Vredesprogram in 12 punten
magrv*.en gevaarlijke
VELE OPWINDENDE BELEVENISSEN
TWINTIG NIEUWE BISSCHOPPEN?
TRUMAN BELICHT DE BUITENLANDSCHE
POLITIEK DER V.S.
Waarom Amerika sterk
moet zijn
Geen dakloozen meer in
Nijmegen
Weer treinverbinding met
Oosten des lands
WEERBERICHT
Na Truman Stalin?
Inventarisatie van
kerkelijke kunst
Een kapelaan, die altijd
haast heeft
Die rare wereld
Het Fransche episcopaat
De H.Stoel streeft pacifi
catie der geesten na
De staking bij de D.U.W.
Morgen wordt arbeid
hervat
Regeeringsluchtvaart-
dienst naar Indië
Voor gezinnen van
ti Indië-vaarders"
Amerikaansch materiaal
voor Ned.-lndië
Opbouw van Middelburg
Ter gelegenheid van den Ameri-
kaanschen vlootdag heeft presi
dent Truman Zaterdagmiddag te
New York, tijdens een bijeenkomst
in het Central Park een belang
rijke redevoering uitgesproken,
waarin hij vooral een aantal zeer
voorname aspecten van de buiten-
landsche politiek der Vereenigde
Staten belichtte.
Behalve dat wij de grootste
vlootmogendheid ter wereld zijn,
aldus de V. S.-president, zullen
we ook een van de grootste lucht
machten ter wereld bezitten. Want
deze vloot, en luchtmacht hebben
wij noodig om de volgende rede
nen.:
Wij moeten de militaire ver
plichtingen nakomen, die wij als
lid van de vereenigde naties op
ons hebben genomen, n.l. een
duurzamen vrede, zoo noodig met
geweld, te waarborgen.
Ons leger, onze vloot en onze
luchtmacht moeten in samenwer
king met onze bondgenooten de
aan onze verslagen vijanden op
gelegde vredesvoorwaarden doen
uitvoeren.
Wij moeten samenwerken met
andere Amerikaansche naties, om
de territoriale onschendbaarheid
en politieke onafhankelijkheid der
landen van het westelijk halfrond
te handhaven.
In deze verwarde en onzekere
wereld moet onze militaire macht
paraat zijn, om de fundamenteele
taak te vervullen haar opgelegd
door onze grondwet, n.l. te zorgen
voor de verdediging van de V. S.
Deze vier militaire taken zijn
gericht niet op oorlog, niet op ver.
overing, maar od vrede. Wij trach
ten onze militaire kracht uitslui
tend te gebruiken voor het behoud
van den wereldvrede, want wij
weten, dat zulks de eenige veilige
weg is om onze eigen vrijheid te
garandeeren.
Dat is de basis van de buiten,
landsche politiek der V. S., die
stevig gegrondvest is op de fun
damenteele beginselen van recht
schapenheid en gerechtigheid Die
beginselen zijn de volgende:'
1. Wij zoeken geen uitbreiding
van grondgebied of egoïstische
voordeelen Wij koesteren aanvals
plannen tegen geen enkelen staat,
groot of klein.
2. Wij gelooven in den uit-
eindelijken terugkeer van souve-
reine rechten en zelfbestuur voor
alle volken, die daarvan met ge
weld zijn beroofd.
,3. Wij zullen geen territoriale
wijzigingen in eenig deel der
wereld erkennen, tenzij deze in
overeenstemming zijn met den
vrijelijk uitgesproken wil van het
betrokken volk.
4. Wij gelooven, dat alle vol
ken, die tot zelfbestuur in staat
zijn, naar eigen vrije keuze zonder
tusschenkomst van eenige vreemde
zijde, hun eigen regeeringsvorm
moeten kunnen kiezen. Dit geldt
voor Europa, Azië en Afrika en
evengoed voor het Westelijk half
rond.
5. Met de hulp van onze bond
genooten zullen wij de verslagen
vijandelijke landen helpen naar
eigen vrije keuze vreedzame de
mocratische regeeringen op terich-
tn. Wij zullen trachten naar een
wereld te streven, waarin natio-
naal-socialisme. fascisme en mili
taire agressie niet kunnen bestaan,
ten. Wij zullen traenten naar een
regeering te erkennen, die aan
eenig land door eenige buiten-
landsche mogendheid met geweld
wordt opgelegd.
7. Wij gelooven, dat alle naties
de vrijheid ter zee moeten bezit
ten en gelijke rechten op de
scheepvaart van grensrivieren en
waterwegen, die door meer dan
een land loopen.
8. Wij gelooven, dat alle staten,
die in de gemeenschap der vol
keren worden opgenomen, toegang
moeten hebben op basis van ge
lijkheid tot den handel en de
grondstoffen van de wereld.
9. Wij gelooven, dat de souve-
reine staten van het Westelijk
halfrond zonder invloed van bui
ten als goede buren moeten samen,
werken om hun gemeenschappe
lijke problemen op te lossen.
10. Wij gelooven, dat volledige
economische samenwerking tus-
schen alle volkeren van essentieel
belang is. om de levensomstandig
heden over de geheele wereld te
verbeteren en de wereld vrij te
maken van vrees en van gebrek
11. Wij zullen ernaar blijven
streven, om in alle vredelievende
gebieden der wereld de vrijheid van
meeningsuiting en de vrijheid van
godsdienst te bevorderen.
12. Wij meenen. dat het behoud
van den vrede een organisatie van
de vereenigde naties vereischt, be
staande uit alle vredelievende
volkeren ter wereld, die bereid
zijn, gemeenschappelijk zoo noo
dig geweld te gebruiken, om den
vrede te verzekeren.
Op 1 November a.s. zal de spoor
brug over de IJssel bij Deventer
officieel worden geopend; waar
door de spoorverbinding met het
Oosten van ons land wordt hersteld.
De brug zal den naam Catherine
Millerbrug dragen.
Met ingang van 5 November zul
len de treinen van de gewone
dienstregeling weer over de brug
rijden.
Medegedeeld door het K.N.M.I. te
De Bilt. Verwachting tot Dinsdag
avond:
Meest zwaar bewolkt, plaatselijk
eenige regen, in den nacht zwak
ke, overdag matige wind tusschen
Z.W. en Z.O. Iets koeler.
Waarnemingen te Rotterdam
van hedenmorgen 11.30 uur:
Barometerstand: 74Ö.8 m.m.
Windrichting: Zuid, kracht 3.
Temperatuur: 13.0 Celslus.
Weei*sgestedheid: betrokken.
Maximum-temperatuur (voorge
komen tusschen 8 uur gisteren
en 8 uur hedenmorgen): 14 2 Cel
sius; möinimum: 9.0 C
Te Stockholm wordt verwacht,
dat maarschalk Stalin op 7 No
vember a.s. een belangrijke rede
zal houden. In diplomatieke krin
gen, aldus Reuter, wordt aange
nomen, dat deze toespraak van de
grootste beteekenis zal zijn voor
de na-oorlogsche wereld. Verwacht
wordt, dat stalin een aantal pro
blemen, waarmede de Sowjetunie
thans te maken heeft, vooral wat
de buitenlandsche politiek betreft
zal behandelen.
Stjlins verschijnen m het open
baar op den jaardag van de Rus
sische revolutie, zal dan tevens het
antwoord geven op de geruchten
over zijn gezondheid.
Naar wij vernemen heeft Z.H.
exc. mgr. dr J. de Jong aan den
conservator van het aartsbisschop
pelijk museum te Utrecht, dr. J.
J. M. Timmers, opdracht gegeven
een 'commissie te vormen, die tot
taak heeft een inventarisatie te
maken van de door oorlogshande
lingen beschadigde, ontvreemde of
vernietigde kerkelijke voorwerpen
van kunsthistorisch geschied- of
oudheidkundig belang. Het is de
bedoeling aldus een betrouwbaar
beeld te krijgen van de schade, in
de achter ons liggende oorlogs
jaren ontstaan aan voorwerpen
van kerkelijke kunst; een schade,
die zich zoowel over religieus als
cultureel gebied uitstrekt.
Het ligt in de bedoeling t.z.t ook
in de overige diocesen een derge
lijke inventarisatie te houden.
Regeering helpt mede
Er is in Nijmegen al veel her
steld, doch talloozen hebben nog
geen behoorlijk dak boven het
hoofd of zijn allerbedroevendst ge.
huisvest. Zelfs huizen er nog een
duizend inwoners in kelders bij
gebrek a. n een woning. De stede
lijke autoriteiten hebben nu de
hulp van de regeering gekregen
om te bereiken, dat zooveel moge
lijk allen een dak boven het hoofd
hebben vóór den winter. Vandaag
wordt een begin gemaakt met
dezen opbouw. De regeering zorg
de voor werkkrachten van elders
en voor het noodzakelijkste bouw
materiaal en heeft nu in overleg
met de Nijmeegsche overheid de
stad in wijken verdeeld. Elke aan
nemer kreeg tot taak in een kern
aangewezen wijk met hem toege
wezen vaklieden, uit verschillende
deelen des lands afkomstig, aan
het restaureeren te gaan. De
schade is tevoren opgenomen door
jonge bouwtechnici. In alle aan
gewezen huizen worden tenminste
een woonkamer een keuken en
een of meer slaapkamers naar de
behoefte van het inwonend gezin,
wind- en waterdicht gemaakt. De
kosten worden gedragen door de
overheid, welke later de uitge
geven gelden verrekent met de
huiseigenaren bij de uitkeering der
schadevergoedingen.
Zwolle helpt
Na Haarlem komt nu Zwolle
Nijmegen te hulp door het aan
bieden van groote hoeveelheden
meubelen, kleedingstukken kin
dergoed, enz. 150 Meubelwagens
vol goederen heeft Zwolle voor
Nijmegen bijeen gebracht. Deze
week wordt het eerste 650 ton
groote schip met goederen ver
wacht. Minstens twee zullen dan
nog volgen.
NOODWONINGEN TE
DEN BOSCH.
Te 's-Hertogenbosch zijn in
tegenwoordigheid o.a. van het ge
meentebestuur, de eerste noodwo
ningen officieel door de gemeente
aanvaard. Zij zijn vervaardigd
volgens het bekende twijghout-
systeem. Nog vóór den winter
hoopt men er, naar de wethouder
van openbare werken mededeelde,
500 te kunnen afleveren.
LIJK AANGESPOELD.
Tusschen Zandvoort en IJmuiden
is het lijka aangespoeld van een
der opvarenden van den bij Noord-
wijk op een mijn geloopen en ge
zonken stoomtreiler, SCH. 161.
Zelfs onder de bezoekers van
president Truman schijnen ver
strooide rookers te zijn, die na een
lucifer te hebben aangestreken, het
pakje automatisch in hun zak ste
ken. om later met inhoud en al
te verdwijnen.
De president heeft tenminste te
genwoordig groene pakjes lucifers
op zijn bureau liggen, op den om
slag waarvan in duidelijke letters
gedrukt staat: „Ik heb dit van
Harry S. Truman gegapt".
(Van onzen Parijschen redacteur)
Den laafsfen lijd doen in lal
van kringen berichten de ronde,
dal binnenkort de benoeming van
een Iwinliglal nieuwe bisschop
pen le verwachten is. Enkele
dezer benoemingen dienen om
door overlijden van den hoog-
waardigheidsbekleeder vacant ge
worden zeiels opnieuw te bezet
ten; in andere gevallen hebben
de betrokken bisschoppen wegens
ziekte ot hoogen ouderdom om
een hulpbisschop gevraagd.
Daarnaast worden, echter ook
enkele benoemingen in het vooruit
zicht gesteld, welke in die bedoeling
van den fi. Stoel ongetwijfeld
vooral een pacificatie der geesten
nastreven. Wamt het is een onloo
chenbaar feit, dat enkele leden
van het Fransche Episcopaat sinds
de bevrijding aan een heftige
critiek bloot staan, in verband met
de houding, welke zij tijdens de
bezetting hebben aangenomen.
Het spreekt vanzelf, dat het daar
bij niet gaat om eenige medewer
king, aan den vijand verleend, maar
alleen om de wijze, waarop zij
gehoor hebben gegeven aan be
paalde wensohen van de regeering
van Viohy. Met andere woorden
om het feit, dat zij niet voldoende
weerstand hebben geboden aan
sommige invloeden. Enkelen wer
den daarvoor bij het onderzoek
naar collaboratie ter verantwoor
ding geroepen en ontvingen voor
korten tijd „een gedwongen ver
blijfplaats". zooals de term luidt,
dooh in hun eigen paleis; doch men
had hier met nogal opgeschroefde
.feiten te doen. Niettemin waren
ook vele Katholieken van oordeel,
dat wel van een te slappe houding-
kon worden gesproken.
In die enkele gevallen was het
ook de wenseh van vele Katholie
ken, dat de betrokkenen, zeer wei
nig in getal overigens, emeritaat
zouden vragen, om de agitatie, die
van bepaalde zijde tegen hen was
verwekt, te doen ophouden. Van
het onbillijke der campagne waren
zij, die haar voerden, toch niet te
overtuigen.
Aanvankelijk werd getracht het
geheele Episcopaat voor enkele
betreurenswaardige zwakheden
verantwoordelijk te stellen en men
zal zich herinneren, dat toen gene
raal de Gaulle zich voor het te
Deum voor de bevrijding van Parijs
naar de Notre Dame begaf, zelfs
aan Z.H. Em. Kardinaal Stihard
gevraagd was, en nog wel van of-
ficieele zijde, aldaar niet te ver
schijnen. Generaal de Gaulle heeft
toen dien wenk gedesavoueerd en
persoonlijk een bezoek gebracht
aan den Kardinaal-Aartsbisschop
van Parijs.
Men ging echter voort, van een
zijde, die nooit veel lof over had
voor kerkelijke hoogwaardigheids-
bekleeders, sommige leden van het
Episcopaat, die inderdaad een
heldhaftige houding hebben aange
nomen, zooals de Aartsbisschop
van Toulouse, tegen anderen uit
te spelen, en men zag geheel voor
bij, dat de gang van zaken in Juli
1940 het Episcopaat voor het feit
stelde, dat toen Vichy het wettig
gestelde gezag was, waarmee con
tact nu eenmaal niet te vermijden
was. Later heeft men het over-
drevene van die campagne wel
ingezien. Maar uit een oogpunt van
bevrediging zullen eenige wijzi
gingen in de bezetting der bis
schoppelijke zetels hun goede uit
werking niet missen.
Op 10 Mei 1945 staat een Neder-
landsche auto aan den Donau.
„Papieren," vraagt de Amerikaan
sche wachtpost. De inzittende in
aalmoezeniersuniform kan slechts
een opdracht van zijn bisschop laten
zien. Maar de Amerikanen zijn de
kwaadsten niet; er wordt wat ge
telefoneerd. En dan klinkt het
„O. K.", en voort snelt de auto,
naar Dachau! Want de aalmoeze
nier, kapelaan Od. Schellekens uit
Nijmegen, heeft altijd haast, vooral
nu, nu het geldt enkele Nederlan
ders uit het kamp Dachau te halen.
De Amerikaansche commandant
verbiedt hem echter den toegang:
het kamp zal nog weken in qua
rantaine blijven. Maar kap. Schel
lekens kan niet wachten, hij heeft
haast, en met behulp van den Ne-
derlandschen verbindingsofficier,
zelf gevangene, kapt. Boelaart,
gelukt het toch, het kamp binnen
te dringen, en de twee gezochten,
onder wie de deken van Nijmegen,
mgr. J. Teulings, in soldatenjassen
vermomd, buiten te brengen.
Eenvoudig, rustig en gemoedelijk
vertelt de directeur van de
N.I.A.D. zijn opwindende beleve
nissen. Hoe de terugreis met de
twee Dachauers een ware triomf
tocht werd; hoe de publieke opinie
na hun terugkeer werd wakker
geschud door noodkreten in pers
en radio, dat er geholpen moest
worden, direct, zonder administra
tief getreuzel.
Getreuzel is een woord, dat kap.
Schellekens niet kent. Toen hij
eens om twee uur het verzoek
kreeg: „Verzorg de Nederlanders
in Bergen-Belsen" reed drie uur
later een bestelwagen met geeste
lijken en enkele leeken beladen
met sigaretten, chocolade en lec
tuur van Nijmegen uit Duitschland
in. Wie menschenlevens redden
wil, moet haast hebben. Met trots
vertelt de kapelaan, dat in den
aanvang der repatrieering 40 pet.
der gegevens over vermiste Neder
landers door de N. I. A. D. uit
Duitschland kwamen.
Daar de samenwerking met de
Repatrieering niet de noodige vaart
in het werk bracht, sloot de
N.I.A.D. zich aan bij het Roode
Kruis; later bij het Comité inter
nationale de secours te Parijs. In
Parijs kreeg de rustelooze aalmoe
zenier contact met de Vaticaansche
Missies; hij stapt in zijn D.K.W.,
rijdt door Duitschland, waar hij
nog onschuldige Nederlanders
uit Duitsche krijgsgevangenkam
pen haalde, over den Brennerpas,
door Noord-Italië, waar van de
grens tot bijna aan de muren van
het Vaticaan de roode vlaggen
wapperen, symbool van den poli
tieleen chaos, waarin Italië ver
keert. Mgr. Brini, het hoofd van
de Vaticaansche Missies, de orga
nisatie, die in verschillende landen
de zorg voor de „displaced per
sons" en gevangenen en geïnter
neerden op zich neemt, ontvangt
hem en belooft hem éen particu
liere audiëntie bij den Paus. Kap.
Schellekens aanvaardt het dank
baar, doch kan, denkend aan de
langdurige plichtplegingen van
Zwitsersche hellebaardiers, niet
laten den monseigneur te verzoe
ken er rekening mee te houden,
dat hij haast heeft....
Bij Z.H. den Paus.
De Paus sprak met groote waar
deering over Nederland, „Mooi
Holland" zeide Z.H. glimlachend in
het Nederlandsch, en speciaal over
het werk van de N.I.A.D. De
groote vriendelijkheid van Z.H.,
zijn belangstelling voor de lijdende
menschheid, en zijn bezorgdheid
voor de toekomst van de wereld,
waar de waarachtige vrede nog
ver te zoeken is en het commu
nisme dreigt, hadden kap. Schelle
kens diep getroffen.
Of hij nog interessante indruk
ken had opgedaan bij zijn reizen?
„Interessant wel, maar niet op
wekkend. Ondergronds woekert
het Nazidom in Duitschland voort.
Jeugdleiders en leidsters en ik
trof er heel vurige nazi's onder
hebben de jeugd nog vast in han
den. In lagere functies worden bij
voorkeur nazi's benoemd, en meer
malen hoorde ik de verzuchting
slaken: „Waren we nu maar bij de
Partij." Men krijgt den indruk,
dat de geallieerden niet bij machte
zijn den chaos te organiseeren, en
Yrees tiet denkbeeldig, dat
op de vele dansavonden en feesten
™rom„£eaiJlieer?en de Duitsche
minuï i ro1 van Goebbels op
stens I luidruchtige, maar min-
dc"Russ4he0k20n°^gedrongen in
sterkste'' me ten
reizigers die zone^h" 6I\ meer
dan er uitgaan.u5™e:nkomen
ook voor de Nederlander^;!
op Russisch gebied zyn' aSe
best doen." 1 ons
„In Noord-Italië is de grootste
verwoesting aangericht in de dor
pen; de steden zijn er beter van
af gekomen. De koning is uiterst
onpopulair geworden; menwenscht
zijn spoedige verdwijning. Zooals
reeds gezegd, is de invloed van
het communisme in Italië groot;
onteyredenheid, o.a. over wille
keurige en met Italiaansche voort
varendheid uitgevoerde bestraf
fing van fascisten, geeft hieraan
voedsel."
We zouden nog veel willen vra
gen, maarkap. Schellekens
heeft haast. We wenschen den
directeur van de Nederl. Vaticaan
Missie, zooals de organisatie sinds
zijn bezoek aan Rome heet, nog
veel succes met zijn prachtig werk.
Omtrent de staking bij de D.U.W.
in Amsterdam en omgeving deelt
de E.V.C. mede:
De bekend gemaakte regeling
houdt een zeer belangrijke verbe
tering in, daar het contractueele
loon van 76 cent eens en voor al
gegarandeerd blijft voor alle goed
willende arbeiders. Bovendien is
vastgelegd, dat ongeschikte en
zwakkere arbeiders naar de wacht
geldregeling zullen worden afge
voerd en niet naar maatschappe-
lijken steun. Daarom adviseerd het
E.V.C.-bestuur aan alle D.U-W.-
arbeiders om op Dinsdag 30 um
ber weer aan het werk te gaa -.
Dit advies is heden door de arbei
ders bij acclamatie aanvaard.
Het vliegtuig, dat op 7 Nov. in
proef v1 ucht naar Ned.-Indië zal
vertrekken, is één der Douglas
machines, die de Ned. regeering
van de American Air Transport
in huur verkregen heeft. Er
wondt een „Netherlands Govern
mental Air Transport" N.G.A.T.
(Ned. regeerings-luahttransport-
dienist) ingesteld, die de exploi
tatie der luchtlijn aan de K.L.M.
heeft opgedragen. De N.G.A.T.
staat in de eerste plaats ten dien
ste van de repaitrieering van Indië
naar Nederland, waarvoor kol. B.
G. van Os van Delden en overste
Maas naar Ned.-Indië zijn ver
trokken. Op de vroegere Indië-
route zal worden onderzocht, in
hoeverre de vliegvelden en ver
dere outillage nog bruikbaaar
zijn.
Aan den anderen kant zullen
ook passagiers uit Nederland wor
den meegenomen, uit den aard.
der zaak in den beginne vrijwel
uitsluitend personen met belang
rijke regeeri ngsopd raohten. Ook
in het vliegtuig, dat 7 Nov. van
Schiphol zal starten, zullen passa
giers plaatsnemen, onder andere
enkele K.L.M.-officials.
De staf van den bevelhebber der
Ned. strijdkrachten sectie 3, Koning
Willem IH-kazerne te Apeldoorn)
heeft een „Bureau Indië-Vaarders"
opgericht, dat inlichtingen ver
strekt aan de achtergelaten betrek
kingen van militairen, die deel uit
maken van de naar Ned. Oost-Indië
vertrokken bataljons der Kon.
Landmacht Verzoeken om inlich
tingen dienen schriftelijk (duidelijk
schrijven) bij bovengenoemd adres
te worden ingediend.
De eerste groote verkoop van
het surplus der Amerikaaneohe
legervoorraden in het gebied van
den Pacific is tot stand gekomen.
65.000 Ton in Nieuw Guinea werden
voor 20 millioen dollar aan de
regeering van Ned. Oost-Inddë ver
kocht Hieronder bevonden zioh
geen 'wapens of munitie. De ver
kochte goederen omvatten medische
taiu lpmiddelen, uitrustingsstukken,
kleeren en materiaal voor den
wederopbouw. Deze voorraden wa
ren bestemd voor de invasie van
Japan. De verkoopsprijzen waren
op de oorspronkelijke kosten geba
seerd, waarvan een en ander afge
trokken werd in verband met de
bruikbaarheid en de conditie der
voorwerpen.
Gemeentewerken van Middelburg
hebben een programma opgesteld,
voor den opbouw van Middelburg.
Het plan strekt zich uit over een
tijdperk van 15 jaren, doch voor
den opbouw van de binnenstad
wordt op 5 jaren gerekend, evenals
voor het herstel van de Nieuw kerk
en de koorkerk. De restauratie van
het stadhuis zou evenwel 15 J3"1
vergen.
TWEEDE KAMER
De Tweede Kamer zal 30 Octo
ber om één uur bijeen komen. De
voorzitter zal voors .ellen in deze
vergadering te doen plaats heb
ben: de benoemng van een grif
fier, de benoeming van een com-
mïes-griffier, de aanwijzing van
3 leden der commissie, bedoeld in
®jt. 3 van het wetsontwerp voorl.
Staten-Generaal en de beraadsla
ging over het wetsontwerp goed
keuring van het handvest der
Ver. Naties.
