VADERLANDSCHE CLUB
maakt front tegen Indische regeering
1
m
Het Utrechtsche St. Willfbrord-spel.
"«7
BOLZANO IN HET CENTRUM DER
BELANGSTELLING.
Er
Internationale liandel
DONDERDAG 13 JUtï 1939
ONTSPANNINGSAVOND VOOR
MILITAIREN.
BURGERLIJKE STAND.
DEMAGOGIE EN GEZAGS
ONDERMIJNING.
-
o M
tmmê
VLAARDÏNGEN.
OVERSCHIE.
IJSSELMONDE.
HILLEGERSBERG.
LAND
PR0VINCIEEB0LZAN0
6lürns
PRO V
belluno
TR/ENT0
zyiR'
TALIE
Ontwiktëlingsteiidenzen.
Tekst, muaiek en ensceneering
werden artistiek verzorgd.
Vele militairen, die momenteel in deze
stad gelegerd zijn en ook manschappen van
het korps mariniers, hebben gisteravond den
ontspanningsavond, die hun door de Oranje
Sports en Gymnastiekvereeniging Sport
Staalt Spieren", in samenwerking met andere
vereenigingen in den theetuin Zomerlust in
de Oude Plantage aangeboden werd, bijge
woond. De reserve-kapitein van speciale dien
sten, A. Groenendijk, heeft de militairen,
toen zij zich om het podium in het midden
van den tuin geschaard hadden, toegesproken.
Hij herinnerde eraan, hoe de militairen in
den nacht van 11 April plotseling hun gezin
nen, hun zaken en betrekkingen in den steek
moesten laten om naar de prenzen te trekken.
Het comité beschouwt dezen ontspannings
avond voor militairen niet als den laatsten.
tenzij natuurlijk en dit voelde hij als een
wensch spoedig demobilisatie zou volgen.
Spreker wekte de soldaten op het Oranjehuis
als het lichtend voorbeeld te beschouwen en
te Ietten op het voorbeeld van H.M. de Ko
ningin. Hij herinnercfe er tenslotte aan hoe
op 1 Augustus, 25 jaar geleden, Nederlandsche
mannen naar de grens werden geroepen. Hun
zonen vervullen thans hun plicht ten opzichte
van het vaderland.
Kr werden drie hoera's op de Koningin uit
gebracht. Staande zongen allen daarna het
„Wilhelmus".
Het programma, dat aan de Jantjes werd
voorgezet, was afwisselend en heel aantrek
kelijk. De dames van „Sport Staalt Spieren"
voerden enkele vrije oefeningen uit, die met
een applaus werden beloond. Ook de brug-
oefeningen en het tremplin-tafel-springen
van de heeren van de gymnastiekvereeniging
„Arnoldi" vielen bij de soldaten zeer in den
smaak, Hartelijk hebben zij gelachen om den
komieken goochelaar Barthly en diens vrouw.
Ook de songs van de Red White and Blue
Singers werden zeer gewaardeerd. Tusschen
de verschillende nummers door speelde het
muziekgezelschap „Luctor et Emergo" vader-
landsche liederen.
Toen deze bijeenkomst laat in den avond
besloten werd, heeft kapitein ir. C. A. Lam
berts de organiseerende vereeniging „Sport
Staalt Spieren" en de anderen, die hun mede
werking verleenden, namens de militairen
dank gezegd voor den gezelligen avond, dien
zij doorgebracht hadden.
Aangiften van 12 Juli 1939.
BEVALLENM. Harten geb. Groenendijk d.
C. Bal geb. van Ooijen d. T. v. Houweiin-
gen geb. Trouwborst d. H. Groenhout geb.
Gosselaar d. P. M. Plooster geb. Slingerland
d- A. A. Schuijf geb. Baas z. H. A. Oele
geb. van Wyck z. L. A. Dudok geb. Lam
mens d. A. Smit geb. de Wit d. M. H.
Verhei) geb. Notenboom z. M. J. Kort geb
Zevenbergen z. N. K. Nielsen geb. Zinck d.
L. Meeder geb. v. d. Sande z. J. Geluk
geb. de Hon z. W. C. van Daalen geb. Leich-
senring z. S. A. P. Henderix geb. Barendrecht
d. A. Otterspeer geb. Wiederaad d. H. C.
Baa(j geb. Klop d. C. A. Storsbergen geb.
Janssen d. J. van Katwijk geb. Stoop z.
J. C. H. Kühne geb. Hoogeveen z. M. A
Lagendijk geb. Laws z. L. B. Borrie geb'
Steinhardt d.
GETROUWD: M. Berghuis jm. 27 j. en J.
Boot 23 j. J. Borsten 27 j. en M Merks 24
ï- J. Braams 26 j. en N. Ivens 29 j. F.
Diepenbroek 32 j. en E. van Eftk 22 j. Fv
van der Draait 24 j. en -W. Goedhart 23 j.
M. van Drlel 21 j. en M. Kloot 19 j H. Van
Eek ges. 26 J. en A. in 't Veftf 19 J. B. van
Gerwen 29 j. en M. van Ke3teren 26 J. P
de Hees 25 j. ep B. Willems 22 j. W. den
Hoed 21 en T. J. Vermeulen 19 j A. Hoo-
gendoom 19 j. en M. C. Andriese 19 j. L.
Intven 20 j. en T Schenk 18 j. J. Klok wed.
46 j. en J. Wwagemakers 40 j. E. Kok 25 j.
en A. Scheepbouwer 24 J. H. van de Korput
20 J. en G. Smits 22 J. A. Kruit 29 j. en
A. Mazee 28 j. W van Leeuwen 29 jen.
M. Gubbels 26 j. J. Muizer 32 j. en M. Mik
20 j. W. van Prooijen 20 j. en J. Koogje 18
3. A. Mamperti wed. 66 j. en H. van Duffelen
wed. 61 j. W. Ras 26 J. en A. Kussendrager
22 j. P. Schlink 29 J. en E. Boelaarts 27 j.
F. Smit 28 j. en M. Jüss 17 j. H. Spruit
25 j. en J. Alblas 20 j. J. Tas 31 j. en M.
M. de Jongh 29 J. H. Tobe 25 j. en T. van
der Pduym 30 j. J. Warbout 24 j. en A. Pie-
terma 20 j. T. Wassen 27 J. en J. Ewart 21
J. G. Westera 29 j, en A. Barendregt 26 j.
J. Wönkelman 33 J. en W. A. C. van der Pluijm
33 j. J. de Bakker 24 J. en J. Visser £1 j.
F. van Blitterswljk 24 J. en T. van Groos 21 J.
A. van Dalen 37 j. en G. Overheul 31 J.
W. Kool 25 j. en J. Schneider 22 j. H. Mar-
kenstein 25 j. en J. van den Broek 23 j. J.
Mijnders 31 J. en E. van der Graaf 25 j. S.
Scholts 25 en P. Gardenier 24 J. G. Snel
26 j. en L. Schollaart 26 J. C. in 't Veld
27 j en G. van Djjke 24 j. J. Verkade 30 j.
en D. van Hoojjdonk 25 j. W. Vrooman 32
3. en C. Bos 30 j. J. Barth 22 j. en H. Boer
stra 17 j. A. Bevers 25 j. en H. Wijnstekers
20 J. J. de Bruin 27 j. en H Tamminga 24
3. P. de Bruijn 23 en A. de Wit 21 j.
C. Claassen 29 j. en A. van Doorn 27 j. J.
Codee 27 j. en A. Kruit 28 j. J. Drop 33 j.
en T. Bingleij 26 j. W. Feder 23 j. en M. Hof
man 20 J. G. van Geffen 25 j. en J. Chapel
23 j. M. van der Hoek 25 j. en L. Dekker
22 3- J- Horenberg 25 3- en J- Philipsen 24
3. C. de Jong 26 j. en J. Schoenmaker 26 3.
F. van der Klei 24 j. en C. Kruit 19 j. W.
Kramer 22 3- en C. Koolmees 24 3- W. de
Kreuk wed. 36 j. en C. van der Meulen 26 j.
H. F. Krukkert 25 J. en F. Steinhausen 21
3. P. Leeflang 26 3. en F. Drijver 23 3.
J. van Maasakker 21 3. en M. Teijgeman 20 J.
D. van Oorschot 31 3. en T. Swieter 29 3.
J. Oranke wed. 40 3- en B. van der Zijde wed.
44 3- A. van Prooijen 22 3- en H. Meerman
21 3. H. Raar 30 3. en A. Blum 25 3- J.
Romein 26 3 en C. van der Nat 22 j. T. van
der Staatj 26 3- en J. Daanen 21 3- J- van
SteiJn 23 j. en C. Boose 22 3. J- van der
Vreede 32 3- en M. Pennings 29 3. J. Zoet 26
3. en H. Bernaards 22 j. P. Blokland wed.
51 3- en A. Moerkerken 47 3- C. Boeree 27
3. en G. Vroegop 23 3- A. Boogaard 25 j. en
M. Sluimer 25 j. K. Booman 26 j. en M. Nieuw-
land 24 j. C. van Dijk 25 j. en C. Scheidier
25 j. G. Florusse 28 j. en L. Geurdes 28 3-
B. Hoppel 37 3. en C. Boehle 25 3- A. Rey-
nart 25 j. en W. Scgelling 25 3. L. Rulkem
27 3- en A. Fenijn 23 j. A Rump 25 j. en S.
A. Molenkamp 24 3- G. van Velde 28 j. en
A. Groenendijk 25 3.
OVERLEDENA. de Gelder, vrouw van W.
O. Paans 65 j. J. v. Strien wedr. van M. M.
den Dunnen 73 3- M. v. Dijk wede. van C.
Vermeulen 69 j- -J. den Haselaar, wedr. van
M. H. E. Schafhausen 59 j. J. Kreffer zoon 7
m.( D. v. d. Veer, man van P. v., Lenten 75
j. M. B. v. Deurzen, man van A. M. C. Me
lis 50 3- H.'Bos, man van J. v. Olffen 68 j.
Voorts als levenloos aangegeven: A. M. Prins
geb. Paul zoon.
y' "è|V,'V" - iH'
(Van onzen P. K.-correspondent)
„Ziet U vrouw Meyer, zoo kan mijn man
dagin daguit zitten de heele zomer door
en toen kwam ik op het idee, dat hij hierbij
evengoed iets nuttigs kon verrichten".
ERGER dan haar houding tegen
over de I.K.P. is de stelling die
de Vaderlandsche Club tegenover de
Indische Regeering betrokken heeft.
Niet zoodra waren d,e Volksraads-
benoemingen, die terecht geen V.C.-
naam bevatten, bekend of er brak uit
de rijen dezer vaderlanders een mate
loos rumoer los.
De Vaderlandsche Clüb pleegt zichzelf te
definieeren als de groep der loyale, bij uitstek
nationale Nederlanders, als de „representante
van de leidende Nederlandsche bovenlaag in
dit land" (op blz. 115 van haar weekblad van
2 Juni 1939). Daaraan meent zij het recht te
kunnen ontleenen op ondraaglijke pretentie
en aanmatiging, niet alleen tegenover anders-
gezinde volksgroepen, maar ook tegenover de
regeering.
Handelt deze laatste in overeenstemming
met haar zienswijzen en pretenties, dan put
zij zich uit in betuigingen van haar echten
nationalen zin, haar loyaliteit, en verlustigt
zij zich daar zij immers de standaarden
schept en bewaakt in het geven van
omschrijvingen van de hoogte, waarop het
Nederlandsche gezag en zijn drager in Indië
wel staat. Maar o wee, wanneer de regeering
iets doet of nalaat, dat niet naar haar zin is.
Dant begint zij met nog eens in herinnering
te brengen, dat zij immers de partij der
loyale en leidende Nederlanders onder alle
omstandigheden gezagsgetrouw, beheerscht
en gematigd is en dient te zijn. Dat is dan
de vlag, die de lading van ondermijnende
stoffen moet dekken, een tactiek die ook aan
geestverwante liberalen in Nederland niet
vreemd is.
Deze dubbelhartigheid heeft de Vaderland
sche Club zich de dagen van haar opstaan
tegen jhr. De Graeff herinnerend thans
opnieuw toegepast tegen jhr. Van Starken-
borgh.
Het dubbelnummer van haar weekblad van
12 Mei jl., dat uitsluitend gewijd was aan
de plaats gehad hebbende Volksraadsbenoe
mingen, opent met een oproep van haar
algemeenen voorzitter aan de leden bij alle
teleurstelling en verontwaardiging toch „een
waardige houding" te bewaren „als loyale
Nederlandsche partij die steeds achter het
gezag staat en heeft gestaan".
Maar onmiddellijk op deze vermaning volgt
een artikel van den V. C.-fractieleider in den
Volksraad, dat als titel draagt
De Dertiende Groep.
Ce ne sont que des gueux.
Ter verklaring van den eersten titel citee-
ren wij letterlijk
„Terwijl wij dit alles overdachten, kwam
ons onwillekeurig het beeH voor oogen van
het Openbaar Gehoor op 31 Augustus. Aan
het einde der audiëntiezaal in volgorde
en in officieele waardeering minder dan de
minste pennist! staat daar op dezen plech-
tigen dag opgesteld de dertiende groep. De
dertiende groep, dat wil zeggen de vertegen
woordigers van Handel, van Landbouw, van
Industrie, van Bankwezen, van Pers kort
om, de vertegenwoordigers van het Bedrijfs
leven en van de Burgerij, die door hun
harden arbeid en door hun onverflauwde
energie het voor een goed deel mogelijk
maken, dat tenslotte gebeurt op het gebied
van volkswelvaart, van volksgezondheid, van
onderwijs en zooveel meer, wit hier in Indië
gebeurtdie dit alles voor het overgroote
deel betalen".
Demagogisch gestook.
Dit is het groote woord kan niet achter
wege blijven listige, maar zuivere dema
gogie. De vertegenwoordigers van handel,
bedrijf, landbouw, bankwezen enz. worden
in Indië niet bepaald verwaarloosd, ook niet
op het Openbaar Gehoor. „De dertiende
groep" is daar op dezelfde hoogte, enkel op
den anderen vleugel geposteerd alsde
groep der departementshoofden en regee-
ringsgemachtigden Maar velen harer repre
sentanten, wier beteekenis in eigen oogen
door den V. C.-schrijver nauwkeurig onder
woorden wordt gebracht, zijn o zoo gemak
kelijk geneigd, zich genegligeerd en tekort
gedaan te gevoelen. In dit gevoel stookt de
fractie-leider der V. C., en zijn ondertitel
„Ce ne sont que des gueux" tracht het vuur
van den nijd tot een felle vlam aan te blazen,
terwijl hij zijn partij met die „geuzén" ver
eenzelvigt door zijn boven geciteerde uiteen
zetting aldus te besluiten
„De dertiende groep op politiek terrein is
blijkbaar thans de Vaderlandsche Club"....
„Officieele waardeering, waardeering voor
het werk der dertiende groep".
Welbewuste, opzettelijke tekortdoening van
de Nederlandsche groep wordt hier den Gou
verneur-Generaal nog met zekere listigheid
aangewreven, beter gezegdtegen Zijne
Excellentie geïnsinueerd. In hetzelfde num
mer (het blad staat onder redactie van den
fractieleider wordt het ook nog meer onom
wonden gezegd. Zonder protest van de redac
tie paseeren de woorden van een medewer
ker, dat de I. K. P. en de C. S. P. door den
beroemden landvoogd „geprotegeerd" worT
denevenzeer gaat zonder protest de oproep
voorbij, dat de V. C. front zal maken tegen
„de Godsdienstige Partijen en hare protectie".
Onder geleidelijke verzwaring der. dosee
ring werd in het V. C.-blad van 2 Juni de
beschuldiging neergeschreven, dat de Land
voogd zich bij zijn „sterk confessioneel ge
richte benoemingen" heeft laten leiden door
„de macht en den wil van de R. K. Staats-
Een Schotsche deelnemer aan de wereld „Roover Scout Moot", welke Zaterdag
a.s. te Monzie in Schotland zal beginnen, heeft vriendschap gesloten met vier
Br, Indische deelnemers, die hun tenten reeds op het „Moot"-terrein hebben
opgeslagen.
BINNENGEKOMEN
In de Vulcaanhaven zijn binnengekomen
de stoomschepen Scotland met 3000 ton erts,
Flensburg met 10900 ton erts; Ameland met
7441 ton erts; Comiitas om 6000 ton kolen te
laden.
GEVONDEN VOORWERPEN
Te bevragen bij: van der Linden, le van
Leyden Gaelstraat 46, rozenkrans in étui;
den Boer, P. K. Drossaartstraat 183, koeke-
roeduif; Mennema, Messchaertplein 41, por-
temonnaie met inhoud; Pijper, Kortedijk 40,
postduif; Dijkshoorn, Havenstraat 26, blauwe
dameshoed; Naujoks, Stationsstraat 172,
worst; Politiebureau, verf staalkaart, lucht
kussen en ceintuur; Borsboom, Binnensingel
24, autowiel; Verschuur, le van Leyden
Gaelstraat 16, damesmantel; van der Griend,
Valeriusstraat 69, manteltje; van Vliet, Kie
vitlaan 42, rijwielplaatje.
POSTDUIVEN VER. KEER WEER.
De postduivenvereeniging Keer Weer hield
een wedvlucht vanuit Orleans, afstand 492
K.M. In concours stonden 182 vogels, welke
om 6 uur werden gelost. De aankomst was
als volgt: 1 21 23 24 28 39 J. Mul; 2 11 lb
30 E. Zijdenbos; 3 22 H. Barg ;4 18 20 A. J.
Lodder; 5 10 13 19 27 38 dr. C. Moerman; 6
en le overduif A. Sonneveld Co.; 7 J.
Priem; 8 14 44 A. van Es» 9 17 25 A. Stigter;
12 42 46 A. Heindijk; 15 C. Letterie; 26 J. C.
Muller; 29 32 H. Snoek; 31 Gebr. Heinsius,
33 41 43 D. Stensel, 34 B. Simon, 35 M. J.
Heinsius, 36 P. G. van Galen, 37 40 C. Hol-
lenberg en Houwelingen, 45 Gebr. Brand
wijk; le overduif aankomst 11.52,16 uur; 46e
duif 12,34.10 uur.
SPREEKUUR WETH. A. VAN RIJN
De heer A. van Rijn, wethouder van On
derwijs en Sociale Zaken, zal heden (Don
derdag)-avond spreekuur houden van 7 tot
8 uur ten stadhuize.
GESLAAGD
Bij het te 's Gravenhage gehouden machi
nistenexamen slaagde voor het eerste ge
deelte van diploma C de heer A. Verweel
alhier.
Mej. I. S. van der Graaff, alhier, leerlinge
der Rcftterd. Huishoudschool, slaagde bij 't
gehouden examen voor huishoudkundige.
MACHINISTENEXAMEN.
-Te 's-Gravenhage slaagde voor diploma C
de heer K. D. Sandjer alhier.
LUCHTBESCHERMING.
Met begin van de volgende week zullen
ir. deze gemeente de eerste oefeningen ge
houden worden in het wandelen en hardloo-
pen met gasmaskers, het ontsmetten, het ter
rein besmetten en ontsmetten en het inrich
ten van een gaskamer, een en ander op een
terrein bij de Prinsessestraat.
BETER UITZICHT.
Een aanvang is gemaakt met het sloopen
van de woningen tegenover het Zomerland
aan de Dorpsstraat, waardoor het uitzicht op
den geheelen Polder Oost-IJsselmonde vrij
komt. Een hartewensch van de bewoners
zal hierdoor in vervulling gaan.
BURGERLIJKE STAND
BEVALLENM. Tuns geb. Janssen z. A.
van Zessen geb. van Vliet z. C. H. Abels geb.
Broeders d.
partij en de Christelijke partijen in Holland
om alhier verhoudingen door te drijven,
welke in overeenstemming zijn met die welke
in het vaderland zijn komen te heerschen"
Wie dit niet voetstoots mocht aannemen,
wordt door den schrijver' bij voorbaat „naïef"
genoemd.
Nog ernstiger waren sommige uitlatingen
van V. C.-gezinden buiten 't eigenlijke V. C.-
orgaan. Hoe goed de eigenlijke bedoeling van
den schrijver van „De Dertiende Groep"
werd verstaan, blijkt uit een hoofdartikel
in „Het .Bataviaasch Nieuwsblad", dat er
eenige dagen later op aansloeg onder den titel
„Dreigende Verwijdering".
Enkele citaten spreken duidelijker dan een
parafrase ervan
„Wie goed leest zal opmerken (en dat geldt
niet alleen voor de bijdrage van den heer
Verboom, d. i. de fractieleider der V. C. en
schrijver van „De Dertiende Groep"), dat
hier meer tot uiting komt dan een gewoon
gevoel van spijtigheid om een zetel, waarop
men eenigszins gerekend had
De klacht is dat zoowel het Opperbestuur
als de Indische Regeering een open oor blij
ken te hebben voor de verlangens van in-
heemsche zijde (wij hadden achter elkaar in
korten tijd den Inheemschen burgemeester,
de Inheemsche candidatuur voor den Volks
raadsvoorzitter, den Oostenrschen radio-om
roep), maar dat de belangstelling voor de
Europeesche groep zich al te zeer beperkt tot
zending en missie".
Nu wordt hier wel aan toegevoegd, dat de
regeering natuurlijk „niet doelbewust of
zelfs maar welbewust het Europeesch belang
zou vergeten", als objectief zeker wordt dan
toch maar gesteld dèt zij het vergeet ten
faveure van de inheemsche zijde. En het
„groeiend gevoel van onbehagen" wordt ge
rechtvaardigd geacht
„Gelukkig is het nog niet zoover, dat van
vervreemding tusschen de Regeering en het
Europeesch belang moet worden gesproken.
Indië heeft eens zoo'n periode van vervreem
ding gekend; tijdens het bewind van gouver
neur-generaal de Graeff, en zij was onaange
naam en schadelijk voor Indië. Dat zij zou
terugkeeren in denzelfden vorm, is uitgeslo
ten: daarvoor is deze regeering te krachtig en
gezaghebbend".
Maar ondertusschen wordt het gezag dier
regeering, de objectieve hooge onpartijdigheid
en rechtvaardigheid van den Landvoogd dan
toch maar ondermijnd en in twijfel getrok
ken. Ondanks alle betuigingen van de tegen
gestelde bedoeling. En sindsdien gaat de Va
derlandsche Club maar steeds door met het
bepleiten van ed noodzaak, dat haar Volks
raadsfractie scherper tegen de regeering zal
optreden „en niet achter de regeering (zal)
aan blijven loopen" (blz. 116), al moet zij
Haar tegelijk zooveel mogelijk steunen en
„als loyale partij" achter Haar staan. Van
Haar bij uitstek Nederlandsch-nationale
vrienden moet Zij het straks in den Volksraad
hebben!
En wel mag Zij er zich rekenschap van ge
ven, hoezeer Zij van de Vaderlandsche Club
afhankelijk is. Schreef het V.C.-blad van 2
Juni (blz. 114) niet letterlijk de volgende
pretentielooze uitspraak neer:
„De feitelijke macht van de Indische Re
geering berust ten slotte méér op het ver
trouwen en den steun van de dertiende groep
dan op wettelijke bevoegdheden".
Dat mag de Gouverneur-Geenraal, dat mag
Het Gezag" in Indië zich voor eventjes ge
zegd houden. De V.C. is tenslotte „loyaal",
maar als 't er op aankomt, berust de macht bij
haar. Zij wil ze wel aan de Indische Regee
ring delegeeren, maar dap moet Zij zich toch
de ware verhoudingen goed realiseeren. An
ders komen er hartige herinneringen!
Wij meenen met het bovenstaande te heb
ben aangetoond, dat de Vad. Club weer bezig
is het gezag en het vertrouwen in den Gou
verneur-Generaal met leelijke demagogie te
ondermijnen. Dat kan straks een vroolijke
Volksraadszitting worden.
BRENNER PAS
ASERN
BRUNECK
RECHEN
RIXEN
MAL 5
MERANQ
KLAUSEN
t
OLZAN
r\ '3BOCZANO
1 /TIROL .5
VTL/
GEBIED DER DUITSCHE
r MINDERHEDEN IN ITALIË
GRENS DER PROVINCIE
BOLZANO
(3960)
Politieke en militaire redenen nopen
Italië, zooals gemeld, de provincie Bolzarto
door vreemdelingen te doen ontruimen.
Bovenstaande kaart geeft de Italiaansche
provincie Bolzana weer, waarin zich nog
een Duitsche minderheid bevindt. Eenige
dagen geleden werd melding gemaakt, dat,
op grond van een Duitsch-Italiaansche over
eenkomst, de Duitsche bevolking van Zuid-
Tirol haar geboortegrond zou moeten ver
laten, om naar het Groot-Duitscbe rijk terug
te keeren.
Behalve tegen de Duitschers, die drie
maanden tijd gekregen zouden hebben om
te verhuizen, zijn er thans uitwijzigingsbe-
sluiten door Italië genomen tegen de vreem
delinge^ die vooral in Bolzano en Merano
wonen (Alto-Adige in het Boven-Etsch-
gebied). Deze laatsten moeten om politieke
en militaire redenen in een kort tijdsbestek
Zuid-Tirol verlaten.
Op de kaart is de Brenner-pas aangegeven
die voor Italië en Duitschland van groot
strategisch belang is, vooral voor het ver
plaatsen van troepen naar beide landen.
Het nevenkaartje geeft Noord-Italië weer
met Zuid-Tirol, een gebied, dat Italië in
1919 van Oostenrijk bij zijn rijk heeft in
gelijfd en waarvan het Noordelijk gedeelte
nog bewoond wordt door een Duitsche
minderheid.
De stijgende tendenz, die na 1932 in den
internationalen handel viel waar te nemen,
werd" in 1938 tijdelijk onderbroken: in de
eerste helft van laatstgenoemd jaar bleef nl.
het volume van den wereldhandel meer dan
10 pet. ten'achter bij dat over hetzelfde tijd
vak van 1937. Wat de waarde betreft zette
bezê achteruitgang zich ook in het eerste
kwartaal Van 1939 voort, aldüs E.V.
Het verschijnsel, dat thans reeds enkele
jaren achtereen kan worden waargenomen
namelijk, dat de wereldhandel minder sterk
toeneemt dan, de wereldproductie moest
"ook in 1938 worden geconstateerd* Volgens
'berekeningen, vary het Insfitut fiir Konjunk-.
turforschung steeg de jvereldproductie tus-,
schen het tweede en het vierde kwartaal van
1938 met 8,2 pet., daarentegen vertoonde de
omvang van den wereldhandel slechts een
toeneming met 1,8 pet.
In het onlangs verschenen jaarverslag van
Ter gelegenheid van de Nationale St
Willibrord-viering heeft Jan Engelman een
mysterie-spel St. Willibrordus geschreven,
waarbij Wouter Paap de muziek componeer
de. In het kader van de Utrechtsche herden
king greep pastoor Ph. Ariëns van de, St.,
Salvator parochie deze gelegenheid aan, dit
spel tot opvoering te brengen. Bouwde St,
Willibrord niet de eerste St. Salvatorkerk in
Utrecht? Het vijfjarig bestaan der tweede
St. Salvatorkerk was een uitgelezen gelegen
heid daarvoor.
Zoo hebben dan pastoor Ariëns en dé lei
der van het Tooneelgezelschap „Ons Lee-
kenspel", Anton Sweers, elkaar gevonden,
en nu zal morgenavond half tien, de eerste
officieele opvoering plaats hebben van het
mysteriespel „St. Willibrordus".
De orkest-partituur is uitgevoerd door het
K.R.O.-orkest en daarbij onder leiding van
Pierre Reinards op gramofoonplaten vastge
legd. Op deze pijze wordt de muziek op
„Chartroise" met geluidsversterkers gere
produceerd, hetgeen voor een openlucht
uitvoering de meest geschikte manier is.
Deze en volgende opvoeringen hebben
plaats op het terrein van „Chartroise", waar
juist de nieuwe fröbelschool der St. Salva-
tor-parochie in gebruik genomen is.
Het voormalig poortgebouw van het oude
Karthuizer klooster) dat, zooals reeds ge
meld, thans door leden van „De Jonge
Wacht" tot kwartier zal dienen, vormt een
mooien achtergrond voor dit openluchttoo-
neel. De oude kloosterpoort zal in dit mys
teriespel de hemelpoort zijn, als St. Willi
brordus door den engel Gabriël naar den
hemel geleid wordt.
Eenige groote tribunes, plaats biedend aan
twaalfhonderd toeschouwers, zijn daar door
15 a 20 werklooze mannen uit deze parochie
met veel ambitie neergezet, een en ander
onder controle van Bouw- en Woningtoe
zicht.
Deze ambitieuze parochianen hebben ook
de groote noodbrug onder het poortge
bouw opgeslagen. Van daaruit komen de
leekenspelers door de „hel" naar het open-
lucht-tooneel.
DE MEDEWERKENDEN.
De hoofdrollen van dit spel, dat uit tien
tafreelen bestaat, worden gespeeld door
eenige geroutineerde leekenspelers, terwijl
de overige medewerkenden allen parochi
anen van St. Salvator zijn. Onder hen zijn
er eenigen, die een belangrijke rol te ver
vullen hebben, en die met bewonderens
waardige ambitie hun taak opvatten.
Het geheel wordt geregisseerd door Anton
Sweers, terwijl Lambert Simon de decors
ontworpen en grootendeels gemaakt heeft.
Het koor der parochiekerk St. Salvator
zaj onder leiding van Ger, van Kooten
eenige Gregoriaansche hymnen zingen.
INHOUD VAN HET SPEL.
Voor een zuiver historisch spel leende
het leven van den grooten Willibrord zich
niet zoo goed; voornamelijk, omdat lang niet
alle historiscfle bizonderheden, welke juist
yoor het psychisch effect van zoo'n spel noo-
dig althans gewenscht zouden zijn, te
vaag zijn en te weinig met zekerheid vast te
stellèh zijn.
Daarom heeft Jan Engelman dit spel be
handeld op de wijze, zooals in de 15e eeuw
de mysterie-spelen ontstonden en opgevoerd
werden.
In dit mysteriespel heeft de schrijver de
schematische begrippen over den strijd tus
schen hemel en hel tot een geheel verwerkt,
en dat allés in het licht van St. Willibror
dus' leven en apostolischen arbeid. Hij heeft
daarbij gebruik gemaakt van enkele perso
nen en gegeveris, die in dit rijke leven van
beteekenis zijn geweest, en die aan de Wil-
librordus-figuur de noodige contouren ge
ven, zoo o.a. Karei Martel, Koning Radboud,
Lucifer, die als. de god Loki verschijnt, en
verder de Irmin-zuil, het symbool van het
oude Germanendom (dat wel eenigszins te
vergelijken is met het moderne heidendom
van onze dagen.)
In het 7e taf reel komt o.a. een ballet van
Germaansche vrouwen voor, waarbij Wou
ter Paap imponeerende muziek gecompo
neerd heeft.
Duidelijk laat de schrijver, de zending van
St. Wilibrord. uitkomen^ o.a. in zijn predi-
catie tot de Friezen opNtfalcheren, die toen
aanhangers warén van het Nëhallennia, en
wier krijgsmans-ideeën en eerzucht in fla-
granten strijd waren met de lief deleer van
Christus' Evangelie,
Daarop volgt later en spannend onder
houd tusschen Willibrord en Koning Rad
boud (6e tafreel), en waarbij Radboud zegt
dat, hij zijn voorvaderen wil volgen en niets
van het Christendom wil weten.
Iri het 8e' tafreel zien wij Willibrordus in
de Salvatorkerk een H. Mis opdragen, en
daar doet Koning Radboud en moordda-
digen inval; als Radboud den grooten Apos
tel wil neerslaan, wordt de aanvaller door
den engel Gabriël krachteloos gemaakt en
vervolgens verslagen door het leger van
Karei Martel, die Christen was.
In het laatste tafreel erkent Lucifer door
den hemel overwonnen te zijn, en het mys
teriespel eindigt met het verjagen van de
duivels naar de hel en den glorieuzen op
gang van St. Willibrord naar den hemel,
doqr den engel Gabriël daarheen geleid.
DATA DER OPVOERINGEN.
De eerste officieele opvoering heeft mor
genavond plaats. Daarbij zullen tegenwoor
dig zijn: de Aartsbisschop van Utrecht, Mgr.
Dr. J. de Jong; de Commissaris der Konin
gin; dé Burgemeesters van Utrecht en Zui
len en verschillende anderè kerkelijke en
wereldlijke autoriteiten, leden van het St.
Wiljibrordus-Comité.ênz.
Pe volgende opvoeringen hebben plaats,
op 16, 18, 20 en Zondrg 23 Juli.
de Bank voor Internationale Betalingen
wordt aan het verschijnsel, dat de wereld
handel de wereldproductie slechts verflauwd
volgt, nauwkeurig aandacht geschonken,
waarbij onderstaande cijfers ter illustratie
worden gegeven.
Industrieele
Volume
Verhouding
wereld
van den
wereldhandel tot
productie
wereldhandel
wereldproductie
1913
100
100
100
1929
139
130
94
1937
152"
123
81
1338
144
113
78
Duidelijk blijkt uit bovenstaande tabel de
afnemende beteekenis van den handel ten
opzichte van de productie, hetgeen is te be
schouwen als een symptoom van de toene
mende decentralisatie der productie over de
wereld. In het nummer van 2 September 1938
(blz. 1270) is aan dit symptoom reeds een
beschouwing gewijd, waarbij aan de hand
van een Volkenbondspublicatie wërd ge
wezen op de drie hoofdoorzaken ervan het
autarkisch streven, het los willen komen van
eên monocultuur en de ontwikkeling van het
bilaterale handelssysteem.
Het bovengenoemde verslag van de Bank
voor Internationale Betalingen vermeldt een
viertal factoren, welke echter, tegen deze drie
hoofdoorzaken in. kunnen werken in de
richting van uitbreiding van den internatio
nalen handelde toenemende productie in
de oude industrielanden maakt een vergroo
ting van den grondstoffeninvoer noodzakelijk;
de verhooging van den levensstandaard in
jonge landen schept vraag naar buitenlandsche
producten; verschillende goedkoope indu-
strieele verbruiksgoederen, als waarop bij
voorbeeld Japan zich heeft gespecialiseerd,
vinden afzet in dichtbevolkte streken met een
relatief lagen levensstandaard; en tenslotte
roept de technische ontwikkeling een be
hoefte in het leven aan sterk gespeciali
seerde productiemiddelen, die slechts door
enkele landen kunnen worden vervaardigd.
Het zal geen nader betoog behoeven, dat de
genoemde factoren niet alleen den omvang,
doch ook en wellicht in veel belangrijker
mate de structuur van den internationalen
handel beïnvloeden. Daarbij valt op drie pun
ten de aandacht te vestigen.
Vooreerst vloeit uit bovengenoemde ver
schuivingen voort, dat de beteekenis van de
grondstoffen in den internationalen handel in
vergelijking met voedings- en genotmiddelen
en industrieele eindproducten relatief voort
durend grooter moet worden. De cijfers illu-
streeren dit ten duidelijkste.
In de tweede plaats demonstreeren de struc
tuurwijzigingen van den internationalen han
del zich in een verschuiving binnen de groep
eindproducten en wel van de verbruiksgoede
ren naar de kapitaalgoederen.
De Bazelsche bankinstelling heeft hier
naar een onderzoek ingesteld en heeft zich
daarbij bepaald tot een analyse van den
export van de Vereenigde Staten, Groot-Brit-
tannië en Duitschland. Uit het onderzoek
bleek ten duidelijkste de toenemende betee
kenis van den uitvoer van kapitaalgoederen,
in hoofdzaak te verklaren uit de voortschrij
dende industrialisatie van jonge landen.
Laatstgenoemde landen vertoonen in hun im
port speciaal een stijgend aandeel voor ma
chines; als zoodanig vallen te noemen
Argentinië, Nieuw-Zeeland, Finland, Polen,
Roemenië en sovjet-Rusland.
En tenslotte hebben de genoemde ontwik-
kelingstendenzen uiteraard invloed geoefend
op de regionale verdeeling van den wereld
handel. Dit treedt onder meer aan het licht
in een afnemende beteekenis van Europa in
den totalen handel. Het aandeel van dit
werelddeel in den geheelen internationalen
handel beliep in 1900 nog 66 pet., doch was
in 1913 reeds gedaald tot 61 pet., om in 1938
nog aanzienlijk verder terug te loopentot
52 procent.
De invloed van den handelspolitieken fac
tor blijkt onder meer uit de toenemende be
teekenis van den inter-imperialen handel in
het totaal van Engelands buitenlandschen
handel. In 1938 beliep het percentage in den
inVoer 40,4 pet. en in den uitvoer 49.9 pet.
Deze ontwikkeling gaat speciaal ten koste
van den handel met de niet tot het sterJing-
bloc behoorende niet-Britsche landen. Ook
lïi den uitvoer der Vereenigde Staten valt een
bepaalde tendenz waar te nemen; hij gaat
zich nl. steeds meer richten naar die landen,
v7elker .producten een afzet op Amerikaan-
schen bodem kunnen vinden.
