DE SPANNING OM INSULINDE Opmarsch Haven-minded DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN. „GEEN STAAT VAN OORLOG IN INDIË Propaganda voor het ^e1, Loo als herstellings oord Ind. „vredesleger" MOORDPARTIJ TE DEPOK Fanatiekelingen gaan als beesten te keer Soekarno verdwenen Beroep op pres. Truman van ex-krijgsgevangenen GONGSLAGEN 0 DEC. '42 Gevaarlijke toestand in het Semarangsche Soekarno bereid tot onderhandelen De historische rede van H.M. de Koningin Hij trok den schoen aan Van Genechten ter dood veroordeeld MIJNONTPLOFFING 4 Dooden, 12 gewonden te werken, zo.ate de ran*. M*, KISffiï kSSt ,'ÏÏSS,."™ ditg. v. d. Maas bode - St.chting, R'dam Giro 9095 Directeur: Joh. Kuijpers. Hoofdrecf.Mgr. or J. Witlox. Alk- Redacteur: H. A. Paalvast. Drukker: N.R.C N.V. NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT WOENSDAG 17 OCTOBER 1945 66sle JAARGANG. No. 19837 Tijd. adres: Broersvest 8 A Tel. 68804. Abonnementspr. 3.25 p. kwart. f 1-10 p. maand 0.26 p. week. Advertentiën 25 ets. per mm. We willen het eerlijk bekennen: er ging ons een lichte schok dooi de leden, toen het eerste nummer van „De Opmarsch" weer op ons bureau werd SedeP°neerd. - reëel vertrouwd politiek had de uitwerking als het zien van wiUebrood na den afgeloopen wjn. ter Wat een blijde ontmoeting. En de inhoud? Hij verwekte na het bezettingstijdperk dezelfde reactie als de eerste het lichaam doorstroomende warmte van een lentezon na een vorstperiode. Tegenover sommige andere par tijen hebben wij bij onze staatkun. dige organisatie geduld moeien oefenen, doch thans zijn we zoover, De opmarsch der katholieke gele deren is begonnen, officieel. Er zijn aansporingen geweest om de puinhoopen van het katholiek staatkundig leven maar een ruïne te laten en te doen verworden als een vergaan historisch monument uit een niet al te fraai politiek verleden. Ervaring en begrip, oude geest drift en nieuw élan zullen gaan samenwerken om het nieuwe poli tieke huis bewoonbaar te maken voor eiken katholiek. Er is werk aan den winkel, zoo- als uit het eerste nummer blijkt Want in December moet het ge- heele apparaat weer in werking zijn. We durven juist op grond van den inhoud van dezen eersten „Opmarsch" en aan de hand van het reeds eerder verschenen urgentieprogram volle activiteit vragen. Aan de nagedachtenis van een Goseling en Verschuur, die in dit hummer worden gememoreerd, zijn we verplicht ons aan het poli tieke werk te geven. Moge de „Opmarsch" zelf een ongekende oplage krijgen. Katholieken, aan den slag. Toont belangstelling in woord en daad. Prikkelt de besturen tot hard werken. Ouderen komt terug, jon geren komt mee! De oorlog heeft Rotterdam Zwaar getroffen. Eerst door bet uitbranden van de oude binnen stad; toen door het opblazen van zijn havenwerken en door het in tact blijven van Antwerpen. Drie slagen, die met gigantische kracht op de stad neerkwamen. Tach heeft zij zich niet ge wonnen gegeven. Met de taaie vol harding, den Rotterdamschen koopmansgeest eigen, heeft zij den wederopbouw ter hand genomen. Op het oogenblik kan zij zelfs wat er komt verwerken en met Ame- rikaansche hulp blijkt het thans mogelijk de havens binnen twee jaren zóó ver te herstellen, dat Rotterdam tegen dien tijd weer goeddeels zijn oude plaats in den wereldhandel kan innemen. Mits er gewerkt wordt. En mits niet alleen Rotterdam ze'£ daar ontbreekt het niet aan maar ons heele land door drongen wordt van het belang der eigen haven. Mits Nederland, zoo als een der Rotterdamsche bladen °"Iangs uitdrukte „haven minded wordt. Er is een tijd geweest, dat men in sommige deelen van Nederland de Rotterdamsche haverabelangen als tegengesteld aan de belangen der plaatselijke industrie zag. En t??Lgehtel ?en onrechte. De Rot terdamsche haven heeft zich langen tijd vereenzelvigd met den vrhen handel en al haar zeilen bijgezet om dezen te handhaven en be vestigd te krijgen, ook al kwam hij in regelrechten strijd met de be langen van bet overige vader- landsche bedrijfsleven. Die tijd is voorbij. Een welvarende haven kam slechts duurzaam bestaan in een welvarend land. Nederland zal h„, l' dat Rotterdam sleohts in aan zn„cI-va-n een land, dat werkt wil heroDh?.?,11 welvaart. zijn haven op den steunen Pa" 1«n het ook landsche bedriif«i heele Neder- Dan zal Nederland^nderd»^elVen- ven-minded" worden da!? V haven van Rotterdam de faven van Nederland zijn de haven die als het vloedgetij de welvaart binnenlaat. H.M. t*- van het Paieul5gfn heeft een deel io?=g gesteld Va 3, Ix)ü ter besehik- 1945 met de bednfv Stichting 1940- offers. ex-iliegaig oorlogsslacht. tieke gevangenen ijkers en ex-poli- rust noodiij hebben e5n>gen tijd heid te stellen. volkomlL d.e Briesen- en te genezen. Het geallieerde hoofdkwartier in Ned. Indië heeft bekend gemaakt, dat er geen staat van oorlog be staat tusschen de Indonesiërs en de Nederlanders, aldus „U. P. Ook het republikeinsche radiosta tion van Bandoeng heeft het bestaan van zulk een oorlogstoe stand ontkend. In de verklaring van het hoofdkwartier wordt ge zegd, dat de berichten over het bestaan van een oorlogstoestand te wijten zijn aan het verspreiden van misleidende pamfletten door extremistische jongeren, die een poging deden om oorlogshande lingen te veroorzaken. Radio Ban doeng beweerde, dat de „oorlogs verklaring verspreid was na ge neraal Hawthorn's decreet betref fende het militaire bestuur van Batavia. Het is echter bekend, dat Hawthorn zijn proclamatie op den 13den October uitvaardigde, ter wijl de „oorlogsverklaring" op den llden was voorafgegaan. Ban doeng voegde aan zijn mededce- üng echter toe, dat het „republi keinsche" leger reeds goed georga- niseerd is en dat 500.000 zonen van Indonesië „nauw vereenigd zijn." Men rekent op een langdurigen strijd en de bevolking wordt aan gemaand het hoofd koel te hou den Het radio-station maakt voorts propaganda voor het vrijwillig dienst nemen in het Indonesische „vredesleger". Het orgaan der nationalisten be richt. dat een aantal Ned soldaten, die tot buiten de hoofdstad waren doorgedrongen, uit den weg ge ruimd zijn. Blijkbaar doelt bet blad op verschillende vechtpar tijen, die dezer dagen hebben plaats gehad, waarbij aan beide zijden slachtoffers zijn gevallen. Een deel van een Ned. detache ment, dat werd aangevallen, zou onder aanvoering gestaan hebben van majoor Antoso. een Indone siër. die wegens anti-Japansche ondergrondsche activiteit in Ja- gevangenissen opgesloten z-eer getrouw is aan de Ned. regeering. De Indonesiërs zouden aange voerd worden door vroeger in j.e- panschen dienst opgeleide officie ren van het ontbonden nationalis tische leger, die in actieven dienst zijn teruggekeerd. Omtrent Bali bericht het natio nalistische blad, dat eenige Indo nesische leiders van Oost-Java op 6 en 11 October een bezoek aan het eiland brachten. De eerste maal woei de Japansche vlag nog van het militaire hoofdkwartier 'e Singaradja, maar de tweede maal hadden de Japanners het bewind overgedragen aan de nationalisten. Een nieuw nationalistisch radio station is in den aether versche nen, n.l. dat van Solo. Te Singapore hebben 50 000 Ned. ex-krijgsgevangenen en geïnter neerden zich aangeboden voor iederen dienst, die op Java van hen gevergd zou kunnen worsen. Er zijn onderhandelingen gaande over de vraag, of deze mannen door het 14e Britsehe leger bewa pend zullen worden. In afwach ting daarvan ontvangen zij op het oogenblik training om hen fit te maken voor den militairen dienst. pijnen en de Ver. Staten samen werkten. Terwijl echter Soekarno bereid is tot overeenstemming te komen, zijn de groepeeringen der jongeren daar niet toe bereid. Dit zal echter een tragisch gevolg heb ben voor de verzetsgroepen, die geen schijn van kans hebben te gen modern bewapende strijd krachten. Men bepleit derhalve de noodzakelijkheid van een ont moeting tusschen van Mook en Soekarno. Minstens 15 Europeesche en Indo-Europeesche mannen en vrou wen zijn te Depok afgemaakt door benden fanatici, die den heiligen oorlog hebben verklaard. Duizend vijftig vrouwen waren in twee huizen opgesloten, zij werden door louter toeval gered, toen ik, aldus seint Robert Kiek, met nog twee andere oorlogscorrespondenten on der een ghurka-escorte naar Depok was gekomen. Depok is thans een dorp, waarin alle huizen leeg geplunderd en beschadigd zijn. Alles het werk van benden fana tici. Vier dagen lang zijn de twee duizend bewoners van Depok, voor het meerendeel Indo-Europeanen, aan de genade overgeleverd ge weest van benden, die Depok om singelden, om alle woningen te plunderen. De enkelen, die tracht ten naar Batavia te vluchten wer den achterhaald en gedood. De mannen werden in een trein naar Buitenzorg gezonden, terwijl de vrouwen naar Depok terug wer den gebracht. Op het station van Depok werd de achttienjarige Gerardus Johannes Selier ver moord in de armen van zijn zus ter die hem trachtte te be schermen. Nog vreeselijker dingen gebeur den in de woning van de Bruin, oud vijfenvijftig jaar. die met eenige vrienden in Depok was achtergebleven. Rampokkers dron gen de woning binnen en gelast ten de Bruin 'met nog zes ande ren met het gezicht naar den muur te gaan staan, waarop de bela gers systematisch begonnen den een na den ander te onthoofden. Drie vielen dood neer: eerst de Bruin, voorts de twee-en-zestig jarige officiersweduwe Sleven en haar zoon Gustaaf, oud veertig jaar. Mevrouw Banthien. geboren Deszelles, vierde in de rij, viel flauw, zoodat het zwaard zijn doel miste. De rampokkers vertrokken nadat zij de twee overgebleven slachtoffers gewond hadden. An dere rampokkers maakten zich schuldig aan haar en ooren afsnij den en oogen uitsteken van een 26-jarigen Indo-Europeaan, die half dood in een waterreservoir werd geworpen. Tot dusverre zijn er in totaal 15 dooden. Toen de vrouwen in twee woningen waren saamgeborgen, kwam plotseling een lid van Soekarno's „veilig- heidspcilitie" opdagen die veront schuldigingen aanbood en ze: dat het niet de bedoeling geweest was zoover te gaan. Pandit Nehru, de Br-Indische nationalistenleider, heeft volgens „Merdeka" Soekarno's uituoodi- ging aanvaard om naar Indië te komen. Soekarno heeft sinds elf dezer Batavia verlaten. Volgens geruchten is hij ondergedoken, of wel „gekidnapped". zooals radio Sydney heeft verklaard. Hoewei het nationalistische hoofdkwartier weigert, zich over Soekarno's af wezigheid uit te laten, lijken bei de genoemde veronderstellingen ongegrond. Namens de meer dan 7000 te Manilla vertoevende Ned. ex-krijgs gevangenen en geïnterneerden is een telegram aan den president der Ver. Staten, Truman, gezonden, waarin hem om hulp gevraagd wordt voor hun terugkeer naar Java, waar hun families in gevaar verkeeren tengevolge van de onge regelde toestanden. „Het eenige, dat wij wenschen. is naar huis terug te keeren", zoo luidt het telegram. De meesten der gevan genen zijn nu al in hun vijfde repatrieeringskamp en zij branden van verlangen om deel te nemen aan het herstel van vrede en orde in Ned. Indië, alsmede aan de in richting van een onafhankelijk be stuur volgens de plannen, door Koningin Wilhelmina in 1942 be kend gemaakt. Met ingang1 van 1 November zal in Frankrijk de verkoop van brood vrij zijn. Het vleeschrantsoen zal neer dan 250 gr. per week bedragen Het geheele Britsehe en Iersche administratieve personeel in Se- marang is door de Indonesiërs ge vangen genomen. De dertigduizend vrouwen en kinderen in de kam pen verkeeren in groot gevaar. Men heeft onmiddellijk maatrege len genomen om troepen en mate rieel aan land te zetten. Nu radio Bandoeng heeft ver klaard, dat de regeering van Soe karno in geen geval debet is aan, noch kan instemmen met de oor- n?f"VerklarinS van het „volksle- •WiT.alt er ook meer geloof te het welt aan een bericht, volgens Batavia^ Ppee" Persconferentie te no" en Hofni ard' dat s°ekar- zim om tot n»»8r geneigd zouden Nederland te kom™ S^eTamoTn zijn ministers begrijpen, dat re geeren een zware taak is. De ex tremisten en de jongeren raicen hun geheel uit de hand. Daarom zou Soekarno bereid gevonden worden, nauw met Nederland sa- In de talrijke artikelen en be schouwingen over den toestand in N.-lndië, in den laatsten tijd verschenen, en ook in de groote regeermgsverklaring gisteren door minister Logemann voor de Tweede Kamer afgelegd, wordt altijd ais een van de hoofdmomen ten in de ontwikkeling der ver houding tusschen Nederland en Indonesië verwezen naar de tun- damenteele rede dóór H.M, de Koningin op 6 Dec. 1942 ge houden. Velen zullen er zijn, die van die rede hoogstens een zeer vage herinnering bewaard hebben. Het is daarom ongetwijfeld van be lang eikele groote punten uit die rede nog eens naar voren te brengen. H.M. sprak de rede uit voor radio Oranje, op den dag dat één jaar geleden de Japanners zonder voorafgaande oorlogsverklaring hun verraderlijken aanval op de geallieerden hadden gedaan. H.M. wees er op hoe wij vóór het begin van den wereldoorlog na een historische verbondenneid van eemuen, waarin het tijdperk van koioniale verhouding re--ds lang tot het verleden behoorde aan den vooravond stonden van een samengaan met Indonesië op voet van gelijkheid. De overval in Nederland van 1940 was de eerste onderbreking in dit ont wikkelingsproces, de bezetting van N.-l/ aië de tweede. Het lag echter in de bedoeling van H.M. na de bevrijding de gelegenheid te scheppen om ge zamenlijk' te overleggen over een passenden bouw van het Ko ninkrijk en zijn deelen. Een rijks- conferentie zou daartoe worden bijeengeroepen. In een regeerings deze conferentie reeds omschre ven en ze werd ook in de 'oen nog vrije gebiedsdeelen N.-Indië. Suriname en Curasao al voor bereid. Door den strijd in N.-lndië werd de veelbelovende voorbe reiding echter verstoord. Ze zou niet kunnen worden hervat voor een ieaer zijn overtuiging vrij zou kunnen uitspreken. De vernieuwing in den staat kundigen bouw van het liijk en. in dien van Nederland en de overzee:.che gebieden zou immers slechts kunnen worden uitge werkt in vrij overleg, waarbij de beide gebiedsdeelen van eikaars denkbeelden kennis zouden kun nen nemen De laatste jaren hadden ge toond, dat in beide volken de v il en het vermogen tot harmonisch en vrijwillig samengaan aan wezig waren. Een op aien grond slag gevestigde Rijkseenheid zou in overeenstemming zijn met het groote doel, waarvoor de Ver- eemgde Naties streden en onze volle instemming kunnen hebben, omdat zij ook in overeenstemming zou zijn met de grondslagen van onze eigen opvatting van recht en vrijheid, waarvoor ons volk m den loop der geschiedenis goed en bloed zoo vaak geofferd had. Zonder vooruit te loopen op de adviezen van de Rijksconferentie stelde H.M. zich voor, dat zij zich zouden richten op een Rijksver band, waarin Nederland. Indo nesië, Suriname en Curagao te zamen deel zouden hebben, terwijl zij ieder op zichzelf dé eigen inwendige aangelegenheden in zelfstandigheid en steunend op eigen kracht doch met den wil elkander bij te staan, zouden behartigen. Zóó ae korte samenvatting van de rede door H.M. gesproken. Wel t.e betreuren, dat deze klare woorden van H.M., zooals min. Kogemunn zeide. niet genoegzaam en tijdig in Indië konden door dringen.' Hoe anders ware mi%- Een „jongere" lezer van onze courant zond aan den verzorger dezer rubriek het volgende briefje: Ondergeteekende vond in Uw laat sten gongslag (Jeugd helpe jeugd> een schoen. Hij paste en dies trok hij hem aan. Nu wil hij er echter ook op gaan loopen. Is daar een practische gebruiksaanwijzing bij? Gaarne ga ik nog wat naaer op de ernstige zaak in. Als bestuurs lid van jeugdorganisaties en als journalist heeft ondergeteekende bijeenkomsten. conferenties en congressen zonder tal meegemaakt, die allemaal de belangen der jeugd raakten. AI een kwart eeuw is er druk gesproken en geschreven over de verwording der jongeren en jongsten. De verwording werd in fraaien stijl en met prachtige contrasten geteekend. Doch daar mee is de jeugd niet van haar „kwalen" genezen. Zulks te min der oindat de jeugd de tot haar gerichte vermaningen niet als passende schoenen beschouwt, maar ze aan haarlaars lapt. Willen derhalve Kerk en maat schappij de jongeren en vooral de jongsten in wat men noemt goede banen krijgen, dan dient men or ganisaties en clubs op te richten» waarin niet oude menschen maar jongeren de leiding hebben en daarnaast initiatieven der jongeren te steunen. Werk der jongeren kan in verschillende richting worden gezocht behalve dan in de rich ting. waarin ondergeteekende des tijds werd geduwd n.l. die van patronaatsjongetje met 's Zondags twee uur achter een dambord on der toezicht van een paar sigaren- rookende oude heeren. In spel, sport, ontwikkeling en studie kan men een stuk zelftucht, beheer- sching en scholing aanleeren. Voor al dat werk is er gelegen heid genoeg om zich te melden. Jongeren laten zich echter meestal niet door als maar vermanende ouderen dat kleed der discipline en den helm der ordelijkheid aan meten. De diepste en doeltreffend ste invloed gaat uit van het ster kende voorbeeld van medejonge ren. die eigenlijk bij intuïtie ge voelen. hoe zij een „goed spoor" moeten volgen en daarbij anderen kunnen helpen. Zulke mede jongeren kunnen eventueel bij er varingrijke ouderen, die jong van harte zijn en weten wat de jeugd toekomt, om leiding te rade gaan en steun vragen. Er is bij jeugdopvoeding teveel methodiek geweest van nette rus tige jongens kweeken met oude mannen-allures. Deze methode doodde geestdrift, openheid, fier heid. frischheid, vertrouwen in eigen kunnen en zelfwerkzaam heid. Sterke jongeren, die misschien zelf om wat idealisme uit te vie ren hard moesten vechten, zijn de aangewezen leiders om de jong sten aan de hand te nemen en ze geestelijk omhoog te brengen. Mogelijk te. koste van eigen offers Deze aangewezen leiders weten grootendeels wel, wat onge zond is. anderzijds volgen zij bijv. leiderscursussen om hun eigen wetenschap wat aan te vullen. Katholieke leiders dienen natuur lijk met beide schoenen op katho lieken grond te staan. En voor de rest denken, doen en helpen. HENK VAN DER MAZE. Het bijzonder gerechtshof to s-Gravenhage heeft uitspraak ge daan in het proces tegen mr. R. van Genechten en hem veroordeeld tot de doodstraf met ontzegging van het actief en passief kiesrecht en het recht lot het bekleeden van ambten. Het recht lot het aanteekenen van cassatie werd toegestaan. Mr. J. Zaayer. procureur-fiscaal, had de doodstraf geëischt. met ontzegging van het actief en pas sief kiesrecht en het recht lot het aanteekenen van cassatie. In Randwijk (Betuwe) is een vracht auto met 16 arbeiders, werkzaam bij het puinruimen, bij het draaien op den rijksstraatweg op den berm te recht gekomen. Op dit punt bleek een. anti-tankmijn te liggen. Een gewel dige ontploffing volgde. De auto sprong in stukken, terwijl de inzit tenden meters ver weg werden ge slingerd. Drie arbeiders werden op slag gedood, een vierde overleed in een noodziekenhuis te Zetten, waar heen ook de 12 gewonden werden ge- woraen, nauw mei. jneuenanu sa- Olieenqeroenen ln PPrt rpnpprinn* uwn WA ae It gewonaen weiaen

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1945 | | pagina 1