Vijf en twintig jaar geleden.
in Mei 1915.
ID IE CCK.L0C
met
de
teekenpen
H'
stond het eveneens voor een
ernstige beslissing en sloot het
■zich bij de geallieerden aan.
«BAN QUARTIER GENERALE
(VITTORIO EMANUELE,
VAT ZAL ITALIË DOEN?
'///////ys<YL
mwN^\
mumit*1!
Soldati di terra e di mare!
Soldatit
DEZE vraag, die thans zoo
dringend en vaak ook ang
stig wordt gesteld en waartegen
over het land zelf en zijn leider
zich in een veel-beteekenend en
toch zoo weinig-zeggend stilzwijgen
hullen, doet onwillekeurig herin
neringen opkomen aan vijf en
twintig jaar geleden, toen Italië
voor een zelfde beslissing stond.
VRIJDAG 3 MEI 1940
Algemeen Hoofdkwartier.
J)
Caricaturen
uit de
Italiaansche
bladen
op Engeland.
6
cop All RIOHTJ KCJtfel/CO
»9Mo ClArviA eoiTioN* »M%T£«
wwOTkwwSSw
L'ora solrnnc rivendicazioni nazionali snonaia.
(Segnendo l'esempio d<l min Grande Avo, assuroo 0£2;i
fl ci»mando supremo delle forze di lerra e di mare con sicora
lede ni'lla viuoria. che il vostro vainre. la vostra abnegazione,
Ja vostra disciplina snpranno cnnscguire.
II nemicó che vi accingetr a rnmballcrc aggoerrito
e degno di voi. Favorite dal lerreno c dai sapienti appre-
stamenli deH'arte, egli vi op|>orni tenace resistenza, ma il
yoslro indomito slaucio sapra di cerln, supcrario.
A vut T» gloria di pianlarc il tricolore d Italia sni
rtermini sacri cl«* nalura pose ai ronlini della Palria
rooslra. A -voi la gloria di conipiere finalinrnte l'o|iera ron
tonto eroisiBo iniziata dai vostri padri.
$4. mow™
De eerste weken in Mei van 1915 hielden
de heele wereld in spanning. De oorlog tus-
schen Duitschland en Oostenrij -Hongarije
aan den eenen kant en de geallieerden aan
den anderen, duurde reeds bijna een jaar.
Nog steeds was de oorlogskans uiterst wis
selvallig. Italië had een verbond met de cen
trale mogendheden, maar had zieh in
fuet aan hun zijde geschaard.
Er was steeds een belangrijke opposi ie
legen dit verbond geweest, daar velen m
ijtalië het als tegennatuurlijk beschouwden,
Vulks vooral omdat Duitschland ook met
Oostenrijk-Hongarije verbonden was. Dit nu
}werd in zekeren zin als een erfvijand be
schouwd. Het had belangrijke gebieden in
bezit, waarop Italië aanspraken deed gelden.
Naar Italiaansche in
zichten was het ver
band met de centrale
mogendheden slechts
van een verdedigend
karakter, terwijl het
er bovendien van meet
af aan bezwaren tegen
gemaakt had,, dat
Oostenrijk - Hongarije
het befaamde ultima
tum aan Servië ver
zonden had, zonder
Rome er in te kennen.
- Het liet aan Oosten
rijk - Hongarije nog
eens enkele, reeds lang
te voren gepropageer
de eischen toekomen
inzake gebiedsafstand
in Tirol, rond de stad
Triest en een in
vloedsfeer in Albanië.
Duitschland, dat het
zich toespitsen der
verhoudingen met de
grootste bezorgdheid
volgde, gaf zijn gezant
te Rome, den vorst
von Bülow opdracht,
al het mogelijke te
doen, om een verzoe
ning tot stand te bren
gen. Het verklaarde
er zich verantwoorde
lijk voor te stellen, dat
de tot stand gekomen
overeenkomst bij het
sluiten van den vrede
met de grootste nauw
gezetheid zou worden
uitgevoerd.
Er waren intusschen
in Italië machten
werkzaam, steunend
op het bekende „irri-
dentisme", het streven
naar de bevrijding
van Italiaansche ge
bieden, die nog onder
de heerschappij van
Oostenrijk - Hongarije
stonden, die van geen
wilden weten en het „Italia
vlag en wimpel binnen het
In de beleende Galleria te Milaan worden
de aankondigingen voor de algemeene
mobilisatie aangeplakt.
overeenkomst
irridenta" met
verband van het Italiaansch koninkrijk wil
den halen.
Terwijl von Bülow zijn toezeggingen in
Maart 1915 deed, kwam Italië in April met
veel verder strekkende eischen, n.l. een ge
biedsuitbreiding aan de rivier de Isonzo, de
stad Görz (Gorizia) inbegrepen, de provin
cie Trento met de stad Bozen (Bolzano), de
stichting van de vrije stad Triest met omge
ving, den afstand van verschillende eilanden
aan de Dalmatische kust en nog van een aan
tal kleinere steden. Bovendien nog volle sou-
vereiniteit over Valona en het eiland Saseo
in Albanië, met het daarachter gelegen kust
gebied.
Men ging voort met de onderhandelingen.
Ondertusschen zegde Italië het verdrag met
Oostenrijk-Hongarije, dat tot 1920 geduurd
zou hebben op (4 Mei) en alle verdere toe
zeggingen van het laatste land bleken te-
vergeefsch. Op 28 Mei verklaarde Italië den
oorlog aan Oostenrijk-Hongarije en reeds in
de volgende maand werden er langs de Ison
zo bloedige en vertwijfelde veldslagen ge
leverd.
Het voorspel hiertoe, zooeven in het kort
uiteengezet, d0et thans in zijn bijzondere
aspecten interessant genoeg aan. Het werd
beheerscht door een toenmaals nog tamelijk
onbekende Persoonlijkheid. Benito Mussolini
bezat in Italië 'n bekenden naam, maar daar
buiten had men nauwelijks van hem gehoord.
Hij had tot de voormannen van de socialis
tische partij behoord, als zoodanig o.a. ge
ageerd tegen de verovering van Tripolitanië.
Maar langzaam aan hadden zich in zijn
overtuiging ingrijpende veranderingen vol
trokken. Van fel internationalist was hij een
even fel nationalist geworden^ en voorvechter
van de zaak der „irridentisten In t door hem
gestichte blad „II Popoio d'Italia" drong hij
steeds krachtiger aan op Italië's deelnemen
aan den wereldoorlog en wel aan den kant
ëer geallieerden. Evenals vele anderen, o.a.
de dichter Gabriele d'Annunzio, had hij
weinig vertrouwen in de verzekeringen van
6 °h t °nJ?'?ksch"Dongaarsche regeering en
Dalië zijn recht door eigen
kracht verkrijgen zou
Het sPreekt van 2elf, dat de geallieerden
achter de schermen bijzonder in de weer
waren. Men zag in Parijs en Londen meTde
grootste belangstelling toe, hoe de partii-
gangers van Mussolini en Gabriele d'Annun
zio door het land trokken en overal groote
bijeenkomsten belegden, waarin zij en an
dere interventisten op een oorlogsverkla
ring aandrongen. Talrijke namen kwamen
op den voorgrond, als die van Corrodoni,
een buitengewoon talentvol volkstribuun,
door wien dé fabrieksarbeiders van Lombar-
dije bewerkt werden. Cesare a is i, ans
De historische zitting van het Italiaansche parlement, waarin aan de regeering vol
ledige volmacht tot handelen werd gegevenhetgeen oorlog beteekende.
Soldaten van het land en van de zee!
Het plechtige uur van de afrekening
heeft geslagen.
Het voorbeeld volgend van mijn
Grooten Voorvader, neem ik vandaag
het opperbevel op me van de land- eri
zeestrijdkrachten, zulks volkomen
overtuigd van de eindoverwinning, die
zal worden behaald door uwe dapper
heid, opofferingsgezindheid en disci
pline.
De vijand, waartegen ge optrekt, is
volkomen bereid en u waardig. Begun
stigd door de terreingesteldheid en
door een kundige voorbereiding, zal
hij u hardnekkigen tegenstand bieden,
maar door uw onweerstaanbare door
zettingskracht zult ge dien tegenstand
overwinnen.
Soldaten
Aan u de eer, de Italiaansche drie
kleur te planten op de natuurlijke
grenzen van uw vaderland. Aan u de
eer, eindelijk het door uw voorvaderen
met zooveel heldenmoed begonnen
werk te beëindigen.
24 Mei 1915.
VITTORIO EMANUELE.
als een nationale held geëerd, trok het land
door, d'Annunzio sprak op een groote bijeen
komst voor het Kapitool te Rome. En eiken
dag verscheen „II Popoio d'Italia" met arti
kelen van Mussolini, waarin de noodzake
lijkheid van een oorlogsverklaring bepleit
werd.
De regeering van Italië onder Salandra
was voor een inmenging ten gunste van de
geallieerden. En de koning had geweigerd,
een ontslagaanvrage van het kabinet in te
llll,illlliJ!lll|liilllliJlllliililllli,illllllil|lllliHilllliMilllli,lilll[iilillllii!llllii.illllildlllllililÉuilllliuillM^
Kijk eens, admiraal, ik heb in twee
weken 20 pond verloren.
Wat beteekent dat, mevrouw. Ik ver
loor 'n millioen ton in 6 maanden.
En dat is het model
van een nieuwen kruiser,
en dat bewijst, dat hij niet
gezonken is.
Twee propagandisten voor Italië's deel
nemen aan den vorigen oorlog: Corridoni
en Mussolini.
■willigen, hiermede duidelijk te kennen ge
vend, dat de gevolgde politiek zijn instem
ming had. De politicus Giolitti, die ook later
nog veel van zich zou doen spreken, ver
klaarde, dat de besprekingen met Londen en
Parijs „door een gek" waren gevoerd. Deze
gek was Sonnino.
Het zijn allemaal namen, die vijf en twin
tig jaar geleden telkens weer op» dt*. voor
pagina's der kranten prijkten, zij het dan in
minder groote koppen, dan men nu zou doen.
De meeste er van zijn vrijwel vergeteif Hun
activiteit is echter van verstrekkenden aard
geweest.
De botsing tusschen de i^t* stroomingen
in Italië maakte er de stemming uitaard
nerveus en opgewonden. En de eerste weken
van Mei, maar vooral de vijf dagen, die aan
de oorlogsverklaring vooraf gingen, vormen
in de geschiedenis van Italië een veelbewo
gen en alles beslissend intermezzo. Want in
wezen werd toen de grondslag gelegd voor
de beweging, die zich later als de fascistische
zou aandienen.
De kopstukken van het irridentisme wer
den later de leiders van de „fasci di com-
battimento", die in de verwarde jaren, welke
op de overwinning van Vittorio Veneto
volgden, onder leiding van Mussolini den
strijd aanbonden tegen socialisten en com
munisten en alle machten, die er op uit wa
ren, Italië in een chaos van burgerstrijd en
klassenstrijd te storten.
Mussolini trok in de eerste weken van
Mei 1915 herhaaldelijk van Milaan naar
Rome en hij behoorde tot de eersten, die
zich als vrijwilliger aanmeldden.
Inmiddels teekende na den 20sten Mei de
situatie zich steeds scherper af. De volkstri
buun Corrodoni kon dien dag op een bijeen
komst te Milaan mededeelen, dat de oorlogs
verklaring reeds was opgemaakt en de
koning een proclamatie aan het leger en de
vloot voorbereidde. In Duitschland verklaar
de rijkskanselier Von Bethmann Holweg in
den rijksdag, dat de toestand in Italië ernstig
was. Mussolini getuigde op een massade
monstratie te Milaan, dat „hij de eerste was.
om zijn arm en
bloed aan te bie
den".
Oostenrijk zond
een sterke troe
penmacht naar
zijn Zuidergreu-
zen. Op 21 Mei
droeg Hongarije
in een plech
tige zitting de uit
voerende macht
aan de regeering
over, deze vol
ledige volmach
ten gevend.
De Duitsehe gezzantvorst von Biilow,
vertrekt na de oorlogsverklaring uit Rome.
Er drongen geruchten door over anti-
Oostenrijksche demonstraties van de tta-
laansch sprekende bevolking der ste
den langs de kust van Dalmatië. De Oosten-
rijksch-Hongaarsehe regeering zette het post
verkeer met Italië stop, brak dé spoorlijn
aan de grens op en haalde van de wegen de
richtingborden weg, verbrak de telegrafische
verbindingen met Italië.
De gezanten van Duitschland en Oostenrijk-
Hongarije kregen hun paspoorten en ver-
'n Britsch schip vaart uit
Alles is ready, kapitein
Prachtig, licht het anker en
zend 'n S.O.S. uit.
De rechten der neutralen en hoe ze geëerbiedigd worden
Kopenhaagsch aardewerk.
(Marianne).
De werkkamer van
Mussolini in het kan
toor van „II Popoio
cTItalia" te Milaan.
(New York Times).
Ik ben nog altijd vol zorg voor die arme zwakke menschen, Ribby. Wien zullen
we nu gaan beschermen M||||i»,i|||||i|i|||||i,i|||||iM||||i»i||||i»i||||i''i||lii»i||||t'ii||l|i,«ri|||i"l||||l"l||||l"i||||i"i|||H'
trokken met spoed uit het land. Op 23 Mei
werd het bevel tot mobilisatie gepubliceerd.
Italië riep zijn gezant in Weenen terug.
Op 24 Mei volgde de oorlogsverklaring.
Generaal Cadorna vertrok uit Rome naar het
front, om daar de leiding der operaties op
zich te nemen. In Galicië hadden de Russen
het zwaar te verantwoorden. Italië nam de
taak op zich, hen door een afleidingsoffen
sief uit hun benarde positie te redden. Des
morgens reeds hadden Oostenrijksche vlieg
tuigen boven Venetie gevlogen.
De eerste dag van den oorlog werd hoofd
zakelijk gevuld door operaties van de marine.
Het gemobiliseerd wordende leger moest
zich nog in beweging zetten. Oostenrij kseh-
Hongaarsche vliegtuigen en torpedobooten
bombardeerden en beschoten Italiaansche
spoorlijnen en langs de Adriatische kust lig
gende vliegvelden alsmede de daar staande
vliegtuighangars.
Een Italiaansche torpedobootjager viel een
versterkte haven aan de Dalmatische kust
aan, Porto Busso, en wist 47 krijgsgevange
nen te maken.
Italië was den wereld
oorlog ingegaan. De
geallieerden hadden
dit bijna een jaarlang
gehoopt, de centrale
mogendheden hadden
het bijna een jaar lang
gevreesd. Italië bracht
ontzaggelijke offers en
het werd bij de on
derhandelingen over
de verdeeling van den
buit naar zijn mee
ning schromelijk te
Wie geeft nu eigen
lijk de leiding
(The Living Age U.
S. A.)
kort gedaan. Men onthield het b.v. Albanië.
Omdat het te Versailles te kort gedaan
werd, bleef het mokken. En in het mokken
de Italië groeide het fascisme, dat thans aan
de geallieerden voor de tweede maal de re
kening presenteert. Zijn eischen zijn thans
heel wat zwaarder dan in 1915. En het over
weegt tevens, of zijn macht wellitht zal
bewerkstelligen, dat de balans van den oor
log ten gunste van Duitschland overslaat.
Zijn eischen richten zich hoofdzakelijk tot
Frankrijk en Engeland.
Slechts enkelen weten, wat er momenteel
wederom achter de schermen gebeurt. Ook
ditmaal geldt de overweging van 1915, dat
een overwinnend Duitschland, met zijn
groote belangen op den Balkan, in zijn over
winningsroes wellicht minder geneigd zou
zijn, gedane beloften te vervullen.
Er zijn vele andere factoren, die reeds her
haaldelijk besproken werden. Wederom staat
Italië op den tweesprong.
En de heele wereld ziet met de grootste
spanning uit, hoe die beslissing zijn zal.
