DE TWEEDE KAMER BIJEEN Menschen, boeken en vuur Een goed begin: eensgezindheid over de constitutie De Prinsesjes op school Nijmegen herstelt zich WEERBERICHT KABINET"-SOEKARNO GEVORMD Soekorno's kabinet afgetreden EEN Mededeeling uit Haag- sche regeeringskringen HYGIËNE IN DE KAMPEN HET AANTAL JODEN Fokker „voIks"vliegtuig Die rare wereld <Van onzen parlementairen redact.) Den Haag 25 Sept. 1945. DE Tweede Kamer is uit haar langen slaap ontwaakt. De oude zaal met haar groene bank jes en dito lessenaars, haar zilve ren inktkokers, haar plechtige, lange gordijnen, haar sierlijk ver gulde wandlampen en haar statige voorzittersbureau, vijf jaar lang gesloten als de glazen kist waar de kabouters Doornroosje in depo neerden, weemoedige herinnerin gen opwekkend aan de oude be kenden. die er door het schielijk geopend en even schielijk gesloten luik van de diplomatentribune af en toe een blik in mochten wer pen, die hooge balzaal, waar de fijne deftige geur van oude gebou wen in hangt, is tot nieuw leven opgewekt. Buiten het gebouw is er wemig van te merken, dat er binnen iets bijzonders gebeurt. Er staan een paar fotografen, die af en toe een bekend kamerlid pogen te .snap pen. maar van een file menschen voor de publieke tribune of van eenige drukte op het Binnenhof, zooals vroeger bij groote parlemen taire gebeurtenissen gebruikelijk was, is geen sprake. Binnen heb ben echter de hartelijkste begroe tingen plaats. Van alie kanten en met allerlei middelen van vervoer zijn de leden komen opdagen. De boden en de ambtenaren der grif fie hebben de handen vol om de heeren te verwelkomen en de oude. goede relaties weer aan te knoo- pen. In de wandelgangen om de zittingszaal heerscht weer hetzelfde beweeglijke leven van vroeger. De verschillende lokaliteiten zijn weer in hun ouden staat hersteld. De leelijke beschotten, die de koffie kamer en de groote wachtkamer boven in kantoorlokaaltjes ver deelden, zijn verdwenen. Het post kantoor is weer in gebruik. Het 5s heelemaal de oude kamer weer Het zijn ook de oude menschen. De voorzitter, de heer van Schaik neemt weer met dezelfde plecht statigheid van vroeger zijn plaats in. geëscorteerd door twee van de drie griffiers en door den ouden .chef-bode met zijn plechtig lint. Het is weer dezelfde roezemoezige vergadering, waar iedereen zijn eigen plaats weer innam. Naast en achter Ds. Zandt ligt echter een groote. leege plek waar meman? meer naar kijkt, waar de N.S.B.- ers vroeger zaten, de schurken, die van die plaatsen af al druk bezig waren ons land te verraden. Oo één punt allëen Is het aspect van de vergadering veranderd: er zit maar één vrouw meer in. me vrouw de Vries-Bruins. de robuste. ietwat norsche sociaal-democrati sche strijdster voor de volksge zondheid. die toch geen gelegen heid onbenut laat om haar goede hart te toonen. Zii alleen bleef over van het geslacht, dat de fleu rige noot aan de kamer gaf. En dan is er nog een nieuwtje: de tafel voor de regeering is uit gebreid. Aan beide kanten is er een stuk aangezet, zqodat ze niet meer een langwerpig geval vorm* maar de gedaante van een U heef' eekreeen. Zi.i is aangepast aan het nieuwe kabinet met zijn zes tien portefeuille" zii hcinnert aai het oude Unie-speldje Het blijkt noodig Want al? mei de heel? regeering hier bii elkaar ziet. is er zelfs aan deze uitgedijde tafel nauwelijks plaat? genoeg. De heele regeering is inderdaad hier. op minister Logemann na. die in Australië vertoeft. Een tikje onwennig zijn de meecte heeren De enkele oude parlementariërs onder hen. de heeren Vos en Dreee b.v.. bewegen zich vlot tus?cher bet gekrioel van de kamer. De an- dpren staan biieen on een kluiti? arhte' de ministerstafel. Doch al" eenmaal de minMev-oresidpnt heeft gesproken, als de Kamer du in haar geheel formeel heeft ken- nic gemaakt met de nieuwe r«see- rine. komen de „handjes" los. Te"- wül de voorzitter op de van oud? gebruikelijke wijze allerlei inge komen missieven aankondigt c met kleinp hame-tikie* voor ken nisgeving doorhaalt, paradeeren de leden langs de ministers kortom heelemaal weer het oude beeld De leden zelf zün ook weim" veranderd: een enketo i« zichtbaa ouder geworden. Duymaer va? Twist natuurliik weer onde- be' gestoelte van den president staan de maff er iets magerder nitziei maa- over het geh°el kon dit eei zitting zijp van den ltden Mei 194h Doornroosje is niet ouder gewor den 7ii i? ontwaakt, net zonale ïnslieo. onder den hoezen blik Vwpdn fee die vijf iaar lam om land behekste en ons constitutio neel leven deed verstijven ZAL dat constitutioneele leven net zoo ontwaken? Zoowel de voorzitter als de mi nister-president hebben daar in een rede. die staande door de ver gadering werd aangehoord en met applaus beantwoord, over gespro ken Zii hebben ee'st degenen her dacht, die in den tijd der bezetting de Kamer en het vaderland ont vielen; de vele jonge mannen, die, zooals de heer van Schaik het uit drukte „het geestelijk verzet, door de Bisschoppen en de kanselrede naars van alle kerken gepredikt" in de daad omzetten. Aan hen, verklaarde de minister-president, danken wij, dat wij thans nog zijn wat wij zijn. Op hun schouders staande moeten wij het werk van den geestelijken en den economi- schen wederopbouw ter "hand nemen. En als een der belangrijkste symptomen van dien geestelijken wederopbouw noemden zij beiden deze gebeurtenis: deze eerste ont moeting tusschen regeering en volksvertegenwoordiging, dezen eersten, grooten stap naar het her stel van het constitutioneele leven in ons vaderland. Kamer en regee ring stelden den terugkeer naar normale verhoudingen op den hoogsten prijs „Uw aanwezigheid. Excellenties, moge een symbool zijn van Uw eerbied voor onze constitutie. De kamer waardeert het dat ge Uw krachten hebt willen geven aan den wederop bouw van het vaderland, zij ver trouwt echter bovenal, dat ge het al te lang onderdrukte parlemen taire systeem weer in eere zult herstellen." Zoo ongeveer sprak de kamer president, en in dienzelfden geest verzekerde minister Schermerhorn. dat hij niet zou nalaten alles te doen wat in zijn vermogen lag om het constitutioneele apparaat zoo spoedig en zoo volledig mogelijk op gang te krijgen. Regeering en kamer zijn het dus roerend met elkaar eens. Dat be- teekent. dat zij nu kunnen begin nen het met elkaar oneens te wor den. De grondvoorwaarden voor een vruchtbare parlementaire dis cussie zijn aanwezig: de eensge zindheid over het laatste doel. over den diepsten grondslag van het regeeringsbeleid. Regeering en kamer willen in wezen hetzelfde: de grondwet in eere hersteld. Nu kan het debat over de wijz; waarop zulks behoort te geschie den, beginnen. AANSTONDS heeft de kamer de voorbereiding voor dat debat aangevangen. Nadat zij het af- scheids-schrijven van den griffier, den heer Kesper, had aangehoord en nadat drie nieuwe leden de voorgeschreven eeden hadden af gelegd, trok zij de afdeelingen, waarin de voorzitter tot rappor teurs voor het wetsontwerp over het noodparlement benoemde de heeren Deckers, Schouten, Joekes. Tilaruus en van der Goes van Na- ters, het senioren-convent dus. Meteen vingen de afdeelingen hun arbeid aan "met de bespreking van het genoemde wetsvoorstel, het eenige dat deze kamer te behande len krijgt. De algemeene opinie in de wan delgangen luidt, dat het noodpar lement er wel komt. alle verzet, vooral van A.R. zijde, ten spijt. Het wordt echter zeer wel moge lijk geacht, dat de kamer zich de gelegenheid niet zal laten ontne men om aan de hand van dit voo-- stel een debat in grooten stijl met de regeering te ontketenen over vele zaken, die èn haar èn hetNe- derlandsche volk èn de regeering zelf op het hart liggen. De schrif telijke stukken zullen uitwijzen of deze verwachting gegrond is en waarschijnlijk wijzen zij het spoe dig uit. Want 9e voorzitter hoopt de kamer op 9 October reeds bij een te kunnen roepen voor de openbare behandeling van het wetsontwerp op het noodparle ment. Dan wacht ons het laatste optreden in grooten stijl van deze oude en weer jong geworden samer. Sedert een paar dagen zijn de twee Bilthovensche villa's, waar Kees Boeke's „Werkplaats" tijde lijk is ondergebracht, omdat het gebouw zelf door militairen in gebruik is genomen, weer met leerlingen bevolkt. Het nieuwe schooljaar is begonnen. Bij de nieuwe kinderen zijn twee blonde meisjes, het eene heet Trix, het andere Irene. Het zijn prinsesjes, maar het zijn zeer moderne prinsesjes en daarom wordt er geen drukte over gemaakt. Onop vallend zijn ze in de schoolge meenschap opgenomen en dood gewoon trekken ze op met haar vriendinnetjes en de leerkrach ten. Zij leeren en spelen en als het haar beurt is, gaan ze rond met stoffer of bezem, want de kinderen houden zelf de lokalen schoon, verzorgen de planten en bloemen, en repareeren indien er iets stuk is. Het zijn allerliefste kinderen, die zich snel aan hun nieuwe om geving hebben aangepast, zegt ir. Boeke, de leider van deze school. De belangstelling voor de „Werkplaats" is zeer groot, er zijn thans 220 leerlingen, het dubbele aantal van voor den oorlog. MGR. DR. J. MANGERS IN HET LAND Naar wij vernemen is mgr. dr. J. Mangers, apostolisch vicaris van Oslo, in het land. Hij vertoeft mo menteel in het St. Olav-huis, Park laan 35 te Bussum, alwaar de Noorsche missie-congregatie van St. Franciscus Xaverius is gevestigd. Eindelijk is er dan weer met de komst van Z. Exc. na de jaren van spanning contact met de Noor sche missie. DE GELD ZUIVERING De Ned. Bank deelt mede, dat belanghebbenden er op attent wor den gemaakt, dat loonopgaven niet rechtstreeks moeten worden ingediend bij de Ned Bank; zij moeten deze opgaven doen bij hun bank, bankier, com- missionnair of spaarbank, die een verzamelopgaaf aan de Ned. Bank dient te doen zonder doorzending van loonlijsten e.d. Medegedeeld door Siet K.N.M.I te De Bilt. Verwachting tot Donderdag: Een depressie beweegt zich over de Noordzee in de richting van ons 'land. Zij zal toenemende bewol king, eenigen regen en weer wat aanwakkerenden wind brengen? Waarnemingen te Rotterdam van hedenmorgen 11.30 uur: Barometerstand: 764.8 m.m. Windrichting: Noord: kracht 2. Temperatuur: 13.0 Celsius. Weersgesteldheid: Zwaar bewolkt Maximum-temperatuur (voorge komen tusschen 8 uur gisteren en 8 uur hedenmorgen; 13.6 Celsius; -ninimum: 10.0 C. In de aula is hei een grooi gezoem van stemmen als in een klas vlak voor de va- caniie. Tot de sioei van hoog leeraren naar voren schrijd! en de stilte valt, de altijd eenigszins gespannen stilte bij een promotie. Een priester uit het aarisdiocees, drs. H. M. M. Forimann, zal een proef schrift verdedigen „Aandach tig bidden", een psycholo gische studie over de gebeds- conceniratie. De promotor, prof. Rutten, is vol lof. Zulk een dissertatie, meent hij, is de beste bestrijding van het defaitisme Defaitisme in het Nijmegen van thans? We hebben overal het oor te luisteren gelegd en er geen spoor van gevonden. Maar het zou er kunnen zijn. Het docentencorps tot bijna» de helft geslonken. Zes hoogleeraren alles kwijt aan boeken en aan- teekeningen. Van de vfer gebou wen. twee geheel weg. een der de grootendeels. Van de bibliotheek staat alleen het magazijn nog; de groote leeszaal ging verloren met de belamrijke standaardwerken, die daar geraadpleegd werden, alsmede de werkkamers met de voorloopig onver vangbare catalogi. Een aantal insti tuten brandde tof den grond toe af. Het kunsthistorische verloor alle re producties en lantarenplaatjes, het instituut voor middeleeuwsche ge schiedenis de afbeeldingen in veel voud. die bü de oorkondeleer dienst doen, het psychologisch laboratorium, alle instrumenten en testmateriaal en verder weer boeken, boeken, boeken, die een prooi werden vair het vuur. Defaitisme? Het zou er kunnen zijn. Maar in het gastvrij huis, waar wij den avond doorbrengen, hooren wij voorlezen uit den profeet Haba- ktik: „Wie moedeloos is, in hem heeft mijn ziel geen behagen". HET NIEUWE ACADEMI SCHE JAAR. Nijmegen, dat in het verzet vooraan stond (Leiden vormt een geval on zich) was het eerste bevrijd om on- Het is niet duidelijk, of de rol. welke Soekarno, de Indische natio nalisten-leider, speelt wel zulk een effectieve beteekenis heeft, als hij zelf en zijn aanhangers het doen voorkomen. Toen Soekarno, zijn machtsaan vaarding wilde proclameeren, doch door de Japanners gewaarschuwd werd hiervan af te zien, heeft hij een „kabinet" gevormd, bestaande uit 17 mihisters en heeft zich geves tigd in-het statige oude gebouw met witte pilaren te Batavia, waarin vroeger het departement van fi nanciën was gevestigd. Japansche en Javaansche nationalistische wachten staan buiten het gebouw. Soekarno beweert, dat de nationa listen 95 procent vertegenwoordigen der bevolking van 70 millioen zielen in Oost-Indië. Zijn standpunt is dat een volledige breuk met Neder land wordt gewenscht, doch dat het den Nederlanders vrij zou staan, zij aan zij met de Indone siërs te léven. Hij verklaarde voorts, dat in de eerste tijden van zijn voorgesteld regime geen andere partijen kunnen bestaan in den ge- bruikelijken zin des woords. Toen hem werd gevraagd, wat hij zich voorstelt te doen met de bui- tenlandsche investeeringen. bijzon derlijk met de bestaande Nederland- sche investeeringen. antwoordde Soekarno: „Wij stellen ons een staatscontrole voor op de economi sche hulpbronnen". Intusschen vernemen wij uit Haagsche regeeringskringen, dat De Kempeitai, aldus meldt A.N.P.-Anela uit Batavia, heeft Soekarno en Mohammed Haila huisarrest opgelegd. Volgens het clandestiene blad ..Berita Indo nesia" (De slem van Indonesië) zou Soekarno's kabinet zijn afge treden. Op een door den provinciaal mi litair commissaris in. Zuidholland reorganiseerden persdag, deelde de kapitein van het M.G., dr. De Voogd mede, dat er op het oogen- blik ongeveer 120 interneerings- kampen voor politieke gevangenen in Nederland zijn, waarvan 28 in Zuidholland. Dank zij getroffen maatregelen zijn de hygiënische toestanden in die kampen aanmer kelijk verbeterd. De Rijks Genees kundige Dienst krijgt de medische verzorging dier kampen onder zich. Per provincie zal een medisch in specteur voor -de kampen worden aangewezen, die geen vol ambte naar is, maar midden in het medi sche leven staat. Maandelijks zal hij de kampen in zijn provincie inspecteeren. Aan het hoofd van het kamp wordt voorts een medicus toege voegd, die een al dan niet gedeti neerden arts onder zich heeft en verder door al dan niet gedetineer de verpleegsters en helpsters zal worden terzijde gestaan. Voor de kampen zullen medica menten uit het Rijksmagazijn wor den beschikbaar gesteld. thans het volgende kan worden vastgesteld, wat de positie der Ne derlanders in Australië betreft: Het restant van onze koopvaardij vloot in het Verre Oosten heeft zich teruggetrokken op Australië, teneinde vandaar deel te nemen aan de geallieerde oorlogsinspan ning. Het moreel der Indonesische schepelingen, afgesneden van hun natuurlijke levensmilieu en ge plaatst in de hun vreemde samen leving der Australische havenste den. werd op een zware proef ge steld. terwijl de ..white Australia policy" een verder verblijf in Australië onmogelijk maakte. Deze moeilijkheden zijn nog vergroot door zekere onverantwoordelijke elemen ten, die in stede van het inheemsch personeel op den werkelijken stand van zaken voor te bereiden, hun propagandistische kracht hebben gezocht in het opwekken van aan trekkelijke, doch onvervulbare voor spiegelingen. Niettemin is de Ned. koopvatwdij erin geslaagd, volledig aan onze bondgenootschappelijke verplichtingen te voldoen. Op liet centraal registratie-bureau voor joden te Amsterdam zijn op het oagenblik ongeveer 25,000 Ned. joden geregistreerd waarvan 2500 in het buitenland De gegevens van naar schatting 8000 personen worden nog ingewacht. Volgens de jongste gege vens zijn via Westerbork 105,000 en via Vught 2000 joden den weg der vernietiging gegaan. Het aantal Ned. joden bedroeg in 194o naar schatting 140.000, het aantal joden in ons land is dus tot pl.m. 20 pet. van het voor oorlogsche aantal gedaald. Terugge keerd van deportatie zijn tot nu toe ongeveer 5000 joden. Hoewel er m de toekomst geen groote aantallen 3° meer worden terugverwacht, schat men dat zich in de Russisch* zone nog orjèvetr duizend Ned. joden bevm- den. Uit de registratie blijk Ld at de meeste joden waren <mdeig<^oken"J Brabant, Limburg (vooral kinderen) en Friesland. De Nederlandsche Fokker-vlieg- tuigenfabriek te Amsterdam be steedt op het oogenblik bijzondere aandacht aan een klein type privé- vliegtuig. De technische staf is doende met de voorbereiding van den bouw van een universeel bruik baar vliegtuigje, - waarvan de lei ding der fabriek den bouw m be trekkelijk groote serie binnen af zien baren tijd hoopt aan te vangen. Bij het ontwerp van dit vliegtuig wordt gedacht aan een veelzijdig bruikbaar vliegtuigje, dat zoowei door prijs als eigenschappen aan trekkelijk zal zijn voor een grooten kring van gebruikers. Vooropgezet is het doel. een vliegtuig te bouwen met dusdanige vliegeigenschappen, dat de gevaren, die aan het bezigen van de vooroorlogsche, toen mo derne. kleine vliegtuigen onver mijdelijk verbonden waren, voor het overgroote deel worden uitge schakeld en dat ook door een middelmatiger» vlieger zal kunnen worden bestuurd. der de moeilijkste omstandigheden vlak achter het vastgel'oopen front het universitaire leven te hervatten. Nu na een jaar, heeft het alweer veel vap zijn vorm herwonnen. Een ietwat melancholieke optocht trekt door de St. Annastraat: de 3 aars, die momenteel ontgroend n?i1men'-!eZij z^n talrijker dan ooit; V. ingeschrevenen hebben zien gemeld, wat tweemaal zooveel is als normaal. Voor een 400 stu denten moest kwartier worden ge maakt in. een over-bezette en zwaar gehavende stad. Met een herhaald beroep op de burgerij is het gelukt, al is de huis vesting vaak primitief en zal het probleem van de verwarming veel hoofdbrekens kosten Een gemeen schappelijke studie-gelegenheid zal voor menigeen de oplossing zijn, zoo als nu reeds een gemeenschappelijke tafel voor het middageten uit de centrale keuken. Freiburg in Zwit- seriand, waar dé katholieke univer siteit de Nijmeegsche patroneert, stuurde kaas en nog andere goede gaven zouden volgen. De Ymca legde beslag op de sociëteit en het pand St Annastraat 22 biedt' nu een toe vluchtsoord. Na al hetgeen er gebeurd is. wijzen de teekenen op grooter levensernst bij de academische jeugd en op een drang om af te studeeren. Het corps heeft een evolutie doorgemaakt, het is „opengebroken" en omvat door een verplicht lidmaatschap alle studen ten. De groentijd is verzacht en wat de godsdienstig-zedelijke idealen be treft kan men zeggen, dat de grond beginselen van de Katholieke Actie zijn doorgevoerd in de studenten wereld. Treinstudenten komen weinig meer voor, waardoor het onderling con tact algemeener is. Maar er ont breekt een schakel De ouderen heb ben de bewogen 'jaren van de be zetting meegemaakt en zeer gering is het aantal dat een normaal studen tenleven uit eigen ervaring kent. ±>r is dus een hiaat en men spreekt van een traditie-probleem. De hervatting van de colleges is allereerst voor de getroffen hoog leeraren een netelige opgaaf. Hoe moeten zij zonder boeken en mate riaal hun studenten aan het werk zetten? Intusschen is^aan de biblio theek $en aantal noodvoorzieningen getroffen en het gespaarde deel is voorloopig weer bruikbaar gemaakt. De bibliothecaris, dr. K. Smits. prqst de sympathieke en werkdadige bu P van- tal van particulieren. Ook uit het buitenland komen blijken van meeleven. Tijdens ons verblijf UI Nijmegen was er een delegatie hoog leeraren en studenten uit Leuven. Gfbot is de behoefte aan algemeene oriënteeringswerken. aan encyclope dieën, e.d Thieme-Becker's Künst- ler Lexikon b.v. behoort tot de drin gende desiderata. Wie nu ziet, wat er alweer op poo- ten is gezet, zou een te gunstiger) in druk kunnen krijgen van het herstel, waarvoor katholiek Nederland onbe krompen zal moeten offeren, ook gel delijk Daarop zal een verlevendigde propaganda gericht zijn. De slagen vielen aan het eind van de Deriode van 25 jaar, wanneer wettelijk lot uitbreiding moest worden overgegaan. Intusschen is het uitzien naar nog andere vormen van snelle en af doende hulp. De universiteit van Nijmegen werd het zwaarst getroffen van het heele land en de verwachting is. dat daarmee rekening 7»al worden gehouden als er officieele steun komt Dat in dit verband de gedach ten ook over de grenzen in een be paalde richting g»aan. behoeft geen betoog. geluk bij een ongeluk. In een gespaard hoekj'e van het oudste deel der stad, bevindt zich het laboratorium waar het nieuwe Nijmegen wordt gemaakt. Daiar wérkt ir. A. Siebers als directeur van don Stedebouwkundigen Dienst met. zijn helpers aan de herziening van het uitbreidingsplan het sche ma voor den herbo'uw van tie bin nenstad. In de stadsontwikkeling hpngt het een met het ander samen. Twintig jaar geleden was er al een ramp van Nijmegen", zoo noemden de jongeren van toen de jammerlijk gemiste kansen. Wat er voor de universiteit is gebouwd heeft geen bëvrediging gewekt. Nu kan opnieuw worden begonnen en bestaat de ge legenheid de voornaamste gebouwen op een geschikt terrein tot een ar chitectonisch en stedebouwkundig schoon en verantwoord geheel te groepeeren. Reeds wordt belangrijke Briënteerende arbeid verricht Door een wonderlijke speling van de ge schiedenis zal naar het zich laat aanzien de eene ramp de andere goedmaken. Ergens aan de Wèalkade is een steen in een muur gemetseldzoo hoog kwam het water van de rivier in 1861. Nimmer kan door een steen worden aangegeven hoe hoog de nood steeg in het Nijmegen van het opr- logseinde. In de straten, waar den heelen dag het motorverkeer raast van de geallieerde legers en .achter de patrijspoorten in de vermelde vensters wordt het gemeenschappe lijk lot met opgewektheid gedragen. De universiteit werkt mot vast beradenheid en vertrouwen, het oog op de toekomst gericht. Eenmaal zal tóch weer een steen van dit geloof en deze energie getuigen: de eerste steen van de nieuwe universiteits gebouwen Edda Cia.no. de echtgenoote van den fascistischen minister van bui- tenlandsche zaken, bevindt zich in „beschermingsarrest op de Lipan- eilanden in de Middellandsche Zee. Zii brengt naar de Daily Expres" meldt, haar tijd door met lezen, peinzen en het rooken van 100 cigaretten per dag. Het is anders maar raar verdeeld in deze rare wereld. Edda Ciano, geboren Mussolini, rookt 100 ciga retten per dag en Beb Jansen, ge boren Pieterse, krijgt niets.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1945 | | pagina 2