DE
PECH
VOGEL
fTto
fx
V
Aan onze Oostgrens.
yo/v-0-6
11
VAN HONGER WORDT MEN ZWART.
p£
3a -O
Verduis
teringsproef.
DONDERDAG 5 OCTOBER 1939
Een punt, dat vele vacantiegangers
interesseerde.
Men went aan alles
5lSen™r m°0i u"*cht heeft
BRAND Te m
Tilburg.
p~rrn
Belangwekkende studies
in Madrid.
LET OP DEN COLORADOKEVER.
ALGEMEEN STEUNCOMITÉ
1939.
Installatie in tegenwoordigheid van
Prinses Juliana.
MENEER KWAM OM SPUITWATER.
AUTOBUS REED HET
TROTTOIR OP.
Driejarig kindje het
slachtoffer.
HET GEVAAR OP DEN WEG.
ERGERLIJK GEVAL VAN DIEREN-
MISHANDELING.
VEERTIGJARIG PRIESTERFEEST.
ZILVEREN PROFESSIEFEEST.
Vooral tijdig het licht op.
De verkeersongevallen in Juli 1939.;
LAFFE AANVAL OP CAFÉHOUDER.
GIFTEN VOOR DE ONTWIKKELING
EN ONTSPANNING DER
GEMOBILISEERDEN.
Men schrijft ons:
Rondom de knooppunten van den West-
Wall langs onzen uitersten Zuid-Oosthoek
verkeert alles in afwachting. Beter gezegd,
in afwachtende voorbereiding of als men wil
ook anderom. In voorbereiding en in afwach
ting, het teekent den onzekeren toe
stand.
We zijn nogeens naar het Zuid-Oosten af
gezakt en hebben een zwerftocht onderno
men. De meeste scholen in Aken en in de
°rngeving daarvan zijn nu werkelijk weer
begonnen. Het spreekt vanzelf, dat niet alles
barbij den gewonen gang gaat. Het stempel
VaD half-ontruiming, en van gebieden me
gelijke uren verder de werkelijkheidsprac-
Jfc van den oorlog, ligt op het geheee -
en. Ook op dat van de school, waann
plicht,gen tegelijk
en |®ns k°men een]geT1gdrt°reP Men moet het
ZaaS rSnTe of da reden
^o^wKde schuilkelders van de
f^0olgebouwen zelf, of die in de onmiddel-
lljke nabi-heTd zijn gelegen, zouden in geval
Vah nood niet alle schoolgaande en de zich
°P dat moment in de school bevindende kin
deren kunnen opnemen. Daarom bevinden
zich in de school nooit meer kinderen dan
de kelders kunnen bergen.
De militaire bezettingen van de schoolge
bouwen zijn naar elders overgebracht. Zij
huizen nu in particuliere woningen en villa's
langs de verbindingswegen, met wachtpos
ten voor de deuren. Dit geeft aan een groot
deel van ons grensgebied het karakter van
11 groote vesting, waar militaire troepen
®h aan marcheeren. Langs de grens zijn
Jd wel eenige punten, waar men dit kan
Sadeslaan en komt men over de grens zelf,
dan zijn de hoofdwegen thans drukker dan
d°it, en enkel door soldaten en wat er bij be
hoort.
Een geheimzinnig ding is en blijft voor
lopig jlet geboor in een vestingdeel van en
estwall, dat direct aan of liever over
Henrstetl Oost-Zuidpunt van ons land gel -
ken 1S k)at geboor duurt nu al weken
ken 6n latlger. Grensbewoners, die wij p -
Verdienen zich niet eens meer in wat
kan zijn Dat is ook maar het beste. Zij
CdnstateereV alleen, dat het wroetend geluid
2ei>uwen werkt.
v We hebben ons op onzen zwerftocht ook
egeven naar een punt, dat vele vacantiegan-
Prs van dezen zomer zonder twijfel inte
rneert. Het hoogste punt van Nederland en
Drielandenpunt werd ook dit jaar be-
f°cht door duizenden toeristen. Wie in Val
kenburg of elders in Zuid-Limburg zat,
haakte daarheen een tocht. En ook autobus-
®en uit alle oorden van het land, tot uit Zee
land en Friesland en Groningen toe, brach
ten er duizenden heen, en allen hebben daar
den toestand opgenomen. Hoe ziet het er daar
uit Gewoon, zouden we willen zeggen, ge
woon en niet gewoon, maar in ieder geval
heerlijke rust-
En toch is er iets veranderd. Ook nu nog
kan men gerust, langs de Duitsche grenslijn,
pen °Srlnr ""f" over BelSJSch gebied loo-
pen .Men weet wel, naar de hoogte van den
naar Moresnet en op de reusachtige brug die
m den wereldoorlog 1914—1918 de DuUschers
toenmaals door Russische krijgsgevan„enen
hebben laten bouwen. Die brug Kef zoo
heel in de verte, is nu goeddeels door'boo-
aan het oog onttrokken. Een voorzorgs
maatregel van de Belgen. Ook nu worden
e? grenswachten gezien. De Belgische mare_
fjhaussee's patrouilleeren er veel per rijwiel.
0 Nederlanders ontbreken natuurlijk niet en
«e Duitsche wachters menige jongedame
"et zich daar eenige maanden geleden naast
enlD^hen Post kieken - staan er ook
I9l4 de n vlak bij den weg, waarlangs in
„tetek^ legers België m trokken,
hoorden dezen zomer en vroeger
&en gids ri ndigen door den blonden jon-
Nederian'j aar aan het uiterste randje van
die m dp e jonge blonde man in kwestie,
met j0n avond ook heel wat wandelingen
s konin„„ ec'erland ondernam, draagt thans
en °ns vJ°k dat wil zeggen hier in zijn
Toch 2 nd-
°Ver 0r) afi'en we in dezen uitlooper direct
vatl inte grens in 1914 was het een punt
een itle. nationale beteekenis toch ook nog
Van het Nippertje van den oorlogstoestand,
is, want °naichtbare, dat daar ook aanwezig
betonneeM is daar eveneens gegraven, ge
spreken.'n 'Snz'» kunnen we natuurlijk niet
een stajj 6 rand van be^ boscli, hier en daar
afscheiding7 Raast' vormt de Duitsche grens-
Er H
tairen vier wandelende Duitsche min
kanen,?1'' die achter elkaar de eene ge-
ceerdpr, rne^ een kaart, op hun grens balan-
Van 0tléchter elkaar, om de eerbiediging
in acht t neutraliteit en die van Nederland
hiterstp nemen.Zij bogen aan de aller-
hnmers d naar links om ook daar zijn
Men siaatlen van den Westwall.
lijks meer aatl de grens op dit alles nauwe-
gaat het 00^ Men went aan alles. Zoo
nieuwe naam?161 de half-geevacueerden (een
zijn althans J' d'e noodgedwongen begonnen
laten komen eni§e kleedingstukken terug te
de spannende^ de Plaatsen» waarheen zij in
Verwachtend ?agen (ieder uur den uitmarsch
>»°°r zoover r? heel kun hebben en houden
V«or v er.m°gelijk, hadden heengezonden,
h ket nuL? 1S °°k dat een blokkade. En zoo
cel wat \6en keen en weer want er werd
at hooy^Sgestuurd. Heel wat en van alles!
enschetl we van een beambte er zijn
Scptaahte eest, die getracht hebben ook
bezorg kw'^en in veiligheid te brengen
ons n de n meer dan desolaat aan en
en d etl- A Verzendgelegenheden eenige
er „e, kctreffe an de teleurgestelde eigenaars
C ter geen adressen niet minder. Als
gemakkeri Vpandere en onoverkomelijker
ge oe, direct 6- °orlog half-evacuatie en
wezenUidirec't, incluis zouden
Dinsdagnamiddag 0
fabriekscomplex aan brand in een
Tilburg, waarin een druw?et HeuvelPleln le
fabriek zijn gevestigd en een schoen-
dat gedeelte waar de' <W,rand ontst°nd m
kracht. Men had het vuur is°nderm-
de knie znnrf^t u nJ spoedig onder
Was. Z°0dat de brandschade niet groot
Was sUikeesio ecb*er de electriciteitsmeter
beide bedriiv g6n onden de machines van
Bteld. en n'ef in bedrijf worden ge-
I Vooruit
weg hier 1
Blijf van m'n
V schoenen
Pas ge
trouwd
Copr. 1939, Walt Disney Productions
World Rights Reserved
tv "ine
Het effect van collectieve terreur.
(Van onzen eigen correspondent).
Gentlemen prefer blonds, is de titel van een
zeer goede schildering van Amerikaansche
zeden, maar de wetenschap is nu bezig te be
wijzen, dat blonde haren en vermageringsku
ren zich niet verdragen. Want van honger
wordt men zwart. Madrid is daar om deze
stelling te schragen. In Madrid waren de
meeste menschen reeds donker van uiterlijk,
maar de honger heeft hen, of althans hun ha
ren, nog donkerder getint.
t oen Franco de stad in kwestie binnenruk-
e maaktén eenige geleerden zich op om de
gelegenheid, die hun geboden werd om de
studie van de hongereffecten op de
!r?n?u to'lK® gesteltenis te maken, gron
dig uit te buiten. Mannen als Alberto Palanca
en Blanco Soler, geholpen door een kleinen
staf, richtten het Institute Farmacobiologico
voor hun doeleinden in, maar toen de ver
schillende hospitalen hun massa's van typi
sche gevallen begonnen toe te zenden, werd
dit etablissemental spoedig te klein. Het vin
den van een ander was niet erg makkelijk,
maar ten slotte stelde het bestuur van het
Hospital Catolico in de calle Joaquien Costa
zijn etablissement m dienst van de weten
schap en sedert dien kan men hetzelve
met recht het verzamelpunt van de uitgehon-
gerden noemen.
De mannen, die zich op dit gebied verdiens
telijk maken gaan van het standpunt uit,
dat' Europa gelukkig, sedert jaar en dag niet
zulk een goede gelegenheid voor het bestu-
deeren van den honger geboden heeft als
Madrid op dit moment doet. Zelfs het ge
brek, dat Duitschland tijdens den grooten
oorlog ieed; wordt door het Madrileensche
verre overtroffen De calorieënverhouding
t.usschen de twee studieobjecten b.v. wordt
opgegeven als die van 1.300 tot 900 waarbij
echter te bemerken zij, dat het Duitsche, of
ne1V«0r/fZegd' het Berlijnsche cijfer van April
Maar hoe dat zij, iedereen weet,
dat Madrid het niet breed gehad heeft, ook
al lijken de cijfers, welke langzamerhand
over de" nood gepubliceerd worden, op eer-
steft blik niet zoo erg.
De gemiddelde broodconsumptie b.v. zakte
van 290 gram per dag 0p 100 omlaag; die van
de olie van 50 op 25, van vleesch van 100 op
14; van zoutevisch van 28 op 6, aardappelen
van 173 op 20, versche visch van 72 op 4;
melk van 4,5 op 0,8 enz.
De statistiek heeft zich uit den aard der
zaak niet met de functioneering van de dis
tributie bezig "unnen ouden en wanneer
deze in het geval verdisconteerd wordt
komt men tot het resultaat, dat het overwe
gende deel der burgerij aan de genoemde
voedingsartikelen part noch deel had en zich
hoofdzakelijk op de been moest houden met
linzen en rijst.
Tegen zulk een eentonig menu is het men-
schelijke digestievermogen echter niet goed
bestand en de wijzigingen, welke het door
deze eenzijdige voeding onderging vormen
een hoofdstuk op zich zelf.
Dit hoofdstuk werd in de achttiende eeuw
door Spaansche geneesheeren geopend, die
toentertijd een ziekte ontdekten, die zij pa-
lagra noemden. Gelukkig werden de toetan-
den in ons werelddeel al spoedig van zulken
aard, dat er voor nadere studie van de pala-
grö niet veel gelegenheid geboden werd en de
kwaal zelf werd ten slotte geheel vergeten.
Maar in Madrid werd men er weer aan her
innerd.
Al binnendringend in het hongerprobleem
werd de eene ontdekking na de andere ge
daan. De zenuwen van oog en oor worden
er door aangetast en, zooals hooger gezegd,
blijft ook het pigment niet buiten spel en wel
in dien zin, dat de haren zwarter worden.
De studie is nog bij lange na niet af, maar
zij heeft een groote actualiteit gekregen, wijl
zij hand in hand met een andere gaat welke
zich op schier onontgonnen terrein beweegt.
Er is nl. ook een Fransche geleerde in
Madrid neergestreken met het doel een spe
ciale studie te maken van den invloed, dien
de terreur en met name de collectieve terreur
in de constitutie eener burgerij te weeg
brengt
Het spreekt van zelf ,dat 'n paar jaar van
beschieting, van luchtaanvallen, enz. de ze
nuwen eener gemeenschap aantasten. Het is
ook nuttig de effecten daarvan te kennen,
maa.r dat valt in Madrid in zooverre moei
lijk, dat de terreur er van honger vergezeld
ging. Het komt er derhalve voor de weten
schap nu op aan eerst precies de hongereffec
ten af te grenzen en op die manier een basis
te scheppen, waarop een studie gemaakt kan
worden, die de menschheid op dit moment
van zijn historie, helaas, goed genoeg gebrui
ken kan.
Dezer dagen is gemeld, dat op initiatief
van Prinses Juliana de oprichting werd voor
bereid van een Algemeen Steuncomité 1939,
dat beoogt het werk van het Nationaal Fonds
Voor bijzondere nooden en van de Konink
lijke Nederlandsche vereeniging tot steun
aan miliciens te coördineeren.
Naar wij vernemen is staatsraad mr. J. B.
Kan bereid gevonden als voorzitter van dit
comité op te treden. De installatie van het
comité zal morgenmiddag in tegenwoordig
heid van Prinses Juliana als eere-presidente
op het departement van Binnenlandsche Za
ken geschieden.
Bij het' rooien van aardappelen.
Daar de mogelijkheid bestaat, dat thans bij
het rooien van aardappelen colorodakevers
in den grond worden gevonden op plaatsen,
waar dit insect dezen zomer in het loof niet
opgemerkt is geworden, wordt door den
Plantenziektenkundigen dienst verzocht bij
het rooien er nauwkeurig op te leten of in
den grond de gele kever met zwarte stre-
pe op de dekschilden aanwezig is. Indien
dit het gval blijkt te zijn, moet het insect
onmiddellijk gedood worden en moet op die
plaats en in de omgeving zorgvuldig naar
meer exemplaren in den grond gezocht wor
den.
Tevens moet dadelijk van het voorkomen
aangifte gedaan worden ten gemeentehuize
onder inlevering van de gevonden en ge"
doode kevers, opdat door den plantenziekten
kundigen dienst de noodige maatregelen tot
uitroeiing van het insect ter plaatse geno
men kunnen worden.
Het is van het grootste belang, dat alle
aandacht bij het rooien aan de mogelijkheid
van het voorkomen van den coloradokever
geschonken wordt, want dan is het nog mo
gelijk hem op de plaatsen waar hij gevonden
wordt uit te roeien en daardoor wordt ver
spreiding van het insect in de omgeving het
volgende jaar met alle onaangename gevol
gen daarvan voorkomen.
En verdween met kruiken jenever.
Men meldt ons uit Amsterdam:
Veertien dagen lang verdween er uit een
slijterij aan den Bosch en Lommerweg iede-
ren morgen een kruik jenever en eerst-bij
de dertiende flesch kwam de winkelier tot
deze ontdekking, waarbij het hem te bin
nen schoot, dat er al die dagen een meneer
om spuitwater was geweest. Hij bracht steeds
een leege syphon mee, die dan werd omge
ruild voor een volle. Hiervoor ging de win
kelier den gang in naar zijn voorraadkel-
der. Kwam hij terug, dan stond de klant
nog steeds op dezelfde plaats in den winkel
en betaalde tegen in ontvangstneming van
de syphon zijn veertien cent.
Deze merkwaardige samenloop van om
standigheden vertelde de winkelier aan de
politie, de recherche van het bureau Admi
raal De Ruyterweg interesseerde zich sterk
voor dezen diefstal, die blijkbaar niet zonder
raffinement werd uitgevoerd. De jenever
kruiken werden n.l. zooveel mogelijk op uit-
eenloopende plaatsen en rekken in den win
kel weggenomen.
Gistermorgen zat 'n rechercheur achter de
toonbank gedoken en om 10 uur verscheen
de spuitwater-klant met een onschuldig ge
zicht in de zaak. De winkelier was even be
leefd als anders. Hij verdween in zijn kel
der en even later greep de klant de begeerde
kruik. Hij was echter op hetzelfde moment
in den greep van de politie, waaruit hij niet
meer loskwam voordat de celdeur achter
hem dichtsloeg.
In de Ginnekenstraat te Breda, heeft
Woensdagmiddag te ongeveer half vier een
droevig ongeluk plaats gehad. De stadsauto
bus, rijdende in de richting Ginneken, moest
plotseling uitwijken voor een dame, die
zonder teeken te geven van links naar rechts
per rijwiel de straat wilde oversteken. Hier
bij kwam de bus op het trottoir terecht,
waar juist de dienstbode met twee kinderen
van de familie Van O. liep. Het meisje
duwde een driejarig kind, gezeten in een
wagentje voort.
Het wagentje werd door de bus gegrepen
en raakte bekneld tusschen het voertuig en
de pui van den winkel. Het inzittende kind
raakte onder de autobus en kreeg een zware
schedelbasisfractuur. Voor het leven van de
kleine wordt gevreesd. In zeer zorgwekken-
den toestand werd het op last van dr. Her
mans, die de eerste hulp verleende, naar
het St. Ignatiusziekenhuis overgebracht.
Het dienstmeisje zelf bekwam een niet
ernstige hoofdwonde, terwijl het andere
kind, dat zij aan de hand meevoerde, zonder
letsel bleef.
De autobus, die tegen een poort opreed,
versplinterde deze geheel. De passsagiers
van de bus bekwamen geen letsel.
Het ongeluk in deze zeer drukke straat
trok geweldige belangstelling, terwijl tiet
verkeer groote moeilijkheden ondervond.
Nader meldt men ons, dat het driejarig
kindje in het St. Ignatiusziekenhuis spoedig
na aankomst is overleden.
De politierechter te Middelburg heeft den
landbouwer A. V. te Koudekerke wegens die
renmishandeling tot een gevangenisstraf van
twee tweken veroordeeld, welke straf de
advocaat-gneraal bij het Haagsche gerechts
hof verhjogd wilde zien tot zes weken ge
vangenisstraf, daar het hier een zeer ernstig
geval betrof.
Verdachte heeft in zijn schuur een aan
tal honden vrijwel zonder voedsel en in sterk
vervuilden toestand langen tijd opgesloten
gehouden.
Het hof veroordeelde den landbouwer tot
een maand gevangenisstraf.
Op 7 October a.s. hoopt de Z.eerw. pater
Jos. Janson C.ss.R. die in het St. Alphon-
susklooster op den „Nebo" te Nijmegen ver
blijft, zijn veertigjarig priesterfeest te vie
ren. Al is pater Janson sinds een tienta!
jaren om gezondheidsredenen niet meer ir
staat te preeken, toch zullen velen zich herr
herinneren van een missie of retraite, wan!
in de eerste 30 jaren van zijn priesterleven
was hij een onvermoeid missionaris en door
een hartelijk gebed Gods zegen over hem af-
smeeken.
De Eerw. Zusters Liguorio en Eligia te Ede
hopen 14 October a.s. haar zilveren profes-
siefeest te vieren, als zusters v. d. H. Jozef
uit Amersfoort.
'tl het A'damsche ha-
rnkwartier werd gis-
eravond een verduis
teringsproef
gehouden. In de roef
der binnenschepen
wordt de petroleum
lamp afgeschermd.
De door het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek verzamelde gegevens betreffende het
aantal verkeersslachtoffers vertoonen over
de eerste 7 maanden het volgende beeld,
schrijft de K.N.A.C. Tusschen haakjes de
overeenkomstige cijfers voor het voorafgaan
de jaar.
Personen Personen ernstig
gedood gewond
Januari 42 (52) 326 (306)
Februari 46 (39) 314 (287)
Maart 43 (42) 361 (331)
April 58 (69) 413 (348)
Mei 65 (49) 500 (387)
Juni 77 (66) 452 (384)
Juli 54 (71) 461 (401)
Niettegenstaande blijkens de verkeersstel»
lingen van den Rijkswaterstaat op 12 ver
schillende punten het verkeer op werkdagen
in Juli 1939 drukker was dan in Juli 1938
was het aantal gedoode slachtoffers in Juli
van dit jaar beduidend lager dan vorig jaar.
Desondanks zal ieder moeten medewerken
de ongevallencijfers verder omlaag te krijgen.
Voor de komende maanden van vroegere
duisternis zij ten behoeve van de algemeene
verkeersveiligheid nogmaals gewezen op het
nut de verlichting der voertuigen (ook de
achterlichtjes der rijwielen!) vroegtijdig te
ontsteken. Juist in de lange schemeringsuren
vallen onverlichte voertuigen voor de andere
weggebruikers onvoldoende op om snelheden
te schatten en daarnaar hun eigen gedragin
gen op den weg te bepalen. Vooral bij be
wolkte lucht is het door de wet bepaalde
tijdstip om de verlichting te ontsteken (een
half uur na zonsondergang) voor de verkeers
veiligheid dikwijls te laat te achten. Vooral
dus tijdig licht op!
In zijn eigen zaak tegen den grond
geslagen.
Men meldt ons uit Amsterdam;
In een café op de Nieuwmarkt is gisteren
een kastelein door een onbekenden klant
tegen den grond geslagen. Beiden waren al
leen in de zaak. Het was den laffen aanval
ler, die een glaasje bier had besteld, erom
te doen, inplaats van dit te betalen, zich het
geld toe te eigenen, dat de caféhouder in
zijn kas had. Hij gaf den kastelein een brief
je van vijf-en-twintig gulden en toen het
wisselgeld op tafel lag, kreeg de man van
den klant onverwacht een slag op zijn
hoofd, die zoo raak aankwam, dat hij in
elkaar zakte. Toen de kastelein even later
bijkwam, bemerkte hij, dat de klant intus-
schen kans had gezien snel de kas te ledigen
en dat hij er met ruim 20wisselgeld van
door was gegaan, terwijl natuurlijk ook het
briefje van 25 verdwenen was.
De algemeene leider van het „Bureau voor
ontwikkeling en ontspanning bij het alge
meen hoofdkwartier", geeft met bijzonderen
dank en groote erkentelijkheid kennis, dat
sedert 14 Juli j.L aan ontvangen giften, ten
behoeve van de ontwikkeling en ontspanning
der gemobiliseerde militairen, weer een be
langrijk bedrag is ontvangen.
Eventueele gelden kunnen worden gestort
op gironummer 359988 ten name van „Bu
reau ontwikkeling en ontspanning bij het
algemeen hoofdkwartier".
