Psychologie van den Arbeid.
KABOUTER-ADVERTENTIËN
IK
ÉS
f
1
huishoudster
gezocht
IVERSE
eerbiedige hulde
ZATERDAG 11 FEBRUARI 1939
II. Het werktuig en de machine
KLACHTEN IN DE TILBURGSCHE
WERKVERSCHAFFING.
-
TERAARDEBESTELLING
SIR HENRY DETERDING
REIZIGERS geyraagd
BEKWAAM ETALEUR
BESCH. MEISJE R.K. 25 J.
VERKOOPSTERS
COUPEUSES
R. K. REIZIGER
APART MEUBILAIR
DIRECTRICE
PRIMA CHAUFFEUR
R. K. JONGEDAME
ZELFST. BETREKKING
JUFFR. BETERE FAM.
IN WELKE PLAATS
R.K. KINDER^0™
GEVRAAGD
ZUIDER AMSTELLAAN
AMSTERDAM
ZIT-SLAAPKAMER
TE KOOP OPEL
ruim VRIJ BOVENH.
SALONPIANO 200
MOOI WONEN TE
VOORBURG
BREED BOVENHUIS
PENSION ST. JOZEI*
VOORBURG OP len ST.
SV R^or?g' Huur f 60 p -
PIANO'S
le ETAGE
POSTZEGELS MISSIE
KATH. UITGEVER
VERTEGENWOORDIGER
BOND ZONDER NAAM!
SAMENWONEN
EENV. KOST EN INW.
ZOEKT GE EEN
GEZELLIG THUIS?
BEDDEN, TAPIJTEN
MANUFACTUREN. ING.
VERTEGENWOORDIGER
TER OVERN. AANGEB.
KOSTBAAR MEUBILAIR
TE KOOP 12.500
TE HUUR TE VOORBURG
WINKELHUIS
PAKHUIS OF WERKPL,
TE HUUR 1 APRIL
LOURDES
ONZE VIERDE REIS
KRUIDENIERS DIPLOMA
RESA VELP
BOEKHOUDEN
MODEVAKSCHOOL
LEERT SPREKEN IN
'T OPENBAAR!
De verhouding werktuigmensch was
Voorheen zeer simpelhet werktuig was een
hulpmiddel van den mensch, een verlengstuk
van zijn arm, een vergrooting van zijn capa
citeiten.
Het werktuig is op zichzelf beschouwd een
goed, zooals elke capaciteit van den mensch
een goed is. Of het werktuig echter ook een
goed is voor den mensch, hangt af van
het gebruik dat ervan gemaakt wordt. Velen
hebben gemeend, dat elke uitvinding, elk
nieuw ontdekt werktuig, een weldaad voor
den mensch was men kan niet méér zeggen
dan dat het een weldaad kan zijn. De
mensch, de moraal die hij huldigt, de cul
tuur, waarin hij leeft, bepalen of het inder
daad een weldaad zal zijn. „Nu het gas en
d« machine tegen den mensch klaar staan,
weten we dat er nog wat anders vereischt
wordt, voordat een nieuwe technische moge
lijkheid een weldaad voor de menschheid is."
Dit uitgangspunt zet Prof. Rutten voorop bij
zijn beschouwing van de verhouding mensch-
machine. Deze beginselen dient men zuiver
te stellen om te midden van de vaak ver
warrende feiten in den strijd van mensch en
machine den objectieven kijk op de verhou
dingen niet te verliezen.
Vooral sinds de industrialisatie in de 19de
eeuw de voorwaarde schiep voor een mach
tige uitbreiding van het gebruik der ma
chine, werd de verhouding mensch-machine
tot een tragisch probleem. Hoe was dat mo
gelijk Men had toch altijd machines ge
kend de Egyptenaren bouwden reeds 2000
Jaren v. Chr. hun pyramiden met vernuftige
hef-installaties Archimedes verdedigt zijn
vaderstad met zijn nieuwste uitvindingen. In
het midden der 19de eeuw kwam „de" ma
chine zoo ingepieus, zoo productief en in zoo
grooten getale dat spoedig een werkloosheid
uitbrak.
De mensch en de machine.
De menschen kwamen in opstand tegen de
machine, die hun arbeid overbodig maakte.
Is die aanklacht tegen de machine gefun
deerd Gerechtvaardigd is ze, maar ze mag
niet de machine gelden, ze geldt alleen de
manier, waarop men zich van de machine
bediende.
Eigenbelang van enkelen was de motor der
productie geweest„De techniek werd ver
keerd gebruikt tót verrijking van enkelen en
kwam zoodoende in strijd met haar wezen,
dat is algemeene bruikbaarheid.... de fout
zit in het systeem, de verandering is onder
weg het economisch leven is bezig ieder op
zijn plaats te brengen en de techniek ten
dienste te stellen van geheel de gemeenschap'
aldus Prof. Rutten.
Daarnaast wijst Prof. R. er op, dat welis
waar onderscheiden soorten van arbeid over
bodig geworden zijn, maar dat parallel daar
mee een verschuiving heeft plaats gehad,
doordat er veel meer technisch en adminis
tratief personeel noodzakelijk werd.
De machine levert toch veel meer produc
ten op dan het vroegere handwerk, zal men
opmerken. Zeer zeker, maar er leven thans
ook veel meer menschen dan voorheen en
•en feit blijft, dat er nog altijd millioenen
menschen zijn, die aan het hoogst-noodige
febrek hebben. De aanklacht van overpro-
uctie geldt dus ook weer niet de techniek,
maar de economische wanorde, het slechte
distributie-systeem.
De machine kunnen we trouwens niet meer
missen. Men heeft precies uitgerekend na
hoeveel dagen wij allen Gandhi incluis
ten doode gedoemd zouden zijn, wanneer er
plotseling geen machines meer zouden zijn.
De mensch zou in eenige weken dan weer
alle stadia terug doorloopen naar de bar
barij en ondergaan in een „bellum omnium
contra omnes", een oorlog van allen tegen
allen.
De machine biedt verder groote voordee-
len, die bondig samengevat resultee-
ren in een vermindering van de slavernij van
den geest. De techniek vergroot de macht van
den mensch, zij verruimt de beheerschings-
mogelijkheden van de natuurkrachten enorm,
daarom is de techniek een machtige demon
stratie geworden van het scheppend vermo
gen van den menschelijken geest, geschapen
naar Gods beeld. Gaf God de aarde niet aan
den mensch, om ze aan zich dienstbaar te
maken
De machine laat den mensch meer tijd voor
een leven, dat meer is dan louter werk-om-
den broodè. De arbeidstijd kon aanmerkelijk
verkort worden, de arbeider kreeg tijd voor
ontspanning en ontplooiing van zijn ontwik
keling, tot op een hoogte, die voor zijn voor
gangers totaal onbereikbaar was.
De machine heeft alles goedkooper ge
maakt, zoodat vele menschen nu dingen kun
nen gebruiken, die anders slechts voor en
kelen bereikbaar waren. De gemiddelde wel
stand steeg en kon door veel meer rangen
van de samenleving gedeeld worden en
deze gemiddelde welstand is toch volgens St.
Thomas een onontbeerlijke grondslag voor
een deugdzaam leven van den gemiddelden
mensch.
De machine werkt nauwkeuriger en gelijk
matiger en verbetert bovendien in veel ge
vallen de kwaliteit van de artikelen.
De machines zelf hebben ook weer veel
werkverruiming gebrachtzij moeten uitge
dacht, geconstrueerd, afgewerkt en gedistri
bueerd worden. Samenvattend kan men zeg
gen, dat de techniek eenige nadeelen heeft
meegebrachtdeze vloeiden echter niet voort
uit de techniek als zoodanig, maar uit het
verkeerd gebruik/dat er in een overwegend
kapitalistisch-materialistische maatschappij
van gemaakt werd.
Machine én Godsdienst.
Daarnaast biedt de machine zooveel voor-
deelen, dat ze niet alleen zeer nuttig, maar
zelfs onmisbaar is geworden in ons huidig be
stel ze maakt bovendien het koningschap
van den mensch over de natuur tot een
steeds duidelijker realiteit, maar bovenal
geeft ze den mensch tijd om den Koning der
schepping te eeren en te dienen. U lacht om
deze illusies, die zeer schoon, maar ook min
of meer prae-historisch aandoen. De juistheid
eener waarheid wordt echter niet illusorisch
gemaakt door de menschelijke zwakheid
evenmin als de natuurwet wordt afgeschaft
door de dagelijksche overtredingen van haar
geboden.
Men kan zich inderdaad niet verhelen, dat
tot nu toe al te vaak van een „vacare scien-
tiae et Deo", een vrij zijn voor den dienst
der waarheid en van God door toedoen
van de techniek maar bitter weinig te
recht kwam. Heeft de mensch riiet hoe lan
ger hoe minder tijd voor God en de contem
platie van Zijne werken omdat hij meer
tijd moet geven aan de machine, aan het be
drijf, die hem meesleepen in een eindelooze
jacht Paradox van de menschelijke zwak
heid de heer der schepping slaaf van zijn
werk
We dienen hier echter zuiver te onder
scheiden er is tweeërlei dienstbaarheid van
den mensch tegenover de machineeen mo-
reele en een psychologische. We zagen reeds
dat de moreele slavernij van den mensch niet
een gevolg was van de techniek maar van
het verkeerd gebruik er van. Deze slavernij
is alleen op te heffen door een nieuwe orde
ning van de maatschappij, die zich onweer
staanbaar baanbreekt, die de techniek in
dienst stelt van de gemeenschap en die re
kening houdt met de natuurlijke ordening,
volgens welke de machine een hulpmiddel is
voor de vervolmaking van alle menschen, ook
van de arbeiders.
De psychologische slavernij van
den mensch tegenover de machine is van an
deren aard dan de eerste, ook al staat ze er
in nauw verband mee. Deze dienstbaarheid
zal echter ook dan nog een probleem zijn,
wanneer de moreele slavernij geheel mocht
zijn opgeheven. In den grond komt zij hier
op neer, dat de mensch niet meer het
werktuig heeft, maar dat het werktuig
den mensch heeft. De machine is sterk op
wég, een mensch te maken naar haar beeld
en gelijkenis, zooals Nicolas Berdiaeff dat
uitdrukt.
Arbeidsproces en machine.
Het arbeidsproces is door de in
voering der machine totaal veranderd. Men
kan dit het best demonstreeren door de ver
schillen tusschen den arbeid met werktuigen
en die met de machine te vergelijken. Een
werktuig, een mes of een hamer, kan voor
zeer verschillende doeleinden gebezigd wor
den het heeft uitgebreide gebruiksmogelijk
heden en de mensch kan er een zeer variee-
rende reeks van bewerkingen mee uitvoeren.
Het werktuig vult den mensch aan,
de mensch echter vult de machine
aan. „De machine schoof den menschelijken
arbeid op een ander vlak. De machine be
sturen wij, d. w. z. we vullen aan, wat zij
mistzegt Prof. Rutten.
Bij het werktuig bepaalt de mensch het
werkprocédé, bij de machine is het net an
dersom de drukpers wordt in gang gezet en
de mensch heeft het toekijken.
Niet alleen de wijze van bewerking, maar
ook het tempo wordt dikwijls geheel be
paald door de machine. Met name in een
bedrijf, „waar de eene techniek op het tempo
der andere is ingesteld, eischt de machine
gestrengheid. Zij legt haar tempo op de ar
beider moet ongeacht zijn persoonlijk
rhythme dat tempo volgen".
In samenhang met het voorafgaande wordt
in heel veel industrie-arbeid van den arbei
der weinig overleg en weinig handvaardig
heid gevraagd. „Zijn arbeid bestaat soms al
leen in het onderhouden van een zintuige-
lijke aandacht gedurende langen tijd en het
uitvoeren van enkele handgrepen in einde
looze herhalingen". De arbeider is zoodoen
de practisch elk oogenblik vervangbaar
door een ander, hij voelt en beseft zijn ver
vangbaarheid en dat werkt fnuikend op zijn
arbeidsvreugde. Want ieder mensch heeft
een natuurlijke behoefte om zichzelf als on
vervangbaar te weten, zij het op nog zoo n
klein plekje van deze wereld. De taxi-chauf
feur kan spreken over „zijn" wagen, de ma
chinist over „zijn" Jumbo, maar de mijn
werker kan moeilijk spreken over „zijn" ko
len, over „zijn" schudgoot. En de man, die
altijd dezelfde drie moeren moet aandraaien
put daaruit geen recht om over „zijn" auto
te spreken.
Een laatste oorzaak, die overigens met de
bovengenoemde oorzaken van de slavernij
van den mensch t. a. v. de machine samen
hangt, is gelegen in de geweldige arbeids-
verdeeling in vele bedrijven. De ar
beid werd uiteengelegd in vele deel-bewer-
kingen, die elk een afzonderlijke machine,
maar ook een zeer begrensden menschelijken
arbeid vereischten. In stede van de varië
teit van voorheen kwam er een groote uni
formiteit in de verrichtingen, die de arbei
der moest uitvoeren. Die begrenzing van de
verrichting eischte anderzijds weer een be
grenzing van den tijd, die aan elke verrich
ting mag worden besteedalles en allen
werkten immers samen aan het eene product,
de een moet niet hoeven te wachten op de
andere. Met die reglementeering van tijd en
arbeid gaat hand in hand een begrenzing van
kracht: er moet gedurende den geheelen
werktijd op gelijke kracht worden gewerkt.
Dit alles beteekent, dat de volledige men
schelijke natuur zich niet kan uiten in het
werk de spontanëiteit wordt grootendeels
lamgelegd, de individualiteit krijgt weinig
kans. „Ieder mensch is een vrij en origineel
exemplaar van de menschheid", dat behoefte
heeft aan een spontane en individueele uiting
in zijn werk. Daartegenover staat dat de ma
chine „een zeer bewuste regeling eischt van
de menschelijke arbeid". Deze twee eischen
die tegenover elkaar staan, vormen den
grondslag van het psychologisch conflict tus
schen mensch en machine. De verzoening van
dezen isisch, de oplossing van dit conflict
roept om „een psychische hygiëne van de
arbeid met de machine".
De eischen van de machine zijn ons thans
bekendde bewuste regeling van den men
schelijken arbeid door de machine hebben
we te aanvaarden. Aan de industrieele psy
chologie de taak om die eischen ten goede te
keeren en aan te passen aan de mensche
lijke natuur. Primair dient ze zich dan af te
vragen welke de eischen zijn van de men
schelijke natuur. Vervolgens moet ze trachten
de eischen van de machine met die van de
menschelijke natuur tot een harmonische op
lossing te brengen in een psychologisch juist
geregeld arbeidsproces.
Hierover in een volgend artikel.
A. CHORUS.
Rapport van de raadscommissie.
Op uitnoodiging van het bestuur van de
afdeeling Tilburg van de R. K. Staatspartij
heeft de raadsfractie, aldaar, eenigen tijd ge
leden een commissie benoemd, die tot taak
had om een onderzoek in te stellen naar de
klachten van tewerkgestelden in de werk
verschaffing en tevens om na te gaan of er
misstanden bestaan van behandeling, leiding
enzoovoorts, en of de schuld van een en an
der geweten moet worden aan den wethou
der van sociale aangelegenheden en/of aan
den Gemeentelijke Dienst van Werkloos
heidsverzekering en Arbeidsbemiddeling.
Het rapport van de commissie, bestaande
uit de heeren A. J. Prins, J. A. van Iersel en
A. C. Fortgens, allen leden van den Tilburg-
schen gemeenteraad is thans verschenen.
Aan de conclusies ontleenen we het vol
gende:
1, in het werkverschaffingsobject „De
Vier winden" zijn de commissie enkele ge
vallen bekend, dat tewerkgestelden in totaal
minder verdienden dan hun steunbedrag-
Zulks acht de commissie onrechtvaardig.
De commissie meent, dat hooge uitzonde
ringen, o.a. onwil eri sabotage daargelaten,
een tewerkgestelde in de werkverschaffing
een loon moet verdienen, dat uitgaat boven
zijn steunbedrag-
2. In het werkverschaffingsobject „De
vier Winden" bestaan er te groote verschil
len tusschen de loonen van de tewerkgestel
den onderling, hetgeen wrevel en ernstige
ontstemming moet verwekken bij de laagst
loontrekkenden.
De uitvoerder van een werkverschaffings
object mag bij de waardeering niet alleen re
kening houden met gepresteerden arbeid.
De tewerkgestelden in de werkverschaf
fing zijn voor het grootste gedeelte geen ge
schoolde grondwerkers en derhalve moet het
voor een tewerkgestelde, die wil werken,
ook mogelijk zijn de loonnorm van 35 cent
per uur te halen.
3. Bij het werkverschaffingsobject „De
Vier winden", uitgevoerd door de Grond-
Maatschappij, zijn méér personen voorgedra
gen voor schorsing dan bij andere werkver
schaffingsobjecten, waar Tilburgsche werk-
loozen zijn of werden tewerkgesteld.
Overleg voor de verwijdering van het werk
met den Gemeentelijken Dienst van werk
loosheidsverzekering en arbeidsbemiddeling
is formeel niet voorgeschreven, maar acht de
commissie zeer gewenscht.
4. De Gemeentelijke Dienst heeft met een
centrale werkverschaffing als „De Vier Win
den" geen andere bemoeienis dan het zenden
der werkloozen naar die centrale werkver
schaffing. De Commissie kan zich echter goed
indenken, dat een werklooze geen onder
scheid maakt tusschen een centrale werkver
schaffing en een gemeentelijke werkverschaf
fing.
Uit vorenstaande volgt vanzelf, zoo besluit
de commissie haar conclusies, dat de schuld
vraag, ten aanzien van den wethouder van
sociale aangelegenheden en/of den Dienst
van Werkloosheidsverzekering en Arbeids
bemiddeling ontkennend dient te worden be
antwoord.
De raadsfractie van de R. K. Staatspartij
heeft met algemeene stem het rapport der
commissie goedgekeurd.
Omtrent de teraardebestelling gisteren te
Dobben van het stoffelijk overschot van Sir
Henry Deterding kan nog worden gemeld,
dat het Nederlandsch gezantschap te Berlijn
daarbij werd vertegenwoordigd door baron
Van Boetzelaer van Oosterhout.
Nadat onder de klanken der Nederland-
sche en Duitsche volksliederen de kist in de
groeve was neergelaten, trad „Reichsamt-
leiter" Hilgenfeldt naar voren om „namens
en in opdracht van den Führer en rijkskan
selier Adolf Hitler in Henry Deterding den
grooten vriend der Duitschers te groeten".
Bij deze woorden legde hij een krans van
den rijkskanselier op het graf.
Vliegerofficieren brachten den laatsten
groet van generaal Göring over, terwijl
rijksstadhouder Hildebrandt eveneens een
krans neerlegde.
Voorts werd een krans gelegd namens de
Nederlandsche regeering, welke krans een
lint in de nationale kleuren had.
Verscheidene delegaties van officieren en
bemanning der vloot van de Kon. Nederl.
Petroleum Maatschappij woonden de teraar
debestelling bij.
Behalve door den heer Kessler is nog door
verscheidene anderen der aanwezigen het
woord gevoerd.
De bisschop van Schwerin, ds. Schultz,
schetste in een herdenkingstoespraak de
leiderseigenschappen van Deterding, die
zoo zeide hij met den moed van een
Napoleon en de geestkracht van een Crom
well gestreden heeft tegen een geest van
ondermijning en verlaging der menschelijke
waardigheid, zooals die in het wereldbolsje-
wisme tot uiting komt.
De heer Agnew uit Londen sprak namens
de Shell Transport and Trading Company.
Hij schetste den overledene als een man vol
dynamische kracht en groote intelligentie.
Ondanks zijn drukke zaken is hij steeds jong
van hart gebleven. Hij had altijd een vrien
delijk woord.
„Staatsrat" dr. Strauss uit Berlijn roemde
Deterding, met wien hij meer dan dertig jaar
heeft samengewerkt, als een mensch, die op
zeer gelukkige wijze groote menschelijke en
geestelijke gaven in zich vereenigde. Spreker
noemde Deterding een der eerste voorvech
ters tegen het bolsjewisme. Hij schetste
voorts Sir Henry als kunstvriend en herin
nerde daarbij aan de schenking voor het
Pergamon-museum te Berlijn.
De hoofdredacteur van „De Waag", de Reer
Wigersma, zeide, dat het laatste levensdoel
van Deterding nationale ordening en inter
nationale samenwerking van alle beschaafde
staten geweest is.
Namens den rector der universiteit van
Mecklenburg te Rostock sprak prof. dr. Brill
woorden van afscheid tot „den vriend van
het Duitsche geestelijke leven". Hij haalde de
woorden uit de Edda aan„Eines aber weiss
ich, was lebtder Toten Tatenruhm".
Dr. Plauert, advocaat te Güstrom, sprak
namens de Friedrich peinrich landstichting,
die door Sir Henry is opgericht.
Sir Henry Deterding heeft in zijn testament
zijn landgoed Dobbin, met uitzondering van
het woonhuis en het park, vermaakt aan de
„Friedrich Heinrich-stichting", die zich
vooral de opleiding van jonge landbouwers
ten doel stelt.
De Kabouter-annonces verschijnen in De Maasbode, Het Nieuwe Dagbted, de Nieuwe Schiedamsche Courant, de Nieuwe Zuid-Hollander en
de Nieuwe Dordtsche Courant,
Fabriek in chemische artikelen
vraagt reizigers voor het gehele
land. Ook zij, die in de gelegen
heid zijn, om naast hun vertegen
woordiging, nog voor deze fabriek
op te treden, kunnen' solliciteeren.
Soil. Henseniusstraat 20, Venray.
70832
b. z. a. of als bediende etaleur voor
manufact. bedden en tapijten, geh.
zelfst. kunn. werken vg.g.v. Br.
no. 2520KA bur. Maasbode, Adam.
in bez. v. acte L.O. m. 3-j. pract.,
daarna 4 j. werkz. als maatsch.
werkster, zoekt betr. onversch. w.
en wat. Br. Boekh. A. J. J. Kühne,
Alkmaar, Tel. 3560. 70864
Magazijn „De Duif", Apeldoorn,
vraagt per 1 April voor haar af-
deelingen dames- en kinderconfec-
tie ervaren
leeftijd 22-27 jaar, met goede op
leiding in bovengen, vakken. Voll.
soli, met vermelding van_ vorigen
werkkr., verL sal. etc. alléén schrif
telijk onder no. 70850 Msb. R dam
en leerlingen gevraagd voor kin-
derkleeding enz. N.V. Tobias van
Cleeff Zonen, Oostzeedijk 282,
Rotterdam. 70841
Brabantsche goed geoutilleerde
koekfabriek heeft intteresse voor 'n
intelligent en energiek ongehuwd
van 22 28 jaar. Alleen ij gelie
ven te solliciteeren die genegen
zijn voorloopig met 3e klas trein
abonnement en fiets tegen provi
sie of vergoeding in omgeving
Utrecht dit pionierswerk te begin
nen. om na eenigen tijd met be
stelauto genoemd rayon te berei
zen. Br. onder no. 70839 bur. Maas
bode, R'dam.
te koop bij Mevr. Bos, Villa „Soe-
ka Ati", Oude Scheveningscheweg
104, Den Haag, Tel. 556814, waarbij
rijk gebeeldh. Eng. rietsalon: 3 zits-
bank, 3 faut. losse france velours
zijden kuss. en worteln. tafel f 175.
Worteln. commode f 65, gepolit. sa-
lonkroon m. zijden kapjes f35, pr.
Eng. lits-jum. slaapk. m. gegolfde
worteln. deuren f 195, compL rijk
Goth. eetk. f250. Perz. kleed f65,
velours salongordijnen, vaste tapij
ten en antieke kunst. Te zien: Zon
dag 1-7 en tot Donderd. v. 10-8 u.
70874
voor brei- en tricotgoederen, met
buitenl. praktijk, zelfstandig mo
derne onder- en bovenkleeding
kunn. ontwerpen en uitvoeren:
Yersey-j aponnen, blousen, bad-,
strand- en kindergoederen. Techn.
geheel op de hoogte, stelt collec
ties samen, voor tijdelijk of vast.
Br. no. 2815 Max R. Nunes, A'dam.
70824
tevens goed koetsier, biedt zich aan
voor direct. Br. no. 1880H bureau
Maasbode, Den Haag.
R. K. juffrouw, 38 jaar, zoekt
plaatsing als
waar hulp voor ruw werk aanw.
Br. no. 1148 bijk. Maafcb. Utrecht.
Gevraagd tegen 1 April bij drie
schoolg. kinderen, beschaafde
(ook Duitsche), v. z. goeden huize,
kunn. naaien, stoppen, DJ
gen. L huish. bez. te verr. Dwnrta
aanw. Sal. 20 p- m- Mev?Ccm
en verd. inlicht. aan
ians bess Sloet tot Everlo, Kal-
denkerkerweg 21, Venlo. 70837
met
R. K. besch. juffrouw, 38 J
uitst. aanbev. zoekt
in de huish., liefst waar huisvrouw
ontbr. Br. no. 1282 bijk. Maasbode
Tilburg.
RK., v.g.g-v. zoekt betr. als gou-
vérn- of gez.dame. Spreekt Holl.
en Fr. Br. Juffr. Janssen, p.a. juffr.
Humblé, Neerharen Belg. Limburg
738
is gelegenh. tot vestiging van R-V
kraamverzorgster, event, assist.
dokter of tandarts? Ook ge",'. bur
bezigh. te verr. Br. no. 29961
Maasb. R'dam.
airect Of SP°edlg> V'g.g.V„
Zelfstandig en tactvol bij
jongens van 2 en 3 jaar. Den Haag.
f 35 per maand. Tweede meisje
aanwezig- Br. no. 329H bur. Maas
bode, Den Haag. 19089R
door echtpaar, 34 j., R.K. plaat
sing als concierge of iets derge
lijks. Br. no. 2519KA bur. Maas
bode, A'dam.
nos. 871 65.— p .m. 115 hs. ƒ67.50
p. m. 81II 62.50 p. m. Te aan
vaarden resp. 1 Maart, 1 April en
1 Mei 1939. Geen centr. verwar
ming aanwe*ig. Tel. 37415. 70S7l
Jongeman, 19 j„ zoekt bij vertr.
R. K. gezin
liefst R'dam W. 30 p. m. Br.
no. 29963 bur. Maasbode, R'dam.
2 L. 1936 Cabriolet in prima staat,
direct van partic. Br. lett. S, Adv-
Bur. Max R. Nunes. Coolsingel
R'dam. 1907R
te huur 6 k.,'voork., beletage enz.
Kortenaerstr. 22 750 p. j„ tegen
1 Mei a.s. C. Hillen, Adm.kantoor
Goudschesingel 195a. R'dam, Tel.
54595. 29966
nrima staat. Desgewenscht 5 p,
m. Goldschrneding, w. Oldenbarne-
veltstraait »2' R dam' 29964
Bouw- en Woningbur. Jan Feijs-
man, Prinses Mariannelaan 216,
Voorburg Z.-H. Tel. 779634, biedt
aan: Heerenhuilen in div. grootte
en prijzen, alsmede opslagruimten
en bouwterreinen. 70860
Te huur Beukelsweg 41
suite, 3 slaapk. badk. keuken, alles
gelijkvl. ƒ45 p. m. Bevr. Tel. 33852
R'dam. Sleutels aldaar. 70820
Achterveld (U.) Nog^V' AUJe
1000-f 1100 allevraagt prospect,
modern comfort. v 70825
jo buur riant heerenh. m. v. en a.
.„in de kom der gem. nabij
j3no. 7940 Boekh. Ruvs Voorbi
Ruys Voorburg
70831
Duitsch fabrikaat, k^u vabaf
gepolitoerd. Als ^straat
Meininger, ErasmR,dam
41691, Anno 189*;'oxv
Drie huizen vanaf Coolsingel
Kruiskade no. 6 te huur 35 p. m.
Makelaarskant. Bouwman, Berg
weg 338. Tel. 41299, R'dam. 70829
TTiitzoekb°ekies va,n alle landen.
Verder 500 versch. 4 f0.75, 1000 a
11.65, Belg. 100 0,35, Fjni. 59 a
0 30, Denem 50 a 0.35, Zwed. 60
0.40, Zwits. 60 a 0.30, Tsj. Slow. 100
k 0.35, Duitsl. 100 a 0.40, Portug.
70 a 0.35, -j. per zending 0.10 porto.
Giro: 188060. Liefdewerk Missie-
Borneo. Capuc. Udenhout. 70821
zoekt intelligent R. K. heer, liefst
eenigszins bekend met de uitge
verij, die op nader overeen te ko
men condities als
wil werkz. zijn Br. met uitv. inl.
no. 70846 bur. Maasbode, R'dam.
Werk. architect met stud, kinde
ren, uitvinder van een huish. app.,
vraagt steun bij welm. lid, om dit
ap. in den handel te brengen. Be-
noodigd ƒ600. Cond. nader over
een te komen. Goede ref. staan ten
dienste. Br. no. 70843 bur. Maas
bode, R'dam.
Gevr. te Den Haag door dame al
leen gestoff. 2e etage. m. voll. pens.
op gezell. stand. Prijs niet bov. 60
m Br no. 326H Maasb. Haag.
70847
gezocüt v. ongeh. juffr. van mid-
delb. leeft, in gesticht of inricht.,
liefst bij Zusters. Br. m. prijs no.
1281-70837 bur. Maasbode, R'dam,
Denkt aan ons nieuwe pension
„Mariahof", Gelderschestr. J. a
zit-slaapkamer MU
pkamer v
pers. ƒ1200 p. j- Verdere mlich-
tard. Prijzen: zit-slaapkam^ i
p. j.; zit- en slaapkamer voor 2
pers. ƒ1200 p. j. Verdere mlich-
tingen bij Moeder Overste.
Met doorslaande argumenten toonde een fabriek van schui Iplaatsen tegen luchtaanvallen te Birmingham aan, dat de
door haar vervaardigde schuilplaatsen van buitengewoon sterke constructie zijn. Men liet n.l. een steenen muur op
de daaronder opgestelde Inodellen vallen (bouMSie foto), waarbij de schuilplaatsen intact bleven (benedenste foto.)
de 4 Noordelijke provinciën be
zoekende, heeft nog gelegenheid
een of meerdere artikelen mede te
nemen in bovengenoemde branche.
Br. no. 70833 bur. Maasb. R'dam.
Wegens verandering van werk
kring spoedig
goed bekl- sigarenzaak te Bussum.
Br, no. 3225 bur. Maasb. Nijmegen.
Mevr. v. Straten, Villa „Slamat
Datang", Nieuwe Parklaan 115 Den
Haag, Tel. 551680, biedt te koop M
kam. le kl. meubelen, waarbij z®er
fijne Eng. salon, best. uit: 3 ge
beeldh. faut. m. losse kuss., 3 zits-
bank, worteln. taf. en houten kaar
senkroon, alles f 195. Goth. eetkam.
f 225 ,gr. salonkarpet f 35, ontvang-
salon f 275, Eng. lits-jum. Slaapk.
m. kapok matr. f 250, enz. Alles z.
g. a. n. Te zien: Zondag. Maandag
tot en met Donderdag van 10-8 u.
vriist. heerenhuis m. centr. verw,
geh. geschild. 6 kam. badk. en gr.
2 50 M- hooge kelder. Mooie tuin
452 M2. Liduinaplein 8, Hillegers
berg t.o. R.K. kerk. 29962
aan het v. Halewij nplein een dub
bel benedenhuis, bev. 5 kamers,
badk. en centr. verw. Een dubbel
benedenhuis, bev. 3 kamers, badk.
kelder, voor- en achtertuin.
vrij bovenhuis, bev. 6 kamers, bad
kamer enz. Lage huur. Te bevr.
v. Halewijnplein 6, Tel. 770678^^
met groote loods te huur, gel. a. d
Nieuwe Binnenweg 235. Huurprijs
billijk. Bevr. Nieuwe Binnenweg
.70873" 353c. R'dam. 29968
400 M2 overbouwd w.o. 2 kan-
'M„ plaats, gel. a. d. Span-
iaard'str 137, R'dam. Huurpr. bil
lijk. Bevr. Nwe. Binnenweg 353c
p/daitt.
mod. vrij boven- en ben.huis Math,
weg 91-93. Verlaagde pr. Een 1%\
2e Et. m. erker Beukelsdijk 201 35
p. m. Te zien aldaar of TeL ^41691
R'dam.
19084R
13 Juni, geen nachttreinen, uitslui
tend eerste en tweede klasse. Pros
pect. gratis. Pastoor Verbunt, Rijs
bergen.
3009
naar Engelberg, 10 Maart, 11 dagen
79.50 incl. skicursus en bergbaan-
abonn. Ned. Reisvereeniging voor
Katholieken, Heerengr. 21o A aanr
Vraagt ons prospectus
Bekende Schriftelijke Cursus.
2978
Opleiding voor praktijk en alle
examens volgens mijne van 1905
af bekende vlugge methode. Vele
geslaagden. Voor afgewezen candi
dates speciale examen-training.
Billijke condities. J. Rademakers,
Claes de Vrieselaan 32, Rotterdam.
en dank aan de H. Maagd Maria
voor verkregen gunst.
Tilburg, 1 Februari. 58
Cursussen v. alle leeft., eerstbeg.
knipcursus v. gevorderden. Opl. v.
examen. Inl. Tel. 15877 R'dam. Dir.
H. Wols. Goudschesingel 219.
70842
Bezoekt den propaganda-avond v.
de oprichting van een R.K. cursus-
club, Dinsdag a.s. om 8 V, uur in de
bovenzaal van Resit. „De Flat", N.
Binnenweg 474 hoek Rochussenstr.
R'dam, 29953
