Nederlandsche Spoorwegen.
Regeering brengt haar hulde
ONZE SPOORWEGEN NU EN IN
NAASTE TOEKOMST.
geschenk in de hal
van het c. s. te
WOENSDAG 20 SEPTEMBER 1939
Dejeuner in liet Jaarbeurs-
restaurant.
AANBIEDING personeels
UTRECHT.
Een symbool van voor
treffelijke samen
werking.
TJOEWEL onder den zwaren
druk der internationale ver
houdingen van de oorspronke
lijke feestviering in verband met
het honderdjarig bestaan der Ne-
Yan het uiterlijke rest niet veel
meer dan de sobere versieringen
der verschillende stations en kan-
toorgebouwen in den lande, waar
bij de vaderlandsche kleuren in
dit bij uitstek nationale bedrijf
bijzonder domineeren.
Zoo is vandaag het feest dan
toch nog gevierd op weliswaar be
scheiden wijze, doch uitmuntend
in hartelijkheid en een sfeer van
onderlinge goede verstandhou
ding en waardeering voor elkan
ders boedanigheden, ingeschakeld
het groote raderwerk ten dien-
het snelverkeer.
Deze gedenkwaardige dag ving
aan met een gezongen H. Mis van
dankbaarheid in de St. DomijiiCUSm
kerk aan de I\I ariaplaats iq
Utrecht, opgedragen door den
geestelijk adviseur van de R. K.
Vereeniging van Spoor- en Tram
wegpersoneel .,St. Raphael pa
stoor W. P. A. M. Mutsaerts van
de St. Theresia-parochiete Til
burg. Het parochiale zangkoor
„hl honorem Deizong onder lei
ding van den heer Hans Ponten
een meerstemmige Mis van Perosi.
Aanbieding geschenk van
personeel.
INVOERING VAN DEN
WINTERDIENST.
Verschoven naar 15 October.
Uitbreiding goederendienst en
verbetering veizigersdienst.
j!"6', err in Welvaart en dus de
dichtheid van het verkeer van personen en
Viering eeuwfeest 8
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliw^
Eenstemmig viel de keuze der jury op het
ontwerp van den heer Charles Eijck. De
personeelraad deelde deze keuze. Wij kun
nen, aldus spr., thans nog niet meer doen
dan u de veel verkleinde maquette te laten
zien van hetgeen wij door den heer Charles
Eijck in marmer laten hakken in grooter
afmetingen.
De personeelraad hoopt, dat de directie,
dit geschenk van het personeel wel zal wil
len aanvaarden en gedoogen, dat het defini
tieve stuk het volgend jaar een plaats in de
halzal krijgen.
Het moge dan een blijvend monument zijn
voor de goede samenwerking tusschen direc
tie en vakbeweging, tusschen bedrijf en per
soneel.
Spreker eindigde met het verzoek aan de
directie het beeld te willen aanvaarden,
daarbij allen genoodigden dank zeggend
voor hun belangstelling en tegenwoordig
heid.
Rede prof. Goudriaan.
zeker vanmorgen terug naar de jaren in
het begin van de twintigste eeuw, toen die
verhouding nog zooveel te wenschen over
liet, op een gegeven oogenblik zelfs zóóveel,
dat het toen tot een grooten strijd kwam,
die door niemand kan zijn vergeten.
Uit de ordeloosheid, die in dien tijd op zoo
menig gebied nog bestond en die tot zulke
groote, voor de gemeenschap gevaarlijke,
conflicten kon leiden, heeft een snelle en
krachtige ontwikkeling ons verlost.
Thans zien wij reeds sedert meer dan der
tien jaren bij het spoorwegbedrijf die ver
houding geregeld op een wijze, die in elk
opzicht voorbeeldig mag worden genoemd.
Spr. wees erop, dat door de instelling van
den pensioenraad een verband is ontstaan,
dat directies en personeel nader tot elkaar
heeft gebracht, dat aan beide zijden de waar
deering heeft doen groeien voor elkanders
rechten en elkanders plichten, dat tot innige
samenwerking heeft geleid tusschen allen,
die aan het bedrijf hun krachten geven en
dat de belangstelling, ja de liefde voor het
gemeenschappelijk bedrijf bij allen heeft
doen groeien.
Vandaag, bij het eeuwfeest van de spoor
wegen, heeft de personeelraad op treffende
wijze van de aanhankelijkheid aan het be
drijf een nieuw bewijs geleverd. Het ge
schenk, dat zooeven aan de directie is aan
geboden, zal daarvan blijven getuigen, daar
van blijven spreken ook tot de honderddui
zenden reizigers, die door deze hal zullen
gaan, op weg naar den trein of op weg naar
huis.
De minister eindigde met den wensch, dat
die samenwerking een voorbeeld mag zijn
voor zeer velen en dat zij bij de spoorwegen
mag strekken tot heil van allen, die daarbij
werkzaam zijn en niet minder tot heil van
het volk, dat gij allen met de spoorwegen
wilt dienen.
Om half een boden de Nederlandsche spoor
wegen den genoodigden een dejeuner aan ia
het Jaarbeursrestaurant, waaraan behalve de
reedê genoemde personen, bovendien nog
aanzaten Z. Exc. generaal I. H. Reijnders,
opperbevelhebber van land- en zeemacht,
kapitein J. J. Jurissen, hoofd van de sectie
spoorwegdienst van den generalen staf, als
mede de eerstaanwezend ambtenaren.
Aan dezen maaltijd hield, nadat de tafel-
Breeduit waaien de vlaggen op het D. P.-station te Rotterdam, dat evenals de
meeste andere stations in ons land feestelijk versierd is ter gelegenheid van het
eeuwfeest der Ncdfrl. Spoorwegen.
president, mr. dr. G. van der Meulen, pre
sident-commissaris der Nederlandsche Spoor
wegen, het woord had gevoerd, de minister
van Waterstaat ir. J. W. Albarda, een tafel
rede.
Tafelrede minister Albarda.
Nog zeer kort geleden, toen de spoorwe
gen gedurende enkele dagen hun voortref
felijke diensten moesten bewijzen bij de mo
bilisatie der weermacht, heeft onze geheele
samenleving zich ernstig ontriefd, ja bijna
ontwricht gevoeld.
Plotseling besefte men overal hun onmis
baarheid voor het volksleven.
Misschien is dit wel een goede voorberei
ding geweest voor de herdenking, waartoe
wij vandaag bijeen zijn gekomen.
In enkele jaren werden bij het spoorweg
bedrijf nieuwe beheersvormen en nieuwe be-
drijfsregels aanvaard, werden nieuwe techni
sche vindingen ingevoerd, verschenen de
Diesels, de electrische treinen, en motorrij
tuigen, kwamen nieuwe dienstregelingen en
nieuwe tarieven.
Het spoorwegbedrijf werd verjongd en de
honderdjarige staat nu vóór ons als een jeug
dige kracht, opgewassen tegen de moeilijk
heden van dezen tijd, in staat en bestemd
om op voortreffelijke wijze zijn diensten te
blijven verrichten voor onze volksgemeen
schap.
Het zou, aldus Z. Exc., een groote tekort
koming zijn, als wij niet aan de directie, de
vroegere en tegenwoordige, aan de ingeni
eurs, aan de administratieve krachten en aan
het geheele groote personeel der spoorwegen
daarvoor onze hartelijke hulde brachten.
Het is spr. een voorrecht, namens de regee
ring hun allen dien hulde te mogen brengen.
En nu in ons midden een aantal mannen
zij, aan wie het de Koningin heeft behaagd
bij dit jubileum een onderscheiding toe te
kennen, hoop ik, aldus de minister, dat zij
die onderscheiding niet slechts willen be
schouwen als een bewijs van waardeering
voor de diensten, die zij persoonlijk aan de
Nederlandsche volksgemeenschap hebben
bewezen, maar als een erkenning van de
verdiensten van allen, die aan de spoorwe
gen zijn verbonden.
In hen huldigt de regeering het groote ju-
bileerende bedrijf.
Meer dan eens wordt de onjuiste meening
uitgesproken, dat de regeering het eene ver-
voer-bedrijf boven het andere wil bevoor-
deelen; dat zij de spoorwegen begunstigt en
het auto-bedrijf wil tegenwerken; of wel,
dat zij voor de binnenscheepvaart zelfs alle
belangstelling allengs zou gaan verliezen.
De minister hecht er groote waarde aan,
die meening hier onjuist te noemen.
Spoorweg, autoweg en waterweg zullen
elk een gedeelte van verkeer en vervoer
moeten behouden.
De plicht der overheid is, zooveel mogelijk
te bevorderen, dat een rationeele taakver-
deeling tot stand komt, waardoor elke ver-
voersmethode het grootst mogelijke nut voor
het volk oplevert.
Ongetwijfeld zal als zulk een juiste taak-
verdeeling mag worden bereikt, ook voor de
spoorwegen een bloeiend bestaan zijn weg
gelegd.
Het groote bedrijf, met zooveel bekwaam
heid en voortvarendheid geleid, met zooveel
toewijding en trouw door tienduizenden ge
diend, ga zijn tweede eeuw in, gesterkt door
ons aller vertrouwen, met een vast geloof
in zijn waarde en met den moed, om groote
moeilijkheden te overwinnen.
Dankbaar voor de zeer groote diensten,
lie de spoorwegen gedurende honderd jaren
■an Nederland hebben bewezen, spreken wij,
'.oo eindigde de minister, onze beste wen
schen uit voor hun toekomst.
Gedurende den maaltijd werd verder nog
iet woord gevoerd door den opperbevelheb
ber van land- en zeemacht, generaal I. H.
Reijnders, jhr. mr. dr. L. H. N. Bosch ridder
van Rosenthal, commissaris der Koningin in
de provincie Utrecht, door ir. J. Q. H. Lau-
mans namens het hoogere personeel, en door
den heer H. J. van Braambeek namens het
overige personeel, terwijl prof. Goudriaan
het slotwoord sprak.
Geestdriftig toegejuicht door het personeel vertrok hedenmorgen de sneltrein van
Amsterdam naar Groningen, met een feestelijk Versierde locomotief, waarop de
jubileumjaartallen van de Nederl. Spoorwegen.
i neelraad gemeend een gedeelte van de
plechtigheid te mogen laten doorgaan, het
I gedeelte nX, dat meer gezien mag worden
als een bewijs van verbondenheid tusschen
bedrijf en personeel.
Ware de dag van heden een 25 a 30 jaar
eerder gevallen, zoo zou naar alle waar
schijnlijkheid een groot deel van het perso
neel niet wenschen mede te doen en zou
zeker een personeelraad gesteld al dat
onder toenmalige verhoudingen zoo'n insti
tuut denkbaar ware geweest geen be
moeienis met dit feest hebben gehad.
Gelukkig is dat thans heel anders geluk
kig voor het personeel, gelukkig voor het
bedrijf. Het gevoel, dat een bloeiend spoor
wegbedrijf een direct personeelsbelang be-
teekent, is in onze rijen voortdurend ge
groeid. De begeerte, ja de behoefte, bij het
personeel om met uiterste krachten de be
langen van het bedrijf te dienen is daardoor
in alle rijen en rangen aanwezig.
Met eenigen trots mogen we 't hier uiten,
dat de krachten van directie en personeel
hier in groote hoofdlijnen evenwijdig loo-
pen.
Wij weten, zeide spr., hoog te waardeeren
de maatregelen, die de directie in dezen
jubileumtijd voor het personeel heeft ge
troffen en gehandhaafd.
De personeelraad meende daarom, dat het
geëigend was om ook van zijn kant aan het
bedrijf op dezen zijn honderdsten verjaar
dag een cadeau aan te bieden.
Met groote welwillendheid heeft de heer
ir. Van Ravesteijn ons daarbij met zijn voor
lichting terzijde gestaan.
Op zijn advies is een jury van drie leden
de heeren L. Bolle, W. F. Gouwe en hij
zelf gevormd, die zou hebben te oordeelen,
welke van de ontwerpen het meest aan de
gestelde eischen zou voldoen.
derlandsclie Spoorwegen niet veel
meer is overgebleven, is deze
heugelijke dag voor een der groot
ste bedrijven in den lande geens
zins onopgemerkt voorbijgegaan.
ste van
Onder de velen, die het H. Misoffer bij
woonden, melkten wij °-a' °P(jer
leden van den raad van commissa
Nederlandsche Spoorwegen: mr. d
der Meulen, mr dr. D A. P- N. Kooien
dr. A. G. Kröller, mr. dr. A. van Doormnck
en dr. H van Manen, oud-directeur e
Nederlandsche spoorwegen, de leden van de
directie, prof. dr. ir. J. Goudriaan, ir. W.
Hupkes, ir. W. F. H. van Rijckevorsel, drs.
D. J. Wansink, secretaris van de directie,
de wethouders van de gemeente Utrecht, H.
A. Bekker en G. D. Zegers, ir. Th. M. B.
van j..-v"le, inspecteur-generaal van het ver
keer, de vertegenwoordigers van de vijf
erkende organisaties vaq spoor- en tram
wegpersoneel.
Om half elf verzamelde zich een groote
schare van genoodigden in de hal van het
Centraal Station te Utrecht om tegenwoor
dig te zijn bij de aanbieding van het ge
schenk van het personeel aan de directie.
Behalve de reeds genoemde personen, die
de plechtigheid in de St. Dominicuskerk
bijwoonden, waren nog aanwezig Z. Exc.
ir. J. W. Albarda, minister van Waterstaat,
kolonel H. H. Thoden van Velzen, directeur
van den etappe- en verkeersdienst, mr. dr.
G. A. W. ter Pelkwijk, burgemeester van
Utrecht, de leden van den raad van com
missarissen, leden van den personeelraad,
vertegenwoordigers der erkende organisaties
van spoor- en tramwegpersoneel, alsmede
de schepper van het kunstwerk, dat werd
aangeboden, de heer Charles Eijck.
Een drietal sprekers voerde het woord.
Rede van den heer van Braambeek
Allereerst voerde de heer H. J. v. Braam
beek, voorzitter van den personeelraad het
woord ter aanbieding van het fraaie ge
schenk, dat een eere
plaats zal gaan inne
men In de hal van
het Utrechtsche sta
tionsgebouw, de mo
derne uitvoering van
ir. Van Ravestein.
Nu in verband met
de uitbarsting der
menschelijke ver
dwazing over een
groot gebied van ons
werelddeel er van
een eeuwfeest geen
sprake mag en kan
zijn, hebben wij, zoo
ving spr. aan, in on-
H. J. v. Braambeek
derling overleg tusschen directie en perso-
Een der scènes uit de spoorwegrevue „Van
diligence tot DieseV', welke ter gelegen
heid van het eeuwfeest der Nederlandsche
Spoorwegen te Utrecht wordt opgevoerd
IN zijn hedenmorgen gehouden rede
hij gelegenheid van de aanbieding
van het personedlsgeschenk in de hal
van het C. S. te Utrecht, heeft de pre
sident der Ned. Spoorwegen, prof. dr.
*r- JGoudriaan enkele mededcelingen
gedaan over de positie van het spoor
wegbedrijf nu en in de naaste toekomst.
goudriaan wees erop, dat aan de
oe oms van het railvervoer door niemand
kan worden getwijfeld. De rail is een be-
Üinf-t- I3" 1 ^sportorganisatie, dat het mo-
j a 1 met niet te evenaren snelheid
massa's van no evenaren veiligheid groote
P rsonen en goederen te ver
plaatsen En naarmate de bevolking zich uit-
goederen grooter jn di(£elfde mate
zullen de to van het vervoer langs de
rail per vervoerseenheicj geringer WOrden.
De groote verhezen welke het spoorbedrijf
vertoond heeft, mogen dan ook niemand ont
moedigen. Zij zijn trouwens aen laatsten
tijd zeer aanzienlijk g daald: i door dg in
Nederland tot aan het uitbreken van den
oorlog sterk verbeterende conjunctuur, 2
door het verdwijnen van de parasitaire con
currentie der wilde bussen per einde Mei,
3 door geschikte tariefmaatregelen.
De goedkoope weekend- en zomerretours
en de goedkoope biljetten voor eine geze -
schappen hebben uitmuntend voldaan.
De inkomsten over de drie maanden Juni,
Juli en Augustus waren dit jaar rond 13 pet.
hooger dan dezelfde maanden van het vorige
jaar. Over een geheel jaar gerekend, zou
dit beteekenen, dat het verlies terug zou
gaan van 23,3 millioen op rond 12,5 millioen.
En dit wil dus zeggen, dat niet alleen de
afschrijvingen weder ten volle worden ver
diend, maar dat daarenboven ook nog een
bedrag van rond 2,5 millioen per jaar vrij
komt, voor een zij het ook slechts geringe
rentabiliteit.
Of deze gunstige ontwikkeling zich zal
voortzetten, hangt geheel af: 1 van de ont
wikkeling van de conjunctuur in Nederland
onder de thans plotseling gewijzigde omstan
digheden, 2 van de mate waarin wij er in
zullen slagen het bedrijf voor het niet-mili-
taire vervoer weer zoo veel mogelijk op
gang te brengen.
Dank zij de volledige en door ons zoo bij
zonder gewaardeerde medewerking van de
militaire autoriteiten en de groote reserve
aan materiaal zijn de perspectieven op dit
gebied niet ongunstig.
De goederendienst zal met ingang van
Maandag 25 September a.s. wederom aan
zienlijk worden uitgebreid en per 15 Octo
ber vrijwel weer normaal kunnen loopen.
Waarschijnlijk zal met ingang van a. S.
Maandag de dienst op het baanvak Amster-
dam-Amersfoort belangrijk kunnen worden
verbeterd en per dag een directe trein Am
sterdam-Parijs vv worden ingesteld.
De invoering van den winterdienst voor
het reizigersverkeer en dus ook de indienst-
stelling van het Amstelstation wordt in ver
band met de noodzakelijke voorbereiding
verschoven naar 15 October Maar met in
gang van dien datum zal het dan ook moge
lijk zijn den normalen dienst op de oude lijn
en den halfuursdienst op het middennet te
hervatten. Ook de overige trajecten zullen
dan weer zoo goed als normaal kunnen wor
den bediend.
Over enkele maanden wordt de toestand
nog gunstiger wanneer de electrificaties
Arnhem-Nijmegen en Harmelen-Breukelen
hun beslag hebben gekregen en de afleve
ring begint van de 18 Dieselelectrische vijf-
wagentreinstellen met tezamen bijna 7000
zitplaatsen. En zoodra weer voldoende ver
voerscapaciteit ter beschikking staat, is het
oogenblik gekomen om de nieuwe tarief
maatregelen inzake het vastrecht ter hand
te nemen.
Ook wanneer de feestelijkheden ter ge
legenheid van ons honderdjarig jubileum in
den oorspronkelijken opzet waren doorge
gaan zoo zeide prof. dr. ir. J. Goudriaan,
president der Nederlandsche Spoorwegen
zouden wij als punt 1
van het officieele
programma begonnen
zijn met de feestelijke
aanbieding van het
geschenk van den
personeelraad. Want
wij achten dit een
bijzonder goed sym
bool van de voor
treffelijke samen
werking, welke in
het spoorwegbedrijf
bestaat tusschen di
rectie en personeel.
En deze samenwer- Prof. dr. ir.
king is de eerste Goudriaan.
voorwaarde voor een
gezonde ontwikkeling van het bedrijf.
Elk spoorwegman voelt het bedrijf als een
deel van zich zelf. De versiering van de sta
tions is dan ook geheel geschied op eigen
initiatief van het personeel ter plaatse en
wordt geheel betaald ut vrijwillige perso-
neel-bijdragen.
Tot zijn vreugde kon spr. meedeelen, dat
in overeenstemming met het gemeentebe
stuur van Utrecht en den voorzitter van het
algemeen comité besloten is den verkeers-
optocht in Utrecht alsnog te laten doorgaan.
Juist de laatste weken hebben opnieuw
getoond hoezeer op het personeel in alle
rangen volledig kon worden vertrouwd.
Het ls een genoegen om aan het hoofd van
dit bedrijf te staan, want bij eiken maatregel,
die de directie in groote lijnen projecteert,
kan zij rekenen op de volledige hulp van al
haar medewerkers. En deze voortreffelijke
stemming dateert niet van den laatsten tijd.
Zij is geleidelijk gegroeid en te danken aan
het werk van wijlen Kalff en Van Dijk en
niet het minst aan sprekers voorganger, dr.
Van Manen. Hij heeft ons zegt spreker
het bedrijf overgedragen met een sfeer van
samenwerking waaraan niets meer te ver
beteren valt. Hiermede is de onmisbare
grondslag voor elke verdere reorganisatie
hecht en stevig gelegd.
Onder de thans heerschende omstandig
heden is het noodig geweest de officieele
herdenking te beperken tot eigen kring. Spr.
maakte daarom thans enkele algemeene op
merkingen over de positie van het bedrijf
"nu en in de naaste toekomst, waarvoor we
naar elders in dit nummer verwijzen
Spr. geeft den heer van Braambeek gaarne
de verzekering dat het bedrijf het kostbare
geschenk dankbaar aanvaardt en steeds in
eere zal houden als symbool van de goede
samenwerking.
Rede minister Albarda.
EEN AARDIG MOMENT bij het vertrek van den stoet met de gouden koets van
het paleis Noordeinde naar het Binnenhof in Den Haag gistermiddag was, toen
Prinses Beatrix zich achter een der zijramen op de eerste verdieping van het
paleis vertoonde om getuige te zijn van het vertrek van den stoet.
Minister Albarda voerde vervolgens het
woord.
De ernstige stemming, die de ontzettende
oorlogsellende thans aan alle denkende
menschen opdringt, kan, aldus Z. Exc., bij
dit jubileum van de
Nederl. Spoorwegen
geen blijde feestvie
ring met luid gejubel
gedoogen.
Toch zou het ver
keerd zijn, het feit
van het honderdjarig
bestaan der spoor
wegen onopgemerkt
voorbij te laten gaan.
Vooral deze bijeen
komst, die van zulk
een bijzondere betee-
nis is, had niet ach
terwege mogen blij
ven.
De geschiedenis van het honderdjarig tijd
perk is rijk aan belangwekkende aspecten.
Wie haar schrijft, kan daarbij de grootste
plaats geven aan de wonderbaarlijke tech
nische ontwikkeling, die zich in honderd
jaar heeft voltrokken. Hij kan ook den na
druk leggen op den groei van het bedrijf
en den invloed schetsen, dien de spoorwegen
hebben gehad op het economische en gees
telijke leven van het land.
Maar het volledige beeld van wat in die
honderd jaren is gebeurd, zal niet worden
verkregen, als men ook niet zijn volle aan
dacht schenkt aan de verhouding tusschen
directie en personeel en aan de veranderin
gen, die die verhouding heeft ondergaan.
De gedachten der ouderen onder ons gaan
Minister Albarda.
