J
Nog een nationaliteiten-probleem:
Oekraine.
UIT DE PERS.
De strijd om de vrijheid
duurt voort.
WOENSDAG 10 AUGUSTUS 1938
HOEK VAN HOLLAND.
VERMEERS „EMMAÜSGANGERS".
KERSTVEE-TENTOONSTELLING.
OVERSCHIE.
SCHIEBROEK.
SU
Leven wij niet voortdurend
in oorlogstoestand
BURGERLIJKE STAND.
VLAARDINGEN.
NAAR BARROL
ROTTERDAMSCHE SCHAAKBOND.
gevonden voorwerpen.
478e STAATSLOTERIJ.
INGEZONDEN.
DE „WILDE" DIENSTEN.
Hij was een kind uit een groot gezin,
waarvan de leden zich moedig een weg
door de wereld baanden. Zo is wellicht
mede verklaarbaar, dat deze dokter niets
hebben moest van de neo-malthusiaanse
propaganda en vooral tegen de propagan-
da-methoden van de bekende bond me®^"
malen scherp stelling nam In „Het Volk
Arts Heyermans is dood. En in de medische
rubriek in „Het Volk" dat ook herhaalde
lijk zijn advertentiekolommen voor de be
ruchte bond openstelt, lazen wij op 25 Juli
dit antwoord aan iemand te Deventer:
mm
J4
Aalberso.
In „Herstel" troffen wij het volgende
HET GEMEENTE*ARCHIEF.
Jaarverslag over 1937.
Aan het tachtigste jaarverslag omtrent den
toestand van het gemeente-archief over het
jaar 1937, ontleenen wij het navolgende:
De reorganisatie van den topografischen
atlas kwam nagenoeg gereed, de inventaris
van het archief van de voormalige H.B.S.
aan het Van Alkemadeplein geheel. Het
klapperen der gifteboeken vorderde tot het
jaar 1611. Van de notarieele protocollen wer
den geklapperd die van Vitus Mustelius 1656
/1657 en Bartholomeus Roose 1653/1654. Het
register van begravenen in de kerken werd
geklapperd over de jaren 16161625. Van
de kohieren van den 10-en penning 1543
1561 van Charlois, Pernis, Hoogvliet c.a-, be
rustende in het Algemeen Rijksarchief te
's Gravenhage, werd een afschrift gemaakt.
Bij de restauratie van de oude Ned. Herv.
Kerk aan de Aelbrechtskolk te Delfshaven
werden op de grafzerken voorkomende op
schriften zooveel doenlijk overgenomen.
De inventaris van het archief van de voor
malige classis van Schieland en van de te
genwoordige classis van Rotterdam werd ge
stencild met financieele medewerking van
het bestuur van die classis. Voorts verscheen
wederom een aantal werken en opstellen,
waarvoor de schrijvers het archief geraad
pleegd hebben o.a.: A. M. van der Giezen:
De eerste fase van den schoolstrijd in Ne
derland, academisch proefschrift; Pater
Daim. van Heel O.F.M.: Waarom werd de
kerk in de Leeuwenstraat in 1713 tijdelijk
gesloten? (overdruk uit de Haarlemsehe Bij
dragen); dr. J. van der Hoeven: Een en ander
over de examens bij de chirurgijnsgilden en
over het vroedkundig examen; Mr. A. W.
Kamp: Swart Jan, open-luchtspel (getypt);
L- Smit te Alblasserdam: Over de Nederl.
scheepvaart in de 19e eeuw, in: Ons zee
wezen, Dec. 1937; J. Verheul Dzn.: Oude
boerenhofsteden in Zuid Holland, herziene
en vermeerderde uitgave; J. P. van der
Weele: Gedenkboek ter gelegenheid van het
honderdjarig bestaan van de sociëteit, ge
vestigd in de Rotterdamsche manége 1837—
1937; voorts enkele feuilletons in verschil
lende dagbladen.
Behalve voor de dagelijksche Inlichtingen
werden ten behoeve van den gemeentedienst
weer tal van nasporingen verricht. 98 Maal
namen bezoekers inzage van bouwkundige
teekeningen.
In de studiezaal kwamen om het Archief
te raadplegen 723 verschillende personen,
waaronder 14 buitenlanders o.a. dr. Otto
Liiv, staatsarchivaris van Estland, die te
zamen 2432 bezoeken brachten, dat is ca. 50
pet. meer dan het vorig jaar. Hiervan kwa
men 469 bezoekers met 1367 bezoeken voor
verschillende historische onderwerpen en
254 bezoekers met 1065 bezoeken voor ge
nealogische doeleinden.
Tenslotte vermeldt het jaarverslag de aan
winsten door bruikleen, aankoop of geschenk
ontvangen zoowel voor het archief, de bi
bliotheek van Rotterdam, de algemeene bi
bliotheek, de bibliotheek van handschriften,
de atlas en de portretverzameling.
Een gedicht van Boutens.
De dichter P. C. Boutens heeft een gedicht
geschreven, geïnspireerd op de „Emmaüs
gangers" van Johannes Vermeer, thans te
zien op de jubileumtentoonstelling „Mees
terwerken uit vier eeuwen" in het Museum
Boymans te Rotterdam.
Het gedicht zal o.a. verschijnen tegelijk
met een essay van A. M. Hammacher over
„De Emmaüsgangers" van Vermeer en Rem
brandt bij de N.V. uitgeverij „De Spieghel"
te Amsterdam.
Het bestuur van den Zuid-Holl. Bond van
Veehandelaren heeft besloten dit jaar weer
een Kerstveetentoonstelling te houden. Het
vorig jaar was men dit ook van plan, doch
men werd daarin verhinderd door het heer-
schende mond- en klauwzeer. Daar dit nu
nagenoeg geweken is, heeft men van uitstel
geen afstel gemaakt.
ORANJEVEREENIGING.
De Oranjevereeniging „Hoek van Holland"
houdt op 16 Augustus een ledenvergadering
ter bespreking van de feestelijkheden op 6
en 7 Sept. a.s.
De plannen, uitgewerkt door het bestuur
zullen er als volgt uitzien: 6 Sept. 9 uur
opstellen van alle schoolkinderen op het
Scheepvaartplein; 9.30 uur aubade voor Ge
meentebestuur, waarna rondgang door het
dorp; 10.3012.30 kinderspelen waar alle
schoolkinderen deelnemen; 2.304.30 Ring-
rijderij met Tilbury's, onder den man en fiet
sen. Na afloop prijsuitreiking; 78.30 Muziek
en zang op feestterrein aan Rietdijkstraat;
8.30 groote fakkeloptocht.
7 Sept. 9 uur opstellen der schoolkinderen
op scheepvaartplein, waarna opmarsch naar
feestterrein ter iutreiking der prijzen; 2.30—
4.30 atletiekwedstrijden en voetbalwedstrijd
(gecostumeerd) op feestterrein; 78.30 uur
muziek en zang op feestterrein; 8.30 opmarsch
met muziek naar strand voor het ontsteken
van een vreugdevuur.
De vergadering zal aanvangen om 8 uur
in Hotel Amerika.
ARBEIDSBEURS.
Op de Gem. Arbeidsbeurs staan in totaal
147 personen als werkzoekenden ingeschre
ven.
FRUITBOOTEN.
Het Zweedsche s.s. Ulm meerde aan den
fruitsteiger voor het lossen van 20.000 kisten
sinaasappelen.
CONCERT PIETER DE HOOCHPLEIN.
Op Woensdag 17 Augustus des avonds om
8 uur geeft de muziekvereeniging „Heureka"
een concert in de gemeentelijke muziektent
op het Pieter de Hoochplein. Het program
ma luidt als volgt:
1. Stars and Stripes forever, Marsch, Sousa.
La Concorde, Fantasie, J. Martin.
Rozen uit het Zuiden, Wals,
Johann Strauss.
Marche aux Flambeaux N. 1,
G. Meijerbeer.
Homme contre Homme, marsch,
J. Knegtel.
Potpouri Populaire, Kessels.
La Dame Blanche, Fantasie, Boieldien.
Blaze Away, Marsch, Abe Holzmann.
EXAMEN FRANSCH M.O. A.
.Geslaagd te Utrecht op 9 Augustus mej. W.
F. J. Takkebos, Schiebroek,
i'-.-V
(Van onzen bijzonderen correspondent)
VOOR ROTTERDAM'S NIEUWE BEURS. standvastig in het wisselend getij-,
verwachting hoven tijdelijk noodgeschrei; weerklinke uit bronzen borst een frisch
geluid; lui goede tijden in, lui slechte uit".... aldus in het randschrift van de
grootste der 5 lui- en speelklokken, bestemd voor de in aanbouw zijnde nieuwe
beurs van Rotterdam, welke gegoten werden in de klokkengieterij van Petit en
F ritsen te Aarle-Rixtel. Op deze opname oefent de heer Fritsen de laatste controle
uit, voordat de klokken de reis naar de Maasstad zullen aanvaarden.
Aangiften van 9 Augustus.
BEVALLEN: P. C. de Lange—Sepmeijer d.
M. H. Koster—Kreeft z. C. L. Fringa—RomsOm
z. H. G. den BlijkerDekker z. A. Suikers—
Koorn d. A. IJdts—Costima d. J. Mourlts—
Visaer z. G. A. L. Groenendijk—Breekveldt d.
J. A C. Swaap—v. Dorst z. P. Reedijk—v.
d. Kemp d G. M. Tseng—Snijders d. C.
Proost—v. d. Perk z. D. G. A. Musch—Eller z.
HM. Mastenbroek—Deussen z. M. C. Rem-
kes—V. d. Linde z. C. Schrei)—ter Stege z.
C. A. KleinjanHaeck z. J. A. Gerritsen
Hoeflaken d. M. C. Vermaat—Lucas z. M.
Bal—v. Looijen d. M. A. A. v. Hattem—Martens
z. c. M. v. d. List—Kok d. en z. V. Stoede-
rum—Green d. M. Smouter—Mak z. W.
Dekker—Thomassen z. C. M. Meijer—v. Oos
trum d J. v. d. Wielen—de Reu3 2 z. T. V.
Schie— Noordzij z. M. P. Snoei)—Kalkman 2 d.
M. de Zeeuw—Peinemann z. H. J. Drokv.
HootJdonk z. J. S. Overheul—v. d. Vate z.
W Verheul—Rigter d. G. v. Wijnen—Drijver z.
OVERLEDEN: J. C. v. Lent vr. v. C. V. d.
Donk 64 j. C. v. Eersel vr, V. A. v. d. Hooven
54 j L,. vis vr. V. J. A. F. Broekman 50 j.
J. A. Blanto m. v. M. M. Ruügers 72 J. J.
DiJksma ongeh. m. 48 J. J. E. de Bruijn wede.
V. J Kleingeld 81 j. G. J. Zomer wedr. v. W. v.
Ruler 77 j. A. Groen wedr. v. M. Dekker 78 J.
Een klein detachement padvinders van de
Tarcitius-groep der Mathenesserlaan-parochie
zal vandaag per Hullboot naar Barrol aan
de Iersche Zee vertrekken, waar men 14 da
gen hoopt te blijven op ultnoodlglng van de
Barrpl-troep. Deze afspraak werd destijds
tijdens de Jamboree gemaakt.
Van de gisteravond gespeelde ronde om het
kampioenschap der hoofdklasse van den Rotter-
damschen Schaakbond kwaim alleen de partij
Kapsenberg-Ensinig tot een beslissing: Kapsen-
berg verloor. De overige partijen werden ver-
daGor'is en drs Ten Kate hebben nog gelijke kan
sen ill hun pertij; van Santen staat riundergoed
tegen Fontein: De Greef heeft een Pi0"?"1™*®1
tagen Wedhselmann en zal vermoedelijk va
liezen.
Succesvolle safebescherming.
Aaneeeeven in het tijdvak van 5 tot en met 8
Augustus 1938, waaromtrent inlichtingen zijn te
bekomen aan het hoofdbureau van politie al81.eL
lederen werkdag van 11 tot 16 uur, en bovendien
des Dinsdags en Vrijdags van 19—21 uur.
Aan het Centraal-Bureauportemonnaies gil) se
damestasch met inhoud, zwarte tasch met inhoud,
bruine schooltasch met inhoud, zwarte boodschap-
péntasch met Inhoud, rood gevlamd vulpotlood,
blank vulpotlood met initialen F. C. E., zwarte
vulpen merk Swan, paars-zwart gevlamde dames
vulpen in bruin etui met Initialen, double dames
polshorloge, koperen armband, verm. gouden ring
(slangmodel) met roodên steen, gladde alpacca
armband, 6 margarinebonnen, wandelstok met zil
veren haak, diverse handschoenen, diverse sleu
tels diverse brillen, diverse ceintuurs, grijs dames
manteltje met bustehouder, groene muts met veer,
frtlze damesmuts, bruine cor sage, tricot onder
roek, wit kraagje, blauwe badmuts, bruin
blazertje, bruin colbertjasje met sigarenkoker,
sleutels, vulpen en papleren t/n. A. J. de Ridder,
bruin linker kinderschoentje, bruine gummi bftd-
achoen, zwempak an badhanddoek met leeren riem
blauwe regenmantel, zwart rechter kinder-
ifhnenHe uriize damesmantel, bruine heeren-
hoed zwart met witte corsage, vetspult van auto,
autoslinger, wieldop V 8, motorrijwlelpomp, snel
binder, zakje anti-mot, groen-blauw notitieboekje,
2 raamiUers, monsterboekje van Zweedsche zee-
man 6 foto's (groepen meisjes), fototoestel ra
tui. 7 foto's en 10 negatieven .schepnet met beugel,
dubbele zakspiegel, heerenrijwiel merk Woltf
Cvcle ongemerkt heerenrijwiel, benevens nog
eenige rijwielen, welke reeds op vorige lijsten
werden vermeld.
Aan bureau Sandellngpleinhéerennjwiel merl.
R. S ongemerkt heerenrgwiel en blauw gelakt
Aan*bureau Bergslngel: heerenrijwiel merk
^Aari pureau Oostervantstraatongemerkt heeren
rjjwiel en jongensrijwiel R. S.
Bii vinders: br. heerenport. met Inhoud, N. v.
Ragon, Ridderkerk; br. klnderpor. met kettinkje.
B Schrijder, Vinkenstraat 16b; br. damesport.
met inhoud, W. J. Lindhout, Kruizemuntstraat
31b; port. met ritssl. en inhoud, D. Hammer, Stok
roosstraat 1; br. damesport. met ritssl en inh.,
J. A. Evers, Lambertusstraat 164; zwarte vul
penhouder met merk, Postkantoor, Coolsingel 42
verm. nikkelen damespolshorloge. H. II. Ku(j-
pers, Tuindersdwarsstr. 9a; zllv. klnderarmband,
M. Vlcken, Zwederstraat 29a; zilv. schakelarm
bandje, J. Visser, Van Olüenbarneveltstraat 19a;
ad broche, A. J. Bakker, Alebrechtskade 135; wit
linnen zakje met geld, J. F. West-Seis, Essenburg-
straat 70; 4 sleutels aan ring, L. Bek, Wollefop-
penstraat' 17bbril met gouden en hoornen mont.,
J de Reus, Davidstraat 9b; bril met hoornen mon
tuur, C. van Pelt, Meiland 12; bruin kort dames-
mantelti'p M Elmpendorp, Coolschestraat 24;
zwart groen badpak met rood streepje, G. F.
Buchre van Lennepstraat 27b; paar damesschoe
nen (m'aat 28), Th. J. de Vrij, Erasmusstraat 32;
blauw mollen badpak en hoeddoek, C. v Leeuwen
Rubenstraat 116; linnen geruite broek, schort en
ins W H Bubenga, Gaffelstraat 54b; groen vil-
len herenhoed P.' van Dijk, Nieuwe öroos.
wijkscheweg 34a; lichte gummi regenjas, A.
Munnikhoven, van Alkemadeplein 19, ketelpak,
J. Verwoerd, Gaesbeekstraat 18; rose wol'en
damesmantel, Telegraafkantoor, Coolsingsl 42,
oude grijze gummi regenjas, C, Kemp, Willem
Butjteweehstraat 224; wit atroohoedje met bruin
lint R. Lammers, Heer Daniëistraat 76; snelkm-
der, C. Wols, Oudedljk 203; knalpot van motor
rijwiel, A. van Memmei, Damstraat 19reserve-
autowiel van Opel, J. de Jong, Catharinastraat
10; nik. wieldop van Fordauto, L,. de Jong, Beijer-
landscheatraat 6; krukhaak en pakhuissleutel. J.
Vlug, Jufferstraat 33a; 1% M. katoen en stuk
lampekatoen, L. de Bes, Polderstraat 56; zwart
gevlekte kanarievogel, J. Wickers, Oostzeedijk 91
blauwe postduif met ring, J. Ruurda, Westo
Wagenstraat 23b; aak met 50 kg. augurken, Th. C.
Hoogerdijk, Heemraadstraat 66; padvindersmes in
bruine scheedc, D. V. d. Hoek, Pompstraat 15b;
beige gelakte poppenwagen, L. Rijnhaart, Vin-
kendwarsstraat 16a; geel papieren album met
foto's, L. M. A. Vaasen, Asterstraat, 83b; lang
harige keeshond, J. J. H. H. Beuckers. Vrede-
noordpleln 16; Duitsche staande jachthond, W. A
Röoth, Hofstedestraat 53b.
Rectificatie; br. kinderport. met inhoud,
G. v. d. Broek, niet Maashaven 60, doch Maar
land 60.
VERSTERKING TRANSFORMATOR
E. N. C. K.
Tengevolge van. het toenemend electrici-
teitsverbruik van de „Eerste Nederland?Cho>
Coöperatieve Kunstmestfabriek" is het bij die
fabriek opgestelde transformatorvermogen te
klein geworden. In verband hiermede is het
noodzakelijk, dat tot uitbreiding van bedoel
den transformator wordt overgegaan. In
overeenstemming met het advies van de com
missie voor de licht- en waterbedrijven
stellen B. en W. den Raad voor, daartoe een
crediet van 5000 toe te staan en de betrek
kelijke begrooting dienovereenkomstig te
wijzigen.
STR'AATAANLEG.
B. en W. achten het gewenscht, dat thans
wordt overgegaan tot het bouwrijp maken
van een gedeelte van het terrein omsloten
door Burgemeester Pruissingel, Groeneweg
en Poeldijksche wetering, ten einde dit te
kunnen uitgeven voor woningbouw. Langs
den Burgemeester Pruissingel ia op dit ter
rein reeds met bouwen aangevangen door
de firma L. Maat en Zonen.
De kosten van aanleg van de ontworpen
straten met singels worden begroot op
120.000. Op de begrooting van het grond
bedrijf is voor dit doel reeds een bedrag van
67.000 uitgetrokken.
B. en W. stellen den Raad voor, in overeen
stemming met de adviezen der commissies
voor gemeentewerken enz. en voor het
grondbedrijf, tot de uitvoering van dit werk
te besluiten en de begrooting dienovereen
komstig to wijzigen.
UITBREIDINGEN GAS, WATER EN
ELECTRICITErr.
In verband met de bebouwing aan den
Parkweg, den Schiedamscheweg en het Men
gelbergplein en omgeving is bet noodig al
daar het buizennet voor .gas en water, bene
vens het electriciteitskabelnet uit te breiden.
In overeenstemming met het advies van de
commissie voor de licht- en waterbedrijven
stellen B. en W. den Raad voor, voor het bo
venomschreven doel de volgende credieten
toe te staan: Gas: ParkwegSchiedamsche
weg 1700; Mengelbergplein enz. 3400.
Water: Parkweg—Schiedamscheweg 1570;
Mengelbergplein enz. 3540.
Electriciteit: Parkweg—Schiedamscheweg
2450; Mengelbergplein enz. 2600.
BINNENGEKOMEN.
In de Vulcaanhaven zijn binnengekomen de
stoomschepen „Stad Maassluis" met 10.286
ton erts en „Mabuhé" met 8128 ton erts.
ZOMERDRUKTE.
Het aantal fietsers, dat Zondagmiddag na
5 uur den Parallelweg passeerde, komende
van Hoek van Holland, bedroeg 5593. Vóór
5 uur waren met het oog op het dreigende
weer reeds méér dan 1000 fietsen van de
badplaatsen teruggekeerd.
BURGERLIJKE STAND.
GEBOREN: Arie, z. van K. Broek en J. v.
d. Jagt, 2e Maasboschstraat 33 Johanna,
d van J. Klos en A. Vermeer, Valeriusstraat
135 Cornells Ch., d. van G. Proost en C
C. Saarloos, Patr.dw.straat 16 Cor, z. van
P. Verburgh en T. Kleijn, Röntgenstraat 39 1
Willem, z. van C„ Don en L. M. v. d. Heij
den, Broekweg 56 Jannetje C., d. van J
de Vos en A. Koppenaal, Oosterdw.straat 7
Adriana H., d. v. B. Vollaard en K. N.
Boender, Wagnerstraat 78 Willem J. A.,
z. van H. G. L. W. Klunder van Gijen en H.
Pille, Van Schravendijkplein 29. Arie, z.
van P. Bravenboer en D. A. van Berkel,
Rijkestraat 20. Frans, z. van F. Stam en
M. J. S. Liebrechts, Valeriusstraat 109.
Antje C., d. van J. B. van Hulst en A. C.
Berveling, Ged. Biersloot 160. Helena J.,
d. van J. van Vliét en N. Kloot, Gr. van
Prinstererstraat 46. Gerhard, z. van L,
Vons en J. P. Ligthart, Westnieuwland 74.
Elisabeth, d. van A. Groen en C. Verheul,
Rijkestraat 28.
'OVERLEDEN: Willem Tieleman 1 dag,
Hoogstraat 226. Dina Boelen 27 j. echtge.
van P. van Dorp, Oosterstraat 69.
II.
In werkelijkheid ontzenuwde de communis
tische dictatuur de laatste zwakke pogingen
der Oekrainers tot onafhankelijkheid en
sloot zij de tyrannieke vuist rondom al de
volken der sovjet-Unie.
Maar de pogingen van Oekraine om zich
te bevrijden van het communistisch juk, du
ren tot op heden voort. Talrijke militaire
troepen leverden gedurende vele jaren strijd
met de troepen van het roode leger en eerst
in 1935 konden de sovjets zich meester ma
ken van de bevelhebbers van de laatste en
grootste Oekrainsche troep (de befaamde
troep van Zolokrenko). De oproeren, bij her
haling door de bevolking van alle streken
verwekt, de sabotages en moordaanslagen
vullen menige pagina van de geschiedenis
van Oekraine. De min of meer bekende pro
cessen, de veroordeelingen zonder vorm van
proces en de executies zonder veroordeeling,
de massale en talrijke deportaties en de paci
ficatie te vuur en te zwaard van de Oekrain
sche dorpen zijn er het gevolg van.
„De Oekrainsche vijand sluipt overal rond
in onze partij, in ons bestuur en zelfs op de
hoogste posten" herhaalt de sovjetpartij
steeds weer als een alarmkreet. „Zuivert de
partij, het gouvernement, de administratie
van het leger van Oekrainsche honden. Zui
vert haar zonder vertraging en zonder par
don!"
En men zuivert, men zuivert. Weldra zal
het 20 jaar geleden zijn, dat deze zuivering
begon, die den schijn wekt nooit te zullen
eindigen en die in plaats van af te zwakken,
ieder jaar nog versterkt. Weldra zal men geen
Oekraïner meer vinden op de leidende posten
van sovjet-Oekraine- Men plaatst er steeds
meer Russen en Joden, die betrouwbaarder
schijnen te zijn en die den overgang van
Oekraine tot een werkelijke kolonie vol
tooien. Lees de sovjet-Russische kranten en
gij zult u laten meesleepen door de schoone
bolschewistische beloften, waarin de sov
jets uitblinken en die zij ieder oogenblik
tot de Oekrainsche separatisten richten.
Zij hebben groot gelijk, want „het beest"
van het nationalistische Oekraine wil abso
luut, hoewel van alle kanten belaagd door de
fantastisch geperfectioneerde G.P O, een goe
den maaltijd van zijn temmer maken. Op dat
punt zijn de verklaringen van Grinko en
Charanovytsch in het proces van Bucharin
en zijn lotgenooten, dat eenige maanden ge
leden te Moskou plaats had, zeer leerzaam.
Om zich rekenschap te geven van de kracht
van het bolschewistisch regiem in Oekraine
volstaat het te vernemen, dat géén der elf
leden van het politiek bureau van het uit
voerend comité der communistisch Oekrain
sche partij is overgebleven. Ofschoon het
vorig jaar benoemd zijn zij reeds allen te
recht gesteld of gevangen gezet. Met den
raad van het uitvoerend centraal comité is
het eender gesteld. Van de 24 leden resten er
nog slechts 4.
Gedurende de 19 jaren, die zijn verstreken
sinds het begin der Poolsche overheersching
in Oost Galicië, Volhynië en Polissla ge
bieden die bewoond worden door een com
pacte Oekrainsche bevolking heeft een
tienduizend politieke gevangenen voor de
Poolsche rechtbanken gedefileerd; zij wer
den verwezen naar de concentratiekampen
en de gevangenissen; en deze statistiek ver
meerdert zich nog steeds.
„Wij worden behandeld als burgers van
den derden rang" zoo klagen de Oekrainers
„Men weigert ons den toegang tot de rijks
betrekkingen, de administratieve en rechter
lijke ambten enz., hoewel wij dezelfde fiscale
en sociale lasten dragen als de Polen. Er
zijn natuurlijk uitzonderingen, maar deze zijn
zeer zeldzaam. Aan de universiteiten bestaat
de beruchte „numerus clausus" waardoor het
getal der studenten op een minimum wordt
teruggebracht. Wij bezitten nog slechts eenige
dozijnen scholen van de 3500, welke wij voor
den oorlog onder Oostenrijk-Hongarije be
zaten.
Ingesloten en ingemetseld langs alle kan
ten, trachten wij om niet van honger om te
komen en ons te redden: door coöperatieve
organisatie va nonzen landbouw, waar het
grootste deel van ons volk zich mee bezig
houdt en van onzen handel en industrie.
Maar ook deze wegen naar uitkomst worden
ernstig bedreigd. Men legt ons moeilijkheden
van allerlei soort in den weg, men schreeuwt
alarm, dat onze economische vlucht een zoo
groote uitbreiding neemt, dat zij den Pool-
schen economischen rijkdom gaat bedreigen,
men mobiliseert de publieke Poolsche opinie
tegen ons en van af de parlementaire tri
bunes bedreigt men ons met de woede der
volksmassa- En deze bedreigingen zijn niet
ijdel, want de ruiten van onze winkels en
gebouwen worden bijna dagelijks ingegooid.
De massa, de donkerste lagen van de bevol
king, geleid door geleerde chauvinisten, is
het levend symbool van zekere moderne de
mocratieën.
Polen was verplicht ons autonomie te
schenken. De bepalingen in het verdrag van
Versailles laten op dit punt aan duidelijk
heid niets te wenschen over en de Poolsche
landdag heeft zelfs voor deze autonomie ge
stemd- Men kan niet ontkennen, dat er van
tijd tot tijd van het Poolsche gouvernement
pogingen tot toenadering en geruststelling
uitgaan, maar zij leverden nog nooit blijvende
resultaten, daar zij bijna altijd systematisch
werden verlamd door de chauvinistische hou
ding van de administratieve autoriteiten in
Oostelijk Galicië en Volhynië.
Het half millioen Oekrainers, dat in een
compacte massa, Bukovina, een gedeelte van
Bessarabië en een gedeelte van de streek
Marmaroche in Roemenië bewoont, onder
gaat eenzelfde lot. De decreten van het vo
rige ministerie-Goga hebben de geheele Oe
krainsche pers verboden en den nationalen
toestand der Oekrainers buitengewoon be
moeilijkt. Kort geleden heeft een klein ge
deelte van de Oekrainsche pers in Bukovina
verlof gekregen om weer te verschijnen.
Het Neder-Karpathische Oekraine (Ru-
thenië) geniet betrekkelijk de grootste vrij
heid en verwerft geleidelijk, hoewel moeilijk
zijn zelfbestuur, dat door de conferentie van
Pittsburg werd toegezegd en bekrachtigd
door het verdrag van Sint Germain, maar
niettemin nog niet werd verwezenlijkt.
Het hedendaagsche Oekraine is, onder zijn
politieke, sociale, economische en religieuse
aspecten bezien, volkomen gerechtigd om
naar een eigen onafhankelijkheid te stre
ven. Zijn levensbehoeften en de absolute on
mogelijkheid om zich een normaal en gezond
leven te scheppen loopen al te zeer in het
oog om er over te twisten. De vijanden van
Oekraine's onafhankelijkheid zeggen, dat de
Oekrainers de aanstokers van een oorlog zijn
omdat slechts de oorlog hun hun onafhanke
lijkheid zal terugschenken.
De oorlog! Hoe dikwijls heeft men reeds
niet kunnen constateeren, dat de grootste be
dreigers van den vrede de welsprekendste
advocaten er van waren? Hoe dikwijls las
men reeds niet in het boek der geschiedenis,
dat de grootste verdedigers van den vrede
onder het mom van dezen vrede daden stel
den, die de kiem van het kwaad in zich droe
gen en van een lijden dat grooter was dan
dat van den oorlog zelf. Is het verwonder
lijk, dat er naties bestaan, die tot het uiterste
gebracht uitroepen: dat er oorlog kome! Dat
ons lot zich verandere of tenminste het lot
onzer kinderen! Oorlog!
„Ondergaan wij, Oekrainers in werkelijk
heid niet de wetten van den oorlog gedurende
geheel de periode, welke men de periode van
den vrede noemt sinds den wereldoorlog?"
riep een Oekrainsch afgevaardigde uit op een
internationaal studentencongres-
Hij ging voort: „Zijn wij niet In een voort-
durenden oorlog gedurende al dien tijd? Welk
verschil is er tusschen een concentratiekamp
van onze politieke gevangenen en de kampen
der oorlogsgevangenen? Wat is het verschil
tusschen de dooden, die op het slagveld vie
len en de honderden en duizenden slachtof
fers van het sovjet-regiem, gedurende deze
20 jaar van vrede?! Misschien dit, dat in
den feitelijken oorlog de dood sneller komt,
men lijdt minder.Wat is het verschil tus
schen oorlogsverminkten en een jeugd welke
men van het kostbaarste bezit: de toekomst,
berooft. Honderden, duizenden jongelieden
worden als politiek-verdacht beschouwd. Po-
litiek-verdacht-zijn beteekent niet langer 'n
certificaat van zedelijk gedrag bezitten (en
het gaat hier om een bepaald soort van ze e-
lijk gedrag n.l. politieke
zonder dat certificaat van zedelijk gearag
kan men niets meer bereiken en geen be
trekking meer krijgen: men wor zelis met
toegelaten op de scholen. Kortom, men ziet
onverbiddelijk alle deuren voor zich dicht
slaan; alle wegen die naar de toekomst en
den uitbloei der persoonlijkheid voeren, lig
gen afgesneden. Een klein gedeelte van deze
voeelvril verklaarde jeugd redt zich wellicht,
maar hoevelen komen zedelijk om en pleg®"
wanhoopsdaden? Oekraine heeft een schijn
baren vrede- In werkelijkheid staat het In
voortdurenden staat van oorlog e" zeer dik
wijls tegen zijn wil.
Tweede Klasse. Derde Lijst.
Trekking van 10 Augustus.
1500 No. 19080.
1000 No. 18892.
f 400 No. 5630.
100 No. 16169, 16443, 18891.
PRIJZEN VAN ƒ30.
rafn £955 10203 14160 16684 18808
-nar loo? 10553 14177 16s5y 19219
fjrn luü7a 14244 t/OZó 19507
o«a -mo sim 1U8S1 i44ü9 172r' 19952
-£I8 X41® 10904 14589 17449 19994
2694 el9( 5648 10974 .14600 17655 2; >238
0036 5948 S682 1U088 14608 17742 20482
3286 6485 8694 12323 14574 17795 20532
3323 6788 9040 12794 15002 17818 20733
3346 7032 9407 13067 i-5244 1>J02? 'J09ÜO
8379 7147 9493 13483 1-5823 18191 51345
3561 7373 9604 13705 15963 lgsgy §1487
4516 7411 9636 14033 16420 I8433 21958
4579 7759 9719
In de vorige lijst staat;
17783 m. z. 17781.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
Nu het R.A.P., dat in hoofdzaak de be
doeling had clandestiene autobusdiensten te
weren, zelfs na de aanvulling, die het heeft
ondergaan, nog onmachtig blijkt aan de ge
stelde verwachtingen te bantwoorden, rijden
de z.g.n. „wilde" diensten er, als vanouds,
weer lustig op los.
Vooral tusschen Den Haag en Amsterdam
en DenHaag Rotterdam schijnen deze bus
sen hun bedrijf uit te oefenen, zeer tot schade
van trein, tram en bona-fide autobusdiensten.
Een deskundige van de N.S. berekende de
schade door dit vervoer aan de N. s. toege
bracht op een millioen gulden per jaar. En
dat is nog niet het ergste, maar het achter
wege blijven van ingrijpen door de Overheid
zal ten gevolge hebben, dat het kwaad zich
uitbreidt als een inktvlek op vloeipapier. Ten
slotte zulen de gevolgen zich laten gevoelen
in het opheffen van spoorlijnen, die anders
misschien nog behouden waren gebleven, zeer
ten nadeele en ongerief van de betrokken
streek. De spoorweg is immers een bedrijf,
dat werkt in het algemeen belang. Niet ren
dabele gedeelten spoor kunnen in stand ge
houden worden met behulp van de lijnen,
die winst afwerpen. Om dezelfde redenen
kunnen de tarieven op rendabele en niet-
rendabele gelijk zijn. Waar moet het op uit
loopen Indien men deze „wilde" bussen blijft
handhaven en het Gezag niet ingrijpt
X.
Vraag gerust.
„Herstel" schrijft:
Arts Louis Heyermans is overleden en
men behoeft geen sociaal-democraat te zijn
om te erkennen, dat deze geneesheer zeer
veel gedaan beeft voor de volksgezond
heid.
Ik kan u een dergelijke raad niet in deze
rubriek geven. U kunt u in verbinding
stellen met de N.-Malthusiaansche Bond
die u verder zal helpen.
Of dit antwoord nog aan dr. Heyermans'
pen ontvloeid is, betwijfelen wij. Maar,
mogen wij „Het Volk" eens vragen, hoe
katholieke arbeiders nu wel deel kunnen
uitmaken van een beweging, wier orgaan
zulke adviezen geeft? Of meent men, dat
neutraliteit" ook al verenigbaar is met
neo-malthusiaanse propaganda?.
Blijkens een mededeellng van de Interna
tionale radio-unie te Genève bedroeg het
aantal geregistreerde radio-ontvangtoestel
len in de geheele wereld op het einde van
1937 ongeveer 71 jniUi°en, wat overeenkomt
uiet naar schatting 284 millioen luisteraars.
In Europa waren toen 31,200.000 ontvang
toestellen of 125.000.000 luisteraars.
saisató'::
OM DEN GROOT EN PRIJS VAN EUROPA. De winnaars van de races om den
Groóten Prijs van Europa, welke Zondag j.l. werden gehouden, maakten een eere
ronde in de niepwe volksauto.
stukje:
Omringd door veertien kleinkindei cn
vierde professor Aalberse onlangs z-ijn
veertigjarig huwelijksfeest met de vrouw
die hij als heel kleine jongen al voor het
eerst zag en als jong advocaat zijn bruid
mocht noemen.
Maar daarover wilden wij het niet heb
ben, ofschoon het een gelukwens waard is.
Waar wij de aandacht op willen vestigen
is, dat het vooral kathoiieke ®rb®ld®r5j^n
geweest, de bewoners vBn de katholieke
woningbouwvereniging „Het Oosten in
Tuindorp Oostzaan, die den man huldigden
aan wien Nederland dankt, dat de volks
huisvesting er een verbetering ten deel
viel als onder geen anderen minister tot
stand is gekomen.
Aalberse heeft ontzaglijk veel voor het
Nederlandse volk gedaan, niet het minst
voor middenstanders en arbeiders. Wat hij
heeft seschreven, kan een hele boekenkast
vullent De adviezen die hij heeft gegeven
zijn ontelbaar. Maar vooral, wat hij als
minister van Arbeid heeft gedaan, vindt
zijn weerga niet in Nederland en ver daar
buiten-
Op één terrein hoeft mon nu Aalberse
geëerd. Men heeft den man, die als minis
ter 600.000.000 gulden wist te krijgen alléén
voor volkswoningbouw, te Amsterdam ge
huldigd door de plaatsing van een borst
beeld. En het was de soc.-dem. wethouder
de hoer R. do Miranda, die verklaarde, dat
het gemeentebestuur van Amsterdam het
een grote eer achtte, dat „het Oosten hier
een beeltenis van prof- Aalberse plaatste,
omdat de naam Aalberse in de volkshuis
vesting iets meer betekent dan de meesten
beseften, daar o.a. in Aalberse's tijd een
woningtype gebouwd werd, een derde
groter dan zelfs nu.
De wethouder meende, dat bescherming
voor dit monument te vragen, hier over
bodig was, daar een groot volk zijn grote
mannen eert.
Het is van belang zich deze gebeurtenis
en deze woorden te herinneren. Ten eerste
omdat sommigen menen, dat er voeger niets
gebeurd is; ten tweede omdat anderen be
weren, dat van katholieke bewindslieden,
maar weinig te wachten is.
De naam en de daad van Aalberse lerea
anders; de monumenten van zijn werk
stonden er, toen zeer velen van ons nog
op de schoolbanken zaten.
