoord"
haar jaarvergadering in het gebouw „Spes
Bona" aan de Enk. In zijn openingswoord ont
vouwde de voorziitter, de heer W. Ridderhof,
de plannen voor het winterseizoen. Voor de
liefhebbers op de hometrainers ligt het in het
voornemen om in het gebouw „Spes Bona" een
competitie voor de verschllende categorieën te
organlseeren. Waar bekend is, dat diverse ren
ners weinig voor de hometrainers voelen, is
gedacht om voor dezen een wekelijkschen
clubavond te organiseeren, alwaar wedstrijden
°P biljart e. d. mogelijk zullen zijn. Op deze
wijze hoopt hij dezen winter den band tus-
seihen bestuur en leden te onderhouden. Voor
de verschillende wedstrijden zullen een of meer
prijzen beschikbaar worden gesteld. Dit denk
beeld werd door de leden ten zeerste geappre
cieerd.
Uit het jaarverslag van den penningmeester
bleek dat de inkomsten over het afgeloopen
jaar ƒ2.326.625 bedroegen tegenover een uit
gave van ƒ1.829050, zoodat de vereenlging
over een batig saldo van 497.575 de beschik
king heeft- Het jaarverslag van den 2en secre.
taris, dat in zakeltjken betoogtrant een weer.
spiegeling- gaf van het afgeloopen jaar, leer
de dat de vereeniiging in i jaar was uitge
groeid van 140 tot 242 leden. Omdat de voor
bereiding tot deze vergadering wat kort was
geweest, werd de verkiezing van bestuursleden
verschoven tot de eerstvolgende ledenvergade
ring. Hierna volgden eenige besprekingen
hoofdzakelijk over de technische uitvoering van
het winterprogramma, alsmede over de groo
te richtlijnen voor de toekomst.
De N.V. Algemeene Levensverzekering-
Bank, die gevestigd is aan de Schiekade Oz.,
op den hoek van het Hofplein, is als gevolg
van de gestadige uitbreiding, die haar zaken
in den loop der jaren hebben genomen een
steeds toenemend gebrek aan ruimte voor haar
kantoren gaan gevoelen.
Vandaar dat de N.V. het plan heeft opgevat
haar zetel te verplaatsen naar de Schiekade
W.Z. op den hoek van de Proveniersstraat.
Dit hoekterrein is gelegen ter hoogte van de
Schiebrug tegenover de Teilingerstraat.
Zooals bekend is, zal in de naaste toekomst
de Schie worden gedempt. De oprit voor de
Teilingerbrug zal, evenals de brug zelve,
komen te vervallen. Het straatpeil zal alsdan
ongeveer een halven meter worden verlaagd
en verwacht mag worden dat ter plaatse een
verkeersboulevard zal ontstaan van ongeveer
gelijke breedte als de Coolaingel.
Het nieuwe kantoorgebouw is ontworpen
door de architecten Meischke en Schmidt op
een breedte van 18 M. aan de Schiekade en
een diepte van 45 M. aan de Pr//enièrsstraat.
Het zal thans worden uitgevoerd tot een diepte
van 80 M, Het overblijvende gedeelte van het
beschikbare terrein bltfft voor event, uitbrei
ding in de toekomst gereserveerd.
De onderverdieping wordt uitgevoerd ln
Zweeds <3i graniet, daarboven wordt het ge
bouw in een fraaie baksteensoort opgetrokken.
Met het sloopen van de panden Schidtead»
101 en los zal dezer dagen een aaijvftlig
worden gemaakt.
fOBbs't
Het bovengenoemde boekje biedt de Natio
nale Levensverzekering-Bank den kleuters,
jongens en meisjes, aan- Het is niet in den
handel, doch allereerst verkrijgbaar door tus-
schenkomst van vertegenwoordigers van de
„Nationale". He „Nationale" begint allereerst
te vertellen wat zij eigenlijk ls „een reus
achtige spaarpot, in een groot huis te Rotter
dam, dicht bij de haven, vanwaar de zeesche
pen naar alle deelen van de wereld uitvaren,
naar Indië, naar Amerika, ja overal heen.
Vaders en moeders, die hun kinderen, als
ze grooter geworden zjjn, veel willen laten
leeren om flinke menschen van hen te maken,
brengen geregeld zooveel geld bjj de Nationale,
als zij kunnen missen. De Nationale bewaart
dat geld goed en geeft het later, als het voor
de kinderen noodig is, terug".
Het boekje zelf verhaalt het wel en wee
van een muizen-kolonie. Het is aardig geschre
ven cn uitstekend „afgestemd" op het begrips
vermogen van hen, tot wie het gericht is. Niet
ieder ls het gegeven zulk een „kinderverhaal"
samen te stellen. Dat Willy Schermelé hierin
zoo uitstekend is geslaagd, ls een compliment
waard.
Maar even groote waardeering komt haar
toe voor de wjjze, waarop zij het boekje van
een aantal gekleurde en ongekleurde Illustra
ties heeft voorzien. Deze behooren in haar
genre wel tot het beste, dat verschenen is.
Het is aan geen twijfel onderhevig, of het
zal de directie van de Nationale Levensver
zekering-Bank blijken, dat zij met „Speksnoet-
je's Avonturen" den allerjeugdigsten lezers
hit onze samenleving een groot genoegen heeft
bereid,
ROTTERDAM, IX November. Geslaagd voor
het candldaats-examen oeconomlsche wetenschap
pen: de heeren A. Horsting, C, F. Karsten en
G. J. de Roo.
Aleoholgebrui kende
autobestuurders en (doo-
delijke) ongelukken zijn
onafscheidelijk, want vei
ligheid eischt nuchter
heid! - Bezint, voor gij
begint
