ZONDER ACCOORD UITEEN
OP ST. FRANCISCUS' FEESTDAG
In Londen lijkt de oorlog voorbij
Eerste echec op den
vredesweg
Londen mislukt
NED. SCHEPEN IN
DUITSCHLAND
GEZONKEN
Bergingsploeg is
vertrokken
Hulde aan het Ned.
Episcopaat
Generaal Patton van zijn
taak ontheven
Van het onbekende eiland - III
Achter den overvloed schuilt strenge zelf-discipline
WEERBERICHT
Londen, 2 October. (R.O.). De
raad van ministers van builen-
landsche zaken is hedenavond ge
ëindigd zonder tot een overeen
komst te zijn gekomen.
Hel communiqué, na afloop uit
gegeven, zegt slechts:
„De raad van ministers van bui-
tenlandsche zaken is heden twee
maal bijeen gekomen. Molotof
presideerde des morgens, Wang
des middags. In zijn tweede bij
eenkomst besloot de raad zijn hui
dige zitting te beëindigen."
Op dit oogenblik zijn twee oor
zaken voor het afbreken van de
conferentie te onderkennen:
Ten eerste de principieele te
genstelling in politieke opvattin
gen tusschen de Sovjet-Unie en de
Westersche geallieerden in de
kwesties betreffende Oost-Europa.
Deze kwesties zijn echter nimmer
ten volle besproken en vormen
niet de oorzaak van het afbreken
van de conferentie.
Ten tweede de vastberaden be
doeling van de Sovjet-delegatie
om het aantal mogendheden, dat
zou deelnemen aan de bespreking
over de vredesverdragen met de
voormalige satellieten van Duitsch-
land. te beperken. Dit leidde tot
een conflict omtrent de te volgen
procedure, welk conflict de on
middellijke oorzaak werd van de
mislukking der besprekingen.
Inmiddels drukt de Amerikaan-
sche pers haar ongenoegen uit over
de persoonlijke botsingen welke
ter conferentie te Londen zouden
zijn voorgevallen. Het blad „P.M.'"
beweert, dat, op een van de zit
tingen, Molotof er door Bevin van
beschuldigd werd Hitleriaansche
methodes toe te passen. Op deze
beschuldiging rees Molotof direct
overeind uit zijn stoel, ging naar
de deur en verklaarde, de confe
rentie te zullen verlaten, indien
Bevin niet onmiddellijk zijn be
schuldiging introk. Bevin bood
daarop zijn excuses aan. doch de
wrok tengevolge van dit incident
•bleef nasmeulen gedurende het
verdere verloop der zitting van
dien dag.
Het officieele communi.ctué
waarmede de eerste zitting van
den raad van ministers van bui-
tenlandsche zaken van de vijf groo-
te mogendheden, welke sinds 11
September te Londen vergaderde,
is besloten, is wel het armetierig
ste, dat we ooit aanschouwd heb
ben. Het getuigt op zoo'n bedroe
vende wijze van de volslagen
machteloosheid der confereerende
ministers om op eenig punt tot
overeenstemming te komen, dat
de geheele wereld zich heden wel
moet afvragen, welke de toekomst
van Europa moet zijn, als in geen
enkel der vele en zoo nijpende
kwesties een principieele of ten
minste een practische overeen
komst kon worden bereikt. Onaer
dergelijke omstandigheden kan
slechts één woord gelden: volko
men mislukking.
De Amerikaansche staatssecre
taris J. F. Byrnes poogt wel de
mislukking met den „mantel der
liefde" te omhullen, maar zijn be
toog, dat ongetwijfeld enkele op
timistischer uitzichten opent, laat
toch de kern van de zaak onaan
getast: dat het den vijf ministers
der groote, verantwoordelijke sta
ten, die te San Francisco voor
zichzelf het recht hebben opge-
eischt: om exclusief de leiding der
wereldpolitiek op zich te nemen
niet is gelukt ook maar in een
kwestie tot overeenstemming te
komen. In plaats, dat de eenheid
van Europa, laat staan die van de
wereld, ook mssr eeni§erni3te
wordt bevorderd, dreigt meer en
meer het gevaar, dat het ijzeren
scherm, hetwelk Rusland dwars
door Europa neergelaten heeft,
Europa in twee gebieden zal uit-
eenscheuren, welke op den duur
niet onverschillig tegenover elkaar
kunnen blijven staan, doch tegen
stellingen zullen vormen, welke
ons geheele werelddeel in voort
durende onrust zullen houden.
Reeds wordt gesuggereerd een
poging te doen om uit de impasse
te geraken door het bijeenroepen
van een conferentie der groote drie
Trumann, Attlee en Stalin. In oor
logstijd bleken deze bijeenkomsten
steeds een succes, maar men aar
zelt nu reeds een slagen in vredes
tijd te voorspellen In den oorlog
ging het om een strijd op leven en
dood; men was, wilde men niet ten
J. F. Byrnes, de Amerikaansche
staatssecretaris.
onder gaan, tot samenwerking ge
dwongen. Na de zegepraal over
den gemeenschappelijken vijand,
schijnt ten minste bij één der par
tijen, slechts één begeerte te be
staan: zijn positie in Oost-Europa
zoodanig te verstevigen, dat zij
binnenkort naar de absolute heer
schappij over geheel Europa kan
grijpen.
Een Engelsch blad spreekt heden
morgen van verlies van vertrouwen
in de Russische politieke eerlijk
heid. In den oorlog was in Enge
land een buitengewone goodwill
jegens Rusland gegroeid. Nu is het
vertrouwen in Rusland en in Rus-
lands vriendschap in verontwaardi
ging gekeerd. Alleen de „Times
toont nog, zij het met reserve, ver
trouwen in een exclusieve bespre
king van de big three, maar overi
gens spreekt uit de Engelsche pers
de bittere klacht, dat deze eeuw
die de eeuw der kleine landen had
moeten en kunnen zijn, de eeuw
wordt van nationalisme, wantrou
wen, afgunst, vrees, bewapening,
machtspolitiek en oorlog.
De eenige, hoopvoller gedachte
bij deze sombere ontwikkeling is.
dat Rusland, Engeland en Amerika
het vroeg of laat toch met elkaar
eens moeten worden. Oorlog im
mers is binnen afzienbare tijden
buitengesloten. Maar het is bedroe
vend genoeg, dat de periode, waar
in men elkaar aan de conferentie-
tafel bestrijdt, juist daardoor al
onbenut moest worden gelaten om
aan het thans eenig noodzakelijke:
een -poedig herstel van de wel
vaart te werken. Of wenscht Rus
land juist onrust en bestendiging
der ellende om aldus te sneller de
wereldrevolutie te ontketenen?
Naar wij vernemen, heeft de
Scheepvaart Mij. Zuid-Holland in
overleg en samenwerking met de
Nederlandsche Rijnvaart Missie een
bergingsploeg naar Duitsohland ge
zonden om de op den Rijn en in
de West-Duitsohe kanalen gezon
ken Ned. vaartuigen te lichten. De
bergingsploeg bestaat uit 2 sleep-
booten met bergingspompen, een
pompboot, alsmede een werktuig-
boot met losse pompen en duiker
installaties. Deze boot zal tevens
dienst doen als verblijf voor het
bergingspersoneel. Bovendien is er
ook nog een laschboot bij. Een
speciaal bergingsvaartuig met een
pompcapaciteit van 1000 M3 per
uur wordt over enkele weken er
hog aan toegevoegd.
Het Belgische blad ,,De Nieuwe
Standaard", roemt de houding der
Ned. bisschoppen tijdens de Duitsche
bezetting .,Elke herderlijke brief",
zoo schrijft het blad, .,was telkens
weer een sensatie en een staaltje van
onverschrokkenheid, en zoowel ge-
loovige als ongeloovige werd gesterkt
in zijn verzet tegen den wreeden be
zetter. omdat hij op dat oogenblik
voelde, dat er een geestelijke macht
in Nederland werkzaam was, die
ongebroken was en bleef, en die
nooit overweldigd zou worden".
Frankfort, 2 October (R.O.) Naar
officieel is medegedeeld, is gene
raal Patton van het commando van
het derde leger ontheven. Hij zal
het commando overnemen van het
vijftiende leger, dat nog slechts op
papier bestaat. Luit.-generaal Trus-
cott, de commandant van het vijf
tiende leger, zal Patton opvolgen
als bevelhebber van het derde le
ger in het Oostelijke gedeelte van
de Amerikaansche bezettingszone.
Eenige dagen geleden was gene
raal Patton door generaal Eisen
hower naar Frankfort ontboden,
teneinde zich te verantwoorden in
zake de tegen hem ingebrachte
beschuldigingen betreffende een te
traag verloop van de uitroeiing
van bet naziïsme in Beieren.
In tijden van vernieuwing her-
deruken wij den Heilige van
morgen op bijzondere wijze.
Hij is door Assisië's velden gegaan,
Franciscus, de lachende ziel,
Toen de Moederkerk dreigde ten onder te gaan
Toen de wereld in jammer verviel.
Hij is door Assisië's velden gegaan,
Als een vlam van liefde en vuur
En duizenden hebben zijn roep verstaan
„Dit is het verlossende uur!"
Want wat heeft Franciscus anders gedaan
Dan gezongen, een heel nieuw, oud lied
„Gij menschen, ziet toch elkander aan!"
„Herkent ge Uw broeder niet?"
Zoo heeft hij de maah-t van de gouddorst bespot,
Want de liefde is immers zoo schoon!
En wie kan betalen de liefde van God
Of den hemel, ons eindelijke woon?
Zoo heeft hij geleerd: „O, dat eerste gebod,
Ja, dat maakt de wéreld van goud.
„Als ge alles, wat deelt in Uw menschelijk lot
„Als Uw zelf, als Uw broeder beschouwt.
„En ziet in Uw broeder het toonbeeld van God,
„Broeder Werkman en Broeder Soldaat
„Dan is immers de macht van de Mammon kapot!
„Van den oorlog, de zorg en den haat!"
Hij is door Assisië's velden gegaan,
Als een wonder!, zoo blij als een kind,
En alsof langs den hemel een klok ging slaan
In den Noord-, West- en Oostenwind,
Zoo zagen de menschen elkander aan
En hebben: „Mijn broeder!" gezegd
En zij durfden hun zwaarden in stukken slaan
Daar geen man met zijn broeder vecht
En mochten nu wij ook diien roep verstaan.
Die de menschen als broeders begroet
En zoo aan 't herstel, aan den opbouw gaan
Dan, dan werd de wereld wel goed!
ANNIE KOLB.
October 1945.
(Van onzen parlementairen redacteur)
Verwachting medegedeeld door
het K.N.M.I. te De Bilt, tot Don
derdagavond:
Zwakke wind, zwaar tot kalf be
wolkt met plaatselijk ochtendmist,
overwegend droog, zelfde tempe
ratuur.
Waarnemingen te Rotterdam van
11.30 hedenmorgen:
Barometerstand: 775.6 m.m.
Windrichting: Noord; kracht 1
Temperatuur: 14.4 Celsius
Weersgesteldheid, zwaar bewolkt.
Maximum-temperatuur (voorge
komen tusschen 8 uur gisteren-
en 8 uur hedenmorgen): 15.2 Cel
sius; minimum: 10.o C.
Een Nederlander, die in Londen
aankomt, voelt de oirlog van zich
afglijden. Dat proces begint zoo-
dra in den auto, die hem van
Croydon naar het centrum van
de stad voert, zijn blik valt op
een zoo simpel gebruiksvoorwMp
als een aschbakje. dat uitpuilt van
een weisprekenden overvloed aan
allerkostelijkste sigarettenpeuken.
En dat proces eindigt wanneer
&,ren Ï3*»£teVanvePrkeer
feawek?eat m^stbe^d™ hTm vej-
ticr zoeken in dit middelpunt van
het uitgaansleven.
Daartusschenin speelt
af als in Dostoiewsky s „Idioit een
hee roman vol emoties r
od éèn dag. Dat in Engeland de sl-
ö3,-pn en de cigaretten vrij zijn, leert
nfen spoedig genoeg. W allerlei lang
niet meer gekende merken en in o
meest uitzonderlijke formaten kan
min ze krijgen De Virginiais zijn_iet-
waf «.rhaarsch: men moet een beetje
gSuk. veeï geduld of een vriendelijke
leverancier hebben om er meer
een pakte per .dag vari teJ,emadrti-
gen. Maar de Egyptische, de Turkscne
de zwarte Russische merken kan men
in overvloed krijgen. Tabak ook in
allerlei pakjes. Uit Zuid-Afnka zelfs
met Nederlandschen tekst. „Die tabak
in hierdie pakkie....
sisaren! Knuppels van sigaren!
Duur If zwaar, maar heerlijk! Nog
altijl houdt Dunhill er zijn uitgebreide
collectie op na voor de fijnproevers
Het aebouw in Duke-street is zwaar
getroffen De bovenverdiepingen zijn
Ir Ine afgeslagen, maar het groote
boek waar ieder zun eigen tabaks
mixturen kan registreeren zooda,
hij na twintig jaren nog precies a
zelfde tabak kan krijgen, die hij een
maal zorgvuldig naar eigen smaak
samenstelde, „my mi^tpre
spaard
Ook het eten in de restaurants r
vrij Het is niet overvloedig, maar net
is goed en niet duur. Alleen enkele
honderden van de allerduurste hotels
in het Vereenigd Koninkrijk mogen
zes shilling voor een kinch en a en t
billing voor een diner vragen; alle
andere zijn aan een maximum van
vijf shilling per maaltijd gebonden
Wil men overvloediger eten dan gaat
men naar Soho; wil men laat eten
dan kan men den heelen nacht in de
Lyons terecht. Niet minder naarstig
laaft Londen de dorstlgen. De naam
Piccadilly stamt uit den Spaanschen
t'nd toen' hier een café'tje moet heb
ben gelegen, dat „peccadillos ge
noemd werd, omdat er nogal pekel-
zondekens werden bedreven. PJcca-
dilly draagt zijn naam, vrij vertaald
als „boulevard der pekelzonden nog
met eere. Het wemelt er in de om
geving van kleine en grootere bars,
waar lederen avond drommen men
schen. staande met elkaar keuvelend
hun „drink" nemen. Een whisky al
dan niet met soda, een gin al dan
niet met orange of met kwast.
De winkels liggen vol heerlijkheden
die Nederland misschien nog lang
moet ontberen. Schoenen, kousen,
corsetten, textiel, leerwaren. speel
goed huishoudelijke zaken, koffie,
thee, cacao, gebak, auto's, koeken
kortom een weelde voor .wie na
genoeg vijf Jaren langs vitrines met
leege doozen of surrogaat-artikelen
liep
Het verkeer is voorts in vol bedrijf
Drie. vier. vijf achter en naast el
kaar rijden de enorme tweedekker
bussen door de heele stad. Niet lan
ger dan enkele minuten hoeft men
te wachten op een trein in de under
ground-stations. Het auto-verkeer is
practisch geheel burgerlijk. En bij
honderden, zoo niet bij duizenden
suizen de taxi's met hun burgermans
chauffeurs- over alle straten cn plei
nen Op sommige momenten tegen
den lunch, constateert zelfs de oude.
geboren en getogen Londenaar met
zekere voldoening, dat de echte
iams, de verkeersopstoppingen, waar
van een vreemdeling niet begrijpt hoe
zij ooit uit den knoop raken, weer
terugkeeren.
Tenslotte heeft Londen zijn amuse
mentsleven intact gehouden. In de
bioscooppaleizen rondom Piccadilly
circus en Leicester-square, op bet
Strand en in Regent-Street, kan men
de nieuwste leelijke Amerikaansche
en mooie Engelsche films zien. Ieder
bespreekbureau heeft een keur van
kaartjes voor allerlei theater-voorstel
lingen en shows. Kortom deze stad.
dit land leeft, zooals wij leefden voor
den oorlog. Hier is geen leed van be
zetting hongersnood en oorlog. Hier
is de oorlog voorbij heelemaal
voorbij 1
Dat is de roman van één dag.
een dag van overvloed.
Blijft men echter langer in Enge
'and en in Londen, spreekt men met
de Engelsehen zelf over den toestand
op het terrein der voorziening van
allerlei gebruiksgoederen uit het da-
gelnksche leven dan blijkt spoedig
dat het niet alles zoo zorgeloos Is
als het Hikt.
Het Engelsche volk heeft zich
terwille van de - oorlogvoering
zeer wezenlijke offers getroost en
de Engelsche Regeering heeft
zich zeer ernstig met problemen
van schaarschte moeten bezig
houden. En voor een aanzienlijk
deel bestaat deze schaarschte nog
en worden deze offers nog voort
durend voor geruimen tüd zelfs
gevorderd.
Toen de oorlog uitbrak, in Sept.
1939. bezat Engeland volop alles, wat
het noodig had. In 1936 was men
reeds begonnen aan het aanleggen
van voorraden voor één jaar. De
regeering had buiten het parlement
om in 1938 in het diepste geheim
groote hoeveelheden graan, suiker,
corned beef en meer zulke belang
rijke zaken gekocht op de Canadee-
sche markt. Bovendien had zij zich
bij voorbaat de medewerking van een
aantal deskundigen en bekwame or
ganisatoren verzekerd, die de voedsel
voorziening ter hand zouden nemen
aanstonds als er een oorlog zou uit
breken. Men wilde tot iederen prijs
vermijden, dat het distributie-appa
raat gelijk in den vongen oorlog, zou
falen zoodat een groot gedeelte van
den beschikbaren tijd en energie ver
loren zou gaan aan een noodeloos in
de rij staan voor de voedselwinkels.
Op Zondag 3 september werd de
oorlog verklaard. Dienzelfden Zon
dag legde de regeering beslag op
leder ons bewaarbaar voedsel in het
heele land Meer dan een jaar lang
merkte het Engelsche volk in zijn
voeding zoo goed als niets van den
oorlog.' Eerst tegen Kerstmis 1940
begon de misère. Er was geen vol
doende scheepsruimte beschikbaar
voor voedseltransporten en men leed
aan een voortdurend gebrek aan dol
lars waarmee men den invoer van
overzee moest betalen Van toen af
werden de rantsoenen' steeds ge
ringer. tot zij einde 1941 een stabiel
punt hadden bereikt waarop zij twee
en een half jaar werden gehandhaafd^
Na n-dav den dag van de landing
m Normlndië rezèn nieuwe moei
lijkheden. Alle scheepsruimte werd
opgevorderd voor de transporten naar
het oorlogstooneel. De voedselsituatie
in de landen, waaruit men aanvan
kelijk importeerde, was slechter ge
worden. omdat zij zelf in oorlog raak
ten en dus óók tal van arbeids
krachten aan den landbouw moesten
onttrekken. En tenslotte moest men
in toenemende mate voedsel afstaan
voor de bevrijd rakende gebieden.
Toen voor het eerst maakte het En
gelsche volk kennis met het voedse
gebrek, waar men eerst thans gellp
lijk overheen komt. J„ir,irlelnl
voedingsmiddelen zijn
vrij gegeven, cacao.enj *°«hter blijft
beeld. Voor het o - f VQOr
rfj distributie gehandhaafd en voor
goéderen als vleesch en suiker zijn
de rantsoenen niet of nauwelijks
hooger dan bij oRS;
Zoo is de officieele geschiedenis.
Nu is een Nederlander, vooral wan
neer hi-; den vorigen winter in de
afgesloten provincies van het Westen
doorbracht, niet gauw geneigd dit
verhaal van schaarschte en gebrek
erg ernstig le nemen Zeker n?e
wanneer hij hoort, dat het distribu
tie-systeem van Engeland enkele zeer
belangrijke reserves voor de volJs"
voeding insloot. Vooreerst deze: dat
twee zéér belangrijke elementen van
volksvoedsel nooit aan rantsoeneerms
werden onderworpen. Brood en a
appelen kon ieder te allen tu man(j
veel koop en als nij wiJde,'.iiln ver
hoef de dus ooit honger te lijden.
volgens: het ration-book werd be
schouwd als eigendom van de vrouw
des huizes. Zij hoorde bij het begin
van de week te weten waar zij aan
toe was. At de man buitenshuis dan
moest hij «Jat zonder bon kunnen
doen Vandaar dat in de hotels geen
bonnen voor een maaltijd werden ge
vraagd. Vandaar ook cïat tal van
arbeiders geheel zonder bon voor- -
treffelijke maaltijden in de cantines
van de fabriek of de haven kunnen
krij gen.
Tragisch is het (Jus niet geweest
met de voedselschaarschte, maar een
wezenlijke beperking vormden de
rantsoenen wel. Tenslotte kon alleen
de vader des huizes of, als zij werkte,
ook de moeder één maaltijd in de
fabriek krijgen cn in restaurants eten
ging ook niet onbeperkt.
Anders echter met de textiel en de
schoenen. De' beperkingen, daarin op
gelegd zijn zeer gevoelig. In Decem
ber 1941 werd ten aanzien van deze
goederen het ook ten onzent wel
bekende ,,punten"-stelsel ingevoerd.
Met dit verschil, dat de punten niet
alléén voor textiel maar ook voor
schoeisel golden. Aanvankelijk kreeg
ieder burger 66 coupons per jaar.
Daar kon hij het een heel eind mee
brengen. Voor 26 coupons kreeg hij
een heerencostuum, voor 18 een over
jas. voor 9 een paar heerenschoenen,
voor 3 een paar dameskousen of een
corset enzoovoort. Geleidelijk echter
werd het aantal coupons verminderd.
Op het oogenblik, na de jongste be-
perking, die nog geen maand geleden
werd afgekondigd 1 September van
dit jaar krijgt de Engelschman nog
zegge en schrijve drie coupons per
maand, Dat is 36 per jaar. En het
ziet er niet naar uit dat daar de eerste
twee jaren verbetering in komt. Is
het wonder, dat de Engelsche vrouw,
die voor den oorlog gemiddeld 100
paar kousen per jaar versleet, daar
onder klaagt en dat vooral het pro
bleem van de kinderkleeding en net
kinderschoeisel. dat alles zooveel
sneller slijt dan dat zoor volwassenen,
ernstig bliift
Bewonderenswaardig echter is
de wijze, waarop het Engelsche
volk zich bij dezen toestand heeft
aangepast. Het heeft niet gepoogd
om door middel van den zwarten
handel onder de opgelegde be
perkingen uit te komen. Er be
staat iti Engeland practisch geen
zwarte markt. Het Engelsche volk
heeft geen leger van heele en
halve ambtenaartjes Andere
al onhebbelijker dan het aan
- noodig om. «ch ie houde» be
maatregelen, in het a k
lang.
waar men wil in de
Men kan "rants, men moet niet
5n' vlSn dat' rnen ergens, waar dan
ook hetzij in de s}ad' hetz« °P
^Ind meer krijgt dan de voorschrif
ten toelaten of dat men eén shilling
meer kan besteden om beter of meer
e eten dan de overheid het toelaat.
Men denke niet, dat men in één
winkel iets, dat op den bon is. zonder
bon kan koopen, al biedt men nog
zooveel. Men breekt de discipline van
dit vriendelijke volk niet.