ssïïse* h«' "Si t
DE ITALIAANSCHE KOLONIËN
DE HAVEN VAN ROTTERDAM
Xv£v5£ii,SrXT
Ruslonds interesse
voor de zee
DE
H. STOEL EN
OOSTEN
Naar een contact
de Sowjets
HET
met
Prins Bernhard heden
voor de radio
dé? °n"
?n?i?jPCn!
Pond en Gulden
De wisselkoers definitief
DE G.-G. ZONDAG
NEDERLAND
IN
NIJPEND GEBREK AAN VERPLEEGSTERS
Maar voor de Marva 70,000 candidaten
Radio-rede van minister
Drees
De onderhandelingen in
de haven
Meerijden op de treeplank
Buitenland in 't kort
ONGEDACHT SNEL
HERSTEL
„Herontdekt den
Nieuwen Waterweg"
kranen, waaronder ^sf'de"
tórrAang™zLndedfr<?ehoefteP|an
GONGSLAGEN
Reizen twee
De vraag, wat er met de Italiaan
sclie koloniën zal gebeuren, houdt,
nu het tijdstip waarop het vredes
verdrag met Italië zal worden ont
worpen snel nadert, de gemoederen
in spanning. Daarbij gaat het na
tuurlijk niet op de eerste plaats
om de gebieden op zich. want deze
zijn, zooals Mussolini eens bitter,
maar terecht opmerkte, niet meer
dan een collectie zandvlakten-
Maar de betrokken landen liggen
aan de Middellandsche Zee, heD-
ben daardoor een strategische
orfdm-deel van he™Middellandsche
Zeeprobleemalvoor vele landen van
vitale be teekenis, wijl door de bm
nenzee de groote verbindingen tus
sclren West en Oost loopen. Men
behoeft de woorden Gibraltar, Mal
ta en Suez maar te noemen, om de
beteekenis van dit vraagstuk met
een blik in vollen omvang te over
zien.
Aanvankelijk kreeg men den in
druk, dat het nieuwe Italië zich
weinig om de op het spel staande
koloniale gebieden bekommerde
Waar aan een aanmerkelijken Ita
liaanschen invloed in Abessynië
toch niet meer te denken valt, en
de overige gebieden meer een pres
tige dan een economische waarde
hebben, maakte men zich in Rome
waar men toch al met een onover
zienbaar aantal onontwarbare pro
blemen en onrustbarende zorgen
zit, over de „zandwoestijnen" niet
druk. Op dit oogenblik echter toont
men wat meer belangstelling, wijl
het probleem, overigens niet geheel
onverwacht, een veel verder strek
kende beteekenis heeft gekregen,
door een ingrijpen der Vereenigde
Staten. In Washington schijnt men
te vreezen, dat bedoelde koloniën
een twistpunt tusschen Engeland
en Rusland zullen worden. Men
hoort de laatste weken wel niet
veel meer over de sovjet-eischen
inzake de Dardanellen Ameri-
kaansche bladen meenen. dat de
atoombom in Angelsaksische han
den Moskou momenteel weerhoudt
zijn eischen al te resoluut te stellen
maar de Russische belangstel
ling voor de Middellandsche Zee is
er zeker niet minder om geworden.
En het moet geenszins uitgesloten
worden geacht, dat Rusland er
ernstige bezwaren tegen zou ma
ken, als de positie van Engeland
in de Middellandsche Zee. op wel
ker kusten overal haarden van
onrust en dreigende conflicten te
vinden zijn. wederom aanmerke
lijk zou worden versterkt.
Amerika schijnt nu voornemens
te zijn den weg van den minsten
weerstand te volgen en stelt daar
om voor de Italiaansche koloniën
onder het beheer van de Vereenig
de Staten te plaatsen en dan Italië
aan te stellen als het land, dat
Naar Reuters correspondent te
Rome schrijft, heeft het feit, dat de
Paus een uitvoerig onderhoud heeft
gehad met Eugenio Reale, den com-
munistischen ambassadeur van Pa
Uë te Warschau, de hoop gewekt
dat er spoedig weer contact tot
stand zal worden gebracht tusschen
de Kerkleiding en de Katholieken
in Oost-Europa.
Het is voorbarig te beweren, dat
i^fSprekingen, van belang zou
den kunnen zijn als een voorberei
ding voor een beter begrip tusschen
het Vaticaan en de Sovjets, maar
Vaticaansche kringen zouden er
kentelijk zijn wanneer door de
hulp van Reaie contact zou tot
stand komen bijvoorbeeld met kar
dinaal Hlond, van wien het Vali-
caan wel zijdelings weet, dat hij
te Warschau is aangekomen, maa-r
van wien het nog geen berichten
ontvangen heeft.
Voor nieuw opgericht comité
..Nederland helpt Indië"
mhéZeNW?g<;n Is opgericht het co-
ter is J C. E Baron van Lynden,
die eerste onder-voorzitter is van
het Ned Roode Kruis, terwijl ook
de aartsbisschop van Utrecht, z.H.
Exc mgr. J. de Jong, in het co
mité zitting heeft. Tot de overige
leden behooren de minister van
overzeesche gebieden, prof. dr. J.
H. A. Logemann en de oud-gou
verneurs-generaal van Ned. Indië,
die in Nederland verblijf houden.
Doel van het comité is: hulp te
verleenen aan Ned. Oost-Indië op
die gebieden, waar de Nederland-
sche regeering niet kan helpen.
Prins Bernhard zal hedenavond
7 uur voor de microfoon van „Her
rijzend Nederland" ten behoeve
Van het werk van het comité spre-
bedoelde gebieden zal beheerschen.
Daarnaast zou Washington de twee
strategische eilanden
en Pantellana ondei Engelsen be
heer willen plaatóen. zooda ten
slotte ieder bevredigd uit den strijd
k°o/'die bevrediging in Londen
hiizonder groot zal zijn, valt te be
twijfelen. Men behoeft zich slechts
even af te vragen, welke beteekenis
de strategische punten Gibraltar,
Malta en Suez nog zouden hebben
gehad, als de Duitschers daarop in
1940 eenige atoombommen hadden
laten vallen. En men kan toch
wel aannemen, dat. mocht nog
ooit een oorlog uitbreken, alle deel
nemers over atoombommen kunnen
beschikken, en wel van een heel
wat zwaarder kaliber dan die welke
tegen Japan zijn gebruikt.
Feitelijk heeft in dezen gedach-
tengang het geheele prqbleem een
totaal nieuw aspect gekregen, maar
daarmede wordt nog geen absolute
rekening gehouden; want tot dus
verre hebben alleen de Angelsaksen
het beslissende wapen.
Gisteren is te Londen een En
gelsch-Nederlandsche monetaire
overeenkomst onderteekend. Hier
bij worden op financieel gebied de
maatregelen getroffen voor een
hervatting van den handel tus
schen het sterlinggebied en Neder
land met het Nederlandsche rijk
overzee. In deze overeenkomst
wordt de wisselkoers vastgesteld
op 10,691 Ned. guldens 1 pond
sterling voor Nederland en Ned.
West-Indië (hetgeen de voortzet
ting beteekent van de tot dusverre
voorloopig vastgestelde verhou
ding), terwijl voor Ned. Oost-Indië
de koers gehandhaafd blijft 'op
7.60 in het pond sterling.
Nederland en het Nederlandsche
rijk overzee zullen voortaan een
Nederlandsch monetair gebied vor-
men. Inwoners van dit gebied zul
len hun sterlingbezit vrijelijk over
al in het sterlinggebied kunnen
uitgeven, terwijl inwoners van het
sterlinggebied vrijelijk hun gul
dens overal in het Nederlandsche
monetaire gebied zullen kunnen
uitgeven.
De Nederlandsche Bank zal een
bedrag in. sterling aanhouden van
maximum 5 millioen pond sterling
terwijl de Bank of England dien
overeenkomstig een bedrag in Ned
guldens zal aanhouden van maxi
mum 53,450,000.
De gouverneur-generaal van
Ned. Indië, jhr. mr. A. W. L. Tjar-
da van Starkenborch Stachouwer,
zal heden per vliegtuig in Londen
aankomen en vandaar Zondagoch
tend naar Eindhoven vertrekken,
waar hij om ongeveer 11.00 uur
des ochtends verwacht wordt.
OUISLING VERDEDIGT ZICH
Quisling'heeft Donderdag het woord
genomen om een verdedigingsrede
uit te spreken. Hij begon met een
protest tegen het feit, dat men hein
als een gewoon misdadiger behan
delde. ofschoon hij toch 5 jaar lang
hoofd der regeering was geweest:
hij vond d-it een „laagheid". Hij
verklaarde, dat hij alle gelegenheid
had gehad om te vluchten; de
Noorsche rijkscommissaris had hem
een vliegtuig of een duikboot ter
beschikking gesteld en hij zou
goede vrienden vinden, die hem
zouden verzorgen. Hij vendel
daarna tot vergaderingsrhetoriek
en sprak van „bolsjewistische
wereldrevolutie", „imperialistische
oorlog van Amerika en Engeland
tegen Duitschland en Japan", „be
taalde bolsjewistische spionnen 'de
Noorsche sociaal-democraten)" en
dergelijke. En na een levensbe
schrijving van zichzelf te hebben
gegeven, vroeg hij, hoe het moge
lijk was, dat men een man, die 42
jaar lang een groot patriot was ge
weest, van verraad koh beschuldi
gen. De zitting werd daarop ver
daagd.
AMERIKAANSCHE HULP AAN
ONZE ZIEKENHUIZEN
Het Amerikaansche Roode Kruis
5«nnnnCTr een bedrag van dollar
2.223,000 aan linnengoed voor
ziekenhuizen via Antwerpen naar
Nederland gezonden. In 5 trucks
is het eerste deel der zending
reeds in Nederland aangekomen.
t ,etre^f lakens, verpleegsters-
?n luiers> welke zoo snel
mogelijk langs de normale distri-
S™zwegen verdeeld zullen wor-
7™ enalve de goederen heeft
net Amerikaansche Roode Kruis
o trucks m eigendom en 15 trucks
hl bruikleen aan het Ned. Roode
Kruis overgedragen.
De Nationale Advies Commissie
kwam Vrijdag in vergadering bij
een en behandelde op verzoek der
regeering het wetsontwerp .Voor-
loopige Sta ten-Generaal". Een ad
vies werd vastgesteld.
GEEN MILITAIR BESTUUR
IN JAPAN?
Het Japansche nieuwsbureau heeft
bericht, dat Manoroe Sjigemitsoe,
de Japansche minister van Buiten-
landsche zaken, tegenover pers
vertegenwoordigers te Tokio heeft
verklaard, dat de geallieerden geen
militair bestuur in Japan zouden
instellen, doch dat zij „verzoeken"
zouden richten tot de Japansche
regeering, aan welke verzoeken
dan ten volle gehoor zou worden
gegeven.
Sjigemitsoe deed een beroep op
de geallieerden om begrip te too-
nen voor en vertrouwen te hebben
in de maatregelen, welke door de
Japansche regeering na de over
gave worden genomen. Volgens
Sjigemitsoe hadden de geallieerden
speciaal betreffende de kwestie van
het onderhoud van het Japansche
volk goed begrip getoond. Hij ver
klaarde, dat de op-en-top oorlogs
industrie natuurlijk moest worden
stopgezet, doch dat onderhande
lingen werden gevoerd om te
komen tot een spoedig herstel van
de vredes-industrie.
De minister van sociale zaken,
W. Drees, heeft in de wekelijk-
sche Vrijdagavond-uitzending voor
de radio gesproken over: „een
groot gevaar voor de volksgezond
heid: het nijpend gebrek aan ver
pleegsters".
Spreker noemde den toestand
zeer verontrustend, eerstens om
l»et tekort aan vrouwelijke ar
beidskrachten in het algemeen.
Noch voor huishoudelijk, noch
voor ander werk zijn vrouwelijke
krachten te krijgen. Wasscherijen,
ateliers en fabrieken klagen even
zeer. Zelfs is er een tekort aan
typisten. De jonge meisjes stellen
zich voor allerlei werk veel min
der beschikbaar, dan tijdens den
oorlog.
Daartegenver staat, dat de ma
rine, die 1^00 meisjes wilde plaat
sen als Marva's, niet minder dan
70,000 aanmeldingen ontving. Voor
het buitenland en voor de uniform
is er wel animo.
Gediplomeerde verpleegsters in-
tusschen verdwijnen van haar
post, te weinig leerling-verpleeg
sters melden zich aan en zulks,
terwijl de gezondheidstoestand
van ons volk door de bezetting,
door ondervoeding en deels door
verblijf in Duitschland sterk is
achteruitgegaan.
Het aantal fb.c.-patiënten is
veel grooter dan vroeger. De sa
natoria boden niet voldoende
ruimte. Er komen echter 6000
bedden beschikbaar. Zij zouden
gemakkelijk en snel in gebruik
kunnen worden genomen, als er
maar verpleegsters waren, maar
het gaat niet alleen om t.b.c.-pa-
tiënten. het gaat om alle soorten
zieken. Om ouden van dagen en
zuigelingen.
Te Arnhem b.v. is de nood
groot. Maar, ondanks alle pogin
gen, blijkt het niet mogelijk de
verpleegsters te bewegen zich
voor werk in de Arnhemsche zie
kenhuizen beschikbaar te stellen.
bpr. vernam verder, dat er In
Amsterdam ongeveer 1000 bedden
in sanatoria en ziekenhuizen leeg
stonden, omdat er geen verplegend
personeel genoeg was. Elders in
ons land is het niet beter gesteld.
De minister moest intusschen
toegeven, dat de arbeidsvoorwaar
den voor de verplegenden niet
gunstig waren. De salarissen kun
nen in korten tijd worden ver
beterd, maar de werktijden niet,
tenzij er meer verpleegsters
komen.
Spreker deed een beroep op
de nog niet werkzaam zijnde vol
ledige verpleegsters haar taak te
hervatten en achtte aanmelding
van nieuwe leerling-verpleegsters
dringend noodig. Men kan nu
reeds op I8-jarigen leeftijd be
ginnen en op 21-jarigen leeftijd
het diploma halen (vroeger resp.
20 en 23). Ook zal het mogelijk
zijn een uitzondering toe te talen
op den minimum-eisch: bezit van
mulo-diploma.
Met een dringend beroep op
arbeidswil en plichtsbesef der be
trokkenen, besloot de
zijn rede.
minister
Naar de eenheidsvakcentrale te
Rotterdam mededeelt hebben de
onderhandelingen tusschen de
Seheepvaartvereeniging Zuid en de
vertegenwoordigers der eenheids-
vakbeweging niet tot overeenstem
ming geleid. De resultaten der be
sprekingen worden door de E.V.C.
onvoldoende geacht. Tusschenkomst
van den rijksbemiddelaar is inge
roepen.
Het meerijden op de treeplanken en
op de achterbumpers van de rijtuigen
der R.E.T neemt, ondanks de waar
schuwingen van de dienstdoende con
ducteurs, op ontstellende wijze toe.
Verscheidene ongelukken, waaronder
met doodelijken afloop, zijn reeds te
betreuren geweest.
In verband met het zeer drukke
passagiersvervoer kan bij het afrijden
van de tram van het R.E.T.-personeeI
niet meer dan een algemeene waar
schuwing verwacht worden. Immers,
indien met het afrijden zou worden
gewacht tot de conducteur de passa
giers van de treeplanken heeft gezet,
zouden groote vertragingen ontstaan,
welke den geheelen dienst in de war
zouden sturen.
De directie der R.E.T. roept daarom
de medewerking van het publiek in
om te voorkomen, dat personen op de
treeplanken mederijden.
Men voorkomt daardoor ongelukken
doch helpt tegelijkertijd het per
soneel, dat toch reeds een moeilijke
taak heeft, bij het tegenwoordige
enorm drukke vervoer
Berichten over een ontmoeting
tusschen Churchill en kroonprins
Umberto van Italië zijn officieel
tegengesproken.
Bij een treinongeluk bij Ke-
dange bij Thionville in N. Frankrijk
werden 40 personen gedood en 20
gewond.
Britsche militaire autoriteiten
hebben verklaard, dat de voedsel
positie in Weenen hoogst ernstig is.
Aartshertog Damaskinos, de
regent van Griekenland, zou van
daag in Engeland aankomen.
Volgens mededeelmg van den
Ohineeschen minister van voorlich
ting. dr. Woe. heeft generalissimus
Teneinde haar leden een indruk
te geven van den toestand, waarin
de Rotterdamsche havens op het
oogenblik verkeeren, heeft de
havenvereeniging „Rotterdam" on.
der het motto „Herontdekt den
Nieuwen Waterweg" gisteren een
excursie georganiseerd per salon-
raderboot „Rotterdam" naar Hoek
van Holland en terug.
Aan boord waren 'luidsprekers
opgesteld, door middel waarvan
een achttal deskundige sprekers
het geziene mondeling toelichtte.
Ir. N. Th. Koomans, directeur
van het gemeentelijke havenbe
drijf, deelde in een tweetal cause
rieën mede, dat de Rotterdamsche
haven er, wat de verwerking van
stukgoederen betreft, vrij goed is
atgekomen. Van het vernielde is
mtusschen zoovee! hersteld, dat er
lefds "eh0 i n°°P,bestaal' dat thans
van JsS a mil|ioen ton stukgoed
van voor den oorlog zal kunnen
worden verwerkt.
Een groot voordeel, niet alleen
voor Rotterdam, doch ook voor
ons land in het algemeen, is dat
alles, wat met den opslag en over
slag van graan verband houdt, ge
spaard is gebleven. Ten aanzien
van dit zoo belangrijke artikel
verkeert de haven dus in dezelfde
gunstige positie als vóór 1940
Daarentegen is de capaciteit van
de haven, vooral wat betreft den
opslag van massa-goederen, zooals
erts en kolen, aanzienlijk gedaald.
Alle laadbruggen zijn door de
Duitschers opgeblazen. Ten aan
zien van den overslag van massa
goederen is de situatie echter
beter Men heeft n.l. nog de be
schikking over 55 van de 80 oor-
worden doorgevoerd"? h e? dT
een groot voordeel, dat htfst de
onwté afs Z?h tijdens dat tocht
conferencier, deelde he^eén^en
Nieuwe Waterweg" wer? ienS-
dok noW!adPinwheï pas hemelde
ratteTag "WestP^" in repa-
richt ri s ,e verwoesting, aange-
Stadie ÏL a eertijds zoo nijvere
fanrt 'a? erde haven van Neder-
riTeh les ls er vernield en van
e oo schepen, die de zeevisscherij
beoefenden, zijn er nog slechts
o over
De secretaris van de directie L.
Smit en Co.'s Int. Sleepdienst, de
heer C J. M v d Hidde, deelde
bij het voorbijvaren daarvan mede,
dat de door de Duitschers ter
hoogte van Maassluis in den
Nieuwen Waterweg gemaakte ver
sperring door het doen zinken van
vier schepen, thans in zooverre is
weggeruimd, dat een vaargeul is
verkregen van 140 meter breedte,
welke spoedig 200 meter zal be
dragen. Alleen nog voor de aller
grootste schepen en voor vaartui
gen, welke moeilijk bestuurbaar
zijn, is de hulp van sleepbooten
nog noodig.
Betreffende den aanvoer van
aardolie in de Petroleumhaven
deelde de heer A. H. J. Otto van
de B.P.M. mede, dat deze in Juni
nog slechts 18.000 ton bedroeg, in
Juli 42.000 ton en in Augustus
95.000 ton, terwijl dit cijfer in de
eerste week van September reeds
tot 40.000 ton was gestegen.
Het herstel van de opslagruimte
der B.P.M.. welke vóór den oorlog
700.000 ton bedroeg, is thans zoo
ver gevorderd, dat er reeds van
een capaciteit van 110.000 ton kan
worden gesproken Verwacht wordt
dat dit cijfer aan het eind van het
jaar 300.000 ton zal bedragen, het-
geen voldoende is, om geheel
Nederland van olie te voorzien
Tevens is er gegronde hoop. dat
de B.P.M nog deze maand de ver
werking van ruwe oliesoorten zal
kunnen hervatten.
Over het geheel was de indruk
van dezen tocht langs de gehaven.
dé werven en kaden van Rotter
dam en Schiedam, langs de ledige
haven van Vlaardingen en langs
het zwaar geteisterde Hoek van
Holland, dat er zeer veel is ver
nield, maar dat het herstel zich
onverwacht snel voltrekt en dat
er alle reden toe is. de toekomst
met vertrouwen tegemoet te zien.
Tsjang Kai Shek voor de overgave-
plechtighei-d, welke te Nanking zal
plaats vinden, ook een vertegen
woordiger uitgenood igd van Neder
land.
De geallieerde bestuurscommissie
voor Duitschlamd beeft ongeveer 40
vooraanstaande leden van het Rhei-
ni sch- W estfa lisches Ko h lensyn d ika t
doen arresteeren. Onder hen bevmdt
zich ook Hugo Strrmes.
Volgens de schatting van dr
Pedlerden vroegeren raadsman van
den sultan van Jo<hore, zijn in Sin-
ga pore meer dan 150,000 Aziatische
meest Chineezen geëxalteerd
gebe??pomTd d°°r de Japansthe
reus
vliegtuig, dat 108 passagiers kan ver
voeren, phis vracht en een beman
ning van 13 leden, met een snelheid
vanrium 450 km per uur. heeft in
Califorme een geslaagde proefvlucht
gemaakt.
De bouw van de R..K. Kathedraal
zal knnr,f„0„0'-,JV€lke 10000 mensehen
zaï Kunnen bevatten en van aita
Adrfan aib?,^ /a" 3rch'*<-'«
vaat wijlen sir !™w"n ïuVnT^
gaan Première ge.
TtoLIfj? .Amerikaansche film
„Duizend en een nacht". waarvan
Mn den «hengst ten goede komt
"*ïeïp-HolIancl-council"
Een opbod-verkoop van enkele fles-
echen
bracht
.iSmakelijken
150 pond sterling
hetzelfde doel.
inhoud"
op voor
Tante Pos heeft me een aardig
cadeautje aan brieven bezorgd
met dankbetuiging van dames
voor de „bewezen diensten".
Eigenlijk hadden we die epistel
tjes van allerlei kleur liever niet
gehad, want de „animo" om te
schrijven verraadt, dat er inder
daad bij de afdeeling mannen nog
een tekort aan wellevendheid en
galantheid bestaat, welk gemis
door de vrouwen ernstig wordt
gevoeld. En dat hebben ze, om
alleen maar bij den afgeloopen
winter te blijven ik spreek hier
zuiver materialistisch aan ons
niet verdiend.
Na dit oprecht huldebetoon heb
ik echter op verzoek van tiental
len mannen ook een verzoek aan
de afdeeling vrouwen. Het tram
net is op hét oogenblik nog maar
van beperkten omvang, zoodat de
vervoerscapaciteit aan datzelfde
euvel lijdt. Alle ritten kosten een
vastgestelden prijs, want extra-
kaarten voor bijzondere doelein
den kunnen nog niet worden uit
gereikt. Rijwielbanden worden na
genoeg niet verstrekt. Vele verre
werkers zijn dus op de R.E.T. aan
gewezen. En nu is het zeker
waar, dat het maeili.ikis om eiken
dag vriendelijk te blijven kijken,
als men in de tram zweeft, hangt
of staat opgepakt, erger dat de
uitpuilende trams hart voorbijtin-
gelen omdat zij vol zijn en dan
voor een groot deel met vrouwen.
De vrouwen-moeten op haarbeurt
ook de mannen respecteeren en
daarom maakt, als het eentgszins
kan, dat u om vijf uur thuis zijt.
Dan zijn de trams voor de werkers
Ook een kwestie van voorrang en
bii goed begrip zonder noodzake
lijkheid van de hatelijke Duitt'c-he
methode: „Nttr für Wehrmacht".
HENK VAN DER MAZE.
