Mill Hill in Nederland
Congregatie van Wereldgees
telijken bestaat een halve eeuw
WOENSDAG 27 MAART 1940
SCHILDERIJEN VAN
JAN WIEGERS.
In de kunstzaal Unger
te Rotterdam.
ONGEVALLEN.
BURGERLIJKE STAND.
SPOEDIG IN DE VAL.
OM DEN ZILVEREN MAASSTAD-
CALAND-BEKER.
STALUSE PERA.
RACINE'S „PHAEDRA".
R. H. C. DE KNIJZER.
HILLEGERSBERG.
heistelling omgevallen.
li
-»
VLAARDINGEN.
CONTROLE PERSONENVERVOER.
ZEILBOOT OMGESLAGEN.
HOEK VAN HOLLAND.
OUDE TONGE.
HAAR OPKOMST EN HAAR
BLOEI.
TT N Mei van dit jaar zal het feit her-
11 dacht worden, dat 50 jaren gele
den Mill Hill zich vestigde in Neder
land, het. gelijknamige tijdschrift, de
Missie-annalen „MUI Hill", voor het
eerst werd uitgegeven en het St. Joseph
Missiehuis te Roosendaal (N.B.) werd
gesticht.
De Sint Joseph-congregatie voor
Vreemde Missiën te Mill Hill hij Lon
den, welke schouder aan schouder met
vele andere energieke Missie-congrega
ties en missioneerende Orden en Con
gregaties onder de zwarte, gele en brui
ne broeders strijdt voor de uitbreiding
en bevestiging van het Godsrijk op aar
de, is een congregatie van wereldheeren,
welke zich toelegt op de bekeering van
heidenvolkeren buiten Europa.
Vi
Het is altijd merkwaardig de reflexen te
volgen in het werk van den kunstenaar, die
zich uit de teedere sfeer van het Hollaridsche
landschap naar de laaiende, hartstochtelijke
heftigheid van het Zuiden verplaatst. Dit nu
kan men met veel vrucht doen bij de be
schouwing van het werk van den Growing -
schen schilder Jan Wiegers, thans eerder Am
sterdammer dan Noorderling, maar voor alles
een persoonlijkheid, die nauwgezet reageert
op de indrukken, welke door hem worden op
gedaan.
Er hangen in de kunstzaal Unger te Rotter
dam schilderijen, een statisch Groningsrh
landschap voorstellend, tegen denzelfden
wand als een doek, in welks kader de dyna
miek van een brok Cote-d'-Azur is gevat.
Deze omschrijvingen staan inmiddels voor
iets, dat het eerste opvalt, maar bij een nader
bekijken toch meer blijkt, dan het lijkt. Im
mers, landschappen als dat van Finsterwolde
en Westpolder wekken een eersten indru/c
van diepe verstilling maar daarin verschuilt
zich toch de ingehouden levenskracht van
den Noordschen bodem, terwijl in het dy
namische van een licht en kleur als het ware
om zich heen slingerende aarde onder de Zui
derzon de rust verborgen ligt en in zekeren
zin de levensmoeheid van een gebied, waarin
niet alleen de menschen, maar ook de bodem
feller leeft en zich daardoor ook sneller uit
leeft.
Wanneer we de twee genoemde landschap
pen met het gezicht op Kaap Ferrat van Eze
uit vergelijken, constateeren we een voortref
felijke weergave van de zooeven aangeduide
karakteristieken. Het valt inmiddels niet te
verwonderen, dat de directheid in het as
pect van het Zuidelijke landschap een schil
der als Jan Wiegers onmiddellijk pakte en
in beslag nam. Zijn taak werd hierdoor
eenigszins vergemakkelijkt. Hij wist zich er
echter voor te behoeden, haar al te gemakke
lijk op te vatten.
Het blijft intusschen een open vraag, of hij
als kunstenaar tegenover zijn objecten een
actieve of een passieve rol speelde. Te oor-
deelen naar de Zuidelijke landschappen, wel
ke hij ter expositie uitkoos, zouden we hem
de laatste willen toebedeelen. Het lijkt ons
toe, dat de kracht van het Zuiden hem in
haar greep heeft en hij er nog toe zal moeten
komen, zich er aan te ontworstelen, om dan
volkomen vrij en met een volledige beheer-
sching van het gegeven zich aan het schil
deren te zetten. Hij heeft tot dusver nog te
veel gereproduceerd, inplaats van te schep
pen of te herscheppen. Dit neemt inmiddels
niet weg, dat in hetgeen hij bereikte, vele
goede kwaliteiten op te merken vallen, ten
spijt van menige aarzeling en een dixwijls
moeizaam vechten om de juiste expressie.
Zijn landschappen zijn o.i. sterker dan zijn.
portretten en zijn stillevens. Nu is het por
tret altijd een zware opgave, vooral als het
op bestelling dient te worden geleverd. Er
zijn enkele, vrij geschilderde portretten,, zoo
als b.v. dat van de vrouw van Matthieu
Wiegman, dat heel beschaafd van kleur is
zulks in tegenstelling met dat van dea heer
Han de Windt of dat van Alexander de Haas
In de twee laatste bespeurt men echter een
krachtig pogen tot psychologische verdiening,
waaronder ook het als nummer 30 aangege
ven naakt te rangschikken valt. Wat hij ook
bij een opdracht kan presteeren, laat Jan Wie
gers zien met een portret van mevrouw Edi
Gertschanowitz.
Men is niet altijd in staat, de bedoeling
van een kunstenaar in een bepaald stuk werk
met zekerheid vast te stellen. Wilde Jan Wie
gers met het portret van de cabaretière of
variété-artieste Jopie Koopman iets weer
geven van de sfeer, waarin zulk een figuur
leeft? Het is, alsof ze op weg is naar een
maskerade, terwijl het gelaat veel weg heeft
van een popperig masker.
Het pièce de resistance van de tentoonstel
ling is een groote beeltenis van een danseres.
Alhoewel dit doek sterk persoonlijk gezien is,
bevredigt het toch niet ten volle en wel door
een zekere onevenwichtigheid in de com
positie en tevens door een, we zouden haast
zeggen, te schools vasthouden aan het ori
gineel, dit dan nog van den buitenkant be
zien. Deze figuur is allerminst mooi en even
min een incarnatie van de zoo etherische
danskunst. Men krijgt hier den indruk, met
een willekeurige vrouw te doen te hebben,
voor wie het costuum der balletteuse een cos-
tuum is als vele andere. Ligt dit aan den
kunstenaar of aan het model? We gelooven
aan beide en ten aanzien van den Kunste
naar vragen we ons af waarom hij een der
gelijk werk onder een dusdanig definitieve
benaming presenteert.
Hoeveel menschelijker en zuiverder is bij
de „Danseres" vergeleken het heel goed ge
dane „Emigrante". Daarin toont Jan Wiegers
wat hij ook in een portret met kleur kan be
werkstelligen. A. A.
De 26-jarige werkster C. W. de Jong,
wonende in de Touwslagerstraat, heeft gis
teren op den Stationsweg bij het schoon
maken van een luifel een gedeelte daarvan
op het hoofd gekregen. Met een hersenschud
ding is de vrouw vervoerd naar het zieken
huis aan den Coojsingel.
Bij het plaatsen van een schoorbalk in
de Crooswijkschestraat, -heeft de 39-jarige
metselaar B. Huizer, wonende in de Heinlant-
straat 128, een vallend stuk hout in de rech
terzijde gekregen. Met inwendige kneuzingen
is de man per auto van den G.G.D. vervoerd
naar het ziekenhuis aan den Coolsingel.
DE
ZOMER-VACANTIE OP
OPENBARE SCHOLEN.
DE
Van 22 Juli t.m. 24 Augustus.
De zomervacantie is voor de openbare
scholen voor. gewoon lager- en voor voorbe
reidend onderwijs in dit jaar vastgesteld
van 22 Juli tot en met 24 Augustus.
De nieuwe leerlingen worden op deze
scholen verwacht op 26 Augustus.
SLUITING SULTR CAFÉ'S.
Door den burgemeester is het sluitingsuur
voor inrichtingen tot het verbruiken van
eet- of drinkwaren in den nacht van Zater
dag 30 op Zondag 31 Maart 1940 vastgesteld
op 3 uur ter gelegenheid van den op Zondag
31 Maart 1940 te spelen inter land-wedstrijd
N ederlandLuxemburg.
Aangiften van 23 Ma»ut 1940
In verband met een kleine overtreding
werd gisteren op Charlois door de politie een
jongeman aangehouden. Ai spoedig bleek, dat
men te doen had met iemand die stond
gesignaleerd als de pleger van den diefstal
jl. Zaterdag bij de Heineken's Bierbrouwerij.
De jongeman is overgebracht naar het
politie-bureau aan de Meermansstraat. Hij
is de 19-jarige fabrieksarbeider E. van D.
Gisteravond zijn de eerste partijen gespeeld
van den massakamp tusschen de biljartvereeni-
gingen „De Maasstad" en „Caland" om den zil
veren Maasstad-Calandbeker. Het resultaat was
dat De Maasstad 1984, Caland 1812 punten be
haalde.
Na gedurende een paar jaar in het buiten
land te zijn opgetreden, zal Staluse Pera
Donderdag a.s. weer een dansavond geven in
Rotterdams Tivoli-schouwburg. Zij wordt be
geleid door den pianist Albert Hansen.
Het Nederlandsche Tooneel, directeur Cor
van der Lugt Melsert, zal Zaterdag 30 Maart
a.s. in den Grooten Schouwburg te Rotter
dam een opvoering geven van Racine's mees
terwerk „Phaedra". Charlotte Kohier vervult
de titelrol.
De R. H. C. de Knijzer hield 2en Paaschdag
een onderling puntenconcours in Alblasser-
dam De uitslag luidt als volgt: 1 M. A. Broek
mans, 2 G. Schellen, 3 M. J. Molders, 4 M.
Schellen, 5 J. G. Buising, 6 J. Buising Jr., 7
T. Buising.
Het concours stond onder leiding van den
heer L. P. Buising.
BEVALLEN: G. van Nieuvlaod gob. Ottenhof
d. C. Hulspas geb. Nikken S. B. Kersten
geb. van der Hart z. C. W aarts geb. Voogdt
d. V. Lagendijk geb. Bal:kei z. - S. van der
Ree geb. Roijeis d. J. Gaertmar geb. Zim
merman z. J. van W aas dij .t geb. Frank z.
J. van Baarle geb. van Eijme.rn z. -- T. Riool
geb. Lindsen d. H. Roos geb. Leenheer d.
M. Arnold geb." van den Dun gen d. M. Hou
wen geb. Bolhuis z. W. Kruisifikx geb. Bdnte
d. M. Siermans geb. Brechmann u K. Vonk
geb. van der Poel d. W. Dierjjck geb. Ponsen
d. J. Troost geb. Huizer z. A Visser geb.
Sips z H. van Ast geb. \laas z. E. Nee-
leman geb. Schelle d. M. Stuij geb. van de
Vorst d. M. Ickowicz geb. de Bruijne z. J.
van Haaren geb. Klewits d. L. van den Berg
geb. Noorlander d. S. van der Atede geb.
Noordzij d. J. van Noort geb. -an Sehie d.
E. Loos geb. Heijkoop d. - L. Wijr.belt geb.
Grill d. I.' den Hoedt geb Boennarink z.
M. Martens geb. van Haaren :i. O. den Bra
sem geb. van Loon d. G. Boite geb. de Jager
z. J. Vriens geb. de Vos d. M Groeneweg
geb. Kerkhof d. A. de Waard geb. Sramek
d. J. Gerringa geb. Drost d. P. Dogterom
geb. Valk z. P. Faassen geb. aen Ouden d.
S. Moritz geb. Boet d. J. van der Vlies geb.
Fondse d. A. Smit geb. Blanken o C. van
der Werf geb. Versluis d. D. Aar» geb. Meu-
wis z. M. Nome geb. Plak 2 zus. M. Joos-
ten geb. Paauwe d. W. RoJderho" geb. van
Drongelen z.
OVERLEDEN: A. Kok, vrouw van R, v. Welij
□a j. J Siewert, man van J. v. Smaalen 55
j. w. Peet, wedr. van A. v. Spongen 70 j
p. v. Waas, zoon ld. J. Ubas. man van S.
v. Vlijmen 39 j. J. Bouwen3, man ven J. Bou-
wens 43 j. M. Romer, vrouw van J. Beugel
68 j. W. Verschoor, wedr. van A. v. Vliet 72
j. G. Bras, man van C. v. a. Tas 12 j. - E.
Tunnel, ongeh. vrouw 22 j. J. v. d. Meer, man
van G. Riep 58 j. K. Moody, dochter 10 d
H. Vink, ongeh. vrouw 32 j. K. v. Gulden,
man van J. Hommel 80 j. c,. Scheffers wedr.
wedr. van E. de Jager 90 j. W Everwijn,
wede. van J. Reichardt 72 1. M Merrelaar,
man van C. Klaassen 63 j. A. v. d. Ham, ongeh.
man 24 j. A. Koppenol, wedr. van A. de Ko
ning 65 j.
Aangiften van 26 Maart 1940.
BEVALLEN: N. van Schoonneveldt geb. Blok
i. J. F. van den Eijnden geb. Hoeboer z
M. A. Roelants geb. Chabot u. H. Ziip geb. de
Groot z. E. Mulders geb. Mühlenbruch d
B. Penning geb. Berk z -E. Broeren geb. Hoger-
vorst z. K. Dekker geb. Aalwerper z. E. C.
A. van Amen geb. Bernard o. -- B. Sa.ooes geb.
de Boer d. M. J. van Buuren geb van Noort-
wijk d.J. A. van der Waal geb. Heijkoop z.
W. Rook geb. Hoogendijk z. - A. M. van der
Veeke geb .Willemse d. N. M"lis geb. van der
Have z. C. P. Smol geb. Basters d. - A E.
Eijkenboom geb. van Geel z. M. Lobrjjnen
geb. Stijnen d. G. van Sasse van IJsselt geb.
Abcouver d. H. Netten get. Krijaen d. A.
H. M. W. Mouthaan geb. van yperen d. B.
Louwese geb. Muchenberger d. M. A. van der
Leur geb. de Man z. A. W. C. O'lemans geb.
Wiegmans d. B. Leeflang geb. van dor Spek z.
A. Zuurhaar geb. Kramer z. M. Schuijf
geb. Zoestbergen d. A. M. Veddor geb, van
't Hof d. H. H. Wüst geb .vla'legrcm z K.
van Rooijen geb. Boelhouder z. G. Stinissen
geb. Boonstra d. M. Rietveldt geb. Eolman z.
A. Korstanje geb. Tuk d. -- E. A. Dorland geb.
Nederhand z. M C. P. Kooiker gob. Graner
z C. de Visser geb. Stolk z. - N M. E. Tim
merman geb. Ophorst z. J. C. va' dor Weer
den geb. Rond d. F. X. Mostert g:b. Legerstee
z. A. Huisman geb. van der Ouuk z. J. B.
J. van Hasselt geb. Hameter z. J. A. van den
Bergeeb. Keizer d. M. A. J. H. van Nijenhotf
geb. Scholten z. J. van der Sman gob. Speksnij
der z C. M. Boschman geb. Suijkerbuijk z.
M Minkema geb. Giwitz d. M. H. Trouwborst
geb. de Lege z. G. Teileman geb. Lems z.
J. Florijn geb. Koojjman d. A. Ba-en geb. den
Braber z. J. T. M. van Asperen g°b. Lokker-
bol d. E. Heemskerk geb. VrKnds d. N. T.
Friederich geb. van Roon z. A. M. Brom geb.
van de Meeberg d. T. H. Bosch geb. van Gog
d. J. C. Verpoelgen geb. van 't Woud z. M. J.
Verboort geb. Grüdelbach z. S. Burger geb. van
de Donk z. B. Greijdanus geb. Tilstra z. N.
van der Ham geb. Jansma a. I. O. Teuteberg
geb. Bauer d. K. Stolk geb. de Groot d.
A. Molenberg geb. van der Munnk z. P. van
der Knaap geb. van Straten z. C. J. Quaars
geb. de Kruijter d. J. Schamper gob. N'.pius 2
3 J C Lenscihk geb. Broere d. R. van Dijk
geb Mannak z. - A. E. Ro nets geb. van Zun-
derd z. - H. A. Bergwerf geb Kr-gsmsn z.
A. A. M. Appel geb. Tangeld»r z M.
Struijk geb. de Kam d. M. Moe rel - van
Vreswijk d. - O. Bool geb. van de- Linde z.
H. M. Koppelaar geb. Zoetmulder d.
OVERLEDEN: A. J. de Haas m. van C. W.
Cchrisitaanse 29 j. -o. Tempel d. 2 m. G. P.
P. V Delft z. 7 j. - C. J. v. d. Wiel m. van W.
Jacquet 64 j. M. A. Bekedam m. van G Koop
83 j B. Kramer vr. van J. Baak 45 j. L.
Pik m. van M. Hoftijzer 49 j. 1. Bras wedr. v.
W. v. Oei 76 j. D. Euser wede. v. J. Groen
77'j. J. C. Vermaat ongeh. vr. j. J. Kok m.
v. S. E. Nederveen Pieterse 58 j. P. A. v. Els-
wijk wedr. van J. Schuijer 82 j. W. G. de
Koning m. van A. E. v. d. Melde 51 j. J. de
Smoker m. van H. de Heus 72 j. L. Baris wede.
van J. Boele 75 j. B. den Bak m. var. D. Zaal
berg 49 j. L. H. v. d. Kraan m. van M.Leeuwen-
burg 71 j. I. V. Dijn m. van A. J v. ESjk 60 j.
C Mosmans ngeh. vr. 73 j. -- J. Been m. van
A. M. v. d. Waarde 51 j. P. .7. Scholten ongeh.
m'. is j. J. A. Ebeli m. van ft. v. Veen 64 j.
A. Mes m. van B. vVeeda 79 i. J.J.v. Driel
m. van J. v. Oenen 84 j. H. Roozeboom ongeh.
m', 60 j. A. Perin m. van O. J. C. Kind 76 j
A. W. Boer vr. van G. Lekkerkoiker 78 j. E.
m'. Vroomans vr. van P. J. F'. H. v. Wijngaarden
5° jaar.
Voorts als levenloos aangegevenT. Moerer
geb. v. d. Mooren z.
In de Zonnebloemstraat is een heistelling
opgesteld van den heer B. Klein te Rotter
dam. Een der tuien is geheel over den Klei
weg gespannen en voorzien van het voorge
schreven veiligheidsteeken. Gistermorgen
naderde vanuit Overschie, rijdende in de
richting Hillegersberg een veewagen met
koeien, bestuurd door J. van O. te Berkel.
Deze reed tegen de tui aan, waardoor deze
afknapte met het gevolg, dat de hijstelling
omviel en op de huizen terecht kwam. Deze
werden ernstig beschadigd. Ook de vracht
auto liep belangrijke schade op, terwijl het
zoogenaamde derde been van de hijstelling
is gebroken. De politie heeft de zaak in on
derzoek.
Hoe een Duitsch teekenaar zich een voorstelling maakte van de noodlanding,
welke een Duitsch verkenningstoestel onlangs na een lucht strijd met Fransche
jachttoestellen, in de Maginotlinie moest maken. J an de 4 inzittenden van het
Duitsche vliegtuig kwamen er twee om het leven.
Door de Hillegersbergsche politie is gis
teren controle uitgeoefend op het personen
vervoer door autobussen, met het gevolg,
dat de autobusdienst van Rotterdam op
Zoetermeer in overtreding bleek te zijn van
de desbetreffende voorschriften. In een
autobus die plaats biedt aan 26 personen be
vonden er zich niet minder dan veertig,
zoodat procesverbaal niet achterwege bleef.
Hedenmorgen was een zevental jongelie
den aan het zeilen op den Bergschen Voor-
plas, in het gezicht van de Prins Bernhard-
kade en in de nabijheid van de tuinen van
den Straatsweg. Toen de zeilboot van achter
een van die tuinen vandaan kwam, wierp
een rukwind haar omver, waardoor alle in
zittenden in het water terecht kwamen. Zij
hadden de tegenwoordigheid van geest om
zich aan de omgeslagen boot vast te grijpen,
en werden vrij spoedig uit hun benarde po
sitie bevrijd door eenige personen in roei-
booten, die zich in de nabijheid bevonden.
Ze zijn daarna naar het bootenhuis van de
Watersportvereeniging bij het Schiebroek-
sche Verlaat gebracht, waar zij van droge
kleeren zijn voorzien.
SCHUILKELDER.
Met den bouw van het pand op den Straat
weg in de nabijheid van den Kleiweg waar
onder met een bijdrage van de gemeente een
openbare schuilkelder zal worden gemaakt,
is een aanvang gemaakt. Men is thans druk
bezig met het heiwerk.
20 KIPPEN DOODGEBETEN.
Een 'zwarte bouvier van iemand uit Vlaar_
dingen heeft Maandagmorgen 20 kippen van
den veehouder J. Vente doodgebeten.
INBRAAK.
Zondagmorgen omstreeks 5 uur is ingebro
ken bij D. Zonneveld aan de Julianalaan
68, te Vlaard. Ambacht. De inbrekers heb
ben beneden de kamers doorzocht. Zij zijn
binnen gekomen door verbreking van het
slot van de keukendeur. De bewoners, die
boven sliepen, hebben wel lawaai gehoord,
doch hier verder geen aandacht aan ge
schonken. Een bedrag van 6 wordt ver
mist.
RECTIFICATIE.
Wij maken onzen lezerskring erop attent,
dat de eerste twee berichten onder de ru
briek „Vlaardingen" in ons nummer van
gisteren en betreffende een vandaag te hou
den vergadering der R. K. Staatspartij en de
benoeming van den heer van Zanten tot
bakkersleeraar onder de rubriek Hoek van
Holland geplaatst had moeten worden.
TERUGKEER „CHRISTIAAN BRUNINGER"
De ijsbreker „Christiaan Bruininger", die
bij werkzaamheden in den afgeloopen winter
werd beschadigd en op de werf te Dordrecht
moest worden gerepareerd, is heden te Hoek
van Holland aangekomen. Het schip heeft lig
plaats genomen aan den steiger in de Berg-
Haven.
Menschen, die zóóveel haast
hebben, dat hun de tijd ontbreekt
om veilig te rijden, krijgen vaak
maanden cadeau in hospitaal of
huis van bewaring....
RA AD S VERG ADERING.
Onder voorzitterschap van den loco-burge
meester, den heer C. L. de Wit, vergaderde
de Raad der gemeente Dinsdagmiddag open
baar. Een verzoek van de R. K. Standsorgani
satie om duurtetoeslag toe te kennen aan in-
tellectueele werkers, benevens een verzoek
van den Alg. Ned. Politiebond om salaris-
verhooging voor den gemeenteveldwachter,
werden voor kennisgeving aangenomen, met
de restrictie, dat afgewacht wordt het stand
punt der regeering inzake het toekennen van
duurtetoeslagen.
Aan de kappers werd op verzoek vergun
ning verleend om gedurende 21 Woensdagen
de zaken tot 's avonds negen uur °pen te
hebben. Aan de bijzondere school wordt een
voorschot ingevolge de lager onderwijswet
toegekend tot 1066,89 en aan de R.K. school
een voorschot van 2219.44.
De voorzitter doet mededeeling, dat inge
komen zijn voorstellen tot wijziging der ge
meenschappelijke regeling van de vleesch-
keuringdienst. B. en W. zullen op deze aan
gelegenheid t.z.t. nader in den raad terug
komen.
De Alg. Politieverordening krijgt een aan
vulling waarbij het verboden is radio- of
andere muziek of menschelijke stem zoodanig
te doen hooren, dat anderen daarvan hinder
ondervinden.
De Nationale commissie tegen het alcoho
lisme verzoekt het maximum aantal vergun
ningen te verlagen tot 8. B. en W. stellen
voor het maximum op 9 te brengen (thans
10). Het voorstel van B. en W. wordt aan-
vs3rd
Ten aanzien van het salaris van den tij de-
lijken havenmeester stellen B. en W. voor,
dat dit voor 1940 van 200 op 250 wordt
gebracht, terwijl over 1939 een gratificatie
wordt gegeven. De voorzitter geeft een toe
lichting op dit voorstel, waaruit blijkt, dat
aan den havenmeester indertijd een d.g.
belofte is gedaan.
Wegens ongeschiktverklaring door den
pensioenraad verzoekt de gemeente-secretaris,
de heer M. Wittekoek, met ingang van 1
April a.s. ontslag. De voorzitter sprak een
kort waardeerend woord ten opzichte van den
secretaris, waarbij de raad zich aansloot. Het
ontslag werd op de meest eervolle wijze ver
leend met dank voor de bewezen diensten aan
de gemeente.
Tot verbouwing van de Tt. K. school wordt
besloten tot het aangaan van een geldleening
van 14000 tegen 4'/< pet. met een aflossing
gedurende 40 jaar.
De voorzitter doet mededeeling van de
mogelijkheden tot tijdelijke onderbrenging
van de leerlingen der katholieke school ge
durende de verbouwing. In de openbare
school kunnen twee klassen beschikbaar wor
den gesteld en in de bijzondere school twee
klassen, terwijl een klas in de oude school
ondergebracht kan worden.
Op een vraag van Gebraad (S.D.) om in
lichtingen omtrent steenen van een oven van
de gasfabriek, welke van de gasfabriek zijn
vervoerd naar de oude school en daar weer
zijn verdwenen, wenscht de voorzitter in ge
sloten zitting te antwoorden.
Ik maak onderscheid tusschen Missie
congregaties en missioneerende Orden en
Congregaties, omdat naast de vele Orden en
Congregaties in Nederland, welke zich o.a.
ook op de missioneering in de heidenlanden
toeleggen, er in ons land maar een paar
eigenlijke missie-congregaties gevonden
worden, welke zich uitsluitend wijden aan
de bekeering van de heidenen buiten Europa
De St. Joseph-congregatie van Mill Hill be
hoort tot deze kleine groep.
Een zeer merkwaardig verschijnsel in het
Katholieke leven in Nederland is het feit,
dat, terwijl er zeer vele binm nlandsche
Broeders- en Zuster-congregaties zijn, welke
geboren werden hier in eigen land, ons va
derland niet één, neen, geen enkele priester
orde of priester-congregatie rijk is: dat alle
orden en congregaties, hetzij ze hier een af
zonderlijke orde-provincie hebben of niet,
slechts takken zijn van tftiitenlandschen stam
of loten, welke hier een zelfstandig bestaan
leiden.
Tweemaal is er in latere tijden nog een
poging gedaan tot vorming van een Neder-
landsche priesters-congregatie: mgr. Zwijsen
de stichter van de bekende fraters en zus
ters van Tilburg, stichtte tegelijkertijd een
paterscongregatie, maar de goddelijke voor
zienigheid had andere plannen; en de paters
congregatie bestaat niet meer. Een tweede
poging werd in deze eeuw beproefd met een
priesters-missie-congregatie door den vro
men herder van Boerdonk, pastoor van
Schijndel z.g. tegelijk met een zusters-
missie-congregatie. De zusters-congregatie
van den H. Antonius floreert, maar de pries
ters-congregatie is nooit tot wasdom geko
men.
Is het niet wonderlijk, dat niet één van
de duizenden Nederlandsche missionarissen
een beroep kan doen op den nationalen kant
van zijn orde of congregatie, dat wij allen,
van welke orde of congregatie ook, als gelij
ken voor U staan zooals wij gelijk staan voor
den Goddelijken Meester in Wiens naam Ne
derlands Katholieken hunne zonen uitzen
den?
van Mill Hill, als Missie-congregatie, is
hiervan wel het sterkste voorbeeld.
Allerlei nationaliteiten zijn in de Congre
gatie van Mill Hill vertegenwoordigd, maar
sinds jaren reeds bestaat de grootste helft
der leden uit Nederlanders, en van alle orden
en congregaties telt Mill Hill het grootste
aantal Nederlandsche priesters in de Heiden
missies.
Hier in Nederland zijn wij het beste be
kend als de „Fathers van Mill Hill". De titel
Father is hier te lande zóó ingeburgerd, dat
wanneer zoo nu en dan een Nederlandsche
priester van een andere orde of congregatie
zich Father noemt, men hem voor een Mill
Hiller aanziet.
Moeilijkheden, waarmee de stichter
te kampen had.
Om mee te werken aan de verovering der
heidenwereld voor Christus werd de St. Jo
seph-congregatie voor vreemde missiën, be
staande uit priesters en broeders, naast een
zusters-congregatie, opgericht in de tweede
helft der vorige eeuw (1866). Haar stichter
is een Engelsche priester, Father dr. Herbert
Vaughan, later bisschop van Salford en Kar
dinaal-Aartsbisschop van Westminster, een
afstammeling van een oud Engelsch Katho
liek geslacht, dat de beproevingen der her
vorming overleefd had.
Is niet een der gunstige gevolgen van dit
feit, dat zoowel de Nederlandsche missiona
ris als de Nederlandsche katholiek in zake
Missie-actie vrij gebleven is van alle chau
vinisme, en een ander gevolg, dat de bui-
tenlandsche regeeringen in de onzijdigheid
van den Nederlandschen missionaris het vol
ste vertrouwen hebben? Dit kwam op zeer
opvallende wijze tot uiting na den vorigen
oorlog, toen uit de nieuwe protectoraten de
missionarissen der overwonnen landen ver
dreven werden. Neemt bijv. het voormalige
Duitsche Kameroen in Afrika. Engeland
eischte Engelsche missionarissen, maar net
duurde geen jaar of de Nederlandsche Md
Hillers werden ongestoord toegelaten, verie-
den jaar nog verlangde Engeland, dat de
Italiaansche missionarissen van Kodok, een
Nijl-gebied, grenzend aan Abessinië, zouden
vervangen worden door Engelschen. Weder
om had men geen bezwaar tegen Nederlan
ders.
Hoe wonderbaar ook, dat die buitenland-
sche orden, welke zich hier van af het verre
verleden gevestigd hebben, en die jongere
congregaties, welke in de laatste eeuw hier
ook een tehuis gevonden hebben, hun leden
tal hebben zien groeien, en, ondanks de
zware tijden, hun verheven zielenwerk kun
nen voortzetten. De St. Josephcongregatie
Kardinaal Vaughan, de stichter van de
St. Joseph Congregatie voor vreemde
missies.
Herbert Vaughan was de oudste zoon van
kolonel Vaughan; die zelf drie broers pries
ter had en twee zusters in het klooster. Her
berts vader huwde een bekeerlinge, een door
en door brave en godsdienstige vrouw, die
de moeder werd van dertien kinderen: vijf
dochters, die in het klooster gingen, en acht
zoons, waarvan zes priester werden en drie
de bisschopswijding ontvingen. Dagelijks
had deze moeder gebeden, dat God toch
maar haar huwelijk met geestelijke roepin
gen zou zegenen.
Op dertigjarigen leeftijd vatte Herbert
Vaughan het plan op om een missie-congre
gatie te stichten, in een tijd waarin geen en
kel bisdom in Engeland genoeg eigen pries
ters bezat, zoodat vele buitenlanders het te
kort moesten aanvullen. De onderneming
leek een groote dwaasheid, maar gelukkig
waren er mannen, door God verlicht, die het
„avontuur" van dezen jongen priester van
de bovennatuurlijke zijde beschouwden.
De eerbiedwaardige pater Vincent Palotti,
de stichter der paters Palottij nen, had aan
Kardinaal Wiseman voorspeld, dat een En
gelsche missie-congregatie den noodigen
zegen op de Katholieke Kerk in Engeland
zou brengen. En kardinaal Manning gaf la
ter zijn toestemming met de woorden: „De
priesternood in Engeland kan op natuurlijke
wijze niet worden opgelost, en dus alleen
door bovennatuurlijke middelen, door van
onze eigen priesters weg te zenden naar de
missie".
Zoo weinig vooruitzicht bood de onderne
ming in 1862, dat Herbert Vaughan het niet
aandurfde om in Engeland zelf gelden bijeen
te bedelen voor den bouw van zijn eerste
Missiehuis. Dus trok hij voor een driejarigen
bedeltocht naar Zuid-Amerika, steeds ver
trouwend op de hulp van zijn machtigen
Voorspreker, St. Joseph. Zijn vertrouwen
werd niet beschaamd, ofschoon hij allerl®1
avonturen beleefde. Toen hij o.a. geduren e
een revolutie in Panama zijn best dee om
geestelijke hulp te verleenen, werd hij ge
vangen gezet, maar door de vrouw van den
cipier, evenals St. Paulus, in een mand naar
beneden gelaten en verlost.
Tenslotte had hij de voldoening, dat hij in
1866 kon beginnen met den bouw van zijn
Missiehuis, nu het Moederhuis te Mill Hill.
Maar nu de moeilijkheid om studenten te
krijgen. Engeland kon niet genoeg roepingen
leveren. Zijn oogen gingen naar Nederland,
het land der vele roepingen en schocne ge
zinnen. Hij bezocht zelf de seminaries in
Nederland. Zijn oproep vond direct weer
klank. Jaarlijks meldden zich nieuwe recru-
len aan.
Een der meest bekende MillHillers van
dien tijd is wel Father Felix Westerwoudt,
in 1898 op Borneo overleden. Zijn levens
beschrijving door een zijner familieleden,
uitgegeven in Roosendaal, is genoeg bekend.
Evenals de Stichter der Congregatie gespro
ten was uit een der beste en meest hoog
staande families van zijn land, zoo was ook
Felix Westerwoudt geboren uit een der
vooraanstaande families van Amsterdam.
Zijn vader was bankier en tevens directeur
van de toenmalige Hollandsche IJzeren
Spoorwegmaatschappij
Na Hageveld en Warmond ging Felix, als
theologant, naar Mill Hill. Priester gewijd,
verzocht hij om de gunst om naar de arm
ste en moeilijkste Missie te mogen worden
gezonden, en zoo trok hij als missionaris
naar Borneo. Blijkbaar nog ruet voldaan,
vroeg hij zijn Overste in Borneo om het
voorrecht te mogen werken op den aller
armsten Missie-post. Ook c''e hartewensch
werd vervuld en Father Felix weid gezon
den naar de armzaligste statie onder de Da-
jakkers op den Singhi-berg. Hier heeft hij
in stilte en verlatenheid, in armoede en ont
bering dertien jaren gewerkt, heldhaftig op
zijn post zich opofferend voor een der meest
laagstaande stammen der wereld. Hij blijft
een voorbeeld voor alle toekomstige missio
narissen. In 1890 werd overgegaan tot e
eerste Mill Hill-stichting in Nederlan
Roosendaal in het bisdom Breda.
De stichtingen en het missie,
gebied.
Van dien tijd af heeft de Congregatie van
Mill Hill steeds meer en meer gebloeid in
Nederland, zoodat zij thans 615 priesters
telt waarvan 342 Nederlanders, en 119 Broe
ders waaronder 89 Nederlanders.
Andere stichtingen volgden in den loop
der jaren, niet alleen in Nederland maar
00k in Ierland, Schotland, Oostenrijk en
Italië, en het eene Missiegebied na het an
dere werd aan de Congregatie toevertrouwd.
Thans evangeliseeren de Mill Hillers in de
volgende elf Missie-velden. (De jonge
Congregatie vond haar eerste arbeidsveld
onder de negers van Amerika. Later, toen
een dochter-Congregatie gesticht werd, die
der Josephite Fathers van Baltimore, trok
Mill Hill zich terug).
1 Apost. Pref. van Kashmis en Kafiristan
(1879), 2. Bisdom Nellore (Madras) (1875)
beide in Br.-Indië, 3. Apost. Pref. Br. N.
Borneo, (1881) 4. Apost. Pref. Serawak
(Borneo) (1927), 5. De Maoris (N. Zeeland)
(1886), 6. De Philippijnen (1906), 7. Apost.
Vic. v. d. Boven-Nijl (1895), 8. Apost. Vic.
v. Kisumu (1925), 9. Apost. Pref. v. Basan-
kusu (1905), 10. Apost. Vic. v. Buea (1922),
11. Apost. Pref. v. Kodok (1938) de laat
ste vijf alle in Afrika.
In Nederland bezit Mill K."l één stichting
in elk der vijf bisdommen. Het St. Joseph-
Missiehuis te Roosendaal (1890) in het bis
dom Breda heeft bijna honderd studenten in
de philosophic. De stichter is Father J. Aelen,
de latere Aartsbisschop van Madras. Tal-
looze studenten zijn van hieruit reeds door
gegaan naar Mill Hill, Nederlanders en En
gelschen, Ieren en Schotten, want ook deze
buitenlanders maken hier hun philosophie
zooals de Nederlanders in Mill Hill de theo
logie moeten volgen. Deze methode bevor
dert karakter-verruiming en savoir-vivre.
Maar het Roosendaalsche Missiehuis is
niet alleen studiehuis. Het is ook een soort
centrale voor de MillHillsche Missie-actie
in Nederland. Hier bevindt zich de Missje-
procuur en de expeditie voor de Missiën.
Bovendien is hier gevestigd de re ac ie en
de administratie van de Anna en, et fris-
sche maandblad „Mill Hill dat maande
lijks in duizenden gezinnen vertellen komt
van moeizaam zaaien en van gezegenden
oogst, van ziekte en dood, maar ook van ten
eeuwigen leven gewekte heiden-zielen.
Het St. Joseph-Studiehuis te Tilburg (in
den volksmond „de Rooi pannen" (1912) in
het bisdom Den Bosch werd gesticht door
Father Dr. H. Ahaus. Sinds 1935 zijn er al
leen de vier laagste klassen, voor jongens
uit de Zuidelijke en Oostelijke provincies
van het land. Sinds zijn ontstaan zag het
circa 200 van zijn oud-studenten tot priester
R°Hetd' St. Bonifacius-Missiehuis te Hoorn
(NH) (1925) in het bisdom Haarlem werd
gesticht door Father Lefeber. Ook hier
worden slechts de vier laagste klassen der
Humaniora ondergebracht, bestaande uit
jongens uit het bisdom Haarlem en uit het
Aartsbisdom (voornamelijk Friesland en
Groningen).
Van het St. Joseph-Missiehuis te Haelen
(1928) in het bisdom Roermond was Father
G. Wygerink de eerste directeur. De stich
ting werd uitgebreid en geschikt gemaakt
voor de vijfde en zesde klassen der Huma
niora, welke de Tilburgsche en Hoornsche
studenten hier komen volgen.
Missiehuis „Vrijland te Arnhem (1919)
m het aartsbisdom is het rustoord voor onze
invalide missionarissen en tevens de oplei-
dingschool voor onze Broedermissionarissen.
Het werd gesticht door den H. Eerw. Father
D.Wagenaar, oud-Apostolisch Prefect van
Kashmir en Kafiristan.
Moge deze Congregatie, welke naast de
roepingen uit den gegoeden stand, nooit een
onbemiddelden, geschikten werkmanszoon
geweigerd heeft, steeds Gods duidelijken
zegen waardig blijven en deelen in en kun
nen rekenen op de waardeering van Katho
liek Nederland, dat zich nooit onbetuigd
gelaten heeft, wanneer het ging om de zie
len, waarvoor Gods eenige Zoon den slaven
dood stierf, waarvoor Moeder Maria haar
Goddelijk Kind afstond, waarvoor de mis
sionaris alles offert wat het leven voor
aantrekkelijks biedt.
A r n h e m. Father LEFEBER,
