Medewerker? I SOCIALE HEROPBOUW
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
Alleen op beginselen
Noodzakelijkheid van
R.K. organisaties
De minister-president-
over Indië
Hebben we eigen
beginselen
PER REGEERINGSVLIEGDIENST OP REIS
Amsterdam-Leeuwarden-
Groningen
Hoe zich organiseeren
Na-inlevering van
bankpapier
Regeling in voorbereiding
Corporatie en vak
beweging
WEERBERICHT
Staatsraad van Angeren
De prijs der sigaretten
UTitg. v. d. Maas
bode-Stichting,
R'dam Giro 9095
Directeur:
Joh Kuijpers
Hoofdred.Mgr
Dr. J. Witlox.
A.lg Redacteur
H. a. Paalvast.
Drukker:
N.R.C N.V.
NIEUWE SCHIEDaMSCHE COURANT
66ste JAARGANG. No. 19832
DONDERDAG 11 OCTOBER 1945
Tijcï. adres:
Broersvest 8 A
Tel. 68804.
\bonnementspr
f 3.25 p. kwart.
1.10 p. maand
f 0.26 p. week.
Advertenfciën
25 ets. per mm
In emkele vorige artikelen over
net nieuwe huis der samenleving
de gamenwerking der arbei
dersorganisaties hebben we enkele
noodzakelijke voorwaarden v°°;
een gezonden heropbouw van net
maatschappelijk herstel besproken.
Eén element werd daarbij nog
niet genoemd en dat was het ele
ment van verstrekkende beteeke-
nis: de houding der arbeiders, hun schappelijk bestel zullen
Om de klaar gestelde argumenten
ten aanzien van den sociaal-econo-
mischen heropbouw van ons maat-
we in
reactie op de pogingen tot stich
ting van een nieuwe en betere
maatschappij
De reactie zou men tweeledig
kunnen noemen Eensdeels immers
Sloten de hoofd- en handarbeiders
zich aan bij een van de dirie sa
menwerkende vakcentrales, ander
zijds organiseerden zich duizenden
m de Eenheid®vak.beweging.
Omtrent deze laatste groepeering
kunnen we kort zijn. Doet zij zich
voor onder een neutraal mom, dan
wijzen we haar at, omdat neutra
liteit nu eenmaal niet bestaat een
opbouw op los zand beteekent;
nelt zij óver naar het communi-me,
aan heeft de beweging met demo-
CI"? f niets gemeen, al vormt dan
ook het woord democratie schering
en inslag.
Ons resteeren nog slechts de
eerstgenoemde drie vakcentrales.
Al wenken zij echter samen, we
behoeven eigenlijk nauwelijks ver
der te expliceeren, dat voor ons
katholieken de katholieke organi
satie de aangewezen woning is
Een andere weg is echter, moe
ten wij nu nog redevoeringen. a.r
tikelen. brochures in ontelbare ge
tallen aanwenden o.m de noodza
kelijkheid van aansluiten te be-
Men kankert zoo gaarne on het
oude. maar heeft men dan in de
afgeloopen jaren n6g nipt, voldoen
de begrepen, dat medewe"ken nü
meer dan ooit plicht is. plicht zon
C'pr meer!
Heed? ruim 350 000 arbeiders be
grepen dezen plicht, dodh een even
groot aantal loopt nog ongeorga
niseerd of verkeerd georganiseerd
rond.
Men vraagt zidh af: Hoe be
staat het.
Om het gewicht van de vragen
öf en hoe zich organiseer en vesti
gen we gaarne de aandacht op een
edetts in c~n nu.mme~ opgenomer.
uittreksel van een rede welke de
beken de katholieke socioloog na Ier
Dr. Ca-S'ianus Hentzen O.F.M. on
langs te Haarlem hield.
Trekt hieruit één conclusie:
medewerken.
De minister-president, prof ir
W. Schermerhorn, zal Vrijdagavond
9 uur door de radio een kort woord
spreken over Indië.
twee gedeelten een uitvoerig uiN
treksel geven uit een onlangs door
Dr. Cassianus Hentzen gehouden
rede. Hun. die belangstellen in de
redevoering in haar geheel, zij
medegedeeld, dat de probleemstel
ling van dezen katholieken socio
loog in druk is verschenen.
Dr- Cassianus wees allereerst
op de jaren van verzet.
Het ging er om. of ons„^° laten
een levensbeschouwing zou
opdringen die het vreemd was 01
het zich zou laten gelijkschakelen
door het nationaal-sociallsme. Wij,
katholieken, stonden in het verzet
daartegen zoo sterk, omdat wij
onze eigen vaste levensbeschouwing
bezaten, ónze eigen beginselen,
onze eigen zedelijke levensnormen
voor private en het openbare leven
die vastheid en zekerheid gaven
aan onze houding. Daarom staan
wij, katholieken, huiverig tegenover
allerlei eenheidsbewegingen - een
heidsbewegingen zijn een gewoon
verschijnsel onder volkeren na een
oorlog; gelegenheidsbewegingen zijn
het, die gewoonlijk in den dag van
het gewone leven weer snel ver-
dwijnen als mistsluiers voor de
morgenzon wij staan huiverig
zeg ik, tegenover eenheidsbewegin
gen die thans opduiken. Wij willen
onszelf zijn. Wij laten ons nu weer
niet op een andere manier gelijk
schakelen. Wij zijn voor samen
werking, niet voor samensmelting
Hebben wij eigen beginselen?
Waarom eigen sociale vereeni-
gingen voor het tot gelding brengen
van die beginselen?
Het zijn beginselen van het na
tuurrecht, doch verhelderd en ver
klaard door de Openbaring; het
zijn zedelijke normen natuurlijke
waarheden, waarvan de Kerk de
bewaakster en beschermster is.
Doch er zijn ook conclusies, in
casu geboden en verboden, die
slechts middellijk en meer verwij
derd uit de beginselen van het
natuurrecht worden afgeleid en
hieromtrent is langeren tijd dwa
ling mogelijk. Zonder de goddelijke
Openbaring kan de mensch deze
natuurlijke waarheden slechts moei
zaam achterhalen en dan veelal
nog vermengd met velerlei dwaling
De Kerk is het, aan wie de God
delijke Stichter de eeuwige normen
zoowel voor het individueele- als
Zooals wij reeds meldden had
Woensdag de opening plaats' vin
de tweede binnenlandsche luohtliin
AmsterdamLeeuwarden—Gronin
gen. Een vriendelijke uitnoodigin^
van den Regeeringsvliegdienst gaf
ons de gelegenheid dezen eersten
tocht mee te maken.
Van Schiphol startten twee gloed
nieuwe De Haviland Dragon Ra-
pide-toestellen met de genoodig-
Aen«r.baf,theeren waren de heeren
A en van de K.L.M. en L.
de Lange yen den Rijkslucht
vaartdienst, die samen in twee
maanden tijds onder de grootste
moeilijkheden de organisatie van
den binnenlandschen vliegdienst
hebben opgebouwd.
Drie kwartier later zetten de
piloten Plesman zoon van den
K.l.M.-directeur en Eilders de
toestellen keurig op het Leeuwar-
auL.y-.le.?vel<i aan den grond. Vele
zin. rl,.®den uit Friesland hadden
zich hier
hoofd de
verzameld, met aan het
«i!!e^-war°d^!e -keAn
v. d. Meulen, die den burgemeester
verving. Vriendelijke toespraken
werden gewisseld, een vlag ge-
hesohen. een aantal Friezen onder
ging den luchtdoop en daarna
vertrokken de toestellen naar Eelde
bij Groningen.
Ook hier was veel belangstelling
van het provinciaal en gemeentelijk
bestuur Mr. Cort van der Linden,
Groningens burgervader, voerde
het woord, de burgemeester van
Eelde, mr. Strüben. vertolkte ook
zijn vreugde over de herstelde
luchtyerbinding en dankwoorden
van de zijde van den Regeerings
vliegdienst volgden.
Een lunch aan het Paterswold-
schemeer gaf de „Hollandsche'
gasten weer kracht voor den
terugtocht dooh eerst ging ook een
aantal Groningers de lucht in.
Na een rondvlucht over de stad
Groningen, waarbij duidelijk zioht-
„Ja,r waren de door den oorlog
open plekken in het stads
kernen ,„r„ond de Martini-kerk,
Het is u,r,aar ,?,c,h 1 m°n ni koog,
piloot en daaromeins1®"' Zei de
hooger zitten. Doch bijSde Wadden1
eilanden gekomen, doken we weer
door de wolken heen. De robben
die lager, te luilakken op de zand-'
banken, beleefden een vreemden
namiddag. Want de piloot kree-*
er zin in om op ze te jagen en
dook zoo nu en dan plotseling
boven de verschrikte dieren neer
Terschelling. Vlieland en Texel
g eden onder ons door. Den Helder
bleek ook, van de lucht uit gezien
zwaar van den oorlog geleuf^
debw-n' -Daarna kwanfien we boven
de Wiermgermeer Vlak boven de
golven joegen we over de eens zoo
prachtige landerijen, nu een beeld
van verwoesting, uiteengeslagen
boerderijen en wrakhout. Enkele
ophaalbruggen staan nog zielig met
openstaande klep temidden van de
watervlakte! Dan over het polder.
la"d, even om den Waagtoren van
Alkmaar heen-gedraaid, en boven
«et strand naar het Zuiden.
b,H,muid®ïi: rondom den duikboot-
1 ef hjkt het wel een maa-n-
bomkraterstengeV°lge Va" de Vele
crSffu.u,lIr waren we weer op
fncbS01' zeel voldaan over dit
dionH Regeeringsvlieg
dienst^ en K.L.M. samen toonden,
dat zij vast van plan zijn, Neder^
land weer een vooraanstaande
plaats op luchtvaartgebied te doen
Innemen.
voor het gemeenschapsleven heeft
toevertrouwd om door haar onge
schonden bewaard en gepredikt te
worden. Daardoor heeft de Katho
lieke Kerk aan de wereld de chris
telijke beschaving geebracht, en
het is deze beschaving waai op ook
de niet-katholieke wereld op au
oogenblik nog teert. Wat de Pausen
verkondigen in hun moreele en
sociale encyclieken, (bijv. die over
het Huwelijk en het herswei dei
sociale orde) is niet alleen voor de
katholieke wereld geschreven. Heel
de menschheid ondergaat daarvan
den invloed.
Men moet mij goed verstaan. De
Kerk heeft geen bepaalde politieke
of economische stelsels. Zij heeft
bijv. geen economisch systeem in
dien zin, dat Zij een bepaalden
vorm van productie of distributie
der economische goederen voor de
behoefte-bevrediging der mensch
heid leeren of propageeren zou
Maar de Kerk leert en propageert
bepaalde zedelijke beginselen, nor
men waaraan men zich bij zijn
werkzaamheden op politiek-sociaal
eeonomisch-sociaal en cultureel
sociaal gebied heeft te houden.
En men zal ook het sociale leven
niet gezond kunnen maken als deze
diepere normen er niet den hechten
grondslag van vormen, ook al zou
misschien voor een tijd een zekere
stoffelijke welvaart kunnen worden
bereikt. Aan het vooropstellen van
valsche beginselen over vrijheid
gezag, staat, menschelijke persoon
lijkheid eigendom, het sexueele
leven is de ontreddering van de
maatschappij te wijten.
Gods Voorzienigheid gaf ons aan
het begin van den nieuwen tijd de
encycliek „Quadragesimo Anno'
Heel haar program over de ver
houding van kapitaal en arbeid
van de verlossing uit den proleta
rierstoestand, van het rechtvaardig
loon, van het herstel der sociale
orde, zullen wij blijven uitvoeren
nu nog met meer élan, onder den
drang, de dynamiek van den nieu
wen tijdi
Dat iedere katholiek gebonden is
in zijn werkzaamheid voor een be
paald sociaal doél aan de zedelijke
normen, de beginselen waarvan ik
sprak, is voor iedereen duidelijk
Maar is het daarvoor noodig, dat
men lid wordt van katholieke so
ciale vereenigingen? Voldoet men
niet aan zijn verplichtingen, als
men intreedt in organisaties met
niet-uitgesproken katholiek karak
ter, als men daarin dan maar steeds
volgens zijn katholeke beginselen
handelt. Het spreekt van zelf dat
dit geen organisaties mogen zijn
van beslist anti-katholiek of anti
christelijk karakter. In die een
heidsbewegingen, zeggen zij, kun
nen de katholieken, zij 't dan als
individuen, hun katholieke levens
beschouwing indragen, haar ver
dedigen; daardoor zal in die krin
gen waardeering voor de katholieke
wereldbeschouwing worden gewekt;
zij zal den gang van zaken vrucht
baar beïnvloeden; onze desiderata
zullen worden overgenomen zonder
schrik voor het katholiek cachet
ervan dat vroeger zoo vaak af
stootte.
Zoo kan het zijn- Maar zal het
ook zoo zijn? Zullen de katholieken
daar werkelijk zulk een krachtig
geluid laten hooren? En als dit wei
gebeurt zal er dan nog wel veel
terecht komen in zulk een gezel-
schap van de doorvoering der ka-
tholieke gedachte?
Ik wil op deze vergadering niet
al te veel den nadruk leggen op het
gezagargument: de wcnsch ac
Kerk. Maar wel wil ik even peggen
dat mij er tot nu toe mets van
bekend is, dat de Bisschoppen op
dit gebied hebben geretireerd en
dat hun vroegere uitspraken over
h©t sociale vereenigingsleven dei
katholieken zouden zijn terugge
trokken. Tusschen haakjes wil ik
ook wel even zeggen het hoort
hier eigenlijk wel niet dat ook
het Vastenamandement van het
Hoogwaardig Episcopaat van 1934
over de groepeering der geloovigen
in katholiek polit'ek verband ook
nog niet is ingetrokken, en dat wat
in sommige brochuurtjes daaraan
geknabbeld wordt, wat al te onnoo-
zel is.
Wat het katholiek sociaal ver
eenigingsleven betreft, leert ons de
encycliek „Quadragesimo Anno
dat een reden voor de katholieken
°m in te gaan in niet-katholiekc
sociale organisaties alleen dan ern
stig te noemen is waar het f?0'
de katholieken onmogelijk is zien
katholiek te organiseeren.
De eerste Iersche koeien betreden blijkbaar vol nieuwsgierigheid
den Nederlandschen bodem.
sociale orde, en zijn corporaties op
zet, is er geen sprake van onder
scheid naar confessie of levens
beschouwing. De corporatie omvat
volgens Q A. alle vak- of bedrijfs
genooten, onverschillig van welken
godsdienst of phllosophische rich
ting, zooals ook de gemeente alle
gemeentenaren omvat zonder onder
scheid.
Dat is zoo. Maar wat zegt dat?
Als ik spreek over katholieke so
ciale organisaties, dan zijn natuur
lijk de toekomstige corporaties nie'
bedoeld. Wij leven nog in het prae-
corporatieve tijdvak. Wij bereiden
de corporaties voor. En nu is het
opmerkelijke, dat de Paus in Q. A
87 juist aan onze katholieke sociale
organisaties de taak geeft „weg
bereiders" te zijn van de corpora^
ties. En waarom? Omdat zij al-
katholieke organisaties het zuivers
het ideaal van Q. A. zullen nastre
ven volgens de lijnen n.l. door aen
Paus getrokken. Hieruit volgt dat
wie de bedrijfsorganisatie eerlijk
wil. daaraan geen grooter ondienst
kan bewijzen dan door te ijveren
voor opheffing van onze katholieke
sociale organisaties.
Doch ook als de corporaties er
eenmaal zijn zullen, dan nog zal
men de katholieke sociale organisa
ties niet geheel kunnen missen
Voor de standsorganisaties, de al-
gemeene organisaties is dat duide
lijkals de corporatie neutraal is
zal men voor de katholieke scho
ling en andere katholieke belangen
deze algemeene vereenigingen noo
dig blijven hebben.
Maar wat met de vakorganisa
ties? Zeker, zij zullen niet het
zelfde karakter houden van thans
omdat de corporatie veel van haar
tegenwoordige taak zal overnemen
Doch zal men ze geheel kunnen
missen? Als kiescollege bijv. ten
einde in het bestuur van het be-
drijfsschap. in den bedrijfsraad, de
verschillende richtlijnen tot uit
drukking te brengen? Maar ook om
andere redenen. De bedrijfsgenoo-
ten zullen, omdat de corporatie
geen leden kent in privaatrechte-
lijken zin, behoefte hebben aan ge-
dachtenwisseling, meeningsuiting
voorlichting, advies en bijstand
vergaderngen, congressen, perio
dieken. verder zullen de vrije ver
eenigingen bij de corporatie kunner*
adresseeren. Daarenboven ook vooi
critiek en controle, want elk open
baar lichaam heeft daaraan be
hoefte: de openbare zaak dient in
't openbaar behandeld te worden
Tenslotte zullen zich vele princi-
pieele vragen voordoen: katholieke
vakvereenigingen dus: op den bo
dem van vele economische en so
ciale problemen speelt de wereld
en levensbeschouwing een groote
rol: meent niet, dat wat ik ge
zegd heb over vraagstukken, waar
bij onze katholieke beginselen en
de natuurlijke zedelijkheidsnormen
betrokken zijn, zich in de corpora
tieve Maatschappij niet zullen aan
dienen
Tenslotte wijst Q A. 87 er nadruk-
keliik op dat in het corporatief
systeem de vrije vereenigingen alle
reden van bestaan hebben, terwij]
de Paus hier doelt op onze eigen
katholieke sociale organisaties.
Naar wij vernemen is een rege
ling in voorbereiding, waarbij het
mogelijk zal worden gemaakt, dat
eigenaren van biljetten van de
Ned. Bank, zilverbons en munt
biljetten. welke ongeldig zijn ver
klaard, deze tot een nader vas.
te stellen tijdstip alsnog gerech
tigd zullen zijn in te leveren bij
een lid van de bedrijfsgroepen
Effectenhandel, Handelsbanken,
Landbouwcredietbanken of Spaar
banken De eigenaren kunr.en,
wanneer deze regeling tot stand
is gekomen, een verzoek indienen
o'm de tegenwaarde op geblok
keerde rekening goed te schrij
ven. De redenen waarom de be
wuste biljetten etc- niet tijdig zijn
ingeleverd moeten worden opge
geven. Op het verzoek za] de
minister van financiën gunstig
kunnen beschikken, indien ten
zijnen genoege wordt aangetoond,
dat tijdige inlevering door abso
lute overmacht achterwege is ge
bleven.
Nog één opmerking. Deze.
Maar juist waai dei Paus m
q A pleit voor het heistei aer
Medegedeeld door het K.N.M.I.
te Verwachting tot Vrijdagavond.
7wakke wind, aanvankelijk zwaar
bewolkt, later brekende bewolking
met hier en daar ochtendmist,
plaatselijk nog eenige regen. Iets
koeler.
Waarnemingen te Rotterdam van
11 30 uur hedenmorgen:
Barometerstand: 765.9 m.m.
Wfndrichting: West; kracht 3.
Temperatuur: 16.6 Celsius.
Weersgesteldheid: betrokken.
Maximum-temperatuur (voorge
komen tusschen 8 uur gisteren
en 8 uur hedenmorgen); 17.6 Cel
sius; minimum: 11.0 C.
Naar wij vernemen, is mr. dr.
J. R. M. van Angeren met
ingang van 1 November a.s.
benoemd tot lid van den Raad
van State.
Mr. van Angeren heeft een eer
volle ambtelijke loopbaan achter
den rug, die hem eenige jaren voor
het uitbreken van den oorlog tot
den post van secretaris-generaal
van justitie voerde. Hij was de
eerste katholiek, die het" in Neder
land tot secretaris-generaal bracht.
In de Meidagen van 1940 nam hij
met de regeering de wijk naar
Engeland, waar hij als een der
eersten metterdaad de oorlogvoe
ring voortzette met al de machtige
middelen, waarover hij als eerste
functionaris van justitie beschikte.
Toen minister Gerbrandy een
nieuw kabinet vormde, zette hij
ais minister zijn arbeid in deze
riohting voort. Enkele jaren later
noopten bepaalde moeilijkheden
hem tot aftreden. Hij trad terug
in zijn oude functie en diende zijn
opvolgers wederom als secretaris
generaal. Thans verlaat hij het
departement van justitie voorgoed.
Met ingang van 1 Oct. zijn de
opcenten op de accijnzen van
Rhodesia-sigaretten verlaagd, zoo
dat de detailprijs van deze siga
retten inclusief de verlaagde
opcenten 0.60 per 20 stuks
bedraagt. Van de nog bij den han
del voorradige sigaretten, die yan
de oude banderolles zijn voorzien,
worden de verlaagde opcenten niet
aan den handel terugbetaald zoo
dat de detailhandel ook den ouden
prijs aan het publiek in rekening
moet brengen In verband me: de
stagnatie in den aanmaak van de
nieuwe banderolles wordt een deel
van de Rhodesia-sigaretten met
goedvinden van het min. van
financiën ongebanderu.lcerd in
den handel gebracht. Ongeb siga
retten mogen tegen geen hooger
prijs dan 0.60 per 20 stuks wor
den verkocht. Door den detadharj,-
del moeten in de eerste plaats de
sigaretten met de oude banderol
les, daarna de ongebander' lieerde
en ten slotte de sigaretten met de
nieuwe banderolle in den handel
worden gebracht.
