DE OORLOG IN ONS INDONESIË
Fataal tekort
Conferentie te Washington
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
BRITSCH GEDULD TEN EINDE
Indië en het Hand
vest der Ver. Naties
Duitschland wordt niet verdeeld
Hands-of f!
Ononderbroken aanvallen
op Soerabaja
oud-gezant.
Bevolking vlucht uit
bestookte stad
Groote branden te
Soerabaja
De officieele opinie
te Londen
Soerabaja nagenoeg
schoongeveegd
Nijmegens oorlogs
slachtoffers
Geen vliegershulp van
Australië
Soekarno's kabinet gaat
heen
DE EIGENDOM DER
De slag om den winter
ATOOMBOM
OPENING DER STATEN-GENERAAL
Het militair vertoon
INDIË-VLIEGTUIG
OOK EEN WITBOEK
VAN KONING LEOPOLD
Uitg. v. d. Maas
bode-Stichting,
R'döm Giro 9095
Directeur:
Joh. Kuijpers
Hoofdred.Mgr
Dl*. J Witlox.
Aig. Redacteur:
HL. A. Paalvast
Drukker:
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
cortn ta a
68ste JAARGANG No. 19858
Abonnementspr
3.25 p. kwart.
1.10 P. maand
0.26 p. week
Tijd. adres:
Broersvest 8 A
Tel. 68804
Adverteretiën
25 ets per m.
MAANDAG 12 NOVEMBER
Een groep vart 60 Labour-afge-
vaardigden van het Engelsche La
gerhuis richtte tot de regeering
een petitie, waarin o.a. het denk
beeld aan de hand werd gedaan
de problemen, die in het Verre
Oosten door het einde van den
oorlog zijn gerezen, te beschouwen
als zaken, die de Vereenigde Na
ties aangaan. Tegenover het denk
beeld om de problemen in hei
Verre Oosten, door het einde van
den oorlog gerezen, te beschouwen
als zaken die de Vereenigde Na
ties aangaan meenen wii dat on
zerzijds een beslist: hands off moet
worden uitgesproken.
Wij wijzen er op. dat de formu
leering van het denkbeeld zoo is
gesteld dat bemoeiing met En-
gelsch-Indië is uitgesloten, hetgeen
trouwens de Britsche regeering
ook wel zeer beslist zoude welen
te beletten. De formuleering sluit
bemoeiing daarmede uit, omdat
het probleem, hoe aan de nationa
listische beweging aldaar bevredi
ging kan worden gegeven, niet
door het einde van den oorlog is
gerezen. Het is al van veel oude-'
ren datum en de oplossing is nog
verre.
Hands off zeggen wii, omdat wij
in deze petitie een poging zien om
aan de Vereenigde Naties een be
voegdheid toe te kennen, die zij
volgens het Handvest niet hebben.
In artikel 2 wordt gezegd, dat
de Organisatie moet handelen over
eenkomstig de beginselen, die in
zeven leden van het artikel wor
den genoemd. Sub 7 wordt gezegd:
„Niets in dit Handvest zal den
Vereenigden Naties het recht geven
tusschen beide te komen in zaken,
die in wezen binnen de uitsluiïfen-
de bevoegdheid van eenigen Staat
vallen, of zal van de leden eischen
zoodanige zaken aan beslechting
krachtens dit Handvest te onder
werpen; maar dit beginsel zal geen
inbreuk maken op de toepassing
van dwangmaatregelen krachtens
hoofdstuk VII."
Als men kennis heeft genomen
van het Voorl. Verslag en do M
v. Antwoord betreffende het "ont
werp tot goedkeuring van het
Handvest en van de beraadslagin
gen daarover in de Tweede Kame
dan ziet men met hoe weinig en
thousiasme deze goedkeuring wera
verleend. Teekenend ziin de vol
gende woorden uit de M. v. A
„Inderdaad heeft de ter goedkeu
ring voorgedragen regeling een
aantal bedenkelijke zijden en er is
geen reden om ons aan illuster
over te geven".
Men ziet volkomen in. dat door
de bepalingen van het Handves
de kleinere mogendheden tot die
naren der groote mogendheden
kunnen worden gemaakt, al is dan
ook verklaard, dat de Organisatie
is gegrond op het beginsel van de
souvereine gelijkheid van al haar
leden. De bekende Engelsche des
kundige, prof. Carr. schreef, dat
een dergelijke bepaling getuigt van
politieke onnoozelheid of toegever,
aan volksbijgeloof.
De ongelijkheid bestaat nu een
maal en zal blijven bestaan. He
zal de taak zijn der kleinere mo
genóheden om er voor te waken,
dat van deze ongelijkheid geen mis
bruik wordt gemaakt. In boven
bedoelde petitie zien wij, al of
niet bedoeld, een streven om ovei
twee mogendheden die niet be
hooren tot de Big Three, door he'
Handvest gezag uit te oefenen.
Dit streven moet worden weer
staan, van den beginne af. En
daarom herhalen wii: hands off
O. v. NISPEN TOT SEVENAER
Volgens Indonesische rapporten
zijn Soerabaja en zijn omgeving
verwoest en duizenden Indone
sische soldaten en burgers gedood
door ononderbroken Britsche aan
vallen uit de lucht, op zee en te
land."
Via den „Indonesischen -adio-
omroep" te Soerabaja werd afge
kondigd, dat de strijd, welke aan
den gang is. ..een heilige oorlog
is. De Britsche soldaten werden
„moordenaars" genoemd en de om
roeper schreeuwde uit: „Wij zullen
strijden tot het einde.
De Britten zijn eerst den strijd
begonnen, nadat een eisch tot on
voorwaardelijke overgave door de
Indonesiërs was afgewezen. De
Indonesiërs gebruiken machinege
weren, lichte tanks en volgens
sommige berichten beschikken zij
ook over Japansch veldgeschut.
De Britsche en Br. Indische
artillerie was Zondag bij ooera-
baja levendig in actie. Berichten
van Nederlandsche herkomst, die
inhielden, dat het grootste gedeelte
van Soerabaja door Britsche en
voor-Indische troepen zou zijn be
zet, waren vermoedelijk onjuist,
aldus Reuter. Dit blijkt uit .Ütere
rapporten, volgens welke die troe
pen 1200 yard (ongeveer een kilo
meter) waren opgeschoten.
De Britsche brigade-generaal L.
Symor.ds, bevelhebber van een
detachement koninklijke artillerie
te Soerabaja, is verongelukt, toen
hij in een „Mosquito" trachtte op
te stijgen. De machine werd ver
nield.
De Britsche aanvallen ter zee,
uit de lucht en te land op-Soera-
baja, gaan voort. Bommen, tanks
en zware vuurmonden zaaien dood
en verderf. Soldaten en burgers
onder wie Chineezen, Nederlan
ders, Indo-Europeanen, Britsch
Indiërs en anderen zijn gedood.
Hun liiken liggen nog in de strater
opgestapeld, aldus een verklaring
van Soebarójo, die ook verzekerde
dat de Britten de stad binnenge
rukt zijn. Tot laat in den avond
was de bevolking bezig de stad
te verlaten. Velen zijn hierbij het
slachtoffer geworden van door
strijd vechtlustig geworden Indo
nesiërs. aldus Soebardjo.
Aan den correspondent van
A.N.P.-Aneta. Robert Kiek, heeft
de Britsche luitenant-kolonel Oli
ver, die van Soerabaja naar Ba
tavia is teruggekeerd, o.a, het vol
gende medegedeeld:
Tijdens zijn verblijf te Soera
baja" woedden er zeven groote
branden in de stad. De geallieerde
artillerie moest voortdurend blij
ven vuren, of belangrijke doelen
bombardeeren, zoodat een tegen
aanval op groote schaal kon wor
den voorkomen. Niemand ver
toonde zich op straat, aldus luite
nant-kolonel Oliver, en men zag
alleen barricades en ondersteboven
geworpen voertuigen.
Generaal Mansbergh leidt de
operaties uit zijn hoofdkwartier
met groote vastberadenheid. Vrij
wel alle officieren van het hoofd
kwartier der 49ste brigade zijn
gedood, of worden vermist, na den
aanval van 28 October. Gealli
eerde soldaten, die door Indone
siërs waren gevangen genomen
maar la)er bevrijd zijn. hebben
verklaard- dat de Indonesiërs
vooral tégen de Br-itsch-Indiërs
wreedheden hebben begaan. Zoo
zijn gevallen bekend, waarbij
Britsch-Indiërs de beenen zijn af
gesneden rioor extremisten.
Ruim 2000 Europeanen, die in
Soerabaja gevangen zaten zijn
door geallieerde strijdkrachten be
vrijd. Er zijn nog meer Europe
anen in handen der Indonesiërs
en wel Zwitsers, Duitschers en
Zweden, die er voorkeur aan had
den gegeven te blijven waar zij
waren.
In officieeie kringen te Londen
is er geen neiging om de betreu
renswaardige gebeurtenissen te
Soerabaja als iets meer te beschou
wen dan het werk van wilde ex
tremisten en men meent niet, dat
hun excessen de Indische zaak als
geheel, of de Britsche bereidheid
om voort te gaan deze zaak door
Naar A-N.P.-Aneta uit gezag
hebbende bron -te Batavia ver-
neeml. hebben Britsche en Briiscb-
Indische troepen nu vrijwel de ge-
heele stad Soerabaja schoonge
veegd.
Volgens de laatste officieele
opgave bedroeg het aantal
dooden onder de burgers van
Nijmegen in het oorlogsjaar
19441945 2200. Ongeveer 5500
burgers zijn zwaar verminkt of
hebben Hijvend letsel. Het
aantal lichtgewonden was nog
grooter, men spreekt van 8000.
besprekingen gereegeld te krij
gen zullen benadeelen. Maar men
is ook van mèening, dat na den
moord op generaal Mallaby in Soe-
rabaja geen verdere risico's kun
nen worden genomen en dat Qe
plaatselijke leiders ontwapend
moeten worden, zoo noodig met
geweld.
De Australische minister van
luchtvaart, Arthur S. Drakeford.
heeft een verbod bekend gemaakt,
volgens hetwelk geen leden van de
Australische luchtmacht Australië
mogen verlaten om steun te ver-
leenen aan de Ned. troepen op
Java.
Deze bekendmaking is uitgelokt
door een verklaring van den secre
taris van den „labour council" van
New South Wales waarin deze ge
zegd heeft, dat de luchtvaart
autoriteiten vrijwilligers hadden
opgeroepen voor hulp aan het Ned.
Oost-Indische legér.
Volgens het blad der Indonesi
sche nationalisten, „Merdeka", heeft
Soekarno den voorzitter van het
uitvoerende Indonesische comité
Soetan Aharit, opgedragen een
nieuw kabinet te vormen. Deze is
tot dusverre hierin niet geslaagd
en zoolang het nieuwe kabinet nog
niet geformeerd is, zal het oude
blijven functionneeren.
Veldmaarschalk Montgomery
heeft op een persconferentie te
Berlijn, naar aanleiding van een
hem gestelde vraag, categorisch
verklaard, dat het niet in jle be
doeling lag, Duitschland in vier
aparte zones te verdeelen. Hij
roeende, dat de bezwaren van
Era:
tijd
Usche zijde in dit opzicht me)
ea geduld overwonnen zouden
ku"nen worden.
zeiric !>lWoord °P oen andere vraag
meenina ntgornery' dat' naar z'-'n
wii ,d.0n- gevolgde methode van op
bouw m Duitschland niet zou iei-
de thans door de sealli-
den tot de ontwikkeling van een
zeer sterk Duitschland.
Met groote belangstelling, aluus
de maarschalk, heb ik kennis ge
nomen van de krantenberichten,
volgens welke ik misschien spoe
dig van mijn post ontheven zou
worden. Naar mijn inzicht zou het
echter aanbeveling verdienen, geen
wijziging in het commando of in
het algemeen in Duitschland aan te
brengen, voor de „slag om den
winte" gewonnen zou zijn De
Duiische bevolking is rp het oogen-
blik weliswaar uiterlijk volgzaam,
doch men kan niet voorspellen,
welk effect het gebrek aan voedsel
en brandstof, onder de harde om
standigheden van den midden-
Europeeschen winter, op haar zal
hebben.
Zeer belangrijke besprekingen
worden te Washington gevoerd.
Zaterdag zijn daar aangekomen de
Britsche prime minister Atttee en
de Canadeesche premier King, en
bijna onmiddellijk daarop werd een
aanvang gemaakt met de gedach-
tenwisseling over de dringendste
problemen, welke de wereld in
spanning en niet minder :n angst
ii-uden.
Ofschoon men veilig kan aanne
men. dat het ge-heele complex der
huidige internationale verwikke
lingen grondig onder de loupe zal
worden genomen, overhee recht in
de wereldpers toch eén probleem
als onderwerp der oespreking: de
atoomBom. Door dit gevaarlijke in
strument is de groote politiek tn
een impasse geraakt waaruit nie
mand meer een uitweg ziet Groo i-
moeiiijkheden zouden er ook zon
der de atoombom Destaart. en wel
licht, waarschijnlijk zelfs verkeer
de men ook dan in een impasse
Maar met dit vervaarlijk? wapen,
•ia' Truman tot een „gewi.ia pand"
heeft verheven, heeft men het Rus-
tand toch wel moeilijk geinaak: een
samenwerking zonder wantrouwer,
te geven, zoolang het geneim van
de bom voor Amerika gereserveerd
blijft Zelfs als het eigendom der
Angelsaksische naties als zooda
nig worden de Vereenigde Staten,
Engeland en Canal3 genoemd
zou worden, zijn we nauwelijks een
stap verder; want ook data nog zou
Rusland buitengesloten zijn. En we
gelooven ook niet, dat Rusland be
vredigd zou zijn, als het een aantal
atoombommen krees echter zon
der het geheim der fabricage. Rus
land zou een*dergelijk cadeau als
vertrouwen onder voorbehoud
moeten beschouwen en de aoo
noodzakelijke verstandhouding der
groote mogendneuen zou er nau
welijks beter van worden.
Als werkelijk waar is, wat de
geleerden beweren; dat Rusland uit
eigen wetenschap binnen vier tot
tien jaar het geheim van de atoom
bom zal ontdekt hebben vraagt
men zich af, waarom, ter wil le van
de zoo bitter noodzakelijke samen
werking, Amerika geen royale
geste stelt' Rusland deelgenoot van
zijn,ontdekking te maken. Onge
schreven, maar toch iu delijk tus
schen de regels van vele beschou
wingen door klinkt het verre van
grootsche antwoord, dat de atoom
bom, in handen van één of enke
len, niet voor oorlogsdoeleinden
zal worden gebruikt, maar als een
middel om pressie uit te oefenen,
om concessies te verkrijgen, orn de
machtsuitbreiding van éé-t land in
bedwang te houden. Waarop van
Russische zijde onmiddellijk, vol
komen begrijpelijk overigens.
wordt verklaard, dat men niet voor
een machtspolitiek met de atoom
bom als instrument zal wijken.
Rusland weet te goed, hoe oorlogs
moede alle landen zonder eenige
uitzondering zijn; en ca:, al hebben
de Amerikanen verklaard, dat zij
in een week tijdis de heerschappij
over de geheele wereld kunnen
veroveren, zij toch verstandig ge
noeg zijn om te beseffen, dat die
heerschappij dan zou moe'en wor
den uitgeoefend in een totaal ver
woeste, in een vernietigde wereld.
Da; die heerschappij derhalve geen
enkel voordeel zou opleveren.
Dat is wel het gecompliceerdste
probleem, waarvoor de te Wash
ington bijeengekomen staatslieden
tharns staan Zij zullen het waar-
chijnlijk diep betreuren, dat Sta
lin of diens vertegenwoordiger
niet mede aanwezig is. Want zen
der Rusland kunnen, zooals de
wereld nu eenmaal uit dezen oor
log te voorschijn gekomen is, de
groote problemen niet worden op
gelost. Men kan dit be'reuren of
niet, feit is en blijft, dat men zich
niet buiten de realiteit van het le
ven kan plaatsen.
Volgens inlichtingen uit gezag
hebbende bron te Washington zcu
Daar zijn vele oorzaken momen
teel die de arbeidsschuwheiö onder
de jongelui verklaren. Een van die
oorzaken is ontegenzeggelijk de
drang naar het dragen van een uni
form. Ik zou dat een uniformziekte
willen noemen. Die drang naar
een uniform dragen is een na-oor-
logsverschijnoel. Door de tijdsom
standigheden van de bezetting
werd een jongeman gedwongen
onder te duiken, wilde hij niet in
het moffenland tewerk gesteld
worden. Het onderduiken op zich
zelf was wel geen pretje, maar het
heeft hem dingen geleerd, welke
hij nu maar niet van zich af kan
zetten. Toen hij ondergedoken was,
was er een ander, die voor hem
zorgde. Hij kreeg maandelijks zijn
bonkaart en zijn zakgeld en had
hij iets anders noodig prompt werd
er voor gezorgd. Het was altijd een
ander die voor hem moeot zorgen,
zelf immers kon hij niet in 't open
baar verschijnen, daar was het ge
vaar te groot voor. En dat heeft
bi' hem een mentaliteit aange
kweekt, dat ook nu na de capitu
latie een ander voor hem moet
zorgen. De gedwongen rust tijdens
de bezetting heeft hem neelemaal
verknoeid. Zonder werk wil hij nu
door de wereld komen of althans
door zoo weinig mogelijk te wer
ken, daartoe vindt hij een pracht
gelegenheid bij de verschillende
bataljons, 'n Mooi uniform en een
zeker percentage sigaretten plus 'n
behoorlijk soldij Staat-ljem wel aan.
De paar uur wacht h..'1,4f'n neemt
hij op den koop toe. ma. z-ch in
zetten voor den wederopbou daar
bedankt hij voor. Dat laat hij^li -
ver aan anderen over.
Spreekt men met de jongelui
over wederopbouw dan zeggen zij
allen unaniem: laat een ander het
maar opknappeh, mij krijgen zij
daar tiet voor
n Uniform staat hen wel aan,
maar dat 't vaderland in puin ligt
interesseert hen niet. Of 't r.og ooit
in orde komt met ons vaderland
laat hen vrij koud. En dat is erg.
Wanneer onze jongelui er zoo over
denken, staat 't met ons vaderland
er niet best voor, want 't is toch de
jeugd waarop onze toekomst ge
bouwd moet worden.
En hier ontbreekt ietssociale
liefde.
Pater Commandeur.
Aillee aan president Truman heb
ben voorgesteld, ie pogen van
Sowjel-Rusland een verklaring te
verkrijgen over de uiteindelijke
eischen voor zijn veiligheid aan
Europeeschen kant, als onderdeel
van een plan tot verzekering van
een volledige overeenstemming
tusschen de groote mogendheden
en tot het instellen van een „pool"
van geheimen betreffende ue
atoomenergie en andere weten
schappelijke uitvindingen.
Mocht Attlee er niet in slagen,
Truman en Stalir, voor dit plan
te winnen, dar zou wellicht door
Groot-Britannië. den Ver Stalen
en Canada worden voorgesteld, dat
de atoombom geheim blhff. maar
uitsluitend wordt gebruikt op ver
zoek van der veiligheidsraad
MR. A. W KAMP t
Na een kortstondige ziekte !s te
Amsterdam op 66-jarigen leeftijd over
leden de bekende voordrachtskunste
naar mr A W Kamp.
Naar wij vernemen za] aan het
militair vertoon bij de openine
van de Staten-Generaai een even
groote troepenmacht deelnemen als
vóór den oorlog gebruikelijk was
n.l. ongeveer 2000 man.
Na afwijking met andere jaren
zullen vier muziekkorpsen inplaats
van twee de plechtigheid opluiste
ren, n.l de Kon Mil Kapel voor
het Kon paleis, de Marinekapel
op het Binnenhof en twee andere
korpsen op twee plaatsen langs oe
route. Op het Binnenhof zal ook
worden opgesteld een detachement
van de Irene-brigade en een cte-
outatie van de Vereenigine van
dragers van de Mil Willemsorde.
Het Vrouwelijke Hulpkorps en ae
Marva's zullen ook aan het mm
tair vertoon deelnemen
Het Ned. „Skymaster"-vliegtuig,
dat op weg is naar Batavia, is
Zaterdagavond om 23 u. 10 Green-
wichtijd op Het vliegveld van
Cairo geland meldt „U.P."
Zondagavond om 22 uur Green-
wichtijd werd de reis voortgezet.
Te Basra geland.
Bij de K.L.M. is het bericht bin
nengekomen, dat het Indië-vlieg-
tuig Maandagmorgen in Basra is
geland.
Te Sheiba aangekomen.
Hef K.L.M.-vlieguig naar Ridië
i's Maandagmorgen 3 u. 40 G.tvj. i.
te Sheiba aangekomen en zou ver
moedelijk om 5 uur G.M.i. -
daar vertrekken. Alles wel
boord.
van Acker
Evenals de regeering
ook koning Leopold voornemens
1946, een witboek ie
Hel zal een volledig
s konings
10 Mei 1940.
aldu;
Jacques
in Januari
publiceeren.
dossier bevallen van
handelingen sederl
- heefl zijn secretaris, prol.
Pirenne. verklaard.
Pirenne sprak voorls de berich
ten. ais zou de koning lijdend»
zijn aan hartaanvallen' ten stel
ligste tegen.
Aangaande 's konings ,Plan°®"
lot terugkeer naar Bel9ie' 1
Pirenne nog, dat Leopold
roepelijk bij zijn besluit blijven
zou. de uitspraak af te wachten
van de stembus.