Materieele oorlogsschade
Het conflict met Amerika's
filmindustrie
De toestand op Java slechter
PENICILLINE
Oude bijdragenregeling
voorshands bestendigd
Die rare wereld
NederföndscHe houding
gerechtvaardigd
Van Mook wil snel
onderhandelen
Opnieuw contact
aeblJkkt I" nu' dat zii met de
Medische Kroniek
Een vondst der chemo
therapie
Treinverkeer
Nijmegen-Arnhem
Bij Kon. Besluit van 9 Novem
ber staatsblad No. F. 255 is afee
kondigd het besluit materieele
oorlogsschade 1945, waarbij wor
den toegekend de financieele bij
dragen ten laste van 's Rijks kas
in geleden oorlogsschade aan goe
deren.
Door velen, en vooral in de ge
teisterde gebieden, zal reikhalzend
zijn uitgezien naar de desbetref
fende beslissing van de Regeering
Zij is thans evenwel in voor-
loopigen vorm gevallen en wei
in afwachting van een definitieve
regeling bi] de wet De eindbeslis
sing is derhalve aan de Staten
Generaal voorbehouden.
Het besluit beperkt zich tot de
bijdrage-regeling; de besteding in
het herstelproces is afhankelijk van
nadere regelen. Inmiddels wordt
bet Grootboek voor den Wederop
bouw reeds bij het onderhavige
besluit uitdrukkelijk gehandhaafd,
doordat de artikelen 11 tot en met
17 van het besluit op de materieele
oorlogsschade 1940 opnieuw tot
gelding zijn gebracht.
Bijdragen op basis van waar
deering 1940
Alhoewel voor velen die al aan
stonds gehoopt hadden op ver
hoogde uitkeeringen. een teleur
stelling, heeft de Regeering blijk
baar als grondslag voor de schade
regeling voorshands niet verder
willen gaan dan de verleening van
bijdragen ter hoogte van die,
welke ook in den bezettingstijd
werden verleend Voor onroerend
goed wordt de bijdrage derhalve
wederom bepaald naar de ver
koopwaarde per 9 Mei 1940: voor
bedrijfs- en beroepsultrustingen
naar den aanschaffingsprijs Mei
1940, verminderd met afschrijvin
gen; voor bedrijfsvoorraden op
den historischen inkoop- of kost
prijs. Voor huisraadgoederen
komen de huurwaaide-tabéllen
wederom ten tooneele; alhoewel
het werkelijk geleden verlies basis
van de bijdragen in huisraad-
schade blijft, geldt bijalgeheel
verlies als maximum-bijdrage een
bedrag, dat kan worden afgeleid
uit zoogenaamde huurwaarde-ta
bellen. Deze tabellen ziin nog niet
vastgesteld, doch zouden waar
schijnlijk bestaan uit de met 50
verhoogde vroeger gegolden heb
bende huurwaarde-tabellen. Voor
een gemeente alk Nijmegen zou
zulks neerkomen op een maximum
bijdrage van 5550 bij een huur
waarde van 500; een bijdrage
van 7200 bij een huurwaarde van
700; 8850 bij een huurwaarde
van 900, terwijl ais maximum
$«drag.e geldt een bedrag van
f 11.250 bij een huurwaarde van
f 1200 of meer.
toegekend, met toepassing van he;
Algemeen Vorderingsbesluit en we]
naar de verkoopwaarde op den
datum van vordering (afbraak in
s Gravenhage en andere kust
plaatsen). In deze gevallen word.
de voor de vordering san den
ondergrond toegekende vergoeding
gehandhaafd, doch de opstaiver-
goeding wordt teruggebracht tot
4/5 van de oorspronkelijk toege
kende vergoeding.
Deze verlaging heeft geen te
rugwerkende kracht t.a.v. rente
bedragen, die over de oorspronke
lijke hoofdsommen zijn uitbe
taald. Zelfs kan de oorspronke
lijk toegekende vergoeding geheel
worden herzien, indien moet wor
den aangenomen, dat de vaststel
ling daarvan niet te goeder trouw
heeft plaats gevonden.
Alle mogelijke vormen van ver
goeding van inkomstenschade,
welke voorheen onder vigeur van
het besluit op de bezettingsschade
werden verleend, worden of on
middellijk stopgezet (vergoeding
van bedrijfsschade; betrokkenen
worden klaarblijkelijk verwezen
naar de bureaux verzorging oor
logsslachtoffers) dan wel geleide
lijk beëindigd. Zoo treedt voor de
evacuatie-huur- en pach.vergoedin-
gen een afloopende tegemoetko
ming in de plaats.
Behoudens bijzondere regelingen
houden bedoelde huur- en pach-
vergoedingen op per ultimo van
de thans loopende maand; gedu
rende de eerste twee maanden
daarna wordt een tegemoetkoming
verleend van 70 pet. van de laat
stelijk genoten huurvergoedmg;
deze tegemoetkoming vermindert
elke volgende twee maanden tel
kens met 10 pet. van de oorspron
kelijke huurvergoeding. Vergoe
ding van levensonderhoud, van
vaste lasten en van onvermijdelijke
uitgaven, die onder vigeur van het
oesluit op de bezettingsschade werd
verleend, wordt voor het verleden
dOQh Uiterüjk tot
üit regeeringskringen wordt, ge
meld, dat de dienst „Oog en Oor"
begonnen als onderdeel van den'
R(egeerings) V(oorlich tings )D( lenst
zelfstandig zal worden „om het
onderscheid in taak en functie tus-
schen R.V.D. en „Oog en Oor" ook
organisatorisch tot uitdrukking te
brengen".
In een onderhoud, dat wij naar
aanleiding van dit bericht hadden
met professor Wetallus uit Emmer-
Compascuam, den wereldoeroem-
den oorspecialist, wees deze op de
noodzakelijkheid, om bij „Ong en
oor" ook het oog van het Oor te
scheiden.
„Een oog is een heel ander
orgaan dan een oor", aldus de ge
leerde, „en dus dient het onder
scheid in taak en functie tusschen
beide organen ook orgamsatoris"n
tot uitdrukking te worden ge
bracht. Bovendien heeft een der
gelijke splitsing het groote voor
deel, dat er nóg een directeur met
een staf van personeel kan worden
aangesteld".
Refrein van den R.V.D: De
regeering treft alle maatregelen,
welke noodig zijn, om deze
kwestie tot een goede oplossing te
brengen.
Onder den tite] „Amerikaansche
rums" en den ondertitel „Geen
nieuwe invoer", heeft Het Parool
een beschouwing gepubliceerd die
dig maakt nadere verklaring noo-
„„^7" hadden al eerder over dit
onderwerp iets willen schrijven,
,waren door plaatsruimte
bn»« I s willen wij niet
7ulff.r) en'. Zooals velen wel
bond 'en "en^Biosco"^
kaansche fHrnmLhch^ppijen™"1
sche6 fUms^zij nVfn A
hoog opgeloopen. terwijl wij aan
den anderen kant minder devie
zen konden, of wilden, vrijmaken
voor den aankoop van die films
Wel werd een grooter totaalbedrag
voor den aankoop van films uit
getrokken dan vóór den oorlog,
Nog geen regeling van her
stelfinanciering.
Afwijkingen van hel oude
besluit.
Wij zagen zoojuist de gewijzigde
regeling voor de huisraadschade-
bijdragen, In overeenstemming me;
zijn voorganger beperkt het beslui 1
zich tot scnade aan onroerende
goederen, aan roerende goederen,
welke tot een bedrijf of beroep
behooren en aan huisraad-goede
ren. Verlies van contanten of effec
ten valt dus in beginsel niet onder
'de regeling. Het besluit 1945 is
evenwel ruimer, doordat van een
meer omvattend begrip oorlogs
schade wordt uitgegaan; het omvat
thans niet alleen iedere schade als
rechtstreeksch gevolg van oorlogs
geweld, doch ook schade, die een
rechtstreeksch gevolg is van han
delingen of maatregelen van den
vijand, of zeer ruim gesteld
van oorlogsomstandigheden.
Hel besluit materieele oorlogs
schade 1945 komt op basis van deze
ruime omschrijving dus niet alleen
in de plaats van zijn gelijknamigen
voorganger, doch levens in de
plaats van hel besluit op de be
zettingsschade.
Het omvat ook de schade, die wel
als evacuatie-schade wordt aange
duid (vernielingen door weers
invloeden of door plundering tij
dens evacuatie). Ook het verlies
aan goederen, die door de z.g.
jodenmaatregelen aan den eigenaar
zijn onttrokken en door rechts
herstel met in hun bezit kunnen
worden teruggebracht, noch kun
nen worden vergoed, valt onder het
besluit. Het verlies aan goederen
moet echter rechtstreeks het ge
volg zijn van de desbetreffende
maatregelen; zulks zou niet het
geval zijn indien in een onder be
heer gesteld bedrijf de goederen
op burgerrechtelijke-overeenkomst
zijn vervreemd en de opbrengst
vervolgens door opeenvolgende be
drijfsverliezen 'b.v. veroorzaakt
door hooge beheersonkosten) is
opgeteerd In dier voege althans
meenen wij in eersten aanleg het
besluit te moeten interpreteeren.
Zij, die behooren tot de hiervoor
reeds veronderstelde groep van de
teleurgestelden kunnen voorshand
nog hoop koesteren bij de ge
dachte, dat het besluit blijkbaai
alleen de bijdragen regelt en nog
geen enkel uitsluitsel geeft over
de vraag, boe het herstel uitein
delijk zal worden gefinancierd
Het besluip moet dan ook voorai
worden gezien als gevende een be
paling van de lasten, die ter zake
van de geleden materieele oorlogs
schade over de geheele gemeen
schap moeten worden omgeslagen
Naar schatting zou daarmee een
bedrag van ruim 2 milliard zijn
gemoeid.
En nog is daarmede het herstel
bij lange na niet gefinancieerd.
Dr. H. Van Mook heeft op een
persconferentie te Batavia o.a.
verklaard: „Als de volgende bij
eenkomst tusschen Indonesiërs en
Nederlanders lang wordt uitge
steld, zou dit niet alleen onaanoe
naam, maar ook schadelijk zijn
daar de situatie op Java snel
slechter wordt. Van mijn kant heb
ik alles gedaan om het contact te
leggen, maar er is voortdurend
van extremistische Indonesische
zijde druk geoefend om dergelijke
besprekingen te voorkomen.
Het uitstel van de bijeenkomst
van gisteravond is te wijten aan het
fe:t. dat niet alle leden van Sjarir's
nieuwe nationale groepeering aan
wezig waren te Batavia Ik hoop
nog steeds, dat de bijeenkomst
binnen enkele dagen zal kunnen
worden gehouden, aangezien er een
dringende noodzaak toe bestaar"
De heer Van Mook zeide verder
dat hij verschillende leden van het
nieuwe kabinet als bekwame men-
schen kende. „Darmawan was door
ons bestemd om het hoofd te wor
den van het industrieele bureau in
de plaats van wijlen den heer
Sitson. Soenario Kolopakeng was
adviseerend lid van de volkscrediet-
bank. Moeila was lid van den
volksraad. De anderen, die ik met
ken. zouden wel op dezelfde hoogte
kunnen staan".
In antwoord op vragen zei Van
Mook. dat de a-s. bespreking de
republikeinen er van in kennis zou
stellen, hoever de Nederlanders
bereid waren te gaan. maar bij
wilde verder geen mededeelingen
over deze kwestie doen Hij verklaar
de voorts met betrekking tot den
economischen toestand, dat er voor
hongersnood gevreesd moet worden
Zijn rege-ring zou echter zeker
geen voedsel en medische voorraden
voor de Indonesiërs achterhouden,
als middel om haar voorwaarden
te bekrachtigen.
Van Mook ve-klaarde tenslotte:
..Maar er moet een zekere mate van
wet ~n orde heerschen om te ver
zekeren, dat deze voorraden wer
kelijk diegenen bereiken, die het
noodig hebben" terwijl hii er den
nadruk op legde, dat onder de
tegenwoordige omstandigheden ook
verzekerd moest kunnen worden,
dat de voedselvoorraden op Java
op eerlijke wijze gedistribueerd en
niet gestolen worden. daar veel
landen te kamt>en hebben met het
rijsttekort in Zuid-Oost-Azië
Naar een „U.P."-berichI uit
Batavia meldt, zal de tweede ont
moeting aldaar tusschen de Neder
landers en de Indonesiërs heden
Zaterdagavond plaats vinden.
ToTrh,Tn Kedeelte daarvan
no Ar geblokkeerd blijven,
ten m merikaansche filmmagna-
de eisen the ?eIden hier le lan"
bouwfn of lrs zouden kunnen
Den Zoowel °>7 theaters aankoo-
Vuiot £et een als het ande-
bleek echter onmogelijk Het
eerste door het gebrek aan bouw
materialen, tiet tweede door de
bepalingen van den bioscoopbond
Daarop traden alle maatschap.!
pijen uit den bioscoopbond en
stichtten een „pool", die tot taak
had voor Europa alle films uit
Amerika te importeeren. De Ne-
derlandsche Bioscoopbond en de
regeering weigeren nu. om Ame
rikaansche films te koopen.
Tot zoover de voorgeschiedenis.
Het geldt hier dus een van de
meest kapitalistische poliep-mani
pulaties. die men zich denken kan,
waardoor het Duïtsche spookbeeld
van het dollar-imperialisme een
monster van Frankenstein in le-
ve"den lijve wordt,
a li' hadden dan ook verwacht,
dat de Nederlandsehe pers als één
£Ü!d aahter vegeering en bioscoop
bond zou staan. Uit den inhoud
van de Parool-pubticatie blijkt
echter eerder spijt dan blijdschap
over de door beide instanties aan
genomen afwijzende houding. Wat
wordt er o.a. in het artikel gezegd?
Men spreekt, van de film als van
een kunstwerk. En men vertelt
ons, dat de filmkunst in de Ver-
eenigde Staten sinds 1940*
PENICILLINE het genees
middel, waarover op net
oogenblik ieder een mondje
tracht mee te spreken is
zeker geen middel tegen alle
kwalen, al zouden de geruch
ten erover dit doen deuken.
Het is alleen een middel ter
bestrijding van sommige infec
ties, waartegen de geneeskunde
totdusverre nog niet veel
vermocht.
Het helpt zeer speciaal tegen
ernstige wondinfecties en is
een der middelen geweest, die
het aantal sterfgevallen tengc
volge van op het slagveld op
geloopen verwondingen tol een
ongekend minimum heeft te
ruggebracht.
In beginsel geen vergoeding
van inkomstenschade
Be bijdragen-bepaling op de
Waarde 1940 heeft tot gevolg, dat
bepaalde oijdragen, zelfs, die reeds
zijn toegekend en ingeschreven in
het grootboek voor den weder
opbouw tot dat niveau worden
teruggebracht. Deze verlaging heeft
betrekking op de bezettingsschade
door afbraak langs de kust, in
welke gevallen in den bezettings
tijd onteigeningsvergoedingen zyn
Reeds in 1928 is het toevallig
door Alexander Fleming ontdekt
Deze werkte met cultures van be
paalde bacteriën en wanneer die
cultures eenigen tijd aan de tucht
blootgesteld geweest waren, bleek
dat de bacteriestammen op som
mige plekken niet meer zoo vlot
op den voedingsbodem groeiden
Fleming onderzocht nader en
vond, dat dit verschijnsel veroor
zaakt werd door verontreiniging
met een bepaalde schimmelsoort:
de Pen'cillum notatum.
Hij kweekte deze schimmel ver
der en het bleek dat in de voe
dingsbodem hierdr->r een stof ont
stond die zelfs bij sterke verdun
ning het vermogen had bepaalde
ln kun groed te rem-
mon. 1 leming noemde deze stof
penicilline.
Voorts bleek, dat penicilline
geen schade veroorzaakte aan
witte bloedcellen en niet giftig
was voor proefdieren, maar het
tukte niet de stof in groote hoe
veelheden te bereiden Toen in
1933 Domagk het prontosil bracht,
waarmede Foerster een kind van
een doodelijke bloedvergiftiging
had genezen, ging de algemeene
belangstelling dan ook in deze
richting der chemotherapie verder
en vergat men de uitvinding van
Fleming. Het prontosil ontwikkel
de zich in de daarop volgende
jaren snel tot groote hoogte, doch
daarbij bleek, dat het niet ge
vaarloos was en ook niet alle in
fecties vermocht te genezen.
In 1938 nam Walter Florey de
ontdekking van Fleming opnieuw
ter hand. Hij herhaalde en beves
tigde de waarnemingen van Fle
ming en vermocht tenslotte het
geheimzinnige stofwisselingspro
duct van het penicillum notatum
te isoleeren en in eenigszins houd
baren vorm, als natriumzout, te
verkrijgen. Bij vele dier proeven
bleek de stof ongiftig te zijn en
voorts vermocht zij tallooze bacte
riën te neutraliseeren. Zij bleek
het lichaam snel te verlaten zoo-
dat toediening doorloopend noodig
was tijdens een infectie en er
moesten tallooze maatregelen ge-
nIr.en worden om haar werkzaam
te houden. De werking ging ver
loren, indien de stof bij eenigs
zins verhoogde temperatuur werd
bewaard, of als zij werd samenge
bracht met zuren, alkaliën, alco
hol enz. Met veel moeite en na
rijp beraad werd toen in 1941, de
eerste proef op den menseh ge
nomen. Het betrof een man met
hopelooze bloedvergiftiging
Hem werd in een ader de stof
langzaam toegediend gedurende
eenige dagen. De koorts week snel
de verschijnselen der ziekte namen
aI maar na enkele dagen was
de voorraad van het geneesmid
del op. De ziekte stak opnieuw
den kop op en sleepte den man
ten grave.
Een voigenden keer betrof het
een kind, dat niet had gereageerd
op reeds toegepaste chemothera
pie. Men had toen iets meer van
de stof ter beschikking en het
ten doode opgeschreven kind ge
nas! Spoedig volgden meerdere
voorbeelden.
Men kon echter met de midde
len, waarover men tijdens den
oorlog in Engeland beschikte, niet
voldoende schimmels kweeken
Men riep de Amerikanen te hulp
en het productie-apparaat van het
land der onbegrensde mogelijk-
neden vond wegen om voldoende
schimmels te kweeken. De eerste
practische toepassingen op het
slagveld geschiedden in Tunis en
Sicilië. Natuurlijk verzamelde men
nauwkeurig alle gegevens. Bij
kleuring der bacteriën en coccen
naar de methode van Gram bleek
dat de meeste gram-positieve bac
teriën. de meest gramnegatieve
coccen en bovendien nog enkele
yira en spirocheten gevoelig wa
ren voor penicilline. Voor de
voornaamste ziekten door deze
groep micro-organismen veroor
zaakt, de longontsteking de her
senvliesontsteking, de klem de
dipthene, sommige vormen van
bloedvergiftiging, de gonorrhoe en
de syphylis, mocht men dus heil
van de penicilline verwachten.
De pennicilline remt blijkbaar het
voortplantingsvermogen dier ziek
teverwekkers en geeft daardoor
het lichaam kans de indringers te
overweldigen.
Men hoopt het penicilline vol
maakt zuiver te kunnen bereiden,
er dan dechemische formule van
te vinden om wanneer men die
heeft, de stof langs chemisehen
weg te bereiden. Dat zal niet al
leen gemakkelijker, doch ook veel
goedkooper zijn
In Nederland is de stof voor
radig en wordt zij op alle belang
rijke klinieken gebruikt. In Ne
derland zat men al de bezettings
jaren niet stil ook hier werd
met schimmels gewerkt en het ge
lukte van Luyk om het stofwis
selingsproduct van penicilline
expansum te isoleeren en de che
mische structuur ervan nader te
definieeren. Dit expansine heeft
effect op andere infecties dan die
welke genoemd werden voor peni.
cilline. Het is echter vrij giftig
In het algemeen noemt men tegen
woordig de stofwisselingsproduc
ten der schimmels Mvocines
Behalve penicilline en expansine
zyn er op het oogenblik nog vele
andere myocines in onderzoek.
Men kent patuline, dat door Rais-
srick uit een cultuur van penicil
lum patulum werd afgezonderd en
gekristalliseerd; het zou van be
lang zijn bij de bestrijding van de
neusverkoudheid. Het streptomy-
cine van Feldmann en Henshaw
gaf hoopvolle uitkomsten bjj proe
ven tegen tuberculose
Het is uit dit alles wel duidelijk
dat het laatste woord over deze
vorm van therapie nog niet is ge
sproken.
ESCULAAP.
lo-iu groote
vorderingen heeft gemaakt Door
ff" of andere technische verbete
ring van het celluloid schijnt de
projectie verscherpt te zijn. De
Jlm in kleuren schijnt aanmerke
lijk mooier te zijn geworden en
een veel grootere plaats in te ne
men dan vroeger. De techniek van
de teekenfilm moet zoodanig
zijn vooruitgegaan, dat Disney's
Mickey's nie1 meer te vergelijken
zijn met zijn nieuwste producten*
In deze aanhaling staan een
paar opmerkingen die allen waren
filmkenners de haren te berge
doen rijzen. "«ago
Allereerste „Men spreekt van
ae rum als van een kunstwerk."
Hat is in het geheel het geval
met. Men spreekt van de film als
van een kunstwerk, als zij aan
zekere voorwaarden voldoet. En
omdat de meeste, vooral Ameri-
kaansche films, aan die eiscben
niet voldoen, spreekt men meest
al met van de film als van een
kunstwerk.
.Door een of andere verbetering
van het celluloid schijnt de pro
jectie verscherpt te ziin."
Wij hebben nooit geweten, dat
de kunst van de Gebr. van Eyck
op een lageren trap stond dan die
van Willink of Koch. omdat bei
de laatsten technisch beter bere -
de verf gebruiken De fu~ f,, „f
he" Vrh%eiSCher\ voldoen, maar de
helderheid van de projectie heeft
met de kunstwaarde niets te ma
ken. De schoonheid van Walther
Ruttmans „Staal" wordt niet door
de kwaliteit van het celluloid be
paald.
Of de film in ..natuurlijke"
kleuren meer recht heeft op den
naam „kunst", dan een zwart
witte, wordt ernstig betwijfeld.
Ook dat hangt af van het gebruik
van de kleur in het kader van
het wezen van de film. Tot zoo-
vez dus de aanhef van het artikel.
nvir1^. de droefenis
Jraans^if uitblijven van Ameri.
kaansche films betreft. Wij heb
ben tijdens den oorlog in de ge-
ukkige omstandigheid verkeerd
om des Zondagsmiddags om tien
voor een over de B.B.C. (Home
Service) het filmpraatje te beluis-
teren. De indruk, dien deze cause
rieën van de beste Engelsche
filmcritici ons gaven, maakte ons
niet enthousiast voor het nieuwe
Amerikaansche product en de en
Al?erlkaa"sche films, die wij
W vanVage? met üitzon^e-
ng van Capra s oorlogsdocumen-
iJff" ^ffden die geestdrift niet
vergroot. Ook nu nog volgen wij
gespannen de filmverslagen in de
kngelsche kranten, maar Holly
wood vóór. Hollywood tijdens, of
Hollywood na den oorlog, het is
hetzelfde Amerikaansche lood orn
hetzelfde Amerikaansche ijzer: een
kinderlijkheid en primitiviteit van
cultuur, gepaard gaand met een
rnkTZ dep TSch? Prestatie die
dip i„ J, twaalfjarigen jongen,
wipïon van de zeepkist op
dp ee? ta"k en in olaats van
ue catapult een modern snelvuur-
Ka"dP ter beschikking heeft.
Wij zijn niet rouwig om de ver
antwoorde houding van den Ne-
derlandschen bioscoopbond en de
regeering.
Als er rich geen onverwachte
tegenslag voordoet, dan ia! op
5 December de eerste trein kunnen
rijden over de brug in Oosterbeek.
Daarmee zou dan het treinverkeer
tusschen Arnhem en Nijmegen zijn
hersteld.
