De toekomst van onze
zeevisscherij
DUIKBOOT VAN 5600 TON
INVAL DOOR EEN ACHTERDEUR
r
Hoe staon de export
kansen
Japansche monstruositeit
Actie-radius van
50.000 mijl
De koningskwestie in
België
Een nieuw debat in het
parlement
Handelsmogelijk
heden met Spanje
Attaché voor Nederlanc
benoemd
METAALINDUSTRIE
Gewijzigde loonregeling
Dank van Churchill
R.K. Middenstand
Centrale raads
vergadering te Haarlem
Die rare wereld
8 November 1942
v L ge r. je
Die slecht gesloten was
Bijzondere rechtspleging
in nieuwe phase
De granaten
WEERBERICHT
n (Slot.)
In ons eerste artikel bespraken we
«3>e mogelijkheden van het herstel der
zeevisscherij.
Moeilijker is het thans te oordeelen
over de buitenlaindsehe afzetmoge
lijkheden. Het betalingsverkeer zal
hier een belangrijk woord hebben
mee te spreken Indien eenmaal de
Nederland sen e markt verzadigd is,
zullen wegen moeten worden bewan
deld om een vlotten export mogelijk
te maken. Of de Belgische markt
even belangrijk zal worden als voor
den oorlog, valt te betwijfelen. De
Belgische visserschvloot heeft ge
durende den oorlog vanuit Engeland
gevaren en, indien wij goed zijn in
gelicht, is het onzen Zuiderburen ge
hikt in dezen tijd daarnaast van
Ostende uit een nieuwe visscherij op
te zetten, zoodat België zichzelf van
voldoende visch schijnt te kunnen
voorzien.
Over de Fransehe vissahersvloot is
ons minder bekend, doch zij heeft
aanzienlijke verliezen geleden. Daar
Frankrijk voor den forlog ons groot
ste afzetgebied, vooral van de betere
vischsoorten, was, moet dat land tot
een van deze voornaamste export
markten worden gerekend De meest
onzekere factor vormt Duitschland
Volgens Potsdam zal het alleen in het
bezit worden gelaten van die be
drijfstakken, die in de vredesbehoef-
ten van het Duitsche volk voorzien,
waaronder de visscherij zou kunnen
vallen Indien echter het absolute
verbod om zeeschepen te bouwen van
kracht blijft, zou een consequentie
zijn. dat aanvulling van de Duitsche
zeevisschersvloot onmogelijk is zoo
dat het land zeker niet in zijn be
hoeften aan zeevisch kan voorzien.
De Nederlandsche visscherij zou moe
ten trachten hier een aandeel in te
leveren.
Omtrent eventueelen uitvoer naar
onder Russisch toezicht staande ge
bieden kunnen wij nog niet oordee"
len» van groot belang zijn zij zeker,
omdat agrarische gebieden dikwijls
een massaal verbruik van goedkoope
viscihsoorten te zien geven De export
van visch za] evenwel vervoer over
groote afstanden eischen; voor de
Noordzeevisch, versch aangevoerd en
in koelwagens verzonden, heeft dit
gee~ bezwaren. Voor de IJslandsche
visch. langer onderweg en van min
dere kwaliteit, is het minder een
voudig Daarvoor zouden reeds lang
overwogen plannen, om schepen met
diepvriesinrichtingen aan boord te
bouwen tot verwezenlijking moeten
komen. Maar dan moet het distri
butieapparaat ook zoo worden opge
zet dat de z g koelketting tot en
met den kleinhandel wordt gehand
haafd. Een ruim vervoersapparaat zal
hiertoe moeten worden ingericht.
Nog even willen wij de aandacht
vestigen op het probleem van den
vischstand. De zee is vol visch en
het is niet moeilijk in den vischstand
groote verwoestingen aan te richten.
De kwestie van de te volgen vissche"
rij methode is hierbij van groot be
lang, terwijl er toch. in verband met
de huidige voedselsituatie voor een
massalen aanvoer gezorgd moet wor
den. Bescherming van den vischstand
door één land alleen is echter een
onmogelijkheid. Hoewel wij weten
dat het zeer moeilijk is op dit punt
een internationale regeling te treffen,
meenen wij toch, dat in die richting
dient te worden gegaan. Voor be
paalde deelen van de vischgronden
zou een verbod tot visschen moeten
worden gegeven, waardoor voor de
visch de mogelijkheid wordt gescha
pen zich ongestoord voort te planten
Uit een gezonden vischstand voor
al van de Noordzee, zal allereerst in
de behoeften van ons land moeten
worden voorzien. De ons gelaten
vloot is daartoe eenvoudig niet ln
*taat. Spoedig zullen daarom moder
ne schepen moeten worden aange
bouwd Wanneer de huidige vloot
vermeerderd wordt met een tiental
trawlers die per reis 100 ton visch
aan kunnen brengen, zou het moge
lijk zijn de Nederlandsche bevolking
een rantsoen van ruim 1 kg zeevisch
per hoofd te verschaffen. Is de
Nederlandsche markt eenmaal verza
digd, dan zal naar export gestreefd
moeien worden. De exporteur han-
dele daarbij niet al te individualis
tisch De concurrentie heeft in 'het
verleden aan den export al genoeg
schade berokkend. Eendracht maakt
macht, zeker in tijden als deze
Zien wij de ontwikkeling goed, dan
zal de vischconservenindustrie, meer
dan voor den oorlog een rol spelen,
dank zij dë oefenschool tijdens den
oorlog. Er zijn voortreffelijke pro
ducten te maken en het zal de taak
van deze industrie zijn, hiermee in
binnen- en buitenland te verschijnen.
Op grond van dit alles zijn wij van
meeniing. dat onze visscherij thans
een kans heeft en wij mogen vertrou
wen dat de reeders, in samenwerking
met visdhhandel, exporteurs en ver
werkers, die zullen weten te benutten
Mgr. Jos Baeten. de coadjutor
van het bisdom Breda.
Reuter meldt uit Brussel:
Zoowel de partijen van den
uitersten linkervleugel als die van
den uitersten rechtervleugel heb
ben besloten, opnieuw een uitvoe
rig parlementair debat over de
koningskwestie uit te lokken. De
(rechtsche) Katholieke senatoren
zullen in de senaatszitting van
heden onmiddellijke behandeling
verlangen van de kwestie en wel
in het licht van het zoo juist ge
publiceerde document dat de aan-
teekeningen van Hitiers tolk. dr
Schmidt, bevatte en dat volgens
de verklaringen van den koning
een onzuivere voorstelling gaf
van het te Berchtesgaden gevoer
de gesprek.
In de kamer van afgevaardigden
zal de leider der communisten,
Lahaüt, de regeering interpellee-
ren naar aanleiding van dit docu
ment. Men vermoedt, dat het zijn
bedoeling is daardoor de afzetting
van Leopold te bereiken.
Het partijbestuur van de Belgi
sche socialisten partij eischt de
openbaarmaking, in zoo kort mo
gelijk tijdsbestek, van alle stuk
ken. betrekking hebbende op de
koningskwestie, die in het bezit
der reeeering zijn, doch is de
overtuiging toegedaan, dat troons
afstand van den vorst het eenige
middel is, om een einde te makeu
aan de opwinding waarin het
land verkeert.»
Sedert het uitbreken van den bur
geroorlog in Spanje is van een ge
regeld handelsverkeer tusschen dat
land en Nederland in feite geen sprake
hfYY? ech,er o°k de op dezen
burgeroorlog gevolgde wereldoorlog
tot het verleden behoort, valt er in
Spanje een streven waar te nemen
om zoo snel mogelijk te komen tot
normale economische betrekkingen
ook met Nederland. Voor Nederland'
is een handelsattaché benoemd, die
wacht op een geschikte gelegenheid
om zich in Nederland te vestigen.
Het collect van rijksbemidde
laars heeft, overeenkomstig een
door organisaties van werkgevers
en werknemers ingediend voorstel
de bindende regeling van loonen
en arbeidsvoorwaarden in de me
taalnijverheid van 30 Oct. 194?
met eenige wijzigingen opnieuw
bindend vastgesteld.
De leeftijdsgrenzen zijn verlaagd
Naast het begrip „minimum per
soonlijk uurloon" is ingevoerd het
begrip „minimum gemiddeld uur
loon" De loonen zijn verhoogd
Verder zijn bepalingen opgenomen
betreffende maximum gemiddeld
uurloon en dito uurinkomen.
Voor de handhaving van loonen
die de gestelde normen overschri.i
den, is het verkrijgen van dispen
satie noodig. welke voor 1 Decern
ber a.s. moet worden aangevraagd
bij het college van rijksbemidde
laars. Bezuidenhoutscheweg 121
's-Gravenhage. De regeling treedt
in werking met ingang van de
eerste loonweek van Nov. 1945.
Evenals de Duitschers hebben
ook de Japanners zeer veel ar
beid, tijd en materiaal verspild
met het vervaardigen van oorlogs-
I machines, welke nooit eenig nut
hebben gehad. Zoo hadden de Ja
panners een duikboot van 5600
ton. Deze duikboot, verreweg de
grootste, welke ooit is gebouwd,
is echter niets anders dan een
nuttetooze monstruositeit. Een
Amerikaansche marinier, die be
last is met de bewaking van dit
vaartuig, verklaarde tenminste:
„Ik zou voor geen geld van de
wereld met dat ding willen dui
ken en ik betwijfel, of één van
onze mannen er voor te vinden
zal zijn. De schuit lekt al erg ge
noeg, als ze aan de oppervlakte
vaart. We hebben er een paar
proeftochten mee gemaakt en ze
In een schrijven aan Ko
ningin Wilhelmina heeft Wm-
ston Churchill zijn dank be
tuigd voor het geschenk, dat
hem dezer dagen namens het
Nederlandsche volk is over
handigd
Churchill schrijft: „Ik ben
diep bewogen door het buiten
gewoon huldeblijk, dat Uwe
Majesteit en Hare Koninklijke
regeering mij hebben doen ge
worden. De cassette met de
brieven, geschreven door den
hertog van Marlborough aan
den grooten raadpensionaris
Heinsius, is een uniek en
waardevol geschenk, dat altijd
met piëteit door mij en mijn
nakomelingen zal worden be
waard. Het is mij een groote
eer, dat onze naam door Uwe
Majesteit verbonden is met de
roemrijke daden uit de dagen,
toen onze beide landen ver
bonden waren in den strijd
voor vrijheid tegen den over
weldiger van Europa.
Ik ben oprecht gelukkig, dat
ik in de vreeselijke jaren, die
voorbij zijn, iets ten goede heb
kunnen doen en oeïukkia.
dat TJri?e Majesteit. Mare re-
geering en het Nederlandsche
volk mi' met zulk een blijk van
vriendschap hebben willen
vereeren.
Ik blijf Uwer Majesfeits
trouwe en gehoorzame dienaar,
w.g. Winston Churchill."
De Diocesane R.K. Middenstands
bond in het Bisdom Haarlem houdt
Woensdag 21 November a.s. zijn
centrale raadsvergadering in café
Restaurant Brinkman, Groote
Markt. Haarlem, waarbij alle af-
deelingsbestuursleden uitgenoodigd
worden. De eerste Centrale Raads
vergadering vangt aan met een H.
Mis in de Sint Bavo om 9 uur. In
de namiddag bijeenkomst, waarbij
vermoedelijk ook Mgr. Huibers
aanwezig zal zijn, zal oud-minister
Prof. Mr. Romme het woord voeren
over het onderwerp„Ook principi-
eele vakorganisatie in den midden
stand".
Het proces tegen Goering, von
Ribbentrop, Hess en consorten,
dat deze maand gaat beginnen, is
natuurlijk verschrikkelijk belang
rijk en het internationale gerechts
hof, waarvoor de heeren zullen
verschijnen, moet daarom terdege
op zijn tellen passen en met de
uiterste nauwkeurigheid te werk
gaan.
Dat gebeurt dan ook. In de uit
30,000 woorden bestaande, op 43
pagina's gedrukte aanklacht komt
de volgende zinsne.de voor: „De
Duitschers koesterdén jegens cul
tuurmonumenten, dierbaar aan het
Russische volk een bijzonderen
haat".
Op deze zinsnede is intusschen
de volgende correctie gepubliceerd:
Plaats achter „volk" een komma.
S. .P, A N
JSKRAuAK.
J.b BtJAt.br
MAT
tMAMAMCA
i.«hwc*
O
f*» #J5'cokOM* eecMAR
- Plbffrmtt tt l-\
v ttr
Tectum,';
In October 1942 was het voor
lederen goeden waarnemer in
Engeland duidelijk, dat er iets
gebeuren ging.
Wat het zou zijn wist geen
sterveling. Maar na zich over
tuigd te hebben, dat alle vensters
dicht waren en niemand ach
ter de deur stond, durfden in
gewijden achter hun hand te
fluisteren, dat oorlogscorrespon
denten tieh gereed moesten
houden en den raad hadden ge
kregen te zorgen voor warme
wollen kleeren en een ijsmuts.
Toen een machtige vloot van
oorlogsbodems en transportschepen
uit de westelijke havens vertrok,
was de koers echter Zuid en het
eerste land, dat in zicht .rwam
bleek de rots van Gibraltar. Er
zou een landing van Amerikaan
sche en Engelsehe troepen plaats
hebben in de Fransehe bezittingen
van Noord-Afrika.
Het denkbeeld was van Roose
velt uitgegaan en het viel bij
Churchill in goede aarde. Dat was
niet te verwonderen. In den
eersten wereldoorlog is hij de man
geweest, die de landing in Galli-
poli voorstond en zijn argumenten
van toen konden opnieuw worden
gebruikt. Zoo was tot de operatie
besloten, die bij de langdurige
voorbereidingen „Flame" heette
Op 8 November sloeg de vlam
uit en hadden landingen plaats op
verscheidene punten van de Afri-
kaansche kust. De indruk in de
geheele wereld was enorm. Wij,
in de bezette gebieden, konden
zeer goed waarnemen hoe de Duit
schers verrast waren. Het leek in
die vroege Novemberdagen van '42
of de oorlog een nieuwe faze intrad.
Wat ook geprobeerd was om met
de Franschen op goeden voet te
komen, er moest worden gevoch
ten. De Amerikaansche soldaten
begrepen er niets van. Als zij een
stad binnentrokken liepen de
Franschen juichend uit, maar om
de volgende stad te nemen moes
ten zij vechten als duivels. De
zaak was heel eenvoudig. De be
volking begroette de geallieerden
als bondgenooten, maar de offi
cieren kregen hun orders van
Vichy. Pétain was hun man.
Vandaar dat de militaire operatie
van een politieke vergezeld was
gegaan. Tevoren was generaal
Clark aan land geze* om contacten
i §Ken' *n Gibraltar stond gene-
raal Giraud te trappelen van onge
duld. En de Gaulle? Zijn invloed
werd toen niet hoog aangeslagen.
De Amerikanen verwachtten meer
van de militairen op de hand van
Vichy. Wanneer die eenmaal over-
gehaald zouden zijnZelfs de
ulp van admiraal Darlan werd
niet geschuwd.
De Amerikanen moesten wel. De
geallieerde propaganda deed de
wereld gelooven. dat machtige
legers in N.-Afrika geland waren.
In werkelijkheid waren de troepen
zoo sterk niet en zij hadden een
taak van gewicht, die snel, blik
semsnel moest worden uitgevoerd.
Iedere krant van die dagen bevatte
kaartjes van de Middellandsche
Zee met lange pijlen naar Italië
Frankrijk en den Balkan
De eerste faze van de onderne
ming is een groot succes geweest,
dank ook den vruchten welke de
avontuurlijke missie van generaal
Clark had gehad. Maar het eigen
lijke resultaat moest toch door de
troepen bevochten worden. Het
eerste leger van generaal Ander
son zou snel oprukken in Ooste
lijke richting en Tunis bezetten
vóór de Duitschers daar concen-
treeren konden.
De vijand was van zijn eerste
ontsteltenis bekomen en bracht
door de lucht versterkingen naar
Tunis. Het zwakke leger van
generaal Anderson (anderhalve
divisie!) schoot door het moei
lijke bergachtige terrein niet
vlug genoeg op. De Duitschers
hadden bovendien het groote voor
deel van veel en veel korter ver
bindingslijnen, want Sicilië en het
Italiaansch vasteland waren vlak
bij. Kortom, de zoo schitterend
begonnen operatie liep vast.
Is het juist bij zoo'n herden
king enkel op de legers te lei-
ten?
Alan Moorehead schrijft in zijn
boek „African Trilogy".
„De verbindingslijnen van de
expeditie in Noord-Afrika liepen
van een twaalftal Britsche havens
naar de Middellandsche Zee Elke
week voer een nieuw convooi oen
Atlantischen Oceaan op om tus
schen zwermen U-booten door Al
giers en Oran te bereiken. Elkeri
dag moesten zware gevechten ge
leverd worden op zee of langs de
Afrikaansche kust. Over deze ge
vechten verscheen nooit een be
richt. Toch behoorden zij tot de
kern van onze strategie en. als
wij deze gevechten niet wonnen,
dan was in Afrika alles verloren
Maar zoo hoorde het nu eenmaal
op zee: daar werd stil en gesta
dig gestreden en nauwelijks
iemand wist daarvan dan zij. die
zelf hadden meegedaan".
In de moderne oorlogsgeschie
denis moeten de varensgasten ne
gewoonlijk zoo. met enkele regels
doen.
zit verschrikkelijk slecht in elkaar.
Deze Japansche duikboot, een
van de twee, welke door de Ame-
zlJn buitgemaakt, heeft
eon Y waterverplaatsing als
KBjïser en is tweemaal zoo
een /,,een torpedojager of als
van normale afme-
maal vaartuig is ook twee-
Fransche feuzenrf\u8 bek|,nde
couf". welkl zYusU1ltb°0t "S.Ur"
aan boord had. De „Suïcouf'S
verloren bij een botsim»
Atlantischen Oceaan, kort
zij, na den val van FrankrV aan
de geallieerden was uitgeleverd.
De ,,1-400", zooals de monster
achtige duikboot is genummerd,
heeft niet één, maar drie vlieg
tuigen aan boord in een kamer,
welke zich in den bovenbouw van
het vaartuig bevindt.
De deur, welke toegang geeft
tot de bergplaats van de vliegt
tuigen, heeft veel weg van de
deur van een bankkluis.
De rails, waarlangs de vliegtui
gen moesten starten, zijn even
lang als die van een startbaan
van een V 1 en men neemt dan
ook aan, dat de Japanners voor
nemens waren, de duikboot te
gebruiken, om op eenigen afstand
van de Amerikaansche kust te
kruisen en vandaar V I's op de
steden af te schieten. De Japan
ners hebben het echter zelfs nooit
zoover gebracht, er ook maar een
torpedo uit af te schieten.
De „1-400" heeft den Ameri
kanen nog eenige last veroor
zaakt. aleer zij in hun handen
viel. Haar zusterschip, de „1-401",
daarentegen gaf zich zonder meer
over,
De beide duikbooten waren
naar ..Maple Leaf" meldt, op weg
naar Truk om het daar ingesloten
Japansche garnizoen van levens
middelen en munitie te voorzien,
toen zij door de Amerikaanscne
vloot werden opgevangen. De
divisie-commandant aan boord
van de „1-400" wilde vechten en
het was eerst nadat hij harakiri
had gepleegd en zijn lijk door
de bemanning zonder al te
groote droefheid over boord
was gezet, dat het schip in handen
van de Amerikanen viel
Vergeleken met normale duik
booten is de „1-400" enorm groot.
Het vaartuig is 408 voet lang en
heeft acht torpedolanceerfouizen,
welke naar voren gericht zijn. De
kwartieren van de bemanning
zijn ruim. doch de Amerikaan
sche zeelieden, die als prijsbe-
manning aan boord zijn, vinden
de kooien veel te kort.
De „1-400" had een actie-radius,
welke op ongeveer 50 000 mijlen
wordt geschat. De duikboot kon
makkelijk van Japan naar Van
couver varen en de stad beschie
ten, of Halifax, Montreal of New
York eenzelfde lot doen onder
gaan en weer naar Japan terug-
keeren zonder brandstof |n te
nemen.
De beide reuzenduikbooten wa
ren uitgerust met een Duitsche
,.schnorkel"-instal!atie. In de laat
ste jaren van den oorlog kon
den de Duitsche duikbooten. toen
Zlj dag en nacht onophoudelijk
u't de lucht werden bedreigd
Pn niet aan de oppervlakte
Konden komen, om de batte-
len te herladen en lucht
binnen te laten, met behulp van
voor rw?'l'ke installatie biina
ononderbroken ond^nwIterbTijavend
Bij K. B. is Ingesteld een direc
toraat-generaal voor büzondere
rechtspleging, ressorteerende onder
het departement van justitie.
Tot directeur-generaal is be
noemd, mr. B. I. A. A. t.er Veer,
kantonrechter te 's-Gravenhage.
Van twee jongens, die te Haren
(Gr.) met een granaat speelden,
waardoor deze ontplofte is een in
het ziekenhuis overleden: de toe
stand van den ander is zeer zorg
wekkend.
47,
12.
MedeetedeeJd door het K.N.M.I.
in De Bilt. Geldig tot Donderdag
avond Naar West omloopende en
geleidelijk toenemende wind,
zwaar bewolkt, later eenige rfe<:"
in het Noorden van het latld---
het Zuiden nog geen
beteekenis zelfde temperatuur
Donderdag zon op
onder 17.00; maan op 11 u.
onder 19 u. 04
Waarnemingen te Rotterdam
van hedenmorgen 11 30 uur:
Barometerstand. (68.8 mm
Windrichting; stil; kracht O
Temperatuur 10.6 Cels
weersgesteldheid: zwaar betrok-
ken
v^f„YimtUm"tYmperatuur (voorge
komen tusschen 8 u. gisteren en
,edenmorgen): 10.0 cels.;
mm. 8.4 Cels.
