zuiniger
LIEFDE, VRIJHEID,
VREUGDE.
r.
PHILIPS'
DINSDAG 14 DECEMBER 1937
LAnri;^
MARATHONLOOP VAN EEN KOE
ROTT. HOFSTADTOONEEL.
Drie personen omver geloopen.
De Tijd en de familie Conway.
Bij afgifte van het 250 mïllioenste
K. W. V. van dit jaar.
EEN GOEDE SLAG.
JUBILEUM KAPELAAN J. W. SCHOOTS
Wat toevallig aan het licht kwam.
3ET G. E. B.-GEBOUW IN
FEESTLICHT.
HET MASKER.
Groote liefde
TENTOONSTELLING LUIER-
MANDEN.
Speciale uren voor scholen.
INSPECTIE VAN DEN HAVENARBEID
INBRAAKJE.
STATIONSCHEFS GAAN HEEN.
IN BEWARING GESTELD.
ROTTERDAMSCHE SCHAAKBOND.
DE OPIUM-DIEFSTAL TE
HILLEGERSBERG.
Een der arbeiders van het laboratorium
hielp de inbrekers.
LAATSTE „MARATHONDANS" TE
ROTTERDAM.
CHOPIN-MATINEE BRAILOWSKY.
s.s. VEENDAM.
In China-town werd een deel van
de buit verkocht.
De Paedagogie van een
Heilige.
DON J. C. I. VAN LENT, Sal.
„leder Katholiek kind naar
de Katholieke school"
-JJ
-
is de Philips „Bi-Arlita
lamp. En niet voor ééns
maar avond aan avond
Laat het daarom Philips'
„Bi-Arlita"-lampen zijn,
die eiken avond welda
dig, zuinig licht in Uw
kamer verspreiden l
SU Oelijjrien
HO Wjrr SOVoi
Bezoekt het Philips' demonstratiezaaltje,
Passage 7B, Rotterdam, Telefoon 12656.
Openingsuren:
Dagelijks van 10 12.30 en van 2 8,
Zaterdags van 10 12 en van 3 10 uur.
Reel. 1008 DGVS 91
j Vanmorgen om kwart over 7 werd uit de
veestallerij Brouwer de Koning aan den
Goudsche-Rijweg een koe geleid door den
veedrijver A. H. Jongeneel wonende te Was
senaar. De koe was eigendom van P. Roo-
denburg eveneens afkomstig uit Wassenaar.
Nauwelijks op straat of de koe ontsnapte en
zette het op een hollen met de staart in de
lucht. In rennende vaart liep het beest door
Dirk Smitsstraat, Jonker Fransstraat in de
richting van de Noorderbrug. Hier werd de
54-jarige havenarbeider E. de Vos wonende
Paradijslaan die op zijn fiets zat, door het
koebeest omver geloopen. De man kwam te
vallen doch kreeg geen letsel. Wel werd zijn
fiets vernield.
In dolle drift vervolgde de koe daarop haar
weg over de Linker Rottekade, alwaar de 29-
jarige mej. C. Velthoven uit de Eerste van
Zoelenstraat tegen de straat werd geloopen.
Zij bekwam verwondingen aan rechter
schouder en linker elleboog en is per auto
van den GG.D. overgebracht naar het zie
kenhuis aan den Bergweg. Na behandeling-
kon zij echter huiswaarts keeren.
De koe bleef inmiddels aan het loopen en
holde door de Crooswijkschestraat, Pijper-
straat naar de Boezemstraat, waar een agent,
die daarop in het geheel niet bedacht was,
het moest ontgelden. Hij is de 37-jarige M.
B. Lugtenberg wonende Abraham Kuyper-
laan. Ook hij werd onderste boven geloopen
en bekwam een wonde aan het achterhoofd.
Per auto van den G.G D. is de agent vervoerd
naar het ziekenhuis aan den Bergweg, doch
na behandeling kon hij weer naar huis gaan.
Het wilde koebeest had intusschen zijn weg
vervolgd en rende over de Boezembrug via
Sophiakade, Vredenoordkade, Hooge Boezem
naar het Oostplein. Daar liep echter een
stelletje koeien, dat naar de Veemarkt werd
geleid. Het hollende beest kalmeerde zich
plotseling en ging keurig netjes bij haar
„zusters" loopen en zoo kwam er een einde
aan dezen Marathon-loop.
De familiespelen zijn niet van de lucht en
de drie bedrijven ons door den Engelschen
auteur J. B. Friestley Zondagavond te Rotter,
diam via de seotie-Bets Ranucci-Beckman
van Cor van der Lugt Meiserts gezelschap
voorgezet zijn weer op hetzelfde stramien
geborduurd- Maar in zijn genre mag dit
stuk toch wel heel apart heeten.
Want niet alleen de lotgevallen der fami
lie Conway ook de Tijd speelt in de hande
ling een rol; en nu is ook dit laatste in de
annalen der dramaturgie geen noviteit, maar
de wijze waarop dit hier plaats vindt kan
toch wel weer als een nieuwe vondst gelden.
Ten bewijze zij hier de volgende tijdsbe-
paling-puzzle uit het programma overge
legd:
le bedrijf: den avond van Kay's 21en ver
jaardag
2e bedrijf: een anderen avond van een an
deren verjaardag
3e bedrijf: weer flenzelfden avond van
Kay's 21 en verjaardag -
En de oplossing van het geval ligt bij de
ze Kay, een der vier dochters van de Con-
way-familie, welke behoudens de moeder
ook nog twee zoons telt. Zij is een melancho-
lica, die over veel fantasie beschikt en ro
mans probeert te schrijven. Zij kan soms
midden in 'n vroolijk feest 't oppervlakkige
en onechte van velerlei in ons aardsoh be
staan zien en zich dan in haar droomen ver
liezen midden in de opgewondenheid van
een partij, 't Is haar of ze soms om den hoek
kan kijkenin de toekomst.
Deze om-den-hoek-kijkerij (misschien moe
ten we haar „helderziendheid" noemen, welke
benaming al mede weinig grond schijnt te
vinden in de feiten) vormt den sleutel tot
de boven gesignaleerde puzzle.
Want terwijl het eerste en het derde be
drijf ons een levendig-gesehreven en vlot
gespeelde schets bieden van de gezellige
familiepartij najaar 1919 ten huize van de
Conway's bij gelegenheid van Kay's 21en
verjaardag, wordt de fuif onderbroken door
de tweede acte, die ons verbeeldt de droom
fantasie van de romancière-in spe, die na
de opwindende charade-opvoering, welke
heel het eerste bedrijf vult, een oogenblik
kans krijgt in den maannacht te gaan zitten
staren, waar zij dan „gewaar wordt", hoe
het over 'n jaar of twintig met de familie
Conway en elk harer leden zal zijn gesteld.
Natuurlijk is die situatie in fel contrast met
de uitgelaten zorgeloosheid van het mament
vlak na den oorlog, waaruit de beide
zoons heelhuids zijn teruggekeerd, terwijl alle
Conway's om strijd plannen maken voor een
lachende toekomst.
Als in de derde acte die plannen aan de
orde komen na het vertrek der verjaardags-
gasten, wordt het Kay (en den toeschouwer,
die in haar profetische gave" gelooven
wil) duidelijk, hoezeer de een voor den an
der zich aan illusies vergaapt. In elk geval
is het dramatisch effect niet gering, ook al
omdat Priestley de meeste karaikters scherp
heeft geteekend en in hun ontwikkeling na
twintig jaar zeer expressief op de planken
zet. Bovendien graaft de schrijver van de
thriller „De gevaarlijke bocht" hier toch ook
wel wat dieper. Want over de waarde van 't
leven met zijn vreugde èn zijn smart, de be
trekkelijkheid van den tijd, dien de mensch
als in paniekstemming wil tegen houden,
ende ontsterfelijkheid (al heeft de
auteur daarover blijkbaar een weinig gede
finieerd en van het onze afwijkend begrip)
wordt een en andermaal gefilosofeerd, in de
richting eener geestelijke strekking van het
geheel.
Onder leiding van Bets Ranucci-Beckman,
die zelf de moederrol voor haar rekening
ruam, heeft het Rotterdamsah Hofstadtoo-
neel (ditmaal zijn naam eer aandoend door
de première aan Rotterdam te geven) het
interessante stuk 'n prima vertolking geschon
ken, al was het of de sombere ernst van het
zich „in trance" voltrekkende tusschenspel
den executanten beter afging dan de on
stuimige vroolijikheid van het verjarings
feest in het eerste en derde bedrijf.
Bij de dames muntten vooral in de door
den auteur overigens het sterkst gemankeer
de figuren van Madge en Kay Conway uit:
Vera Bondam en Adrienne Canivez. In de
mannelijke rollen troffen Paul Steenbergen,
Dirk Verbeek, Hans van Meenten en Piet
Rienks zeer goed bun zeer van elkander ver
soheiden persoonlijk type.
Rotterdam toonde zelfs op den Zondag
avond slechts luttel belangstelling voor deze
première; maar de aanwezigen stelden de
vertooning toch blijkbaar zeer op prijs. Wij
kunnen haar voor personen boven 18 jaar
gereedelijk aanbevelen-
Voor Adriene Canivez en Marty Hansen
(die met Enny Meunier het gezusterlijk
vierspan completeerde) waren er bloemen.
L. H.
Toen gisterenavond het bekende „Toren
gebouw" aan de Rochussenstraat, evenals
meerdere malen bij feestelijke gelegenheden
in een zee van licht baadde, zullen velen
zich hebben afgevraagd, waaraan dit feest
betoon te danken was.
Welnu, in dezen tijd van records werd gis
teren door de electrische centrales der ge
meente Rotterdam een belangrijk record
bereikt: het 250.000.000ste kilowattuur sedert
het begin van dit jaar werd gisteren afge
geven. Op den overeenkomstigen datum van
het vorige jaar waren in totaal sedert het
begin van dat jaar 218.000.000 kilowatturen
afgegeven.
Dit beteekent dus een groei van 32.000.000
kilowatturen over nog geen llVs maand.
Ten einde "van de beteekenis van dezen
groei een indruk te krijgen, diene, dat
32.000.000 kilowatturen een voldoende hoe
veelheid energie vertegenwoordigen om pl.m.
40.000 gezinnen een jaar lang electrisch te
laten koken, d.w.z. een gezin op vijf per-
nen stellende *dat 200.000 personen of een
derde van de bevolking van Rotterdam alléén
uit dezen groei een jaar lang electrisch be
reide maaltijden zouden kunnen gebruiken!
Onder groote belangstelling zoowel van
binnen als van buiten de parochie heeft Zon
dag de weleerw- heer J. W. Schoots, kape
laan aan de St. Josephkerk, zijn 12%-jarig
priesterfeest gevierd.
Om kwart over tien droeg de jubilaris een
plechtige Hoogmis van dankzegging op,
daarbij geassisteerd door de parochiekape
laans C- Olsthoorn en P. Berlage, resp. als
diaken en subdiaken, pastoor L. G. van
Ruijven als presbyter assistens en kapelaan
De Kat als ceremoniarius. Bij het betreden
van het altaar zong de stampvolle kerk ge
zamenlijk het Veni Creator, waarna het pa
rochieel zangkoor op zeer te waardeeren
wijze de vierstemmige Mis voor gemengd
koor „in honorem Sanctae Teresiae ab Infante
Jesu" van Refice uitvoerde. Na het Tantum
Ergo zong het koor de feestcantate „Cantate
Domino", van G. O. Pitoni.
Des middags had in een der lokalen van de
Zusterschool aan de Josephstraat een zeer
druk bezochte receptie plaats, waar de Pas
toor, na een hartelijk speechje het geschenk
der parochie, een cadeau onder couvert, over
handigde en allereerst de besturen van de
verschillende organisaties hun opwachting
kwamen maken.
's Avonds celebreerde de jubilaris met as
sistentie van de kapelaans A. Kat en C. Olst
hoorn een plechtig Lof, tijdens hetwelk hij
een kort dankwoord tot de parochie richtte.
Het Zangkoor zong om. een Tantum Ergo
van Refice, terwijl na het Lof door allen het
feestlied werd gezongen.
Gisteravond had speciaal voor de leden van
de Maria-Congregatie, afd- dames en meis
jes, en voor de leerlingen der Liduina-vak-
school, een huldigings-feestavond in de St.
Jozef gezellen plaats.
In verband met de inbraak bij de firma L.
te Hillegersberg, alwaar een flinke partij
opium was gestolen, hebben eenige arresta
ties plaats gehad. Zooals te doen gebruike'
lijk, heeft de politie echter het onderzoek
voortgezet, temeer daar nog een gedeelte van
de gestolen opium niet terecht was. Bij een
der betrokkenen volgde opnieuw een huis
zoeking en behalve de opium vond de po
litie mede een aantal sleutels, waaronder een
sleutel, afkomstig van een inbraak bij een
geneesheer aan den Linker Maasoever. Ook
andere voorwerpen, afkomstig van inbraken
aan de overzijde van de Maas, werden ge
vonden.
Met groote nauwgezetheid wordt het on
derzoek door de politie voortgezet.
Het Rotterdamsch Vrouwencomité is zeer
dankbaar voor de hulp, welke het door ver
schillende scholen bij de vervaardiging van
de uitzetjes voor de luiermanden is geboden.
Er zijn zelfs scholen geweest, die den inhoud
van een geheele luiermand voor haar reke
ning hebben genomen. Vele meisjeshanden
zijn bezig geweest cnet het haken en naaien
en breien van al die kleine prutsjes, die
een jonggeborene al dadelijk bij zijn komst
op de wereld noodig heeft en de leeraressen
en onderwijzeressen hebben er natuurlijk
de noodige zorg en leiding aan moeten geven.
Leerlingen van de Industrieschool hebben
ettelijke luiers gezoomd, die van de Scholen
voor Vrouwenarbeid hebben ze gewasschen
en zoo zijn velen in de weer geweest, om het
doel van het Vrouwencomité: het uitreiken
van luiermanden met baby-uitzetten aan
moeders, die, evenals H. K. H. Prinses
Juliana in de maand Januari een baby ver
wachten, te helpen verwezenlijken.
Het Vrouwencomité stelt er prijs op, dat
het resultaat van al dien arbeid, ook in
oogenschouw kan worden genomen. De luier
maanden zullen, spelcaal voor scholen, te
bezichtigen zijn op Donderdag en Vrijdag
a.s. van 4.530 uur en Zaterdag a.s. van
123 uur, in het werklokaal van het Comité
Kortebrandtstraat 49.
Voor anderen, doch uitsluitend voor hen,
die iets voor de uitzetjes hebben gegeven
of gemaakt, is de tentoonstelling geopéiyi
op Woensdag, Donderdag en Vrijdag a.s. van
114 uur.
De eerste serie tooneelvoorstellinigen, wel
ke voor de leden van de Volksuniversiteit
te Rotterdam dit seizoen worden gegeven, is
gisteravond besloten met een reprise door
„Het Masker" van Frans Molnar's spel
„Groote Liefde" in den Grooten Schouwburg.
Daar wij indertijd, bij de eerste opvoering
van de „Groote Liefde" door hetzelfde ge
zelschap, een uitvoerige bespreking aan dit
hier en daar brillant geschreven spel van
Molnar hebben gewijd, meenen wij ditmaal
te kunnen volstaan met enkele korte opmer
kingen.
De voornaamste rollen werden ook nu
weer vertolkt door Ank van der Moer als
Margit Agi, de al-bedillende zuster, die
meent het leven vain haarzelf en haar omge
ving volgens een tevoren opgesteld program
te kunnen laten verloopen, maar die heel
onverwacht de groote, onverklaarbare, alles
offerende liefde vindt; door Georgette Re-
gewsky als Irene Agi, het liefhebbende,
maar zwakke zusje; door John Gobau als
Ivan, den kunstschilder, die Margit haar
illusies en haar zusje ontrooft, doch haar
tegelijkertijd doet zien, dat dit leven nog
meer is dan een program; en door Leo de
Hartogh als Alphons, den model-jongeman,
die door Margit bestemd is tot echtgenoot
van Irene.
Zoowel Ank van der Moer als John Go
bau hebben zich uitstekend van hun taak
gekweten, vooral eerstgenoemde bracht
haar moeilijke rol gaaf voor het voetlicht.
De rol van gravin Orossy wel de best
gesohreven rol in dit stuk werd ditmaal
gespeeld door Jacqueline Royaards-Sand-
berg, die een bijzonder puntig sipel te zien
gaf en wie dan ook een welverdiend open
doekje ten deel viel.
Het vrij talrijk opgekomen publiek toonde
zich voldaan over het gebodene dat deze
waardeering verdiende meer nog door het
uitmuntende spel dan door de kwaliteiten
van Frans Molnar's werk.
Het hoofd van het le district der inspec
tie van den havenarbeid te Rotterdam wordt
van 4 tot en met 24 December 1937 als zoo
danig vervangen door den hoofdinspecteur
van den havenarbeid B. Brutel de la Riviere
te Amsterdam.
Den afgeloopen nacht is ingebroken bij den
verfhandel „Vego" aan het West Nieuwland.
Een schrijfbureau werd overhoop gehaald,
terwijl uit een winkelcassa een bedrag ad
3 werd gestolen. De inbraak werd gecon
stateerd door een waker van de Gecont. Part.
Nachtveiligheidsdienst.
Met ingang van 1 Januari a.s. zullen de
heeren J. O. Dill, stationschef le kl. A. te
Rotterdam-Maas en H. P. Dijkstra, stations
chef le kl. A. te Rotterdam, Rechter Maas
oever den dienst bij de Ned- Spoorwegen
met pensioen gaan verlaten.
In bewaring is gesteld de 35-jarige J. R.
A- D. die tennadeele van zijn kosthuis eenige
lijfgoederen heeft ontvreemd-
De eindstand van het clubkampioenentornooi
1937 luidt als volgt
Groep A (maximum aantal te behalen punten:
7)
1. Drs. T. ten Kate (schaakclub Kralingen)
5(2 p; 2. J. Theeboom (Centrum) 5 p; 3. en
4. H. Roos ('t Westen) en Chr. Vlagsma (Span
gen), beiden met 4 p; 5 en 6 W. Chr. Goris
ra.R.S.V.) en A. Wielinga' (Rotterdam), beiden
met 3 p; 7. P. K. Taube. (De Pion) met 2 p.
en 8 J. F. van Dongen (Wilhelm Steinitz) met
1V2 p.
Groep B (maximum te behalen punten: 8).
1 en 2 I. de Koning (Excelsior) en J. Visscher
(De Wester Toren), beiden met 6V2 p; 3 en 4
P- v. d. Est (Regina) en L. E. v.d. Wielen (Het
Noorden) beiden met 4p: 5 en 6. A. de Zeeuw
(A.S.C. Gouda) en A. M. Knoop (De Rode
Spelers) beiden met 4 p. 7.P. Baris (Rock) met
3 p; 8 en 9. G. A. v. Hattem (De Arend) en J.
van Saus (Trianon) beiden met 114 P-
Tusschen de hoogstuitkomenden van elke
groep moest een beslissingswedstrijd worden ge
speeld. Ten behoeve van Visscher deed De
Koning van zijn rechten afstand. Eerstgenoemde
speelde daarop 2 partijen met drs. Ten Kate
om den titel. Drs. Ten Kate won in beide ont
moetingen en verwierf daardoor met de'n wis-
selprijs „de Leeuwin van Spangen", het kam
pioenschap.
Zoo ongeveer half Rotterdam zal nu wel
de fameuze voordracht van mevr. Charlotte
Kohier hebben bijgewoond. Voor wie haar nog
niet konden bewonderen de mededeeling, dat
de kunstenares Zondagmiddag definitief voor
de laatste maal in den Grooten Schouwburg
zal optreden met „Marathondans".
De vermaarde Chopin-vertolker Alexan
der Brailowsky zal nog een enkele Ohopin-
matinee geven, onder auspiciën der concert-
dir. Joham Koning, op tweeden Kerstdag
(Zondag 26 December a.s.) in de Doelen-
zaal të Rotterdam.
Het s-s. „Veendam" van de HollandAme-
rika-Lijn kwam gistermiddag van New-York
te Rotterdam aan met 20 passagiers kajuit
klasse, 7 passagiers toeristenklasse en 51
passagiers derde klasse.
In aansluiting op de berichten over arres
tatie van betrokkenen bij een opiumdiefstal
te Hillegersberg kunnen wij nog het volgen
de berichten
De N.V. Lansberg en Zoon, apothekers,
hebben aan de Rozenlaan 115 te Hillegers
berg een laboratorium, waarin ook 40 staven
opium, van gemiddeld 1 kg. per stuk, werden
bewaard.
Voor den handel beteekende dat bezit een
waarde van ongeveer ƒ400, doch voor den
smokkelhandel kan de waarde veilig op 3000
worden geschat.
Het was in den avond van 12 November,
toen een nachtwaker van den Gecontroleer-
den Particulieren Nachtveiligheidsdienst ont
dekte, dat een der ramen van het laboratorium
open stond. De waker waarschuwde den be
drijfsleider, die er bij woont en deze stelde
terstond een onderzoek in, zonder daarbij licht
te ontsteken, daar een in de nabijheid staande
lantaarn voldoende licht verspreidde om de
aanwezigheid van een of meer personen te
kunnen waarnemen.
De bedrijfsleider constateerde niets ver
dachts, doch den volgenden morgen ontdekte
hij, dat de deur van een driedeelige kast was
opengebroken, terwijl de opiumstaven waren
verdwenen.
De politie werd gewaarschuwd en onder
leiding van den inspecteur, den heer S. Vos-
wijk, stelde deze een nauwkeurig onderzoek
in. Vrij vast stond aanstonds, dat de dieven
door het raam naar binnen waren gekomen,
hoewel het den vorigen avond goed gesloten
was. Teekenen van braak of vernieling waren
aan het raam niet aanwezig. De andere kasten
waren niet open gebroken. Hierdoor werd
aanstonds het vermoeden gewekt, dat deze
diefstal met de hulp van ingewijden moest
zijn geschied. Iemand moest het raam van hèt
laboratorium hebben geopend. Bovendien was
enkele weken geleden reeds een staaf opium
van 1 kg. verdwenen^
De politie zocht nu een spoor in de aan
gewezen richting en weldra viel de verdenking
op den 37-jarigen fabrieksarbeider C. v. d. G.,
te Rotterdam, die reeds 12 jaren bij de firma
in betrekking is. Van der G. kwam in den
laatsten tijd vaak te Katendrecht, waar hij
trouwens ook familie heeft.
De Rotterdamsche politie werd aanstonds
van het gebeurde in kennis gesteld en ten
slotte beschikte de politie over gegevens ge
noeg om tot de arrestatie van v. d. G. over
te gaan. Spoedig bleek dat de politie niet
mistastte, daar v. d. G. na een scherp verhoor
bekende aan den diefstal medeplichtig te zijn.
De verdere loop der geschiedenis kon hier
door met groote nauwkeurigheid worden
vastgesteld.
Ruim een half jaar geleden kwam v. d. G
in aanraking met zekeren P. B., 36 jaren oud
en wonende te R'dam, een goeden bekende
van politie en justitie. B. vroeg aan v. d. G.
of hij geen gemakkelijke methode wist om
aan opium te komen, want daarmede was
zeer veel te verdienen.
Van der G. vertelde bij een volgende be
spreking, dat hij in een laboratorium werk
zaam was, waar ook opium werd bewaard en
tenslotte werden plannen ontworpen om den
slag te slaan, indien de gelegenheid daartoe
gunstig was.
Nog 'een derde persoon werd in de zaak
gemengd, nl. de 22-jarige H. G. B., een be
kend inbreker, die in het Zuiden van Rotter
dam woonachtig is.
Tenslotte is de avond van 12 November
gekozen als het tijdstip waarop men de in
braak zou beproeven. Van der G. zorgde er
voor, dat het raam open stond en B. zou op
den uitkijk gaan staan.
Zoo de inbraak gelukte, zouden de vrienden
elkander ontmoeten op den hoek van de
Rozenlaan, waar B. gereed zou staan met 2
fietsen en een zak, waarin men den gestolen
buit kon verbergen.
Alles liep volgens het plan. De metgezellen
stapten op en de kostbare lading werd ver
voerd naar een kelder op het Pijnackerplein,
waar men den buit later verdeelde.
B., die de ontwerper was van het plan, zou
4 staven krijgen, van ieder 2 kg.
Bij de verdeeling was B. aanvankelijk niet
aanwezig en de arbeider v. d. G. die in den
inbreker wel eenig vertrouwen stelde, stelde
2% kg. voor B. beschikbaar. De inbreker be
loofde de staven aan B. te zullen afgeven. Hij
had de fiets van B. gebruikt en bovendien
moest B. ook van hem eenige staven ontvan
gen.
B. heeft echter noch de staven, noch zijn
fiets gezien en de inbreker H. G. B. was on
vindbaar.
Op deze wijze kwam de verdeeling tot
stand. Van der G. verkocht de partij waarover
hij beschikte spoedig aan den Chinees S. C.,
wonende te Katendrecht aan de Delistraat.
Het geldsbedrag, dat v. d. G. als betaling
ontving, is door de politie in z-tjn woning in
beslag genomen.
Van der G. werd ingesloten en ook de
Chinees werd gearresteerd wegens heling.
Ook de koopman P. B is spoedig aangehou
den doch eerst gisteren is het gelukt den
derde, nl. H. G. B. te arresteeren, terwijl hij
nog een bedrag van 400 bij zich had- In
een koffer in zijn woning vond men de nog
onverkochte opium.
De daders zullen naar het Huis van Be
waring worden overgebracht.
door
Don Bosco is herhaalde malen in verden
king gekomen bij anti-clericale ministers, die
in hem een oproermaker zagen en den kapi
tein van een bende staatsgevaarlijke, opge
schoten vlegels. Ratazzi, Cavour, Lanza
moesten er dikwijls aan te pas komen om de
verschillende huiszoekingen te doen ophou
den: huiszoekingen, die tenslotte natuurlijk
niets anders opleverden dan onbetaalde re
keningen.
Cavour verdacht don Bosco ook, maar op
een andere 'wijze! Don Bosco had hem beloofd
de leiding van de verschillende staatstucht-
huizen op zich te nemen, onder voorwaarde
echter van volkomen vrijheid in het toepas
sen van zijn systeem, vooral inzake gods
dienst! Op de laatste voorwaarde stuitte alles
af. „Don Bosco is in staat om van al onze
tuchthuisboeven kloosterlingen te maken!"
meende Cavour. En dat resultaat was natuur
lijk moeilijk overeen te brengen met de alles
behalve rel-igieuse bedoelingen van den groo
ten staatsman.
Maar a propos! Bovenstaande verdenkingen
kwamen tenslotte uit een ander kamp: op
eigen terrein werd don Bosco verdacht om
de basis van zijn pedagogisch systeem. Van
den eenen kant wenscht hij voor zijn jon
gens vrijheid en van den anderen kant laat
hij ze voortdurend assisteeren. Soms lijkt het,
dat hij niets dan goeds verwacht van de na-
tuurlijk-menschelijke neigingen van den jon
gen, dan weer lijkt het, of hij op niets dan
slechts rekent!
Maar wat don Bosco onder vrijheid ver
stond, had hij indirect uitgedrukt in een
kleine uitweiding in zijn Biografie van Louis
Colle, een jonggestorven zoon van een Fran-
sche adellijke familie uit Toulon, waarmede
bij in zeer nauwe betrekkingen stond. Louis
Colle verscheen hem verschillende malen na
zijn dood en gaf hem goeden raad.
In de levensbeschrijving schrijft don Bosco
dan:
„Het grootste privilege van alle kinderen,
waarvoor volwassenen zich gaarne moeite
getroosten om hun zielefuncties te ontwikke
len, is een vroegtijdige ontwikkeling van het
verstand. Maar jammer genoeg, mankeert
het dien opvoeders dikwijls aan voorzichtig
heid, omdat zij de menschelijke natuur niet
kennen en geen voldoende inzicht hebben
in de onderlinge afhankelijkheid van de ver
schillende geestelijke vermogens. Alles wordt
aangewend, om het verstand en het gevoel
(dikwijls verward met liefde) tot ontwikke
ling te brengen ten koste van het souverein
vermogen, den wil, eenige ware bron van
liefde, waarvan de gevoelsliefde slechts
een schaduw is Houden zc zich dan toch met
dezen wil bezig, dan Is het meestentijds niet
om hem te regelen en te versterken door het
steeds opnieuw stellen van een deugdact, ge
vraagd en makkelijk verkregen van de gene
genheid van het kind en de goede gesteld
heid van het hart, maar, onder het voorwend
sel een öpstandige natuur te moeten temmen,
zetten zij er alles op om dien wil te doen
buigen of bersten, inplaats: van hem in de
gewenschte richting te leiden. Door geweld-
middelen verzwakken zij den wil en vernie
tigen hem tenslotte, zoodat elk initiatief en
elke activiteit onmogelijk wordt. Door deze
noodlottige dwaling brengen zij een niet te
herstellen verwarring in de harmonische ont
wikkeling van de verschillende zielsvermo
gens, die parallel zich moeten voortbewegen.
Op deze wijze bederven zij het teere, deli
cate instrument, dat aan hun handen werd
toevertrouwd."
Tot zoover don Bosco.
Buigen of bersten wordt wel eens van een
stijfkoppig sujet verlangd! En dikwijls hoort
men ook: jouw wil staat achter de deur met
den bezemsteel. Soms zal dit louter tot een
bedreiging zijn terug te brengen; maar dik
wijls wordt het ook systeem.
Vrijheid wenscht don Bosco voor den jon
gen mensch. „Doe met je jongens wat je doet
met het renpaard! Laat het rennen waar en
zooveel het wil! Maar houd de teugels in de
handen.' Als het dier zijn meester kent en
van hem houdt zal het gehoorzamen aan de
eerste losse beweging van je hand!" „Wil je
je doen gehoorzamen? Maak, dat ze je e-
minnen! Wil je bemind worden: laat hen
vrij, zoover het mogelijk is, en grijp s ec s
in om te regelen, niet om te breken.
Dergelijke uitspraken komen frappant
overeen met die van andere bekende opvoe
ders. „Maak dat je bemind wordt: laat de
kinderen vrij met je zijn en je zult zien, dat
ze hun fouten niet verbergen!" Zoo meent
Fenelon en elders zegt hij: „Soms wordt er
van de kinderen een stiptheid verlangd, die
degenen, die ze eischen, zelf niet beoefenen!
't Is bijna hetzelfde: laat ze toch een weini;
vrijheid!
Don Bosco haatte alle Regelmassigkeit!
Verstandige discipline: hoognoodzakelijkste
orde en daarmee uit. „Doe wat je wilt! Breek
het huis af! Maar doe geen zonde!" herhaal
de hij met den heiligen Filippus Neri.
Vrijheid dus in de kapel! Niet klas voor
klas naar den biechtstoel op vastgestelde
tijden, als de kinderen er misschien niet op
zijn voorbereid. lederen morgen staat de
biechtvader klaar: men gaat, wanneer men
wil! Hij raadt zijn jongens aan te biechten
wekelijks bij denzelfden priester: maar vrij
heid!
Geen rijen voor de communiebank: d.w.z.
niet bank voor bank, waardoor het dadelijk
duidelijk wordt, wie niet, wie wel gaat! Don
Eosco kende de macht van het menschelijk
opzicht. Niet voor niets werd hij 's nachts
door verschrikkelijke droomen gestoord!
Droomen waarin hem de toestand van ver
schillende zijner jongens duidelijk gemaakt
werd: monsters, die de jongens de keel toe
knijpen, een slot op den mond, draken, die
arme jongenszielen opdrijven: het zijn figu
ren, maar met den ondergrond der werke
lijkheid, die zegt, dat het menschelijk opzicht
ai menigeen ongelukkig heeft gemaakt voor
jaren en jaren misschien!
Daarom was don Bosco zelfs tegenstander
van algemeene heilige Communies. Hij, die
lang, voordat Pius X zijn decreet over de
veelvuldige en dagelijksche heilige Communie
had uitgegeven, dit reeds in praktijk bracht;
die weenen moest op een dag, toen hij zich
als gewoonlijk omkeerde na de nuttigin^* van
het H. Bloed om de heilige Communie uit
te deelen en niemand aan de H. Tafel naderen
zag; die wonderen verkreeg van vermenig
vuldiging der hosties, als deze door den groo
ten toeloop ontbraken; zou nooit een alge
meene heilige Communie hebben bevorderd.
Steeds was het; „jongens, je weet het: de
beste wijze om je te heiligen is het ontvan
gen van Jesus in het heilig Sacrament des
Altaars: maar maakt er liever geen gebruik
van dan een sle-.ht!"
Vrijheid dus! En scholastiek en jongens en
coadjuteurs gaan op ter Heilige tafel dooreen-
gemengd in een ordelijke wanorde, die
enorm veel ellende voorkomt!
Vrijheid in het spel! In het Oratorium-be
zoek! Het speelterrein staat open: ieder
oogenblik van den dag staat een Salesiaan
klaar om de straatbrengels, die nieuwsgierig
komen binnensluipen te ontvangen. Ze kun
nen blijven zoolang zij willen, spelen wat
zij willen (liefst buiten in de open lucht,
want buiten kan 'n frissche gezonde jongen
zich uitvieren en niet in een vol rook han
gende recreatiezaal meï tafeltjes, die hem
hardloopen onmogelijk maken!) Gaan ze weg:
men laat ze gaan: komen ze terug, welkom!
Een schoorsteenvegertje was drie weken
achtereen op het Oratorium verschenen. Toen
verdween hij spoorloos, maanden lang! Ein
delijk, na lang wachten, kwam hij talmend en
schoorvoetend terug, bang ondervraagd te
worden, of dat zijn dankbaarheid was voor
de verrassingen en waar of hij toch al dien
tijd gebleven was. Don Bosco begroet hem
als een oud vriend, die het huis al sinds
jaren bezoekt: hij spreekt niet over het lange
wegblijven. Het schoorsteenvegertje is daar
na steeds gekomen en vertelde het vol trots
in zijn oudere dagen.
Geen vastgesteld contributiegeld: meestal
toch te groot voor het meerendeel van de
jongens, waarvoor don Bosco werkte.
Niet een opgelegd reglement, (dat, zóó het
bestaat, tenslotte slechts de Salesianen bindt
in hun werken), houdt de jongens bijeen,
maar de liefde. Het kan zijn, dat sommigen
verschillende weken verdwijnen. Maar
misschien maken zij nog gebruik van de
steeds openstaande deur. De liefde, de jovia
liteit, eens ondervonden, zal ze misschien of
zeker doen terug komen.
En duurt dat terugkomen al maanden en
jaren, komen ze weer, vernederd en me-
laatsch: niet verwijten, niet klagen, opnemen:
de liefde overwint alles!
De heele opvoeding van don Bosco bestond
niet in den wil te breken, maar hem te lei
den. Het duurt lang misschien. Het kost meer
moeite. Maar geduld geeft de overwinning.
Vrijheid, volledige vrijheid aan de jongens.
Maar deze vrijheid steeds bewaakt door een
voortdurende, nooit onderbroken liefdevolle
assistentie. Don Bosco wilde zijn helpers as
sistenten noemen. Niet surveillanten; het
woord heeft iets politioneels.
Daarom zijn alle Salesianen assistenten:
niet aan één alleen wordt dit opgedragen voor
refter, studie, en speelplaats. Eén is de ver
antwoordelijke, maar allen; zonder uitzonde
ring, van directeur tot nederigsten leekebroe-
der zijn helpers, leiders, assistenten. Geen
oogenblik mogen de jongens uit het oog ver
loren. Zondigen moet materieel onmogelijk
worden: steeds moet de leidende hand fout,
of val voorkomen. Het liefst houdt don Bos
co zijn jongens bij zich ook onder de vacan-
ties. Naar huis zoo min mogelijk: in de Juli
maand. Don Bosco zelf zei van dit systeem:
voor de jongens gemakkelijk, voor de opvoe-,
dèrs moeilijk, maar niet onmogelijk voor'
degenen, die begrijpen, dat opvoeden gelyjv,
staat met offers brengen. Daarin verschillen
zo niet van de natuurlijke opvoeders, da
ouders, die hun kinderen ontvangen en
grootbrengen in smarten en offers, iederen
dag opnieuw, het leven lang.
Ook de leerlingen zelf moeten assistenten
zijn van hun eigen makkers: prachtmiddel
voor wie het meester is, moeilijk, zoo men
hét aanwenden wil, zonder de wijze leiding
van don Bosco. In 1854 stichtte Domenicus
Savio de Compagnie van Maria Onbevlekt
Ontvangen. Natuurlijk met goedvinden van
don Bosco zelf, die al spoedig na de intrede
van Savio in het Oratorium begrepen had,
v/elk een schoone ziel God hem toevertrouw
de. (Dom. Savio werd onlangs eerbiedwaar
dig verklaard en zal spoedig worden zalig
verklaard). Deze vereeniging bedoelde een
katholieke actie van het modernste soort.
Bestuur en leden bestaan uit jongens: don
Bosco geeft de noodzakelijkste leiding in het
ten uitvoer brengen van het program, dat
spreekt van vroolijkheid, stiptheid in het vol
brengen van den plicht van studie en ge
hoorzaamheid, van elkaar assisteeren (helpen
op den goeden weg). Ziet men in hetzelfde
huis, in hetzelfde oratorium jongens, die niet
beantwoorden aan de zorgen van de oversten,
dan wordt een van de leden van de Com
pagnie aangewezen om hem onder zijn be
scherming te nemen. Don Bosco noemde ze
dan lachend „engelbewaarders": meerdere
malen werden ze in zijn hand instrumenten
van redding.
Don Bosco had den dood voorspeld van een
student uit het oratorium. Hij kende hem
met naam en daden; zonder dat noch de een,
noch de ander argwaan kon krijgen werd
hem een van deze „engelbewaarders" aange
wezen. Zoo werd de jongen op den grooten
stap voorbereid.
Het Comité van Katholieke Actie
„Voor God" schrijft ons
„Wie de jeugd heeft, heeft de toe
komst". Daarvan zijn ook de Ka
tholieken in Beieren en den Elzas
overtuigd.
Protestmeetingen der ouders t 'n
spreekkoren eischte men de krui
sen weer terug op de scholen.
Volksverzoekschriften voor het
behoud der katholieke schooi.
„Wij zullen nooit toestaan het
Kruis uit onze scholen te halen en
de Christelijke leer weg te rukken
uit de harten ons volk".
Om de ziel van het kind gaat de
strijd voor de katholieke school.
Dat begrijpen de Katholieken van
Beieren en den Elzas.
EN BIJ ONS
Sturen wij onze kinderen wel naar
de Katholieke "trhool
Ouders, dit is een gewetensvraag
voor U
Denkt aan de toekomst van uw
kroost 1
DaaromIEDER KIND NAAR
DE KATHOLIEKE SCHOOL.
