NATIONAAL WELVAARTSPLAN
ATTLEE NAAR TRUMAN
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
Raadhuis-concert
WEINIG KANS OP ANNEXATIE
Herstel der schade
CANADEESCHE HELDEN HERDACHT
DE WAPENS NEER IN SOERABAJA
Vargas afgetreden
Er zijn nog enkele
kwesties
DE BEUL VAN
AMERSFOORT
weer achter slot
Schadeloosstelling
Vijfjarenplan
Alles is daar nu rustig
Militaire opstand in
Brazilië
DE GESTAPO-BRANDEN
Hoopvolle stemming te
Batavia
WEERBERICHT
Rede van Franco
,,De wereldoorlog nog
niet beëindigd"
Japans gebrek aan
leefruimte
Een verkeerde oplossing
Uitg. v. d. Maas
bode-Stichting,
R'dam Giro 9095
Directeur:
Joh. Kuijpers.
Hoofdred.: Mgr
Dr. J. Witlox.
Alg. Redacteur:
H. A. Paalvast.
Drukker
N.R.C. N.V.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
DINSDAG 30 OCTOBER 1945
68sle JAARGANG No. 19848
Tijd. adres:
Broersvest 8 A
TeL 68804
Abonnementspr
3.25 p. kwart.
1.10 p. maand
0.26 p. week.
Advertenrtiën
25 ets. per m
Uit alle ramen van het raad
huis straalde licht. In de fraaie,
monumentale baksteenen hal met
zijn weidseh trappenhuis verdron
gen zich enkele honderden men-
schen, die in gezelligen ko"*
onder het genot van een kop k<af e
en een cigaret, het oogenb.ik af
wachtten, waarop een rinkelend
belletje hen terugriep naar de
vergaderzaal van de vroede vade
ren der gemeente. Ditmaal niet om
te peilen wat al muziek er fi
guurlijk gesproken in de dorps
politiek kan schuilen, doch om te
ervaren, wat al', muziek er in den
letterlijken zin van het woord
klinken kan onder het hooge, sobere
gewelf van een keurige, moderne,
Hollandsche raadzaal.
Dat was in Leidschendam, de
meest dorpsche randgemeente van
Den s Haag, waar de burgemeester
met prijzenswaardige voortvarend
heid, tesamen met eenige vooraan
staande gemeentenaren, het initia
tief heeft genomen tot een „raad
huisconcert" zoo stijlvol in zijn
heele entourage, als menige uit
voering in een heusche concertzaal
het niet bereikt.
Een voorbeeld, dat navolging
verdient.
Er is een tijd geweest, dat de
burgerlijke magistraten in Holland
zich volkomen wars betoonden van
alles wat naar profane cultuur
zweemde. De gewijde gezangen in
de kerk, de psalm der geloovige
gemeente, begeleid door het orgel,
was de eenige muziek, die hun
aangenaam in de ooren klomr. Met
zjj&are heffingen gingen zij iedere
andere welluidende uiting van
's menschen gemoedsbeweging te
lijf. Het patentrecht trof gelijkelijk
de schouwburgen en de concert
zalen. Thalia en Euterpe moester,
rijke bewonderaars hebben, wilden
zij zich vertoornen. Op iedere plaat:
in de zaal, bezet of onbezet, moest
in dien tijd één stuiver, voor iedere
De zette plaats nog bovendien twee
Stuiver belasting worden betaald
ook voor een besloten concert!
Dat waren toen bedTagen, die
meetelden. Met genoegen consta
teerde de magistraat, dat de zalen
leeg bleven. De gedachte alleen,
dat een komend geslacht Euterpe
in de raadzaal zou halen, ware hun
oiïverdraaglijik geweest.
Niettemi-n is het zoo ver gekomen
Betere tradities uit tijden, toen
de raadzaal het Levende middel
punt vormde van al wat in de
gemeente omging, ook van het
cultureele leven, krijgen langzaam
weer overhand. Men'begint in de
gemeente naast of liever boven de
juridische organisatievorm, die zij
in het abstracte denken der negen
tiende eeuw hoofdzakelijk was,
weer de levensgemeenschap te
tieven harer burgers op kan nemen
onderscheiden, die gezonde initia-
en tot vreugde en verheffing de"
burgerij met de haar ter beschik
king staande middelen kan ver
wezenlijken, in een stijl, der over
heid waardig.
Zoo kan het gemeenteleven zelf
een welklinkende symphonie wof
symbool raadhuis*°ncert als
In een te Groningen gehouden
persconferentie ter gelegenheid
van de opening van het districts
bureau van den regeeringsvocrlich-
tingsdienst, heeft de minister-pre
sident, prof. ir. W. Schermerhorn.
belangrijke mededeel ingen gedaan
over het annexatieprobleem, de
schadeloosstelling en andere vraag
stukken, den opbouw van ons land
betreffende.
Wat het annexatieprobleem be
treft, zeide minister Schermerhorn.
dat dit niet een Nederlandsen,
maar een internationaal probleem
is. Van groot belang is niet, welke
meening ik er daaromtrent op na
houd aldus spr. maar welk
standpunt bijvoorbeeld Rusland zal
innemen. Zoolang de internationale
toestand zoo blijft, als hij is, en er
vrijwel op geen enkel punt over
eenstemming is tusschen de groote
mogendheden, kan Nederland
moeilijk zijn houding inzake an
nexatie van Duitsch gebied bepaler
en met positieve plannen komen
Na de mislukte conferentie van
Londen, behoeft men geen groote
verwachtingen te koesteren. Annex
atie zonder Duiischers noemde de
minister practisch uilgesloten.
Overigens meende minister Scher
merhom, te moeten constateeren
dat de belangstelling voor he'
annexatieprobleem afnemende is
Komt dit, omdat Indië zoozeer onz'
aandacht vraagt? Misschien niet
Voor een volksstemming zou de
minister niets voelen, omdat lo?
van de genoemde bezwaren, het
De beul van Amersfoort, de vroe
gere kampcommandant Van der Laar.
van het concentratiekamp in Ainers-
's. nadat hij eenmaal was ont-
van k»il">DSnkwr door rechercheurs
c - achterhaald en op-
echter slot en grendel gezel
Bij z n verhoor kwam zijn schuld'
onomstootelijk vast te staan. Toen hij
destijds in Vught een leidende funne
had. heeft hij zeer veel voor zijn
medegevangenen gedaan en waar
schijnlijk verschillenden of het leven
gered of in ieder geval een langduri-
gen zeer onaangenamen tijd bespaard.
Hij was toen belast met administra
tief werk en heeft door valschheid
}n geschrifte verschillende van ztjn
lotgenooten buiten he kamp kunnen
brengen. Later werd hij overge
bracht naar Amersfoort en ook daar
had hij weer een leidende positie
In tegenstelling met zijn optreden in
Vught heeft hij zich in Amersfoort
ecïiter als een beu] gedragen en velen
van zijn medegevangehen ernstig
mishandeld. Op grond van deze feiten
zal hij dan ook binnen afzienbaren
tijd voor een bijzonder gerechtshof
terecht staan.
volk niet over voldoende gegevens
beschikt om op dit punt tot een
verantwoorde beslissing te komen
De ingestelde staatscommissie heeft
reeds een rapport uitgebracht, doch
zal nu ook de technische vraagstuk
ken nader bekijken. Tevens zal zij
zich bezinnen op de vraag, of
Nederland tijdelijk een deel van
Duitsch gebied bezet kan houden
en onder beheer kan nemen. Als
van annexatie op groote schaal
wordt afgezien, kan zij ook nagaan
welke grenscorrecties wenschelijk
en noodzakelijk zijn.
Betreffende de schadeloosstelling
zeide de minister, dat Nederland
thans een officieele uitnoodiging
heeft ontvangen een missie te zen
den naar de Allied Control Coun
cil te Berlijn. Admiraal Doorman
zal van deze missie de leiding
krijgen en een soort Nederlandsoh
gezant te Berlijn zijn.
Een en ander beteekent, dat er
nu wat schot, in de zaak komt. Er
wordt door de geallieerden nu een
lijst opgesteld van Duitsche bedrij
ven, die afgebroken zullen warden
De groote vraag is echter, of het
geen daarvan voor de geteisterde
landen beschikbaar wordt gesteld
ons te pas kan komen. Wat hebben
wij aan verouderde installaties?
Voor den opbouw van ons land
kunnen wij beter de nieuwe outil-
'age benutten. Ook is het een
vraag, of het wel een Nederlandseh
belang is, Duitschland economisch
te vernietigen. Het is voor o-ns be-
'angrijker onze eigen goederen uit
Duitschland terug te krijgen. Men
moet zich van de schadeloosstel
ling niet al te veel voorstellen.
Het is voor den minister een groote
vraag, of het wel gewenscht is,
een groot vacuum in dit Europa te
scheppen. Hier spelen ook politieke
factoren een rol.
In den breede heeft minister
Schermerhorn daarna stil gestaan
bij de grondige wijzigingen, welke Oost-Europa.
er komen zullen in de economische
positie van ons land door de totaal
gewijzigde verhoudingen in mid
den-Europa. De meeste Nederlan
ders beseffen nu nog niet, wat
hier op het spel staat. De weder
opbouw van onze industrie en
landbouw kan niet aan het inzet
ten van indiviflueele ondernemers
of groepen van ondernemingen
worden overgelaten De totaal
nieuwe omstandigheden maken
het noodzakelijk een plan van op
bouw te ontwerpen op langen
termijn.
De overheid zal de groote lijnen
moeten trekken voor den opbouw
van het economische leven en
daartoe heeft Nederland een plan
bureau ingesteld, al zal dit voor-
loopig meer gericht zijn op het
vermijden van armoede, dan op
het bevorderen van welvaart. Dit
plan zal moeten aangeven, hoe de
ontwikkeling in de komende vijf
a tien jaren zal moeten zijn.
Het is niet de bedoeling, het ge
heele bedrijfsleven in een N.V. te
vereenigen maar wel om bij de
distributie van kapitaal en grond
stoffen naar bepaalde richtlijnen
te handelen.
Elk bedrijf zal dan binnen een
bepaald raam zijn eigen taak heb
ben. Het nationale welvaartsplan
zal o.a. de vraag moeten beant
woorden, welke soorten van in
dustrie Nederland kan overnemen
Het wachten is thans op de be
slissingen van de groote mogend
heden. Dit vraagstuk moet echter
niet alleen van den Nederland-
schen kant maar ook van den
Europeeschen kant worden be-
Wat de internationale voedsel-
conferentie in Canada betreft,
zeide de minister nog. dat deze
van zeer groot belang is, omdat
hier het eerste begin wordt ge
maakt met internationale econo
mische ordening, die voor nu bit
ter noodzakelijk is. De minister
verwachtte veel van economische
samenwerking met Rusland en,
wat den tuinbouw betreft, van
uitvoer van zaai- en poogoed naar
Soekarno beveelt
Rio de Janeiro, 30 October.
(AFP). In de „Vila Mililar" is
Maandagavond revolutie uilge
broken.
President Vargas is afgetreden
en opgevolgd door rechter Linha-
res van het hooggerechtshof.
Volgens officieele verklaringen
wordt Linhares bijgestaan door
Bebarros, die eeniigen tijd geleden
als hoofd van de federale politie
was vervangen door een jongeren
broer van president Vargas, Ben
jamin Vargas.
Enkele minuten, nadat de pre
sident zijn functie had opgegeven,
verschenem in de residentie tanks
en men heeft waargenomen, dat
Vargas per automobiel vertrok.
- Op het terrein van het voor
malig Grestapo-kantoor Jn Warschau
is een groote hoeveelheid mensche-
lijke asch ontdekt. Men neemt aan,
dat de Gestapo ook hier ettelijke
duizenden personen vermoord «n
verbrand heeft.
October*1944 door'h^/lt c' 2?
deesche leger bevrijd. nP£a'ïa~
werd Zaterdag j.l op sobering
plechtige wijze herdacht.
In den ochtend had een huldi
ging plaats op het speciaal inge
richte kerkhof in de nabijheid 'der
dep- waar ongeveer 1100 Cana-
West7a bedraven liggen, die in
voor ~ol,abant hun leven ook
150 Canade vrijheid lieten. Een
waren overaSuhe wapenbroeders
tigheid or'ten om de plech-
W.n. burgen, eeSfbii te zetten.
Bergen op Z00m Witte van
enkel woord de $e met sen
terwijl gemeentparnVhti9heid in,
wans de herdenki^aris Sl°°t-
sprak; de heer Z^d^ vou^
zitter van de G.O.I.W., herdacht
de verzetsbeweging. Namens een
groot aantal vereenigingen wer
den bloemkransen op de graven
der gevallen nelden neergelegd.
Een zeer groot aantal belangstel-
h?n.,et nam aan de massale
nuldebetooging deel.
Cnvnn» nuwiddag defileerden
n,TnJZ^en en burgervereeni-
nv hpf de autoriteiten, die
van hat stadhuis
hadden plaats genomen, waarna
de commandant der Canadeezen
den burgemeester een op de
Duitschers veroverd zwaard over
handigde, als blijk van waardee
ring voor de wijze waarop de
bevolking van de stad Bergen
op Zoom zich had gedragen in de
moeilijke dagen der bevrijding.
Soekarno heeft per radio een
oproep gericht tot de Indonesiërs
in Soerabaja om de wapens neer
te leggen. Alles is nu rustig in
Soerabaja, zoo wordt uit Batavia
gemeld. Inlusschen wordt beves
tigd. dat Soekarno per vliegtuig
naar Soerabaja vertrokken is.
Het vertrek van Soekarno betee
kent een vertraging van de onder
handelingen, die, naar gemeld is,
elk oogenblik een aanvang zouden
nemen. Anderzijds wordt gemeld,
dat de nationalisten te Soerabaja
om een wapenstilstand hadden ge
vraagd na zes uren van aanvallen
op de Britsche troepen. De Brit-
sche commandant, gen.-maj. Mal-
laby zei den door de republikeinen
benoemden resident Soederman
door de telefoon, dat de Indone
siërs het vuren moesten staken,
daar zij er ook mee begonnen
waren. Tegelijkertijd met de aan
vallen op de Britsche troepen, die
in een school gelegerd waren,
werden er ook schoten gelost in
een wijk, waar duizend Ned. oud-
gemterneerden wonen. Dit duurde
tot middernacht.
Neutrale toeschouwers te Bata
via koesteren de hoop, dat de zoo
genaamde „voorbereidende infor-
meele" besprekingen veel vrucht-
itt™ r zuj'en blijken te zijn, dan
mn^ri^00rir/rden zouder> doen ver-
r™,hlL"env. Meent ook, dat de
e kringen er meer
nnHol Va.n overtuigd raken dat
onder de tegenwoordige verhou
dingen in de wereldpolitiek dë
bemiddeling van een of andere
derde partij of groep van partijen
wel eens uitermate moeilijk te
verwezenlijken zou kunnen zijn.
Volgens den Bataviasohen corres
pondent van de „Times" hebben de
Nederlanders, doordat zij tot de
voorgenomen besprekingen met natio
nalistische leiders het initiatief heb
ben genomen, hun positie ten zeerste
versterkt. Soekarno en diens eoj-
lega'^» bevinden zich nu in een di
lemma: weigeren zij te
len, dan zal de wereldopinie, waar
zij zooveel prijs op
hen gekant zijn. Aanvaarden zij het
Nederlandsche verzoek, dan zullen
hun extremistische volgelingen hen
verraders ten opziehte van de
zaak der Indonesische onafhankelijk-het algemeen.
heid beschouwen en als zij lief er
niet over eens zijn, zal hun bewe
ging door deze verdeeldheid lijden.
Een snelle regeling is noodzakelijk
om wille van de honderdduizend ge-
interneerden. die er nog slecht aan
toe zijn, en om de steeds snellere ver
slechtering van den economischen toe
stand te stoppen, willen ernstige
voedsel- en andere tekorten voor
komen worden. Tenslotte is het een
natuurlijke Britsche wensch, daf de
Britsche strijdkrachten, zoodra hun
taak is volbracht, zullen terug
trekken.
Medegedeïed door het K.N.M.I
te De Bilt.
Verwachting tot Woensdag
avond
In den nacht en den ochtend
vrij koud met mist over groote
deelen des lands. Later op den
dag licht bewolkt, droog en vrij
zacht: zwakke wind.
Waarnemingen te Rotterdam
van hedenmorgen 11.30 uur:
Barometerstand; 759,1 m.m
Wmdri'chting: Zuid-Zuid-Oost;
kracht 1.
Temperatuur: 14,4 Celsius.
Weersgesteldheidonbewolkt
Maximum-temperatuur (voor
gekomen tusschen 8 uur gisteren
en 8 uur hedenmorgen)15.0 Cel
sius; minimum9 4 C
- Naar te Madrid verluidt heeft
generaal Franco. Vrijdag j.l. een
rede gehouden, welke de Spaan-
sche pers echter niet mag publi-
ceeren. Franco sprak te Toledo op
den 25en verjaardag van zijn be
noeming tot officier. Hij gewaagde
openlijk van zijn belofte van 1942,
dat Spanje een millioen man naar
Berlijn zou zenden, wanneer het
bolsjewisme Duitschland zou be
reiken en zeide, dat die belofte
ingelost zou zijn, wanneer „de
Europeesche volken hun nationale
waardigheid hadden hooggehou
den".
Volgens Franco is de wereld
oorlog, blijkens de onrust, waarin
de wereld verkeert, nog niet ge
ëindigd.
President Truman, aldus het
hoofd der Spaansche regeering,
heeft te kampen met grooie sta
kingen en in Engeland moet de
arbeiderspartij haar toevlucht
nemen tot dictatoriale maatregelen.
Spanje ligt_ echter in de critische
sfeer en zijn beteekenis i n de
wereld zal rijzen met het toene
mend gebruik van luchttransport
door zijn unieke geografische posi
tie, die het als luchthaven een
sleutelpositie doet innemen in de
internationale strategie. Daarom,
zoo concludeerde Franco, was het
van belang dat Spanje zich niet
zou laten beïnvloeden door 's we
relds moeilijkheden en zich aan
de politiek zou houden, die het
volgde gedurende en na den bur
geroorlog.
De Japansche [pers dijingt er,
naar A.F.P. meldt, bij de bevol
king o-p aan, om, nu het Japansche
grondgebied tot de vier eilanden
is beperkt en emigratie &s uit
gesloten, de geboorten te beperken
To>t dusver had de regeering de
politiek gevolgd van bevolkings
aanwas om meer recruten voor het
leger te verkrijgen. Thans schrij
ven de Japansche bladen, dat de
bevolking de geboorten moet be
perken en dat de regeening in dit
verband bepaalde maatregelen
moet nemen.
Van gezaghebbende "l"*®
Washington is verklaard, dat de
Britsche eerste wimstei Attlee.
besloten heeft, in den loop van
de komende drie weken een bezoek
aan Washington te brengen
President Truman zou al zijn
voor de eerstkomende vijf weken
reeds vastgestelde reilen builen
Washington wegens „dringende
werkzaamheden" hebben afgezegd.
Volgens een later bericht uit
Washington zouden de besprekin
gen, welke Attlee met Truman
zal voeren, hoofdzakelijk wereld
problemen betreffen, zooals de
atoombom, Palestina en de Britsch-
zoowel als de Amerikaansch-
sowjet-Russische betrekkingen in
Naar Reuters diplomatieke cor
respondent nog verneemt, zal
Attlee Dinsdag a.s. in het Lager
huis een verklaring afleggen over
zijn aanstaand bezoek aan presi
dent Truman.
Welingelichte politieke kringen
te Londen verklaren, dat het dui
delijk is, dat een driemogendheden
bijeenkomst van Engeland, Canada
en Amerika in voorbereiding is.
Men acht het in deze kringen
onwaarschijnlijk, dat de besprekin
gen van Truman en Attlee het
gebied van de geheele internatio
nale politiek zullen bestrijken.
Men wijst in dit verband op
Trumans toespeling op de nood
zakelijkheid van een bespreking
met Engeland en Canada over de
atoombom en acht het waarschijn
lijker, dat dit het onderwerp van
besprekingen zal zijn, naast een
behandeling van de vraagstukken,
die samenhangen met de ontwik
keling der atoom-energie.