jboe gewoon,
Dioop gewoon,
3Koop gewoon in....
MIDZA-ZAKEN
M0IH1
,opv0cN
Een feest in huis
sm/fti
TRADER HORN
DLYMPIA
THALIA
BROWN
V.
maar.
3 MAN IN DE
SNEEUW.
m
Geheime Politie
De Robin-Hoods
van het Westen
THEATER
(SnvMgeUli\k
gebleven
DE 3 MUSKETIERS
fs
KOOPT IN MIDZA ZAKEN
SPAART DE MIDZA BONNEN
G**4?
JOE E.
DüiSbEKDAG 21 MAART 1940
DE DANS BIJ DE JAVANEN.
Pater M Winga Soehardja voor
„Geloof en Wetenschap".
Tegen 125 Midza gulden-bons kunt
U nog in het bezit komen van een
doorloopend «Polyantha» toegangsbewijs
Deze week wederom 44 gelukkigen
f 25.—
f 15.—
f 10.—
6.-
f 5.-
4.—
f 3.50
f 3.—
f 2.50
f 2.—
f 1.—
TOT EN MET
WOENSDAG
dus SLECHTS 6 DAGEN
een SCHITTEREND
PAASCHPROGRAMMA
EEN AMUSEMENTI
ZONDER WEERGA
IEDEREEN HEEFT
BEHOEFTE OM
TE LACHEN. <!4
BEZOEKT DUSmeT
dc FEESTDAGEN j
5 PASSAGE
£6lGE>
In het
voorprogramma
LUPINO LANE
in
„THE LAMBETH
WALK"
Een vroolijke
Nova-film.
Gedurende de Paaschweek iederen dag
matinée met volledig avondprogramma.
Aanvang: beide Paaschdagen 3 uur.
Overige dagen 2 uur.
pre5EuTrrassikg
OVERTREFT AL
HAAR VORIGE FILMS
DEZE WEEK EEN BUITENGEWOON PAASCHPROGRAMMA
In de hoofdrollen Harey Carry en Edwina Booth
ROBERT YOUNG en vele anderen
OER*
GEESTIGE FILM
BRUISENDEN
INHOUD
dick
POWELL
SHERIDAN
PAGE
«SOL
tote*'"
,-chG^oon
IpAASttfP*0 J
I
Bulldog Drummond
Verwacht het
I GROOTSTE
g AMUSEMENT
Sensationeele
Avonturen
Daverende
Lach-scènes
BEIDE PAASCHDAGEN
DOORLOOPEND
van 12 uur af.
Overwint
moeilijkheden
Men meldt ons uit Den Haag:
Voor de vereeniging „Geloof en Weten
schap" heeft pater M. Winga Soehardja, in
het gebouw van de Katholieke Leeszaal, aan
de Sophialaan, gesproken over den dans bij
de Javanen.
In het eerste gedeelte van zijn lezing be
handelde spr. eenige der meest bekende
dansen bij de Javanen.
De dans in de dessa wordt uitgevoerd
door de Telèdèh, de beroepsdanseres, die met
een groep muzikanten van het eene dorp
naar het andere trekt en door middel van
den dans in het bestaan van zich zelf en
haar gezelschap voorziet. Door haar rhyth-
misch bewegen van de armen vanaf de
schouders tot de toppen van de vingers,
door het geruischloos bewegen der voeten,
door haar elegante hoofdbewegingen, door
haar mooie stem, wanneer zij bij haar dansen
zingt, brengt zij de toeschouwers in ver
rukking. Aan het slot begint de gamelan
vlugger te spelen en na een snellen ronde
dans hurkt zij neer. De dans is dan ten
einde.
In deze dansen zelf schuilt over het alge
meen geen zedelijk gevaar, maar wel in de
vrouw, die ze vertolkt en wier naam eigen
lijk „bekoorster" beteekent.
De Tajoeb is een dans, die bij huwelijks
plechtigheden wordt gedanst, gewoonlijk
sok door een beroepsdanseres. Alle gasten
dansen tenslotte op het voorbeeld van den
bruidegom mede, alleen de vrouwen niet.
Ook deze dans is op zichzelf niet kwaad,
maar er wordt vaak veel bij gedronken en
dat brengt zedelijke gevaren met zich.
Er zijn ook slechte dansen, zooals de
Ketopra, die door jongelingen wordt uitge
voerd en waarin ook Europeesche straat
moppen zijn verwerkt. De Javanen houden
er over het algemeen niet van.
De Javaansche dansen zijn uitdrukkingen
van gedachten. De eenvoudigste handelingen
worden er soms in uitgebeeld, maar op zoo
danige wijze, dat het alledaagsche er van
afgaat en ze tot schoonheid verheven wor
den. Ook karaktereigenschappen en psychi
sche toestanden worden in den dans ver
tolkt.
De Bedaja- en Serimpi-dansen worden
ook door vrouwen gedanst. De Scrimpi's
zijn van adellijken bloede; de Bedaja's zijn
de schoonste meisjes uit het land, die tot
hofdanseressen worden opgeleid.
Op hooge feestdagen mogen zij haar dan
sen uitvoeren voor den vorst. Dit is dan
het hoogste ceremonieel, voor sommigen
zelfs het heiligste oogenblik van den feest
dag. De kleeding van deze danseressen is
rijk en voor-naam. Haar dansen zijn een
opeenvolging van schoone bewegingen en
houdingen. Alles groeit tezamen tot een
eenheid. In oorsprong was deze dans een
tempeldans ter eere van de godin van de
Zuidzee.
Naast de vrouwendansen kent de Javaan
ook de mannendansen welke in krachtige
en meer verfijnde dansen kunnen worden
onderscheiden. Tot de eerste groep behoo-
ren de strijd- en heldendansen; de tweede
groep drukken karaktereigenschappen uit,
zooals voornaamheid, zelfbeheersching enz.
In de meeste gevallen worden ze tezamen
vertoond als onderdeel van het Javaansch
tooneel, de Wajang-wong. In dat tooneel-
spel beeldt iedere speler een eigen karakter
uit en danst hij den daarbij geëigenden
dans. De vrouwelijke personen worden uit
gebeeld door danseressen. Zoo wordt een
dramatisch gegeven rhythmisch vertolkt. De
Javaansche literatuur levert de stof voor
deze Wajang-wongs.
Een van de dansen, die ook in de Wajang-
wong voorkomt, is de apendans, een van
de mooiste Javaansche dansen.
In het tweede gedeelte van zijn lezing
behandelde spr. de beoordeeling van de
Europeanen en de Javanen, zooveel katho
lieke als niet-katholieke, van den Javaan-
schcn dans. Er zijn Europeanen geweest,
die er weinig schoons in zagen en een dan
ser voorstelden als iemand, die nog strij
dend met den slaap moet opstaan. Andere
Europeanen echter zijn er vol lof en be
wondering voor, zooals spr. met verschillende
citaten aantoonde.
De Javanen zelf houden van hun dans,
ofschoon lang niet alle Javanen kunnen
dansen. Toch wordt iedere Javaan er van
zijn geboorte af op voorbereid om een goed
danser te worden. Om de ledematen van
het kind lenig te maken worden ze dooi
de vroedvrouw reeds tweemaal per dag ge
masseerd. En als het kind wat ouder wordt,
leert een grooter zusje het op de muziek
van haar fluit op bevallige wijze hoofd en
armen bewegen.
Voor het Wajang-wongspel is naast aan
leg ook vaardige oefening noodig.
Op de muziek van den gamelan scheppen
de Javanen in hun geest reeds de schoonste
dansfiguren.
Het schoonste geschenk, dat een Javaan
sche vorst het prinselijk achtpaar bij zijn
huwelijk kon aanbieden was, dat hij zijn
dochter voor hen liet dansen.
Ook de katholieke Javanen houden den
dans hoog om hun feesten op te luisteren.
Zij doen dit met toestemming en onder aan
moediging van de missionarissen. Op ver
schillende missie-scholen wordt dan ook de
dans beoefend. De katholieke kerk laat het
volk het goede, dat het bezit, behouden
vooral wat hun eigen cultuur betreft. De
dans is een stuk van de eigen cultuur van
den Javaan. In Moentilan hebben kweeke-
lingen de „Lucifer" van Vondel in het Ja
vaansch overgezet en met dansen op het
tooneel gespeeld, aangepast aan de Ja
vaansche mentaliteit. Zoo ook „David en
Saul", pater Ten Berge was over deze uit
voering vol lof.
Een stille wensch leeft onder de katholieke
Javanen, nl. dat nog een laatste stap zal
worden gezet in de richting van verchriste-
lijking van den dans, zoodat deze kan opge
nomen worden in den eeredienst, om God
daardoor nog meer te vereeren. De Javaan
sche zang en muziek hebben reeds hun in
trede in de kerk gedaan.
David danste voor den Ark en de Serim-
pi's en Bedaja's dansen hun tempeldans. Er
kan dus een godsdienstig element in den
dans worden gelegd. En zegt de Psalmist
niet: „Sions zonen moeten jubelen voor den
Koning: Zijn naam moeten zij prijzen in den
reidans"?
Een dankbaar applaus volgde op deze
lezing.
Hierna ontwikkelde zich een gedachten-
wisseling tusschen pater van Rijckevorsel
S.J. een anderen missionaris en den spreker
over de vraag, of en in hoeverre de dans in
het godsdienstig leven der katholieke Ja
vanen kan worden ingelascht. De inleider
gaf toe dat er profane elementen aan den
dans, zooals men die thans kent, ten grond
slag liggen, maar het leek hem zeer goed
mogelijk, dat er godsdienstige composities
gemaakt worden, waarvan melodie en bui
ging het Javaansche gevoel treffen.
De waarnemend voorzitter van „Geloof
en Wetenschap", de luitenant-kolonel ir.
Duyzings, sprak ten slotte een hartelijk
dankwoord tot pater Winga Soehardja, dien
hij tevens een goede reis en een gezegend
verblijf in Indië toewenschte.
KLEIMINERALEN.
Op het zesde congres van de „Organisatie
van naiuurphilosophische en technologische
faculteiten in Nederland te Wageningen
gehouden werd door prof. dr. ir. C. H. Edel
man een voordracht gehouden over „Klei-
mineralen".
Klei is een natuurproduct, dat op vele
wijzen door het menschdom wordt gebruikt.
De landbouwer teelt er zijn gewassen op en
in West-Europa gaan de begrippen klei en
vruchtbaarheid samen. De keramische indus
trie in al haar schakeeringen gebruikt klei
als voornaamste grondstof. De ingenieurs
hebben belang bij klei voor den aanleg van
allerlei waterbouwkundige werken en moe
ten daarnaast de eigenschappen van klei
kennen, teneinde de geschiktheid van be
paalde terreinen als ondergrond van groote
bouwwerken te kunnen beoordeelen. In de
chemische industrie wordt veel klei gebruikt
als bleekaarde. Voorts wordt door allerlei,
gewoonlijk minder beschaafde volkeren, klei
gegeten.
Al deze toepassingen berusten op de bij
zondere eigenschappen van het materiaal, de
samenstelling, het gedrag ten opzichte van
water en de adsorptie van allerlei chemische
stoffen.
Hoewel ook vroeger vele uitgebreide on
derzoekingen zijn verricht met het doel,
klaarheid te verkrijgen betreffende samen
stelling en eigenschappen van verschillend»
kleisoorten, is het eerst in de laatste 10 jaar
gelukt op dit punt werkelijke vorderingen
te verkrijgen.
Dit resultaat moet voornamelijk op reke
ning worden gesteld van de verfijnde rönt-
genographische analyse, die het mogelijk
heeft gemaakt zekerheid omtrent de samen
stelling van de kleiën te verkrijgen. In het
algemeen kan men zeggen, dat de fijnste kor
relfracties van kleiën (deeltjes kleiner dan 2
micron) ten deele bestaan uit goed bekende
mineralen, zooals kwarts, glimmer, en an
dere, ten deele echter uit mineralen, die
vrijwel uitsluitend in kleiën optreden ep
dus vroeger zeer onvoldoende bekend waren.
De voornaamste van deze mineralen heeten
montmorilloniet en halloysiet.
In het laboratorium van spr. heeft dr. J,
Ch. L. Favejéé een zeer verfijnde techniek
uitgewerkt, welke het mogelijk maakt, de
aanwezigheid van bedoelde mineralen ook in
zeer kleine percentages aan te toonen, ten
gevolge waarvan het mogelijk is gebleken, de
samenstelling van de voornaamste Neder-
landsche en Indische kleiën vast te stellen.
Een der doelstellingen ,die bij dit werk
wordt nagestreefd, is de verklaring van de
eigenschappen van de klei uit die van de
samenstellende mineralen.
Spr. zette uiteen, hoe hij in samenwerking
met dr. Favejéé de kristalstructuur van
montmorilloniet en halloysiet heeft trachten
af te leiden uit de zeer markante chemische
en physische eigenschapen van deze mine
ralen. De op deze wijze verkregen structuur
schema's beantwoorden aan het gestelde doel
in zooverre, dat ze kristalchemisch gesproken
kunnen bevredigen, terwijl hun samenstel
ling, hun ontstaan en voorkomen en hun
colloïd-chemische eigenschappen als het ware
uit de modellen kunnen worden afgelezen.
/t i
MlDZft
a
Mevr. v. B„ L. Nieuwstr. 19b
Mevr. K., K. O. laan 154b
Mevr. v. K„ Villastraat 114b
Mevr. v. Z., Damlaan 35
Mevr. K„ Pascalstraat 13
Mevr. J., Schoolstraat 5
Mevr. v. L„ Houtstraat 28a
Mevr. W„ Fabristraat 37
Mevr. H„' Parkweg 168,
Vlaardingen
Mevr. de B„ Gr. Florisstr. 69
Mevr. N„ J. Israëlstraat 16
Mevr. de B., Hoofdstraat 67
Mevr. de G„ Fr. Halsplein 31
Mevr. B., Overschieschestr. 78
Mevr. R., Oostsingel 39
Mevr. P., Pr. Mauritsstraat 2
Mevr. S.,
Mevr. R„
Mevr. L„
Mevr. V.,
Mevr. v.
Mevr. T.,
Mevr. v,
Mevr. v.
Zalmstraat 25
Gr. Florisstraat 33
Nwe Maasstraat 118
Gustostraat 8b
K„ Korte Haven 4
Havendijk 154
d. B., Havendijk 206
K., Korte Haven 4
Mevr. v. K„ Havendijk 214
Mevr. de J„ Rembrandtlaan 6b
Mevr. v. D., P. de Hooghstr. 25
Mevr. W., Nwe Maasstraat 11
Mevr. M„ Zalmstraat
Mevr. V., Halleystraat 5
Mevr. v. K„ Korte Haven 4
Mevr. W„ Nwe Maasstraat 11
Mevr. D„ Brugmanstraat 6
Mevr! H„ P. de Hooghstraat 14
Mevr. S„ Zalmstraat 25
Mevr. J., Schoolstraat 5
Mevr. M., Fabriplein 26b
Mevr. B., Julianalaan 94
Mevr. W„ Nwe Maasstraat 11
Mevr. P„ Tollensstraat 27
Mevr. K., Warande 204
Mevr. v.d. S., Strijenschestr. 62
Mevr. R„ Oostsingel 39
Mevr. D., Brugmanstraat 6
MlDZft
PA5SAGE
SCHIEDAM
8etend «ft „1 ZII IN DE IUCHT"
TEL. 69563
G>°'
HA&f fllM
Dat ls wat, een feest ln huls. Maar ook
uwe vrienden en kennissen willen het mee
vieren. Maakt het hen gemakkelijk. Plaatst
een goedkoope, geriefelijke familie-adverten
tie. Wij berekenen haar voor onze lezers ad
f 0.10 per regel, zoodat men meestal met
één gulden (of nog minder) klaar is. De
FAMILIE-ANNONCES worden in vier dag
bladen geplaatst, n.l. in: Het Nieuwe Dag
blad, Nieuwe Schiedamsche Courant, Nieuwe
Dordtsche Courant, Nieuwe Zuid-Hollander.
Dat is nog eens eene doelmatige, royale
publiciteit! UITSLUITEND en alleen voor
ONZE LEZERS, dus voor D weggelegd I
TELEFOON
68808
HOOGSTRAAT
SCHIEDAM
Regie: HENRY KOSTER
ProductieleidingJOE PASTERNAK
DEANNA IS VERLIEFD!
DE
OPWINDENDSTE GEBEURTENIS
IN HAAR LEVEN
voor de m 111 io e n en to e-
schouwersdie deze weder
opvoering eischten:
de het van Midden-Afrika - aanstormende
kudden olifanten - de woeste krijgsdansen
der Isorgi's, 'n blanke godin eisente wraak!
Regie: W. S VAN DYKE
METRO-fiOLDWVN-MAYER'S NIMMER OVERTROKKEN OERWOUDKII->'
•2de HOOFDFILM:
EEN
met
ANN
GAIE
DE GEHEELE WERELD HEEFT
OP DIT MOMENT GEWACHT
I w
lp het Tooneel:
HAN BEUKER en
WOUTER DENIJS
met JETTY CORBELLI.
DRINGEND GERADEN ZICH EEN DAG TEVOREN VAN PLAATSEN TE VOORZIEN
lederen dag 2 uur matinee met het geheefe programma
Prijzen vanaf e cent.
Zondag 1en Paaschdag en Maandag 2en Paaschdag
van 1 uur doorl. voorstelling met volledig avondprogramma.
2202S 176
vertoont in de
Paaschweek
't grootste knalprogramma
in Rotterdam
ZEER SPANNEND!!
iVlysterieus
Heldensensatie
en Avonturen
Als 2e attractie:
Het bekende Cowboy Trio
in
Bezoekt het populaire
Theater met de sterkste
programma's!
Beide Paaschdngen door
loopend van 12 uur af.
94763 MVS 45
voor de
j PAASCHWEEK
V 1
EEN FILM VOL
KOMISCHE SITUATIES
Afwisselend en
interessant
voorprogramma.
94760MVS 84
Zakenman, geeft thans méér
dan ooit aandacht aan Uw
reclame en wat daarvan de
kern moet zijn: Couranten
reclame.
Vraagt inlichtingen, voorbeelden
etc. van courantenreclame bi'i ie
erkende advertentiebureaux of het
„Cebuco", Dam 2a, Amsterdam.
