Accoord te Washington
HET PROCES VAN NEURENBERG Chineesch leger op Java?
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
Gedaagden voor de wereldrechtbank lint* is dit rtrnepc pen veheuren I I Uulp rtern EnrJinl" I
Recht en politiek
Te Soerabaja woedt de
strijd voort
Het nieuwe „kabinet"
wekt hoop
,Hulp aan Indië"
Weer een kink in den
kabel
ERNSTIGE IMPASSE
IN FRANKRIJK
Generaal de Gaulle
de communisten
en
Het atoombom-geheim
Het Witte Huis meldt:
Het geheim wordt
overgedragen aan de
vereenigde naties
D.C.4 LANDT TE
BATAVIA
R'dam Giro 9095
Directeur:
Joh. Kuijpers
Hoofdreü.: Mgr
Dr. J Witlox
Alg Redacteur:
li. a Paalvast
Drukker:
N.R.C N.V
tJitg. v. d. Maas
bode-Stichting
NIEUWE SCHIEDIMSCHE CWHIT
VRIJDAG 16 NOVEMBER 68sie JAARGANG No. 19862
Abonnementspr
3.25 p. kwart.
1.10 p. maand
0.26 p. week
Tijd. adres:
Broersvest 8 A
Tel. 68604
Adverteixtiën
25 ets. per m
bode-Stichting. VRIJDAG 16 NOVEMBER 68ste JAARGANG No. 19862 per m
door Mr. A. J. M. van DAL
Den Haag, 13 November
1945. aan den vooravond
van mijn vertrek naar
Neurenberg.
Slechts enkele dagen nog,
dt" sin» f1 d°®k °P9aan voor
de slotacte van een wereld-
treurspel, dat in 1921 begon en
zich van een tamelijk onschul
dig uitziende klucht via een
grimmig romantisch gangsters
drama lot de diepste en deer
niswekkendste tragedie, welke
de menschheid ooit doorstond,
ontwikkelde.
Slechts enkele dagen nog dan
zal Lord Justice Lawrence, de
Engelsche President van de
Wereldvierschaar, die te Neu
renberg gespannen gaat wor
den, aan den Laatste der drie
hoofdvertolkers uit deze trage
die vragen:
„Zijt Gij Hermann Wilhelm
Göring, oud 52 jaar?"
En wanneer de man, die op de
"oogtij-dagen der Nationaal-Socia-
Duitsehe Arbeiders Partij
dui7cj,SUrenberS door honderd-
eeinhhruinhemden werd toe-
lnnvp op deze koele hartstocht-
Vok •/iinraraf\JWaarmee het Rech,1
„0K Jn felstdramatische en meest
gespannen zittingen pleegt te
openen, zijn simpel „Ja" zal ant
woorden, dan zal er een seconde
stilte vallen in die groote zaal,
waar een geheele wereld toeluis
tert, en de vertegenwoordigers van
®ue, tot zelfs van de verste landen
«er aarde, zullen beseffen, dat deze
seconde er eene is van historische
beteekenis.
Want deze zoo nuchtere, schijn
bar zoo overbodige vraag en dit
schijnbaar nog overbodiger. door
iedereen geweten antwoord, leiden
in de vertrouwde, eeuwenoude pro-
cesvormen een ganschelijk nieuw
recht in, nieuw voor de wereld en
voor de volken, nieuw vooral voor
hen, die de volken aanvoeren,
Nimmer in het bewogen bestaan
van dezen vreemden aardkloot, die
tusschen millioenen sterren en pla
neten door den kosmos zwerft,
nimmer in de bewogen geschiede
nis der menschheid, aan wie op
de kampplaats van dien zwerven
den wereldbol de eeuwige strijd
tusschen de goede en de kwade
machten zich voltrekt, heeft het
Recht een proces geënsceneerd van
een afmeting en een beteekenis
als dat, hetwelk eerstdaags
Neurenberg zal worden
spannen.
De afmetingen, waardoor dit
monster-proces wereldomvattend
tluiuL°0vo?mraarvan het de af"
wordt hliikw? ~T gekenmerkt
worot, blijken reeds uit dp da<*-
gefedeng' een maa"'d
vfpr t> P October, door de
rw; Procureurs-Generaal -
„Chief-Prosecutors" der vervol
gende landen, in net verslagen
Berlijn aan het Internationale Mili
taire nbuTnaal Werd overhandigd-
24.000 woorden immers lelt
deze dagvaarding, de groolste
waarschijnlijk, die ooit is uit
gebracht, en nochtans is er
geen zin overbodig in dit
kleine boekdeel, waarin vier
en twintig jaren wereldgeschie
denis geestesgeschiedenis, zoo-
Wel als de practijk der daden,
°P de meest compacte manier
zijn samengevat.
Maar grooter dan hei male-
rieele formaat is hel formaat
der conceplie, die aan deze
dagvaarding ien grondslag ligl
en die het- formaat van hel
Neurenbergsche proces zal be
palen.
doarn(lern dit proces 't grootste, ooit
omdat Re„c„ht aangevangen, niet
de 24ste r^„v, uldigden zijn
bereids aan h »rt y' beeft zich
richt onttrokken menschelijk ge-
23 beschuldigd niet orndat deze
machthebbers nv .de souvereine
economisch van tlek' militaiY -en
■te souvereine stae,en der machtIg"
omdet he. ®taten waren, maar
te
aange-
omdat het „„ij LBn waren, maar
Weken zood' door dit proces
en pee^ü' 1- onafzienbaar wijd
zei f ïï?lp.c®,erd is als de wereld
Pr°èe dat de misdaden, in dit
f.9° veef" 'asie gelegd, zoo talrijk,
iljk zijn "5n?vattend, zoo schrikke-
de.r rnenSp?ï e.en gansche generatie
millioen6n ™eid, de schimmen van
vermoorden n n°8 eens millioenen
gorden, ge^ verminkten, verhon-
tels der openi9}den> achter de ze-
opnjzen om oVp^e, aanklagers zal
beschuldigden 6 Personen dei-
roepen. ergelding af te
Zal deze vergeld
Hermann Wilhelm Goering. aan
Tihfc Hess. aan Joachim von
Ribbentrop, aan Wilhelm Keitel,
aan Alfred Rosenberg, aan Julius
Streicher, aan Baldur von Schi-
rach, aan Arthur Seyss-Inquart niet
te vergeten, en aan een vijftiental
andere kopstukken van het natio-
naal-socialisme, die in dit proces
geoordeeld zullen worden, op de
basis van het recht voltrekken?
In het antwoord, dat deze vraag
zal krijgen, ligt de beteekenis van
dit proces voor de toekomst der
wereld besloten.
Deze beteekenis toch is niet. dat
de getrapten, de verdrukten en de
beroofden der wereld hun wraak
zullen krijgen, zij schuilt vooral
daarin, dat dit geschieden moet op
het fundament van recht.
Dit is minder gemakkelijk dan
de leek. meegesleept door zijn ge
rechtvaardigd haatgevoel, geneigd
is te denken.
Want een veroordeeling op basis
van het recht was sinds den Ro-
meinschen tijd in onze beschaving
immer: een veroordeeling op basis
van een wet, die de gewraakte ge
draging verbood, en de misdaden
door de nationaal-socialistische
machthebbers gepleegd, worden
door geen internationaal strafrecht
bestreken. Sterker nog: nimmer is
het gebeurd, tenzij misschien bij
?9oces als dat van Lodewijk
j Y "Jdens de Fransche Revolutie,
dat een aanfluiting van recht was
dat de leiders van een staat
strafrechtelijk ter verantwoording
worden geroepen voor de daden,
in hun functie als machthebber of
gezagdrager gesteld: de subjecten
van het internationale recht, waar
het zijn schaarsche sancties tegen
de statenmisdaad inhield, waren
steeds de staten zelf, niet de per
sonen hunner regeerders.
En hoeveel eeuwen van rechts
ontwikkeling heeft het gekost om
den staat tot rechtssubject te ma
ken. hoe kort is het nog geleden,
dat de stem van Grotius, die sinds
1604 om bestraffing der statenmis
daad vroeg, gesmoord werd door
het koor der verdedigers van de
volstrekte staatssouvereiniteit; dat
in het Volkenrecht de stelling van
den Zwitser Vattel algemeen werd
gehuldigd: „Het is aan iederen
vnjen en souvereinen staat naar
eigen geweten te beoordeelen, wat
zijn plichten van hem eischen, wat
hij in rechtvaardigheid kan of niet
kan doen.
Als andere staten het onderne
men hem te oordeelen, plegen zij
den aansalg op zijn vrijheid, kwet
sen zij hem in zijn kostbaarste
rechten".
Thans staat niet slechts een
staal terecht voor zijn misda
den, thans slaan de machtheb
bers van dien staat individueel,
verantwoordelijk als zij zijn
voor de daden door dien staat
begaan, voor de vierschaar der
wereld, uil vertegenwoordigers
van Engeland, Amerika, Frank
rijk en Rusland samengesteld.
De misdaden door dien staat
in onze eeuw begaan, misdaden
tegen den vrede, misdaden
tegen het oorlogsrecht, misda
den tegen de menschheid, zoo
als de dagvaarding ze noemt en
opsomt, zijn zóó ongehoord van
omvang, zij schreeuwen zóózeer
om berechting, dat het wereld
geweten in opstand kwam en
de leiders van dien staat deze
machtige dagvaarding in hel
aangezicht slingerde.
Niet toevallig zeg ik: in opstand
In de geschiedenis van het recht
beteekent deze daad een omwente
ling, is dit proces een gebeuren
van volstrekt-revolutionnair karak
ter en als ieder revolutionnair ge
beuren, van politieken inslag niet
vrij.
Indien Goering, Hess, von Rib
bentrop en hun satellieten straks
veroordeeld zullen worden, zal deze
veroordeeling plaats vinden niet op
grond eener bestaande jurispruden
tie, niet op grond van heerschend
recht, maar op grond van moreele
beginselen, die eindelijk in de in
ternationale samenleving zijn door
gebroken om via een politieke
daad nieuw recht te scheppen.
Want pas met de uitspraak van
dit Internationale Militaire Hof zal
een nieuwe jurisprudentie, een
nieuw systeem van internationaal
strafrecht gevestigd worden, indien
althans huichelarij en staten-
pharizeïsme de opkomst van dit
recht niet zullen verstikken. Daar
toe is vooral noodzakelijk, dat in
dit proces de politieke inslag zoo
gering mogelijk blijft, dat het
rechtskarakter overweegt. Van ge
allieerde, vooral van Engelsche en
Amerikaansche zijde, ziet men dit
terdege in: getuige de magistrale
dagvaarding, getuige vooral de uit
gebreide rechten, den verdachten
voor hunne verdediging toege
staan. Als de schrille en schreeu
wende feiten der aanklacht tegen
Goering c.s. in dit proces tot waar
heid gemaakt worden voor het Hof
en dit is de taak der Openbaar-
Aanklagers dan zal er niet
gezegd kunnen worden, dat deze
waarheid den verdachten eenzijdig
of partijdig is opgedrongen. Op die
feiten der aanklacht en de rechten
der verdediging zal ik nog even in
een tweede beschouwing nader
ingaan.
Volgens de „Merdeka'' heeft voor
radio-Soerabaja de leider van de
Indonesische strijdkrachten te Soe
rabaja de bevolking opgewekt lol
een nog krachtiger verzet legen de
Brillen en alle diplomatieke over
leg mei de Britten of de Neder
landers afgewezen. De spreker gaf
Soekarno den raad naar Tsjoeng-
king te gaan. teneinde „Tsjiang-
Kai-Tsjek er van in kennis te stel
len. dal er op Java een Chineesch
leger gevormd wordt en hem le
verzoeken dit leger officieel door
de Tsjoengking-regeering ie laten
erkennen.
Dit leger zou dan, op zichzelf
staande, de Japanners kunnen ont
wapenen. Dit zou beteekenen, dat
er niet meer Britsehe troepen naar
Java zoud-en behoeven te worden
gezonden, terwijl de Britsehe sol
daten, die er zijn, door Tsjoengking-
troepen vervangen zouden kunnen
worden." Dit bericht in de „Mer
deka" kon in Batavia niet worden
bevestigd.
Het verzet der Indonesiërs te
Soerabaja gaat onverminderd
voort. Zij leden vooral in het
gebied van de Kalimas tegenaan
vallen, gesteund door mortieren en
automatische wapenen.
Het nieuwe „Kabinet-Sjarir"
heeft in Batavia een golf van op
timisme tengevolge gehad.
sche en Ned. kringen hopen, dat
het kabinet het bloedvergieten zal
Hedenavond van 20.01—20.15
uur zal voor „Herrijzend Neder
land" over den zender Hilversum
I de heer D. J. Daubanton, lid
van het comité «Nederland helpt
Indië", spreken over: de hulp
verleening aan Indië.
kunnen doen beëindigen en een
weg kan vinden die uiti de poli
tieke impasse voert. Sjarifoedm
heeft verklaard, dat toen het oude
kabinet in Augustus werd be
noemd, er mensehen lid van wa-
ren, die onder de Japanners het
hoofd van verschillende afdeelin-
gen waren geweest. Het is onver
mijdelijk, dat eenigen van hen Ja-
pansche ideeën in het ministerie
hebben gebracht, aldus Siarifoedin.
In zijn pamflet, getiteld „Onze
strijd", geeft de nieuwe premier
Sjarir toe, dat de Indnesische
jeugd niet geschikt is voor een
leiderschap en dat haar fascisti
sche methoden in Soerabaja scha
de moeten doen aan de Indonesi
sche zaak. Niet alleen in Soeraba
ja. maar over geheel Java staan
geen politiemannen maar jonge
ren op de kruispunten der wegen
op wacht, gereed om een ieder aan
te houden, die, naar hun meening,
schade zou kunnen doen aan de
Indonesische zaak- Het is de wei-"
nig benijdenswaardige taak van
den minister van openbare veilig
heid om hen weer naar huis te
zenden.
Reuters correspondent te Parijs
meldt, dat in kringen, welke in
nauw contact staan met generaal
de Gaulle hedennacht werd ver
klaard. dat, indien de communisten
bij hun eischen van een_ sleutel
positie in het kabinet blijven, de
Gaulle zal weigeren, zijn pogingen
tot het vormen van een regeering
voort te zeilen.
IN
NIEUW KABINET
HONGARIJE.
De leider van de Hongaarsche
partij van kleine boeren, Tildy,
heeft een nieuw kabinet van acht-
ien ministers gevormd. Negen
ministers zijn van partij der
kleine boeren, vier van de com
munistische partij, vier van de
sociaal-democratische partij en
lnS zich aan een van de nationale boerenpartij.
De bijeenkomst tusschen Nederl.
en Indonesische vertegenwoordi
gers, die le Batavia zou plaats
vinden, is op het laatste oogenblïk
afgezegd.
Terwijl de Nederl. autoriteiten
verklaard hebben: „Wij hebben
geen vrijheid om te onthullen,
waarom dit geschied is", heeft het
Britsehe hoofdkwartier meege
deeld: „Morgen zal een volledige
verklaring worden uitgegeven".
Soetan Sjarir heeft in verband met
deze kwestie gezegd: „Ik begrijp
niet. waarom de Britten de bij
eenkomst hebben afgezegd".
In sommige kringen te Batavia
is men van meening. dat de Brit
ten de bijeenkomst hebben afge
last, omdat zij de vier republi-
keinsche vertegenwoordigers, die
door Soekarno waren aangewezen,
noch voor Van Mook noch voor
Sjarir aanvaardbaar achtten Soe
karno had de volgende personen
aangewezen: Soebardjo. Hadji Sa-
lim, Abdoel Gaffa, den republi-
keinscben staatssecretaris, en
Boediardjo, den secretaris van den
republikeinsehen „minister" van
Zusters Ursulinen uit haar klooster te Danlzig verdreven op ballings- voorlichting. Sjarir had echter in
tocht door Duilschland, hebben brood van Britsehe troepen gekregen. de bijeenkomst toegestemd.
President Truman, de Britsehe
premier Aitlee en de Canadeesche
premier King hebben een accoord
bereikt, waaromtrent het Witte
Huis het volgende communiqué
verstrekt.
De Ver. Staten. Groot-Brilannië
en Canada hebben besloten, het
geheim der fabricage van de
atoomenergie over ie dragen aan
de „vereenigde naties", zoodra deze
internationale organisatie in staat
zal zijn, den wereldvrede te ver
zekeren.
De Ver. Stalen. Gr. Brilannië en
Canada zijn thans bereid, funda-
menteele wetenschappelijke inlich
tingen over de atoomenergie op
basis van wederkeerigheid met
alle naties uil te wisselen. Voor-
loopig echter zullen de qeheimen
van de industrieele toepassing der
atoomenergie niet worden prijsge
geven.
Truman. Attlee en King hebben
de vorming van een commissie
der vereenigde naties voorgesteld,
om controle uit te oefenen op de
gevaren, die de wereld vanwege
de atoomenergie bedreigen.
Vergezeld van Attlee en King,
trad president Truman de Journa
listen tegemoet, die naar het Witte
Huis waren ontboden, om de mede-
deeling betreffende de atoombom
overeenkomst in ontvangst te
nemen. Het document was slechts
enkele minuten tevoren door Tru
man, Attlee en King geteekend.
Omtrent den inhoud van het
communiqué meldt Radio New
York nog: De kennis der fabricage
van de atoombom zal geheim ge
houden worden tot het mogelijk is
een doeltreffende wederkeerige en
uitvoerbare beveiliging te ontwer
pen, die voor alle naties aanvaard
baar is.
De voorgestelde atoomcommis
sie zou met de taak belast worden
ten aanzien van de volgende vier
punten voorstellen te doen:
1. Het uitwisselen van funda-
menteele wetenschappelijke in
lichtingen tusschen alle naties
over alle onderwerpen voor vreed
zame doeleinden.
2. Uitoefening van een zoo
danige controle op de atoom
energie, dat het gebruik alleen
voor vreedzame doeleinden wordt
verzekerd.
3. Verwijdering uit de bewape
ning der landen van de atoom
wapens en alle andere groote
wapens, die in massa geprodu
ceerd kunnen worden.
4. Een doeltreffende beveiliging
door middel van inspectie en
andere methoden» teneinde de
Volgens een „U.P."-bericht uit
Batavia is hef „Skyxnasler"-vlieg-
luig daar hedenmorgen sonde*
ongevallen geland.
Gisteren heerschte er nogal wat
onrust te Batavia, omdat men
sinds geruimen tijd niets meer van
het vliegtuig had vernomen, maar
thans is er volop vreugde onder
de Nederlanders in de Indische
hoofdstad over de behouden aan
komst van den gevleugelden bode
uit het moederland.
Een A.N.P.-bericht meldt nog,
dat de aankomst van het vliegtuig
plaats had om 10 uur Ned. tijd.
Op 13 Nov. was de „D.C. 4" te
Colombo aangekomen, waar me1}
twee dagen is gebleven voor het
voeren van besprekingen. Via de
Cocos-eilanden is men vervolgens
naar Batavia doorgevlogen. Alles
was wel 'aan boord
staten, die zich hieraan onderwer
pen, te beschermen tegen de
kansen op schending van grond
gebied en op een invasie.
De atoomcommissie zal waar
schijnlijk slechts klein zijn en be
staan uit vertegenwoordigers van de
„big five", waaraan Canada en
wellicht ook nog een of twee volken
toegevoegd zullen worden.
Het atoomrapport is toegezonden
aan de ministers van buitenland-
sche zaken van de landen, die per
manent zitting hebben in den vei
ligheidsraad en afschriften ervan
zijn ook toegezonden aan de regee
ringen van alle landen, die lid zija
van de vereenigde volken.
