DE OORLOGSVERKLARING AAN JAPAN Trad Nederland zelfstandig op Het onderhoud van Leopold met Hitier De samenstelling der Staten-Generaal DE MEDEDEELING VAN EDEN De koningskwestie in België Documenten-publicatie Die rare wereld Benoemingscommissie compleet Verplichte demagneti seering van schepen ONZE INVOER Oneerlijke ambtenaren Geknoei bij Haagsche distributie WEERBERICHT Uit het radioprogramma Het is ons gebleken, dat er nog steeds groote belangstelling be staat voor hetgeen oud-minister Eden op 17 October 1.1. in het La gerhuis heeft gezegd, toen daar een debat plaats had over den toestand in Nederlandsch-Indië. Minister president Attlee verklaarde onder meer, dat de Engelsche regeering daar geen ander gezag erkende dan dat van de Nederlandsche re geering in alle gebieden onder souvereiniteit van de Nederland- sche geallieerden Hij voegde eraan toe. dat onze Koningin een zeer vrijzinnige verklaring heeft afge legd, waarin in ruime mate zelf bestuur wordt beloofd aan alle Nederlandsche gebieden overzee, en dat de luit.-gouverneur-gene- raal, die nu ter plaatse aanwezig is. gemachtigd is met de plaatse lijke Indonesische leiders te be- snreken, hoe men zich voorstelt deze beloofde hervormingen op Java toe te passen. Eden vroeg daarop, of Attlee wel wilde beden ken, dat de moeilijkheden van de Nederlanders in deze gebieden voor een groot deel veroorzaakt zijn door hun eigen gedrag als ge allieerden. doordat zij namelijk uir eigen beweging den oorlog ver klaard hebben aan de Japanners. Hit is de getrouwe vertaling van deze opmerking, zooals die In het verslag der vergadering in de DaUv Telegraph and Morning Post voor kwam en zooals die in de Nederl. biaden is opgenomen. Sommigen meenen daarin een ondersteuning van Attlee's woor den te kunnen lezen. Anderen, waaronder ook wij. meenen daarin te moeten lezen, de aansporing, dat de Brïtsche reaeering er we! aan moet denken, dat de Nederlanders zich de moeilijkheden, waarin zij thans verkeeren. op den hals heo ben gehaald door hun oorlogsve.- klaring aan Japan uit eigen bewe ging. mot de niet uitgesproken conclusie, dat zii nu maar moeten zien hoe zich daaruit te redden Oorlogsverklaring uit eigen bewp- ging. dat moet dus wel beteekenen zonder overleg met Engeland en de Vereenigde Staten Attlee's antwoord, dat onze re geering in dezen oorlog naast En geland heeft gestaan en dat de En- gelsche regeering in zeer nauw contact met haar zoude blijven, laat Eden's bedoeld beweren on aangeroerd, al erkent hij de groo te moreele verplichting van zijn land tegenover Nederland. Daar de houding van de Enselsche bevel hebbers in Indië zeker niet beant. woordt aan hetgeen wii mochten verwachten, hetgeen te meer te leurstellend is. omdat de Austra lische regeering, wier land door d« dapperheid van de Nederlanders voor een Japanschen aanval is go soaard gebleven. ook reeds een be- denkeüike houding heeft aangeno men. waardoor onze belangen in ernstivp mate geleden hebben mee nen wij op grond van de gegevens die ons ten dienste staan, te moe ten aantonnon dat het uitermate onwraarschiin'ijk is, dat de gouver neur-generaal. natuurlijk met machtiging der regeering. zonder overleg met de Eneelsche autori teiten den oorlog aan Japan zoude hebben verklaard De regeering vindt het niet noodig het onmon dige Nederlandsche volk hierover in te lichten De vroegere minister president Gerbrandv is blijkbaar nog niet gereed met het opmaken van zijn verantwoording voor het onder ziin leiding gevoerde beheer. En de Tweede Kamer wacht blijk baar bedeesd af. of onze democra tische regeering, die volgens „Vrii Nederland" met klompen door de grondwet wandelt, haar genadig lijk z&l toestaan zich hiermede bezig te houden. Wij zullen nu eenige data in her innering brengen, ontleend aan Keepings Historisch Archief die aantoonen, dat Eden's beweren zeer onwaarschijnlijk is. In het najaar van 1941 is de stemming tusschen Japan en de Vereenigde Staten zeer gespannen. De verhouding spitst zich geleide lijk toe. Op 28 November deelt de Amerik. minister van Buitenland- sche Zaken aan de Jap. onderhan delaars in Washington mede, dat tusschen beide landen geen rege ling mogelijk is, wanneer Japan zich niet bereid verklaart: 1. uit het bondgenootschap met de as te treden., 2e. zijn troepen uit China terug te trekken en 3. zijn steun te onttrekken aan de regeering van Wang-Tsing-Wei. Het Japans che agentschap Domei wijst dan op de verscherping in de houding tegen over Japan van de met de Ver. Staten samengaande staten. Minis ter-president Tojo verklaart op 29 November, dat zijn land vast be sloten is de idealen van de Drie mogendhedenverklaring te verwe zenlijken. Op 1 Dec. meldt Reuter, dat de gouverneur-generaal van Ned.- Indië de mobilisatie van de mili taire luchtstrijdkrachten zoude hebben bevolen. Een bericht van 30 November zegt. dat alle troepen in Singapore bevel hebben gekre gen zich onmiddellijk gereed te houden. Een buitengewone zitting van het Australische oorlogskabi net heeft plaats op 1 December ter bespreking van den toestand in het Verre Oosten. Op denzelfden da tum keert president Roosevelt na een telefonisch gesprek met Huil onmiddellijk uit zijn buitenverblijf naar Washington terug. Een bericht van dezen datum meldt Japansche vlootbewegingen op groote schaal in het Zuid-Westelijk deel van den Stillen Oceaan. Men heeft den indruk dat Japan zijn vlootmacht in de Zuid-Chineesche Zee eoncen. treert. De Britsche vloot in dit gebied wordt iederen dag ver sterkt. Op 2 December wordt het Nederlandsch-Indische leger gemo biliseerd Op denzelfden dag komt Duff Cooper, de bijzondere gevol machtigde van de Britsche regee ring in het Verre Oosten, uit Australië op weg naar Singapore te Batavia aan. In eeri persgesprek verklaart hij geen weg te zien om den vrede in den Stillen Oceaan onder de huidige omstandigheden te behouden. Op 7 December gelast de minis ter van Oorlog te Washington het geheele militaire personeel deT Vereenigde Staten te mobiliseeren Als antwoord hierop openen de Japansche strijdkrachten zondeT oorlogsverklaring de krijgsverrich tingen door den aanval op Pearl Harbour en brengen zware schade toe aan de Amerikaansche vloot in deze oorlogshaven gestaiion- neerd. Ook de oorlogshandelingen tegen Engeland worden geopend. De Japansche oorlogsverklaring volgt op 8 December. Japansche troepen landen op Britsch Malakka en richten hun aanvallen op het gebied van Singapore. Op dezen dag heeft de gouver neur-generaal bij proclamatie door de radio het bestaan van den staat van oorlog tusschen Nederlandsch- Indië en Japan bekend gemaakt. De groote gebeurtenissen volgen elkaar dan snel op. Op 10 Decem ber wordt de Engelsche vloot bij Malakka verslagen. In het begin van 1942 bezwijkt Malakka voor den Japanschen inval. Op 15 Febr geeft Singapore zich over. Op 27 Februari heeft de beroemde zee slag in de Javazee plaats, waarbij het Nederlandsche eskader en on ze luchtstrijdkrachten roemrijk on dergaan na een hevigen strijd tegen een overmachtigen vijand, een strijd gestreden voor de ge meenschappelijke zaak, voor recht en vrijheid De Japansche vloed golf wordt hierdoor krachtig be lemmerd en daardoor wordt Au stralië gered voor den Japanschen aanval. Is het aan te nemen, zoo vra gen wij, dat de gouv.-generaal uit eigen beweging, dat is zonder over leg met den bijzonderen gevolmach tigde der Britsche regeering in het Verre Oosten, die hem op 2 Dec. in Batavia natuurlijk heeft be zocht. den oorlog aan Japan heeft verklaard? Wel niemand zal dit aanvaarden, als men alleen maar kennis heeft genomen van de en kele feiten bovenvermeld. Maar ook indien er geenerlei overleg had plaats gehad met Brit sche autoriteiten over de houding door Ned.-Indië aan te nemen, kan kan men dan van Britsche zijde in onze oorlogsverklaring aan Japan gedaan, gedaan uit eigen beweging, om onzen bondgenoot het Britsch imperium bijstand te verleenen, nog wel op een oogenblik, dat de oorlogskans voor ons niet gun stig scheen, een gerechtvaardigd voorwendsel vinden, zooals Eden schijnt te doen, om ons bij later gerezen moeilijkheden, gevolgen van onze ridderlijke houding van 8 December 1941, in den steek te laten instede van ons krachtig te steunen? Een bevestigend ant woord op deze vraag zullen wel slechts zeer enkele Britten fair play noemen. O. v. NISPEN TOT SEVEN AER. Oud-gezant. In de Engelsche pers werd eeni- gen tijd geleden de uitvinding van een nieuw soort vulpen aangekon digd. In plaats van een pen heeft deze vulpenhouder „een uiterst klein balletje, dat den inkt over het papier uitrolt, zoodat vloei papier overbodig wordt". De Wetallus-pen een uitvin ding van" professor Wetallus uit Emmer Compaseuum, den wereld- beroemden vulpentechnicus en" re dactioneel adviseur van „Die rare wereld" is veel beter. In plaats van een pen ia er een uiterst klein glazen bolletje. Aangezien er geen pen is, is er ook geen punt en aan gezien er geen punt is, heeft men ook geen inkt en papier noodig. Het uiterst kleine glazen bolletje is aangesloten op een electrische batterij, waarmee men alles kan verlichten wat men maar verlichten wil, als men op een uitergt klein knopje drukt Nu ook de Eerste Kamer haar leden in de benoemingscommissie voor de Staten-Generaal heeft aangewezen, kan spoedig worden overgegaan tot de samenstelling van het Nood-Parlement. Dit zal bestaan uit de thans zitting heb bende leden der Eerste en Tweede Kamer, aangevuld met leden, te benoemen door het kiescollege van elf Uit het rapport der Zuiverings commissie bleek, dat het aantal leden der Eerste Kamer nog 34.dat der Tweede Kamer 76 bedroeg. Sinds de Zuiveringscommissie haar rapport publiceerde, heeft nog ir. M. C. E. Bongaerts (R.K. Staatsp.) bedankt als lid der Twee de Kamer, zoodat het aantal vaca tures hier 25 werd en dat der Sta ten-Generaal 41. We geven hier in een tweetal staatjes een overzicht van de sterk te der oude partijen: Eerste Kamer 1940 nu vac. RK 16 11 5 A.R, 7 C.H. 6 V B. 3 3 V.D. 2 2 S.D.A.P. ..12 8 4 N.S.B. 4 50 34 16 Tweeede Kamer 1940 nu vac. R.K. 31 5 A.R. 17 C.H. 8 V.B. 4 V.D. 6 S.D.A.P. ..23 Comm. 3 St. Ger. 2 Chr. Dem... 2 N.S.B. 4 100 75 25 Gelijk gezegd, zullen de 41 va catures worden aangevuld door een benoemingscommissie of college van kiesmannen. Deze commissie bestaat uit elf leden, te weten 2 leden door de Eerste Kamer, 3 leden door de Tweede Kamer en 5 leden door de Nationale Advies Commissie aangewezen, onder voorzitterschap van den vice-pre sident van den Raad van State Aangewezen zijn door de Eerste Kamer de heeren H. M. J. Blom- jous (R.K. StaatsD.l en N Viil- brief (S.D.A.P W. de de Tweede Kamer de heeren mr. L N. Deckers (R.K Staatsp.), H W. Tilanus (Chr. Hist.) en A. IJzerman' (S.D.A.P.) Aangewezen zijn door Nationale Advies Commissie heeren ds. J. J Buskes te Am sterdam, mr. dr J. Donner te Voorburg, mr. E. E. Menten te Warmond, R. von Nordheim te Delft en prof. dr. M. H van Rooij te Sittard. Voorzitter is de vice-president van den Raad van State, jhr mr F. Beelaerts v Blokland; plaats vervangend voorzitter is Staats raad Th. F J Muller Massis. Dit kiescollege van elf benoemt de nieuwe Kamerleden uit de candidaten, welke de Nationale Advies Commissie stelt Deze candidatenlijst bevat twee maal zooveel namen voor de Eerste en Tweede Kamer, als er in die col leges vacatures zijn Vijftien da gen na de benoeming van de nieuwe leden komt dan het Nood- parlement bijeen. Reeds voor de bevrijding heeft onze regeering in Engeland een Kon. Besluit uitgevaardigd, waarbij ver plicht werd, dat alle metalen koop vaardij- en visschersschepen voor zij uitvoeren zouden worden gede magnetiseerd, d.w.z. immuun ge maakt tegen magnetische mijnen. Na de scheepsrampen, die den laatsten tijd het gevolg zijn geweest van de nog in zee drijvende mijnen en het niet opvolgen van dit K.B., heeft nu de minister van marine bepaald, dat alle zeevaartuigen voor 1 December a.s. geïmmuniseerd moeten zijn. In Rotterdam beheert de Kon. Ned. Marine een inrichting waar in elk vaartuig gedemagnetiseerd kan worden. Voor de groote schepen boven 2000 brt. geldt dit voorschrift niet, omdat deze reeds lang ver plicht voorzien zijn van een spe ciale dynamo, waarmee een z.g. degausing-kabel wordt bediend. Zulk een kabel komt om het heele schip heen en wekt een zwaar mag netisch veld op, waardoor even tueel in de buurt drijvende mag netische mijnen ver voor het schip tot ontploffing komen. Het spreekt vanzelf, dat nieuw te bouwen groote schepen 'met zulk Aangewezen zijn door de een dynamo en degausingkabel Het verslag van dr. Schmidt betreffende net onderhoud van koning Leopold met Hitier op 19 November 1940 te Berchtesgaden is thans bekend gemaakt. De meest essentieele gedeelten laten wij hieronder volgen: „Nadat de koning den kanselier bedankt had voor hetgeen hij tot nog toe voor België had gedaan, alsmede voor den terugkeer van de koningskinderen uit Spanje, verklaarde de Fuehrer, dat aan gezien Duitschland gewikkeld was m een dit land opgedrongen oorl<?S. geen sprake kon zijn de pijnlijke lasten voor de bevolking van België op te heffen. Duitsch land was besloten, den oorlog voort te zetten tot de Engelsche invloed op het Europeesche vaste land uitgeschakeld zou zijn Duitschland is daarenboven be sloten een algemeene reorganisatie van het Europeesche vasteland te ondernemen. Bedoelde reorgani satie zal betrekking hebben op de landen, die politiek en economisch in de belangensfeer van Duitsch land liggen. In die Europeesche ruimte zal Duitschland een econo misch en politiek stelsel oprichten, dat een grooter concentratie van de Europeesche krachen mogelijk zal maken dan in het verleden. Duitschland zal er voor waken, dat op economisch gebied en op het stuk van militaire veiligheid elke inmenging met betrekking tot het vasteland voor immer uitgescha keld blijft. In bet kader van deze richtsnoeren zal Duitschland trach ten het politiek en het economisch leven in te richten en in dit kader zal eveneens de toekomst van Bel gië bepaald worden In geen geval zal Duitschland nog toestaan, dat België ander' maal als springplank zou ge bruiki worden voor een nieuwen aanval tegen hei Reich of het Europeesch vasteland. De strijd, jarenlang voorbereid door de Westersche democraten, werd aan Duitschland opgedrongen. Onder die voorwaarden moei Duitschland al die landen der Westersche democratieën verantwoordelijk stel len voor wat gebeurd is: de volke ren dier landen moeien de gevolgen van de door hun regeeringen ge volgde politiek ondergaan Op de vraag van koning Leopold, of er iets kon gedaan worden voor de Belgische lcrijgs- gevangen officieren, antwoordde de Fuehrer dat zij krijgsgevangen moesten blijven tot den vrede. Tenslotte zeide koning Leopold dat het goed zou zijn, eenige ver klaringen af te leggen die de Bel gische bevolking zouden gerust stellen Hij wees er op, dat de Nederlanders van Seyss-Inquart een dergelijke verklaring hadden gekregen en dat de ontstentenis ervan natuurlijk de vrees in Bel gië vergrootte. De Fuehrer wees er met na druk op. dat dit een misverstand was, want. voor zoover hij wist, werd een zoodanige verklaring nooit aan de Nederlanders ge- geven. Hij kon slechts wijzen op de mogelijkheid, dat België een plaats zou innemen in het k^der van een economische en politieke samenwerking met het Duitsche Reich. Een zoodanige verklaring DuhRetechter niet aan het groote pubhek gegeven worden. j .,T° l zeide de Fuehrer nog, besluit1 Zlch verheugde over het een eind» den konin9 der Be,9en en zoodoendemleen het Belgische ltg JT* 9 £3 Het was ook goed' dVS "V*"' bij zijn leger was gebied kon?"9 land. De koning en de koningin van Nederlfnd zouden voorzeker nooit meer hun Iroon bestijgen, terwijl hij, de Fuehrer, koning Leopold de ver zekering kon geven, dat Duitsch land niets zou ondernemen tejren de handhaving van het Belgisch vorstenhuis. Teneinde een inzicht te krijgen in de bedragen, welke gemoeid zijn met den invoer van de producten, welke Nederland noodig heeft, volgen hier onder de vastgestelde cijfers betref fende den begrooten invoer voor het tweede halfjaar 1945, Voor den han dels- en industrieelen sector zou een hoeveelheid goederen dienen te wor den ingevoerd voor een waarde van ruim 1200 millioen gulden, voor den voedselsector een hoeveelheid goede ren ter waarde van ruim 800 mil lioen gulden. Hierbij moet er reke ning mede worden gehouden, dat een groot deel der goederen eerst in den loop van 1946 zal worden geleverd, zoodat met den bedoelden invoer de voorziening tot ongeveer medio 1946 gedekt zal zijn. De economische recherche te Den Haag heeft een vijftal distri butie-ambtenaren gearresteerd, die zich schuldig hebben gemaakt aan geknoei met distributie-beschei den. Eén van hen bezat 14 inlegvel len, die hij, zooals dat gebrui kelijk is te zeggen, van een onbe kende had gekocht. Hij wendde zich tot een collega, die de daarop verkrijgbare bonnen moest ver strekken, hetgeen prompt gebeurde, echter tegen betaling van 100 en twee van deze inlegvellen. Een derde werd in het geknoei ge mengd. Deze ambtenaar bleek thuis een behoorlijke hoeveelheid inlegvellen, bonkaarten, brandstof- fenkaarten enz. te hebben opgesla gen en gaf toe regelmatig bonnen van inlegvellen te hebben om£f" ruild voor levensmiddelenkaarten en dit gedaan te hebben op verzoe van een collega. Zijn opdrachtgever, een vierde dus. die bij dit complot was be trokken, werd eveneens aangehou den en bleek de bezitter te zijn van niet minder dan 60 inlegvel len, 65 textiel- en leerkaarten, 65 bonkaarten voor groenten, fruit en visch, 24 levensmiddelenkaarten voor de 12e periode, 43 bonkaar ten K.A. 511 en enkele stamkaar ten. Hij dreef hierin handel met een vijfden betrokkene, die bij een huiszoeking in het bezit bleek te zijn van een groote hoeveelheid levensmiddelenkaarten en los|f bonnen Deze man kocht op bonnen levensmiddelen, .je in den zwarten h—- - Medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt Verwachting tot Zondagavond. In het Noorden en Westen van het land plaatselijk nog eenige regen, in de overige deelen geen regen van beteekenis: meest zwaar bewolkt en nevelig: weinig wind. Waarnemingen te Rotterdam van hedenmorgen 11.30 uur. Barometerstand: 762.1 m.m. Windrichting. Zuid: kracht 3. Temperatuur: 12.2 Celsius Weersgesteldheid: betrokken. Maximum-temperatuur (voorge komen tusschen 8 uur gisteren en 8 uur hedenmorgen): 11.8 Celsius: minimum 8.8 C. ZONDAG 4 NOVEMBER Hilversum I 301 m 9.009.20 Nieuwsber. 10.3012.00 Kerkdienst uit de Prot. kerk te Oegstg'eest. 12.15—12.45 Liederen van Paolie Tosti 12 45—13.00 Nieuwsber. 13.2014.00 Joop Walvis, orgel. 14.00 14.30 Spoorwegen spreken. 14.30 16.45 Cloncertgeb.orkest o l.v. Sir Adrian Boult 18.0418.30 Musette- muziek 18.3019. Oo New Mayfair Dance Orchestra 19.0019.15 Nieuws ber 20.0120.15 „Nederland herrijst" 20 1520 30 Brief vafi den Londen- sehen correspondent. 20.3021.15 Fransche opera muziek 21.1521.45 Koos Koen 21.45—22.15 Dick de Reus, viool, en Isja Rossican, piano. 22.J5 -22.30 Menseh en maatschappij. 22.3023.00 Orkest Alfredo Campoli 23 01—23.15 Nieuwsber. 23.15—23.30 Avondwijding door kap. J. Kraak man te Den Haag Hilversum II 415 m 8018.20 Nieuwsber. 9.0010.15 Hoogmis Uit het kiein seminarie Beekvliet te St Michielsgestel 10.15 .,15. t ,cd van de klokken 10.45 i d ci,° lagunen-etad. 11.20 12.00 Russische balletmuziek 12.01— 12.20 Nieuwsber. 12.20—13.00 Eddy Walis 13 0013.15 Bezoek aan Napels. 13.1513 45 Orkest Piet Coomans. 13 45—14.00 Weekb! .overzicht. 14.00— 14.30 Kerkmuziek 14.30—15 00 Duet ten. 15 00—16.15 J C v Bo-vene. 15.1515.35 Ted Brook's Rhythm- kwartet 15 35—16.00 Syivestre-trio. 16.00—16.30 Thé complet. 16.30—17.00 Andre Ujurres, piano. 17.0017.30 Dansant 18.01—18 20 Nieuwsber. ,p „o18 45 Quentin M Maclean, orgel. 19 0019.30 Hawaiianmuziek en Patricia Rossborough, piano. 19.30 20.00 Programma Nederl Strijdkr. 20 0121 45 Radio Pbilh Orkest o.l.v. Alb. v Raalte Solist Frederic La- mond. piano 21.4522.00 Avondwij ding. 22.01—22.15 Nieuwsber. 22.15— 22.58 Op den drempel van den nacht. MAANDAG 5 1" BER HILVERSUM I nastiek. 7.01 Nieuwsber,chrnn ^7,00 G?^T"Ï00r'o11 N<euwsberichten 8,20 Ochtendconcert 10 45 De Zonnebloem. n 15 R.e Beute. piano 1145 Krijgs gevangenen in Indie 12.01 Zang. 12 is Ensemble Jetty Cantor 13.00 Nieuwsberichten 1320 Loflied van Parijs. 14.30 Gevarieerd middag programma 15.15 Kwartier voor de vrouw 15.30 Werken van Felix Men- delssohn-Bartholdy 16.31 Madeion Waldorp leest: Thijs de Viek l®?® Muziek voor kinderen 17.00 J? Pouls en zijn orkest 17 35 Carco Carcassola 1®-2018 45°Gramo- voor de rijpere jeugd ™.berichten fnnnmuziek 19 00 Nie Jg Anton Cantabllé-septe onzcr bontf_ 19 30 Beuving 2L00- D omroeporkest 22,15 genootem 2^fatschappii 22.30 Lichte avia^ken 23 01 Nieuwsberichten 23 *15 A vond wijding Hilversum U i Nieuwsbe- richten 18-30 Ted Powder en zijn orkest. 19 00 Orkesten-parade. 19.30 Programma voor de Nederlandsche strijdkrachten 20 01 Trio 20 30 Land. bouwpraatje 20.45 Benedict Silber- mann and his „Novelty Serenaders". 21 15 lersche muziek 21.45 Avond- wijding 22.01 Nieuwsberichten 22 15 Gramofoonmuziek 22.45 Zang door the National Cavaliers 22 58 Sluiting.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1945 | | pagina 2