EEN NATIONAAL MUSEUM VOOR
KERKELIJKE KUNST?
STADSNIEUWS
VERGADERING N.V.B.
Burgerlijke Stand
KINDERUITZENDING
De kinderen uit België
De kinderen uit
Denemarken
Merkwaardige operatie
„EEREGRAFHOF"
Voor meer dan 400
slachtoffers
R.K.W.S.V.—D.K.W.
R.K. „Ready"
Schouw
Het conflict in de
visscherij
Waar moet het gevestigd offers. aan de verwezenlijking van
Bijzonder Gerechtshof
Twintig jaar geëischt
Kerkklok gevonden
T reinverbïnding
Twenfhe-Zuiden
Trein liep op locomotief
Financieel verdrag
Nederland-Noorwegr
Stoomtram verongelukt op Schulpweg
Stoker onder locomotief
Ernstige schade
Nederland en annexatie
Onderwif's-conferenfie
fe Londen
Prof. Sassen over de moei
lijkheden in Nederland
Buitenland in 't kort
De Nederlandsche Volksbewe
ging hield in den R.K. Volksbond
een druk bezochte propaganda
vergadering. Mr. Engelsman,
yoorz. van de afd. Schiedam
leidde den spreker den heer Tho
massen, secr. van de Nederland'
sche Volksbeweging, in. De heer
Thomassen gaf in een warm be
toog het ontstaan van de Volks,
beweging weer. Als de drie bron
nen noemde hij de gijzelaars van
St. Michielsgestel, de illegalitei
waarmee vele gijzelaars na nun
Vrijlating in Dec. 1943
namen en de reeds voor den oor
log in vele kringen ievende ldee
van de Volkseenheid De N.V.B.
ziet zich in een even belangrijken
historischen omwentelingstijd ge
plaatst als de menschen op de
andere keerpunten van onze ge
schiedenis. Daarom dragen wij
allen een giroote verantwoorde
lijkheid.
De idee van het Personalistische
Socialisme kreeg in Nederland
gestalte in de samenkomsten van
de gegijzelde intellectueelen. In
Nederland kunnen we niet buiten
de verschillende stroomingen. Zij
zijn uiterst vruchtbaar voor ons
land geweest en er zijn geestelijk'
spanningen uit ontstaan, die al
leen maar verdiepend hebben ge
werkt. Als iemand in Nederland
één geloof of één politieke over
tuiging wil vestigen, kan hij beter
emigreeren. We wonen op een
breuklijn van invloeden en dat
heeft groote voordeelen. Een na
deel is het, als er een krachtsin
spanning gevraagd wordt, die ons
uit den g"ezamenlijken nood moet
helpen. Dan komt de eisch van
samenwerking naar voren. Spre
ker toonde toen aan, dat Christen
dom en humanisme niet naast
elkaar worden gesteld, maar dat
de persoonlijke overtuiging in de
absolute waarheid van wat men
gelooft (een logische toestand
overigens) nog geen samenwer
king met anderen en waardeering
van andermans standpunt bij ge
zamenlijke inspanning behoeft uit
te sluiten.
De N.V.B. heeft geen voorkeur,
zij constateert alleen een feit en
dat is, dat zoowel Christendom
als humanisme onschatbare bij
dragen voor ons volksbestaan
hebben geleverd.
De vernieuwingswil uit zich in
drie punten.
Ie. Maak ernst met de beginse
len van waaruit je leeft. Grijp
terug naar bronnen van waaruit
je de wereld beschouwt en ver
diep je daarin. Voor den katho
liek is dat het katholicisme, voor
den protestant het protestantisme,
voor den humanist, het huma
nisme.
2e. De zedelijke normen, die uit
het Evangelie voortvloeien, moe
ten weer geldend gemaakt worden.
3e. De persoonlijke verantwoor
delijkheid moet worden wakker
geschud.
Op sociaal gebied is de N.V.B.
socialistisch, d.w.z. zij wil de
arbeidsverhoudingen maken tot
rechtsverhoudingen. Kenmerkend
voor de alom ingrijpende ver
andering noemde spreker de hou
ding van de Nederlandsche Her
vormde Kerk. die van een winke-
lierskerk, aangeleund tegen de
kapitalistische groep, totaal ver-
loopen was. Uit de synode ver
gadering blijkt duidelijk, dat zij
wnZ1S IS Weer Volkskerk te
worden.
n. katholieke kringen breken
de ideeën, die in de pauselijke
encyclieken zijn uitgewerkt tot
fleets breedere ,a§en door. De
S D A.P heeft zich innerlijk ge
heel vernieuwd. De N.V.B. wil nu
tweeërlei rol spelen. Haar socia
listisch programma doorgevoerd
zien en probeeren de politieke
structuur te doorbreken, zoodat
een werkende meerderheid in de
Volksvertegenwoordiging gekre
gen kan worden. Het zou voor
het oogenblik al prachtig zijn, als
dat met een gemeenschappelijk
programma kon. Besprekingen zijn
gaande o a. met de R.K S.P. Spoe
dig zijn er verkiezingen. Laten
we. aldus spreker, in den over
gangstijd er hard voor werken,
dat de politieke sfeer in Neder
land gezuiverd wordt. Laten we
komen tot een gezond politiek
leven. Dan zal de N.V.B. zich uit
«e politiek kunnen terugtrekken
VLln ?,en ancJere sfeer, die van
mischCe wcrkle Tn sociaal-econo-
voortzettcn. Lten'wii ok ,kunnen
van onze kinderen- Va?
in 1945". eerlijk eèn go^an?
woord kunnen geven.
Na de pauze beantwoordde spre
ker enkele vragen.
Dr°No?e^?n: J C H Hendriks. 9 jr..
J W v ni' 1; U V Meurs. 69 j wed v
de Velde 7sg?nv L Nieuwsfr 69: W v
'8 i. echte. L Kerkstr 4; M Rutjes
frankel str 71 H Gerrits. West
Geboren: Gpr-»„„
en N Ouwens. MarLJ.' d v J F Klepke
Z,V G A SchiPM1" 75: Theodoras
Ronde. Gordrmstrapuf ?n C E A de
A Groenheijde en j o ï,nna C d v
Boerhavelaan X. Boomsluiter.
komen niet Donderdag 8 Novem
ber naar buis; maar arrweeren
Vrijdag 9 November vermoedelijk
tusschen half vtter en half vijf,
Hoogstraat 112.
komen Vrijdag 9 November in de
loop van den middag, Hoogstr. 112,
Het gaat met ons al net als met
den ruiter, die zijn paard zoekt en
er zelf opzat. Van Amerika uit
namen we een bericht op over een
Marinearts, die erin geslaagd was
uit de onderarmstomp van iemand,
wiens hand geamputeerd was twee
groote vingers te vormen, waardoor
de stomp als hand gebruikt wordt,
terwijl onze bezorger H. G. Dal van
de Nieuwe Buurt 15, al drie jaar
met een dergelijke chirurgische
kunstgreep loopt. Hij werkte in
Duitschland in de Opelfabrieken te
Brandenburg, toen zijn hand tus
schen een pers raakte en geheel
verbrijzeld werd. Dr. Bimmler uit
Brandenburg heeft op hem, toen
voor het eerst de hierboven om
schreven operatie met goed gevolg
toegepast. Dat was in December
1942.
Het spaakbeen wordt met de
duimspier beweegbaar ge
maakt.
De heer Dal wist, dat hij proef
konijn was, maar heeft het erop
gewaagd. Sindsdien heeft hij ln
Duitschland en ook in Leiden ver
schillende malen demonstraties met
zijn surrogaat-arm gegeven, onder
groote belangstelling van de dok
toren.
Meer dan vierhonderd slachtoffers
van het Duitsche schrikbewind, af
komstig uit alle deelen van het ïand.
die gevonden zijn in de duinen, zijn
nu definftief ter aarde besteld aan
den Zeeweg te Bloemendaal. Hier
zal te zijner tijd een eeregraf hof"
voor hen komen. De plechtige over
dracht der graven aan de familie
zal plaats hebben op Dinsdag 27
November.
Dien dag zal om elf uur een ge
dachtenisplechtigheid worden gehou
den fn de Groote kerk te Haarlem
Het stoffelijk overschot van Anneke
Schaft, de èenige vrouw onder de
velen, d'ie in de duinen gefusilleerd
werden, zal opgebaard staan in de
kerk om na de plechtigheid te wor
den uitgedragen en te ruste gelegd
temidden van haar medestrijders.
Tot besluit van het wandelsportsei
zoen 1945 houdt onze kath. wendel-
sportvereeniging Zondag a.s. een
feestavond voor haar wandelaars en
donateurs in de zaal van de ..Har
monie" aan de Nieuwstraat.
Woensdagavond om 7 uur speelt de
3de en 4de Team Combinatie van de
R.K. Tafeltennisclub ..Ready" een
tafeltenniswedstrijd tegen een Team
van het Bon Bosca patronaat aan
de Lange Haven.
De burgemeester en wethouders van
Schiedam.
Gezien art. 5 der Verordening
regelende den waterstaatkundigen
toestand van de landerijen en erven
liggende in de Gemeente Schiedam,
tusschen den Rotterdamschendiik.
den Polder Oud-Mathenesse en de
bebouwde kom der Gemeente Schie
dam:
Brengen ter kennis van de eigena
ren van de landerijen en erven, als
in het hoofd dezer bedoeld, dat op 14
November 1945 een schouw zal ge
dreven worden over de slooten. om
hun land of erf. met de kunstwerken
daarin.
Schiedam, 7 November 1945.
In het conflict, dat tusschen de
bedrijfsgroep en de trawlvisschers
in IJmuiden dreigde, is thans over
eenstemming bereikt over de voor
waarden, waarop het werk zai
worden hervat. Besloten is. dat tot
15 Februari 1946 op de Engelsche
voorwaarden gevaren zal worden.
Wat de wachtgeldregeling aan
gaat, werd overeengekomen, dat
deze aangelegenheid nader met de
regeering besproken zal worden,
omdat het in de bedoeling ligt een
dergelijke regeling voor alle Neder
landsche visschers in te voeren.
dit grootsch plan verbonden, zal
Het bijzonder Gerechtshof te
's-Gravenhage deed heden uit
spraak in de zaak van H. Aldus,
betonwerker uit De Lier, die ervan
beschuldigd werd een moordaan
slag op Petronella Vos te hebben
gepleegd. Bovendien had hij als
Landwachter den vijand hulp ver
leend Hij werd veroordeeld tot 20
jaar met ontzetting uit het passief
en actief kiesrecht voor het leven
met het recht van cassatie. De
advocaat-fiscaal had de doodstraf
geëischt.
Uit de haven van Gorinchem is een
oude kerkklok opgehaald, dateerend
uit het jaar 1643.
Deze klok. welke vermoedelijk door
de Duttschers was gestolen en bij
het transport in genoemde haven is.
terecht gekomen, heeft een gewicht
van 2212 kg. De herkomst is
onbekend. De klok draagt het vol-
gegooterf 4
Vonck van nLl.r -J643 Hendrick
O Godt U woort seer groot van
Luyt klaerder dan eenigh "metaef
Geeft ons de genaed ende krachten
Om die te houden altemaal
D. Cornelius Wachendorfs U.D M
Men verwacht, dat de herstelwerk
zaamheden aan de spoorbrug bii
Wiene in het baanvak HengeloZut-
phen de volgende maand gereed zul
len komen De treinverbinding tus
schen Twenfhe en het Zuiden kan
dan worden heropend.
Tusschen Groesbeek en Kranen
burg. waar de trein nog^ op enkel
spoor rijdt, is gisterochtend om
ongeveer half zes een ernstig
spoorwegongeluk gebeurd. Een En
gelsche verlofgangersstrein, die
van Roosendaal over Nijmegen
naar Kranenburg reed, is ongeveer
een half uur gaans voorbij Groes
beek nog op Nederlandsch ge
biedin botsing gekomen met
een losse locomotief, die uit Kra
nenburg terugkeerde.
Op deze locomotief bevonden
zich de machinist Van der Kolk
uit Roosendaal de leerling-machi
nist Borghout en de opzichter van
de tractie Velderg, eveneens uit
Roosendaal, en de conducteur Van
Heivoort uit Den Haag. Deze vier
personen werden allen min of
meer ernstig gewond. De locomo
tief is uit de rails geworpen en
verspert den weg. zoodat het ver
voer thans over Goch geleid moet
worden. Het personeel van den
verlofgangerstrein was er erger
aan toe. De machinist en zijn
Duitsche conducteur werden ge
dood. De leerling-machinist werd
ernstig gewond.
Tusschen Nederland en Noorwe
gen is gisteren een financieele
overeenkomst gesloten, welke on
middellijk van kracht wordt, aldus
wondt door A. F. P. uit Oslo ge
meld.
Onze correspondent in Utrecht
schrijft ons:
Bij alle tevredenheid over het
gelukkig behoud der rijke kunst
schatten heerscht er bij het be
stuur een gevoel van onvoldaan
heid over de situatie, waarin het
Aartsbisschoppelijk Museum op
het oogenblik verkeert.
Die onvoldaanheid dateert overi
gens niet uit den allerlaatsten
tijd. Het bezwaar van de in bouw
technisch opzicht onvoldoende in
richting, gepaard gaande met het
gemis van behoorlijke bewegings
vrijheid het laatste een gevolg
van het samenwonen met het pro
vinciaal archief en het gemeente
lijk museum heeft het bestuur
reeds eerder naar een andere ge
schikte huisvesting in de Domstad
doen uitzien. Reeds werden er
stappen in die richting gedaan:
zoo zijn er b.v. teekeningen ge
maakt voor een nieuw en geheel
zelfstandig staand Aartsbisschop
pelijk Museum en heeft men des
tijds het oog gehad op een ge
bouw, dat beter aan de gestelde
eischen zou tegemoetkomen.
De uitvoering daarvan is echter
door verschillende omstandigheden
niet verwezenlijkt kunnen wor
den. Niet op de laatste plaats
doordat het project doorkruist
werd door een hier reeds aange
stipt ander groot plan. n.l de
stichting van één groot centraal
museum voor religieuze kunst, dat
voornamelijk uit een fusie van
het Aartsbisschoppelijk Museum
met het Bisschoppelijk Museum te
Haarlem zou ontstaan Beide mu
sea kunnen elkaar prachtig aan
vullen: het Utrechtsche is n.l.
vooral rijk aan middeleeuwsch
kunstbezit, terwijl het Haarlem-
=che veel meer gespecialiseerd is
m de 17de eeuwsche kunst (De
bisschoppeliike musea te 's Bosch
en Breda zijn nog zeer jong. ter
wijl het diocees Roermond nog
"een diocesaan kerkelijk museum
bezit.)
Intusschen. de verwezenlijking
van dit denkbeeld zou van beide
betrokken diocesen vermoedelijk
een groot offer vragen, want de
voorstanders van de combinatie
denken zich den zetel van een
dergelijk Centraal of Nationaal
Museum in geen van beide provin
ciale hoofdsteden, maar in de
Rijkshoofdstad Waarschijnlijk gaan
zij daarbij uit van de gedachte,
dat het offer gemakkelijker te
brengen valt. wanneer beide par
tijen evenveel moeten opbrengen
en de Verkiezing van een „neu
traal" punt aan nlaatseliike en di
ocesane gevoeligheden meer tege
moet komt. dan de overheveling
naar een van de beide huidige
residenties.
Met dit al is het ons echter niet
duidelnk waarom nu juist Am
sterdam, dat reeds een overvloed
van musea bezit, voor dit doel
werd uitgekozen. Als Utrecht" en
Haarlem ter wille van vorenge
noemde gevoeligheden niet als
nlaats van vestiging in aanmerking
kunnen komen waarom zoo
vraagt men zich af. zouden er
dan niet andere steden daarvoor
aangewezen kunnen worden, b v
Niimegen of Rotterdam? Ander
zijds weer zou men kunnen op
merken. dat de vestiging van een
derffelük groot Nationaal Museum
in de Domstad, centrum van ka
tholiek leven en van de ker'keliike
hiërarchie in ons land. geenszins
vpi-wernelijk moet geacht worden
Hoewel het niet uitgesloten
sehiint. dat men in leidende ka-
'holieke kringen in het Aartsbis
dom ter wille van het algemeen
katholiek en artistiek belang de
weten te brengen, zoo staat bet
wel vast, dat een eventueele dislo
catie van het Aartsbisschoppelijk
Museum in breede kringen van
Utrecht's burgerij op sterken te
genstand zal stuiten. Men is hier
nog niet voldoende heen over de
verplaatsing van het Spoorwegmu
seum naar de hoofdstad, dan dat
men zoo maar zonder meer een
dergelijk belangrijk kunst-histo
risch instituut zou prijs geven.
NEDERLAND EN DE WALVISCH-
VAART
sterdamW(ïi vernemen. zijn te Am-
Nederland wpp.6" ontworPen om
rol te doen snel» 6?n belangrijke
vaart, welke voo" 'den8 „wa'visch
handen was van Noo^wegen^En"
geland. Duitschland en jlpan
Deze plannen zijn reeds in een
vergevorderd stadium van voorbe
reiding, binnenkort hopen de ini
tiatiefnemers in staat te zijn de
volledige details van de op te rich
ten „Nederlandsche Maatschappij
voor Walvischvaart" bekend te
maken.
Gisterenavond even voor half
zes had op de kruising Groene
Kruisweg-Schulpweg in Rotter
dam-Zuid een verkeersongeval
plaats, dat, hoewel de schade, er
door aangericht, zeer groot was,
geen ernstige persoonlijke onge
lukken tot gevolg had.
De stoomtram van de R.T.M.,
die om 5 uur van de Rosestraat
naar de Eilanden was vertrokken,
botste op de kruising op een zes-
wieligen truck met oplegger, die
den overgang niet tijdig meer had
kunnen passeeren. Volgens den
chauffeur van den truck, G. J. S.
uit Lochem, had hij den trein door-
de duisternis eerst gezien toen
deze vlak voor den ingang een
fluitsignaal gaf. Den truck had hij
toen nog over de rails kunnen
brengen, maar de lange oplegger
werd door de locomotief gegre
pen en ruim 12 meter meege
sleurd; zoowel de wagen als de
lading uien werden geheel ver
nietigd. De chauffeur bekwam
geen letsel.
De trein echter, die ongeveer 20
meter doorgereden was, ontspoor-
de door het krachtig remmen van
den machinist, kantelde en viel
van den dijk. De stoker W. G. Th.
uit Nieuw Hellevoet raakte onder
het ijzeren gevaarte bekneld. Met
behulp van de militairen uit de
school aan den Dorpsweg en van
brandweerpersoneel, die spontaan
hun diensten hadden aangeboden
en bij de takelwerkzaamheden
hulp verleenden resp. het terrein
verlichtten, slaagde men er na
twee uren in het slachtoffer te
bevrijden: het werd met ernstige
kwetsuren aan het linkerbeen
naar het Zuider-ziekenhuis over
gebracht. De machinist T. W. v.
K. uit Hilversum liep brandwon
den op. maar behoefde niet naar
het ziekenhuis te worden vervoerd.
De koers- en de postwagen, die
onmiddellijk achter de locomotief
volgden, kantelden eveneens en
werden zwaar beschadigd re«p.
geheel vernield; van den per
sonenwagen die eveneens derail
leerde, werd het voorbalcon weg
geslagen. Van een blokhuisje van
de N. S.. dat op de plaats van het
ongeval langs den dijk had ge
staan, was nog slechts wat brand
hout over.
Door het ongeluk, dat begrijpe-
liikerwijs een groote menigte trok.
werd het treinverkeer gedurende
twee-en-half uur gestagneerd. De
R.T.M. heeft den dienst kunnen
onderhouden door de passagiers
ter plaatse te laten overstappen.
De plaatselijke comité's in N.-
Holland, Z.-Holland en Utrecht,
staande onder het Ned. comité
voor gebiedsuitbreiding, hebben,
in Den Haag onder leiding van
den oud-minister v. d. Broek van
gedachten gewisseld over het voe
ren van actie ter verbreiding van
de idee voor gebiedsuitbreiding,
In verband met de uiteenzetting
van minister Schermerhorn, de
vorige week in Groningen, heeft
het bestuur zich in verbinding met
de regeering gesteld om een dui
delijke uitspraak te krijgen over
haar houding ten aanzien van het
annexatie-vraagstuk.
Nederland heeft historisch be
wezen, dat het in staat is, groote
gebieden tot ontwikkeling te bren
gen, ook een eventueel te annex-
eeren gebied. Dat het wreed is
Duitschers te doen emigreeren is
een opmerking, die juist het licht
werpt op onze eigen moeilijkhe-
den, want, indien daarvoor niet
spoedig een totale oplossing ge
vonden wordt, zal het Nederland
sche volk zelf moeten emigreeren.
De massale uitwijzingen van de
Duitsche bevolking uit Polen en
Tsjecho-Slowakije, welke vrij
bruusk zijn ingezet, hebben een
funesten invloed op de annexatie
idee. Het kan evenwel ook op hu
mane wiize, uitwijzing op zichzelf
behoeft geen ethische gevoelens te
kwetsen.
Na deze korte inleiding van den
voorzitter trad de vergadering in
discussie. Sprekers van plaatselijke
corrute s maakten opmerkingen,
deden voorstellen en gaven ver
slagen van het verloop der werk
zaamheden in hun comité's.
Het meerendeel der aanwezigen
had een stemming vóór annexatie
,n hun omgeving geconstateerd.
Alleen de uitwijzing van de be
volking levert vele ethische be
zwaren. Een Franseh plan maakt
j1' Pnbliek een goeden in
druk. Dit beoogt een landstrook
^tvolkt aan te hechten en een
ander deel. waarin de verdreven
rrKwJm"^' fen onderkomen zal
stellen VInden' onder mandaat te
*eS,totG" .verd bil de regeering
dringen op het spoedig
doen houden van een proefstem-
voïk 0r 1 Nederlandsche
Het Lomdeneche Zondagblad „Ob
server" roert enkele van de voor
naamste moeilijkheden aan, welke
de afgevaardigden van 37 landen
op de onderwijsconf eren tie in
Londen moeten oplossen. In heel
Europa zijn scholen verwoest, boe
ken vernietigd, kunstvoorwerpen
geroofd, leeraren vermoord. In
sommige landen zijn de scholen 6
jaar lang gesloten geweest. De
kennis der kinderen is nihil Het
ergst is de toestand in Polen. Grie
kenland en Joegoslavië.
Prof. Dr. F. Saksen, directeur-
generaal van onderwijs, gaf een
beschouwing over den toe tan-l in
Nederland. Hij zeide, dat 500 Van
de 5000 scholen verwoest zijn.
Sinds 1940 zijn de t.b.c.-gevallen
met 300 net. toegenomen. Er is een
rroot gebrek aan schoolboeken '.1
het onderwijsmateriaal van dc 2000
ambachtsscholen is door de Dir.;-
schers gestolen. In de door den
oorlog zwaar verwoeste gebieden,
zooals bijv. de omgeving van Nij
megen. zij'n in het geheel seen
scholen meer. De kinderen komen
in particuliere woningen, w'nk'els
en zelfs kelders, samen. Tot Kerst
mis of Januari, of misschien nog
later, zal er naet gestookt worden.
De Bulgaarsche communist.
George Dimitrof. die sinds zijn vrij
spraak in het rijksdagbrand-proc»*;.
m 1933. in de sovjet-unie leefde,
keert terug naar Bulgarije waar hij
candidaat is van het ..Vaderlandsche
Front" bij de verkiezingen od 18
November
Volgens de B B C Is het Tsjecho-
Slowaaksche kabmet-Fierlingier afge
treden President Benesj heeft den
afgetreden minister-president op
dracht geven tot het vormen van
een nieuw kabinet.
