EEN oproep
De brief
nAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
£j/66ste JA
1CK DIEN
LUNAPARK
tot geestelijke vernieuwing en opstanding
weerbericht
SrïïS
Belangrijke taak voor de
katholieke vrouw
R.K. W.S.V.—d.k.w.
DE STRIJD OM DE
GEZONDHEID
Verslag over den toestand
in 1944
INWISSELING BANK
BILJETTEN
5 DAGEN-WERKWEEK
CTitg. v. d. Maas
bode-Stichting,
R'dam Giro 9096
Directeur:
Joh Kuijpers.
Hoofdred.: Mgr.
Dr. j. Witlox.
Alg Redacteur:
H. A. Paalvast.
Drukker:
N.R.C N.V
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
JAARGANG. No. 19811
TijcF. adres:
Broersvest 8 A
Tel. 68804.
A.bonnementspr.
3.25 p. kwart.
1.10 p. maand
0.26 p. week.
Advertentiën
25 ets. per mm.
MAANDAG 17 SEPTEMBER 194j
De opzieners onzer zielen hebben
het in ernstige bezorgdheid opnieuw
noodzakelijk geoordeeld zich tot
katholieken van Nederland
richten. In een uitJoelkfrken werd
dat gisteren in de KBisscht)ppen
voorgelezen, doen oe d const a-
nadweefkf word^Tevolgd door
eenalteArïngendst vermaan tot
inkeer en tot vernieuwing. De zie
len verkeeren In nood.
Op materialisten, die de zorgen
voor eigen en algemeen welzijn
achten opgeheven, wanneer aan
een min of meer uitgebreide reeks
lichamelijke behoeften is voldaan
zal die wekroep tot reveil weinig
indruk maken. Weshalve de goed-
willenden tegenover de groep der
geestelijk-onverschilligen en lau-
wen des te sterker zich in slagorde
dienen te scharen en op levenshou
ding te baseeren.
Van ons Nederlandsche volk, dat
volgens het episcopaat gevaar loopt
weg te zinken, moet om te begin
nen het christelijke gedeelte zich
op hoog-evangelisch plan stellen.
Hoe?
Zulks vroeg ook de wetgeleerde
uit het evangelie van gisteren, die
de vraag stelde: wat is het hoogste
gebod der wet? Het antwoord ken
nen we. Alleen we leven niet hee-
lemaal volgens dit antwoord.
Op schitterende wijze deed zulks
Sl. Franciscus, van wien we juist
vandaag. 17 September, het feit
herdenken, dat hij de kruiswonden
ontving op den Alverna-berg.
St. Franciscus was de man, die
na zijn klacht over de verkoelde
wereld „Amor non amatur", de
liefde wordt niet bemind, naar God
doorstootte, zonder uitrekening,
zonder bijbedoelingen, maar geheel
en al. Hij werd de serafijn der
liefde.
Tot zijn hoogte zullen we het
niet brengen. In het geestelijke
immers rangschikken we ons zoo
gemakkelijk en in alle nederigheid
onder de schare der zwakkelingen.
Zwak zijn we. En bovendien
ondergaan we eiken dag grove en
verfijnde attracties van een demo
nische macht. Doch dat is nog geen
reden om op den rand te leven,
üit liefde tot God moet het kwade
worden bestreden en niet volgens
de methode van het-kan-nog-net.
Op grond van de geboden en ver
boden laten we het kwaad al heel
moeilijk. Alleen de liefde wint, al
duurt de strijd ook jaren.
Kracht zoekend in de geestelijke
middelen en daarnaast m een
groeiende liefde, welke ons zoover
brengt, eist wc om God het kws&Q
gaan laten en niet alleen of voor
namelijk om het verbod, zullen we
komen tot een monumentale ge
stalte. Daarvoor moet, nu op z'n
laatst, de geestelijke opbouw of
wederopbouw een aanvang nemen.
En zoovelen dezen regel gevolgd
zullen hebben, zegt St. Paulus in
het epistel van den huidigen feest
dag. vrede en barmhartigheid En
daarom is het tenslotte toch be
gonnen.
In de Katholieke kerken van
Nederland is gisteren het
volgend schrijven van het
hoogwaardig Episcopaat voor
gelezen:
Beminde geloovigen,
In Ons eerste schrijven na de
bevrijding hebben Wij een samen-
vattenden en afsluitenden blik gewor
pen op het rampzalige systeem, waar
uit zoovele en zoo groote gevaren
voor godsdienst en vaderland waren
voortgekomen. Thans gaan Wij een
bezorgden blik werpen op den 6°ds-
dienstigen en zedelijken toestand
van het oogenblik en op de middelen,
welke nu moeten worden aangewend
om te bewaren wat behouden en te
herstellen wat gebroken werd. Daar
om wil dit woord zijn een eerlijke
inkeer in ons zelf en een oproep tot
geestelijke vernieuwing van ons zen.
De rust der wapenen bracht met
en kon ook niet brengen de beëindi
ging van den geestelijken strijd, die
na de erfzonde altijd door gestreden
wordt en die in ome dagen wel.
licht heviger woedt dan ooit. Het is
ten slotte de strijd tusschen geloof
en ongeloof, tusschen goed en kwaad
tusschen Christendom en heidendom,
tusschen den geest van het Evangelie
en den geest der wereld, tusschen
hemel en aarde, tusschen God en
Zijn eeuwigen tegenstander, den dui
vel Het valt helaas niet te ontken
nen, dat in een tijd zooals wij dien
thans beleven de kansen voor de
machten der duisternis in dit dui-
velsch spel niet gering zijn. Ook
zonder somber of pessimistisch te
denken en met volle begrip voor het
vele goede en offevvaardige dat ook
heden ten dage door hen, die in
Christus gelooven, wordt gedaan, wij
zen de teekenen van dezen na-oorlog-
schen tijd toch duidelijk op een zorg
wekkend geestelijk verval.
De geest van de wereld.
„Schiedam herleef!1"
Vrijdagavond 14 dezer heeft de
heer F. W. M. Heggelman (Smal-
f limbed rijf T.E.M.P.O-. Singel 215
te Schiedam 1 voor het Gemeente
bestuur van Schiedam de première
gegeven van zijn film „Schiedam
herleeft".
De film roept herinneringen op
aan belangrijke gebeurtenissen in
Schiedam vóór 1940 (opening
Oranjebrug, Bloemententoonstel
ling Polyaratha), geeft een enkel
beeld uit den tijd van de bezetting
(massavoeding) en eindigt met de
Meidagen van 194'5, de Bevrijding.
Na deze film werd een Oranje
film gedraaid. Beide films werden
door de aanwezigen zeer gewaar
deerd.
Een uitvoerige bespreking van
seven r°Turent hoPen wij nog -te
beer PW "ïen SesPrek met den
heer Heggelman bleek ons nl
dat een verlooning voor de pers
binnenkort zal plaats vinden.
Medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt.
Verwachting tot Dinsdagavond.
Plaatselijke ochtendmist; overdag
warm. vrij zonnig dooh kans op
w"ndee»sln4le.n namiddag; zwakke
lt Zuidelijke richtingen.
van hedenmorgen 1*301 uur^"1
Temperatuur: ?0 4
Weersgesteldheid: zwairS' h.
wolkt. zwaar be-
Maximum-temperatuur (voor
gekomen tusschen 8 u. gUter"
en 8 uur hedenmorgen: 20 0 Cefs 7
minimum 15.4 c.
In zoo goed als alle sferen van het
openbare leven is de geest van de
wereld doordrongen, zoodat het leven
soms meer heidensch dan Christelijk
lijkt. In de zuigkracht van een
nieuw heidendom wordt angstwek
kend veel meegesleept en de opvat
tingen en zeden van vele geloovigen
worden door onchristelijke elementen
echt besmet. De eerlijkheid en waar
heid is bij velen zoek en het Rijk
Gods. dat een „regnum veritatis
een rijk van waarheid" is, wordt
ondermijnd door het „regnum men-
dacii het rijk van de leugen", dat
niets anders is dan het rijk van den
Vorst der leugen, den duivel. De
rechtvaardigheid en gerechtigheid
hebben veel geleden en het Rijk Gods.
dat een „regnum justitiae een Rijk
van gerechtigheid"' is. wordt belaagd
door den Vorst der ongerechtigheid.
De geest van zedigheid en zuiverheid,
die het sieraad moet zijn van. de
kinderen Gods, is verzwakt onder
den zinnelijken drang naar genot. De
kleeding van velen spot met allen zin
voor Christelijke zedigheid en neemt
niet alleen gevaarlijke maar zelfs
uitdagende vormen aan De lectuur is
in het algemeen besmet en het zui
vere oordeel hieromtrent is bij vele
ouders al even onjuist als bij de
meeste jongeren. Als wij goed zijn
ingelicht, is de film in inhoud en
strekking zwoel en gevaarlijk. Ook in
zijn intiemere verhoudingen, van om
gang en verkeering. blijkt het leven
besmet. Het gedrag van vele meisjes,
ja zelfs van gehuwde vrouwen, is
ergerlijk en verleidend. Goede ver
keeringen worden door een uitdagen
de vrijheid van omgang met anderen
en ontrouw verbroken, terwijl tal-
looze andere verhoudingen worden
aangegaan, die met alle normen van
een verstandige en Christelijke ver-
hX£ng ®POlte?}: ,De huwelijkstrouw
heiligheid en hechtheid
tig ingeboet en het aantal echt
scheidingen. van geloovigen even
goed als van ongeloovigen, schijnt
angstwekkend te groeien De kanker
van de schending van het eigenlijke
huwelijksleven woekert verder en
vernietigt steeds meer den zin en den
eerbied voor de heiligste plichten
Het gezin, dat in Gods bedoeling
moest zijn de bron van het leven
en de school der deugden, is aan
getast tot in zijn diepste doelstelling
en wezen. Het gezag, dat alle opvoe
ding en orde moet schragen, heeft
merkbaar ingeboet aan eerbiediging
en kracht.
Meer nog. dierbare geloovigen
Droevige verschijnselen wijzen erop.
dat ook de ware opvattingen over
en de lief-de voor de middelen, welke
God ons heeft gegeven om sterk te
staan in den strijd des levens, ver
worden en verzwakken De ijver voor
het gebed gaat blijkbaar kwijnen
Het bezoek aan de kerk en het ont
vangen der H Sacramenten vermin
deren in opvallende mate. Zelfs de
voor de H. Eucharistie en de
vo"r de veelvuldige H. Com
munie schijnen aangetast.
Geestelijke inzinking.
Wij vreezen zelfs, dat zich al ver
dere gevolgen van deze geestelijke
inzinking, al is het dan ook nog ï>n.
duidelijk en vaag, beginnen te ver-
toonen. De trouw aan onze zoo ver
dienstelijke organisaties dreigt te ver
minderen. Een gerechtigd en loffelijk
streven naar meer eenheid en betere
samenwerking wordt overwoekerd
door eenheidsstrevingen, die niet
enkel door oprechten zm voor saam-
hoorigheid worden bepaald. Het ware
gevoel voor Kerkelijke en confessio-
neele verbondenheid is merkbaar ver-
laïcistische en neutrale tendenz haar
gevaarlijken invloed. Tusschen en
onder alles door zaait de geest der
duisternis het zaad van een chao
tische verwarring en tegenstelling.
Velen verliezen den juisten kijk,
anderen trekken zich terug. Het
idealisme van de jeugd verdraagt
zich niet voldoende met de wijsheid
der ouderen. Grenzen en verhoudin
gen verschuiven. Steeds meer ver
toont zich de geestelijke chaos, waar
in niet het goede maar het kwade
zijn kansen vindt.
Dit alles hangt samen, dierbare
geloovigen. Er zit lijn en systeem in
al deze verschijnselen. Wie scherp
toeziet, moet zich wel bezorgd afvra
gen of de geest der wereld, de geest
van heidendom en ongeloof, de geest
van verwarring en haat, de geest van
zingenot en zonde, niet bezig is ons
oude en echte Christendom te -onder
mijnen en langzamerhand te vernie
tigen. Ja. dierbare geloovigen, het is
Onze droevige maar heilige overtui
ging, dat wij eigenlijk midden in een
strijd op leven en dood verwikkeld
liggen, al hoeft die dood dan ook
niet zoo onmiddellijk te dreigen. De
vijand toont zijn gelaat nog wel niet
open en bloot, maar dat maakt zijn
aanval slechts des te gevaarlijker
Het ..mysterium iniquitatis het ge
heim dei- ongerechtigheid" hult zich
altijd in duisternis. De strijd is er
Het duivelsche gif verteert ongemerkt
onze geestelijke vitaliteit. De dood.
inderdaad de dood der zielen dreigt-
.Wie weet, hoe velen reeds bezweken
zijn? Wie weet. hoe de kracht van
nog meer anderen kwijnt? Jezus,
ons „leven", ons eenige ..leven'', kan
niet blijven leven in een hart. dat
klopt voor de wereld. De H. Geest,
die „uitgestort is in onze harten"
verdraagt Zich niet met den geest
der wereld. Als deze laatste geest
groeit, moet de geest Gods onvermij
delijk in dezelfde mate wijken. Het
Goddelijk leven, dat ons meegedeeld
werd in de genade, moet afsterven,
als het wereldsche leven groeit. De
„homo caelestis de hemelsche
mensch" sterft als de „homo ter-
restris de aardsehe mensch" in ons
herleeft. Het is de „Geest, die levend
maakt", maar het is ook de geest,
die doodt. En Wij vreezen met groote
vreeze, dat de geest, waarin wij
leven, besmet is en meer ten doode
dan ten levert werkt.
De Rotterdamsche Dijk is een exo
tische straat. Schiedam heeft zijn
kermis. Het stort zich in de wilde
mengeling van geluiden, waarin men
denkt zijn eigen gedachten niet meer
te zullen verstaan Na de weken van
buurtfesiijn is de pret og iet op. Er
is og geld in de spaarpoten en dus
viert men kermis. 5500 bezoekers op
Zaterdagmiddag. 14,000 's avonds, het
zijn getallen en kenmerken. Maar het
verzoent te weten, dat een deel van
Er is veel over het vraagstuk van
het werkende meisje geschreven.
Alle kranten en tijdschriften en
het zijn er vele hebben hun mee-
nin-g bekend gemaakt en over het
algemeen was die rüiat in het voor
de opbrengst onzen socialen instellin- van onze „gentle sex1
gen ten goede komt. V2 voor het Mar
grietfonds. 1/6 voor het Wit Gele-,
1/6 voor het Groene Kruis en 1/6 voor
de .b.c.-bestrijding.
Het zinken geld komt slechts aarze
lend binnen. De exploitanten ontvan
gen dubbele recettes, omdat er prac-
tisch uitsluitend met papier wordt be
taald. Ook hier valt het op. hoeveel
kinderen met groote bedragen aan
geld op zak loopen. Zondagmiddag
draaide de autoskooter van" 14 uur
sluitend voor jongens van een jaar
of 1012.
De animo voor verschillende attrac
ties veroorzaakt nog al eens ongeluk
ken Twaalf menschen moesten naar
huis gebarcht worden, omdat de rups-
baan hen over de teenen gereden was.
Men dringt en bestormt de attractaes
voor zij tot stilstand zijn gekomen.
Alle waarschuwingen en borden zijn
Dij d"it misplaatste enthousiasme tever-
geefsch. Men vindt een verminkten
voet blijkbaar den prijs voor een
avond dolle sensatie. Schitdam heeft
zijn kermis.
Zaterdag j.l. hield de afdeelmig een
ledenvergadering, waarbij de voor
zitter bij de opening wees op het
belang van d'e^R.K. Wan>delsportver_
eenig'ing. Ieder, die het wandelen tot
een sport maakt, moet zich hierbij
aansluiten. De vereenigingsvraagstuk-
ken werden vervolgens uitvoerig be
sproken. De leden stelden de vraag,
of ook aan de wandelaars geen
pl'aats in de sportcom-missia moest
worden afgestaan? Van de rondvraag
werd druk gebruik gemaakt.
Zondag g'aan 2 of 3 D.K.W.-ers
naar Delft om deel te nemen aan
den 20 k.m. tocht van „de vrije
Ban".
Te St. Benoit au Lac (Canada)
is overleden Dom- Paul Bellot
O.S.B., arch. S-AD.G. Z.E. ver
toefde daar ter voltooiing van de
groote basiliek van Frère André.
Vandaag wordt er weer over ge
schreven. Nu niet vaag en alge
meen, maar met een zeer bepaald
doel In vele plaatsen van Neder
land en vooral in onze meest ge
troffen gebieden, is de nood zeer
hoog. Dat weet iedereen. Het is
daarom niet te verwonderen, dat
de Bisschoppelijke Hulpactie voor
Oorlogsslachtoffers in het Bisdom
Haarlem een van de eerste instan-
ies was, die begreep da hier wenk
e do enwas. Gedurende den heelen
oorlog heel he Hoogwaardig Epis-
coDaa op de bres gestaan voor de
geestelijke en stoffelijke belangen
van ons Vaderland. Dat kon. gebeu
ren omdat het Katholieke volks
deel zijn voleldigen steun gat en
een grooten offerzin toonde.
Ttok nu nog is het Hoogwaardig
Episcopaat vooraan in den strijd,
maar dit keer dreigen de troepen
haar leiders in den steek te laten.
Al een paar maanden geleden ver
scheen de oproep tot de vrouwelijk,
jeugd om te komen tot een R.K.
Maatschappelijke gezinszorg. Van
haar drie afdeelingen is voor den
noodtoestand de mobile colonne
het belangrijkst. Groepjes van 20
meisjes, die een speciale opleiding
ontvangen gaan onder leiding van
een maatschappelijk werkster, een
administratrice en een assistente
van de K.O. gezinnen verzorgen
overal, waar in den lande de nood.
dat eisdht.
Naast deze mobiele colonnes be
staan vrije hulpkrachten: meisjes,
die slechts tijdelijk hulp kunnen
aanbieden, bijv. 1 of twee dagen,
avonden of middagen in de week
Als laatste groep komen die paro
chiale werkclu'bjes voor het naaien,
-verstellen en het van oud nieuw
maken.
Dat is heel vluchtig een kijkje
op de nieuwe instelling. Al werd
zij al meer dan een maand geleden
in het Teven geroepen, de belang
stelling is nog uiterst gering. Daar-
hebben w ijer nog eens speciaal de
aandacht op gevestigd. Voor alle
meisjes .die aan de geestelijke ver
nieuwing willen werken, zooals die
in den brief van het Hoogwaardig
Episcopaat werd gepropageerd, Ligt
hier een prachtig terrein. Want De
Dienende liefde van de vrouw zal
een van de voornaamste vernieu-
winrsbijdragen zijn.
Uitvoerige inlichtingen over de
R.K. Maatschappelijke Gezinszorg
geeft Rector van Houten, Huize St.
Liduina, St. Liduinastr. hier ter
stede.
VOORZIJDE VAN HET NIEUWE 25.— BILJET. (Foto Ass. Corr.)
De tijd is voorbij dat we met af
gunstige oogen naar de hoeveelheid
eten op eikaars borden keken. Over
de Nieuwe Haven rollen duizenden
Amerikaansche groene erwten en
er zijn niet langer gretige, rappe
handen, die ze inzamelen om weer
voor een dag eten. extra eten, op
tafel te hebben. Vader en moeder
worden weer streng op treuzelende
kindermondjes en mevrouw Nieu-
wenhuys van de Rijst zou in het
kinderuurtje weer heel wat «keeren
..Jantje beter eten, Toosje flink je
bordje leeg maken" moeten debi-
teeren. als ze weer met haar plui-
menvliegtuig de lucht in trok. Het
feit, dat de menschen zich thans
nog maar weinig druk maken over
die vermorste erwtjes en weer zor
gen krijgen over slecht etende Jan
tjes en Toosjes, is een goed teeken.
Een aanwijzing, dat onze voor
naamste wensch van de laatste
drie jaren is vervuld: er is eten.
En met het voedsel keert de ge
zondheid terug. Gezondheid, we
begrijpen thans iets beter wat zij
beteekent voor ons. Hoevelen heb
ben geen diphteriegeval in eigen
gezin of naaste omgeving gekend.
In 1939 telde onze stad 3 gevallen,
in 1944: 421. Wat zijn we bang ge
weest voor roodvonk, al hingen we
vaak valsche briefjes aan de deur
om de groene politie buiten te hou
den. In 1944 waren er 186 gevallen
tegen 68 in 1939. Typhus geruchten
hebben vaak de ronde gedaan tij
dens de bezetting. Men schilderde
zwaktVe Ongemerkt vërbr^t een Middeleeuwse!* tooneeien van lijk-
opstapeling en doode steden. Het
gevaar was inderdaad groot, het is
nog dreigend, maar 4 gevallen in
1944 is allerminst onrustbarend. Al
zijn er dan tot nu toe in 1945 10
gevallen voorgekomen, terwijl za
in 1939 in het land sporadisch
voorkwamen, dan behoeft dat toch
niet ai te zeer te verontrusten.
Twee ziekten waren wel epide
misch van omvang: de beruchte
scabies of schurft en het honger
oedeem. Door de Engelsche ..ba
thing girls" is het eerste probleem
krachtig aangepakt. Een tiende
deel van de bevolking n.l. 6000 men
schen, was ermee besmet, Inten
sieve behandeling van 4300 men
schen heeft het aantal gevallen tot
een onbeteekenend restant terug
gebracht.
Het hongeroedeem tastte 45000
menschen aan. Eigenlijk is het ver
keerd om alleen van oedeem te pra
ten. Velen immers vermagerden
zonder de gezwellen, die het oedeem
kenmerken. Dat verschijnsel noemt
men honger cachexie. Spoedig na
den eersten levensmiddelenaanvoer
kwam er verrassende verbetering in
den toestand van de patiënten en
het aantal gevallen is nu met meer
noemenswaard. In feite is er nog
slechts 1 bekend.
Onnoemelijk veel dankt de be-
volking van Schiedam aan net
Noodcomité en het Inter Kerkelijk
Bureau. De voedselverstrekking en
de kinderuitzendingen, daardoor
verzorgd, zijn het behoud van het
jonge leven geweest. Hun werk
zaamheden verdienen onze aparte
aandacht. Velen zal het zijn opge
vallen. dat wij het aantal T.B.C.
gevallen en dat der Venerische
ziekten niet noemden. Dit is een
speciaal terrein waarop Dr. van
Haatten, de vrouwelijke schoolarts
van de gemeente Schiedam, van
wie wij bovenstaande gegevens kre
gen, zich liever niet begaf.
De omruiling' van oude bank
biljetten voor nieuwe vindt plaats
volgens onderstaand schema aan het
Bureau Broersvest 95:
Woensdag 19 September de letters
A, B, C en D; Donderdag 30 Sept.
de letters E, F, G, H, I en J; Vrijdag
21 Sept. de letters K en L. Zaterdag
32 Sept. de letters M, N. O, P, Q. en
R- Maandag 24 Sept. de letters S en
T Dinsdag 25 Sept. de letters U,
V, W, X, Y en Z.
Het kantoor is geopend alle dagen
van 8.30-12 uur en van 2-5.30 uur.
ook des Zaterdags.
Mede te brengen de nieuwe stam-
kaart van het Hoofd of het PIv.
Hoofd. De inlegvellen van alle ge
zinsleden en de b r and-stof f enk a ar t
5C'9 benevens de otn te wisselen oude
bankbiljetten. Zie voor verdere bq-
zoderheden het reeds verschenen
persbericht.
In een te Amsterdam gehouden
rede heeft min. Drees meegedeeld
dat er naar zal worden gestreefd
dat het nieuw te kiezen parlement
zijn oordeel over de invoering van
een allen omvattende volksYei-
zekering zoo spoedig mogelyk k_
uitspreken. Spr. achtte voorts, zo* -
dra de werkzaamheden aan a
wederopbouw van ons vaderlana
dit toelaten, invoering van een
5-daagsche werkweek wenschelijK
en uitvoerbaar.
G G. EN G.D. IN ONZE STAD
Fr is voor Schiedam een belang
rijke dienst oP komst. Na meer dan
tien jaar wikken en wegen heelt
het gemeentebestuur besloten den.
raad te verzoeken te willen toe
stemmen in de oprichting van een
Gemeentelijken Geneeskundigen en
Gezondheidsdienst. Er zijn reeds
gegadigden opgeroepen en het is to
hopen, dal dit broodnoodige cen
trale lichaam spoedig de belangen
van Schiedams ph.vsieken welstand
zal kunnen behartigen.
