Met vaart
beginselprogram
Ned. Kath. Arbeidersbeweging
Handschoenen uitgetrokken"
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN,, ic
Griekenland in permanente onrust
De koningskwestie
Woede maakt1 zich van
de Britten meester
Kon. geschenk voor
Indië
E"2£? ranTreilann{edPoor|
0b?nW^1rrevonTen^£Ne^erland
Rhodesia veVdwijnt
De K.R.O. twintig jaar
KS Sofek°rdoSko«p.*wS
Alles voor het volk,
het volk voor Christus
Moeilijkheden voor
Engeland
Het boterrantsoen
Vrijmaken van het
Noordzee-kanaal
Den hongerdood
gestorven
R'dam Giro 9095
Directeur:
Joh. Kuijpers.
Hoofdred.Mgr.
Dr. J. Witlox.
Adg. Redacteur:
H. A. Paalvast.
Drukker:
N.R.C. N.V.
Uitg. v. d. Maas
bode-Stichting.
NIEUWE SCHIEMMSCHE COUBAHT
A-bonnementspr
3.25 p. kwart.
1.10 p maand
f 0.26 p. week
Tijd. adres:
Broersvest 8 A
Tel. 68804
Advertentiën
15 ets per mm
MAANDAG 26 NOVEMBER
Terwijl haar binnen- en buiten-
landsche brekers en vernielers hun
vonnis afwachten, is de Neder-
landsche katholieke ^eiders
weging zooals zij thans °®c'
heet, prachtig op ^eg naar tden
kloeklnZ°geeesnt van'tienduizenden,
dlnk rii gde bekwame en onver
zettelijke leiding, welke een op-
St 'en dieptreffend woord van
hS Episcopaat in den persoon van
den Aartsbisschop kon uitlokken
Als nu maar alle katholieke
hoofd- en handarbeiders volledig
begrip toonen, voor wat er staat
te gebeuren, hun plicht begrijpen
en zich moreel en financieel achter
de leiding scharen.
Immers door haar basis op de
Pauselijke encyclieken, door haar
begrijpen van tijd en omstandig
heden is deze arbeidersbeweging
een rots in de branding geweest en
wordt zij een der voornaamste
pijlers van het nieuwe gebouw der
samenleving in ons land.
In deze hulde is geen woord
overdrijving. Voor wat het ver
leden betreft, bogen we op een
meer dan kwart eeuw ervaring,
wat het heden aangaat, verwijzen
we naar de werkzaamheden onder
den oorlog, na de bevrijding en
tenslotte naar het driedaagsch con
gres der vorige week.
We gaven daarvan reeds een
samenvattend verslag, doch de
zaken zijn van te geweldige be-
teekenis om ze nu maar verder te
laten rusten.
Er zit,. Goddank, schitterende
vaart in de katholieke arbeiders
beweging Drie en negentig procent
van het oude cijfer is al weer ge
boekt, terwijl de begrooting is op
gezet met een ledental van 200.000
en met een onkosten-totaal van
ruim 5% millioen gulden.
Dit alles zegt iets, doch wat
vooral bij de beraadslagingen ten
zeer trof, waren de sterke een
dracht, het eensgezindheid willen,
dat sterk Godsvertrouwen en de
vaste, opofferingsgezinde wil. om
iets schoons voor
volkine te bereiken. Daarvan ge
tuigde de warme beginselverklaring
en het weloverwogen maatschap
pelijk program. Beide documenten
zijn van hooge beteekenis, beide
zullen we ook in onze courant op
nemen, opdat men ze kan lezen en
herlezen
Willen de leden van het katho
lieke arbeidersleger voor hun taak
individueel en collectief zijn be
rekend, dan dienen zij allereerst
het waarom van den strijd te
kennen.
Mogen de hoofd- en handarbei
ders als Nederlanders en als katho
lieken dat „waarom" ten spoedig
ste volledig begrijpen, maar dan
ook de consequenties aanvaarden.
Mannen, de schouders onder den
reuzenarbeid, dien uw leiding weer
zoo bewonderenswaardig sterk op
zich nam.
Dan met vaart naar een nieuwe
maatschappij.
„De handschoenen zijn uilge
trokken", verklaarde gisteren
een zegsman van de 23ste Brii-
sche divisie, toen hij sprak
over de wreedheden die dezer
dagen door Indonesiërs op
Java werden bedreven en die
eiken soldaat der geallieerde
strijdkrachen woedend hebben
gemaakt. De verhalenover
wreedheden, bedreven jegens
vrouwen en kinderen en ook
bijvoorbeeld jegens de beman
ning van de neergestorte Bril-
sche ..Dakota", stapelen zich
op Britsch-Indische soldaten
worden vermoord en zwaar
vermink! teruggevonden, gur-
ka's die een trein met voor
raden van de Rapwi escorteer
den, werden op de gemeenste
wijze vermoord.
Britten bombardeeren radio
stations
Vier raketbommen uitwerpende
„Mosquito's" hebben het radio
station van Djokjakarta aangeval
len en zoo een eind gemaakt aan
de oorlogsophitsing, die dit station
de laatste weken heeft uitgezon
den, Ieder doel werd door twee
„Mosquito's" aangevallen, die elk
bewapend waren met acht raket-
bommen. De bemanning van een
aantal „Mosquito's", die gebouwen
in Soerakarta hebben beschoten,
deelde mee, dat zij van een hoogte
van 2000 voet hun raketten af
schoten en konden nagaan, dat
negen van de zestien bommen vol
treffers veroorzaakten. Er braken
geen branden uit en het radio
station „Pylon" stond nog steeds
overeind, toen de vliegtuigen ver
trokken.
Tevoren hadden vliegtuigen bil-
ietten uitgestrooid boven Soera
karta en Djokjakarta, waarin de
bevolking werd gewaarschuwd ae
steden te verlaten. Het radiostation
van Soerakarta gaf de order uit, dat
de biljetten moesten worden ver
zameld en deelde mede. dat „wij
om 9.00 uur onze uitzendingen
zullen hervatten". Sindsdien is het
station cehter niet meer in ae
lucht geweest. Op het radiosta
tion van Djokjakarta werden der
tien raketbommen geplaatst
Inheemsche troepen blijven
op Java.
Naar uit gezaghebbende Neder-
landsche kringen te Batavia wordt
vernomen, is er geen sprake van,
dat de Ambonneesche en Menado-
neesche troepen van het Ned.-
Indische leger van Java zullen
worden verwijderd. Tijdens een
interview heeft admiraal Helfrich
verklaard, dat inzake de toekom
stige activiteit van deze troepen
nog besprekingen gaande zijn en
dat het inmiddels beter zou zyn
om niet te spreken van de terug
trekking, doch van de hergroe
peering van de Ned.-Indische tro
pen in het algemeen. Admiraal
Helfrich wees er voorts nog op,
dat de Britsche militaire autori
teiten tegenover hem de gevechts
kwaliteiten van de Ambonneezen
en Menadoneezen hadden ge
prezen.
De nationale conventie.
De nationale conventie der Indo
nesische „republiek" is Zondag te
Batavia geopend. Op de conventie
is een resolutie ingediend om te
protesteeren tegen de aanwezig-
zigheid van het Britsche leger op
Java en om voor te stellen, dat dit
leger door een gemeenschappelijke
Australische en Amerikaansche
macht vervangen wordt.
Britsche strafexpeditie
De zwaarverminkte lichamen
van vijf R.A.F.-leden en Britsch-
Indische militairen zijn door ver
kenningscompagnieën gevonden.
De commandeerende brigade
generaal vond niet het minste
spoor van een gevecht, noch ge
weren of patronen. Daar gisteren,
kort nadat de Britsche „Dakota'
was neergestort, de bestuurder
van een ander vliegtuig 5 leden
van de R.A.F. en 20 Britsche sol
daten bij een brandend vliegtuig
had zien staan, schijnt het oor
spronkelijke vermoeden, dat deze
25 personen door Indonesiërs zijn
ontvoerd, bevestigd. Bij den onder
zoekingstocht werd tenslotte een
aantal lijken zonder arrncn en
hoofden aangetroffen. Zonder aar
zelen gaf de brigade-generaal ne
bevel, dat de kampongs in de on
middellijke nabijheid van n
neergestorte vliegtuig In brana
moesten worden gestoken.
H M. de Koningin, die tijdens
haar verblijf in Engeland haar
nationaal inkomen, voor zoover
het niet strikt noodig was o n
in haar dagelijksch bestaan te
voorzien, besemd heeft om te
heiven de nooden te lenigen
van de zoo zwaar geteisterde
bevolking van Nederland en
Nederlandsch-Indie, heeft een
bedrag van f 250,000 beschik
baar gesteld voor het comité
Nederland Helpt Indie".
Brilsche misrekening
De Britsche minister van buiten-
landsche zaken, Bevin. heeft in
het lagerhuis over de
heden in Indonesië oa
wilp-pnde verklaard: „Wij naaaeu
™en aanwijzing, dat onze troepen
verzet zouden ontmoeten. Nu staan
wii echter voor een zeer moeilijke
en verwarde situatie. Het is on
mogelijk voor ons te vermijden,
ver&gbeonzer:
deren ''^kant^worden "an^Uen
ren die aan hen was toeoeaeeiu.
Maar in ieder geval, wat ook de
reden van critiek moge zijn, het
is duidelijk, dat zij. die cntiek
oefenen geen idee hebben van de
Srootte van het probleem,..waar
voor wij stonden, toen de vijande
lijkheden tegen Japan beeindi0d
waren
RIE GILHUYS
over naar de Tooneelgroep „Co-
media."
Het ligt in het voornemen, de
Rhodesla-sigarellen zoo spoedig
mogelijk te vervangen door siga
retten in verschillende prijsklas
sen. Men overweegt, minstens drie
prijsklassen in te stellen.
Ook zal binnenkort, zoo meldt
„Commentaar", iedere fabrikant
verplicht worden, zijn fabrieks-
naam duidelijk te doen afdruk
ken oip de venpakking van alle
door hem gefabriceerdé produc
ten. Dit zal een stimulans voor
de industrie beteekenen, om een
zoo goed mogelijk product te ver
vaardigen. Het publiek is dan n.l.
staat, te beoondeelen, welke
fabrikanten de beste waar voor
het bestede geld (en de bonnen!)
leveren.
Zondag was het twintig jaar ge
leden, dat de K.R.O. werd gesticht
Ter herdenking van dit feit heen
des morgens de voorzitter. P
dr J B Kors O.P., een gezongen
H Mis gecelebreerd in de kapel
van het St Annagesticht te Hilver
sum waarbij het K.R.O-personeel
aanwezig was. Daarna vereemgde
men zich aan een gemeenschappe
lijk ontbijtin den foyer van de
Met "verschillende leden van het
de Katholieke lcvensopva tmgen m
alle opzichten naar buiten m
U'zeer waardeerende woorden wer
den gericht tot den heer P. Speet,
die twintig jaar lang de belangen
der vereeniging diende.
Beeldhouwer Elienne legt de laat
ste hand aan het grafmonument
op te richten ter nagedachtenis
van den bekenden «n3eJ\
Bram van den Stap te Delft,
Op den derden dag vaa het con
gres der Nederlandsche katholie
ke arbeidersbeweging werd het
beginselprogram aanvaard- Een
stuk werk, waarover in het hoofd
artikel van vandaag wordt gespro
ken en dat we ter oriëntatie van
het doel der beweging en als
voortdurende aansporing om zich
goed te richten hieronder afdruk
ken,
I. De Nederlandsche katholieke
Arbeidersbeweging aanvaardt en
lijdt de beginselen der chnste-
dez» ,1 levensbeschouwing, zooals
door dóorvCllristus geleerd zijn en
naam woS? oUeke Kerk m Zijn
levensbeschouwing een betere we
reld kan scheppen en de mensch
heid kan verlossen uit de economi
sche en sociale wanorde, waarvan
de diepste oorzaak ligt in het los
laten van de christelijke beginse
len en het doordringen van den
heidenschen geest in geheel het
maatschappelijke leven.
De Nederlandsctie katholieke
arbeidersbeweging weet en belijdt,
dat het de onafwijsbare plicht der
katholieke leeken is, om hun
krachten in te zetten voor het doen
beleven van de christelijke begin
selen m het gezin, in het bedrijf,
jn de maatschappij en in den
staat. Zij beschouwt het bijgevolg
als haar taak de katholieke arbei
ders voor het vervullen van dien
grooten plicht te mobiliseeren, te
vormen en uit te rusten.
II. Bij al haar werk. dat gericht
is op de behartiging van alle be
langen van de arbeiders, staat aan
de Nederlandsche katholieke ar
beidersbeweging steeds als doel
voor oogen:
1. alle arbeiders in het licht
der christelijke levensbeschouwing
te brengen tot het welbewust be
sef van de verhevenheid en ae
waarde hunner roeping als men-
als kmd van
het bedrijf en
het vaderland:
2. alle arbeiders bewust te ma
ken van de verantwoordelijkheid
en de plichten, die uit deze roe
ping volgen, en hen te bezielen
met den tieren wil deze hooge ver
antwoordelijkheid te dragen:
3. voor alle arbeiders de rech
ten'te verwerven en te verzekeren,
die de vervulling van deze roeping
en het dragen van deze verant
woordelijkheid mogelijken gemak
kelijk moeten aandeel
het recht op een behoorlijk aandeel
in de stoffelijke welvaart hetgeen
o.m. inhoudt de mogelijkheid tot
het verwerven van persoonlijk oe-
zit; het recht op een behoorlijk
aandeel in de cultuurgoederen; het
recht op waardeering en mede
zeggenschap in het bedrijfsleven,
in maatschappij en staat.
III. Als de grondwet, die haar in
alle acties zal leiden, beschouwt
de Nederlandsche katholieke ar
beidersbeweging de groote sociale
encyclieken, met name: „Heram
Novarum", „Quadragesimo Anno
en „Divini Redemploris Leidraad
voor haar practische werkzaam
heden vormt het Bisschoppelijk
communiqué van
IV Voor de innerlijke, gods-
dienstig-zedeliike versterking van
haar leden zal de Nederlandsche
lld3r 16Q0T1 Crixl uL t
katholieke arbeidersbeweging alle voor Christus -
middelen aanwenden, die In staat
zijn de arbeiders te doen deelen
in de rijkdommen van het gods
dienstig. liturgisch en kerkelijk le
ven en hen te maken tot waardige
ledematen van Christus en ijve
rige apostelen voor het rijk Gods.
V Den historischen opzet en
ontwikkeling volgend, zal de Ne
derlandsche katholieke arbeiders
beweging er naar blijven streven
nm langs den weg van eigen ini
tiatief en zelfhulp de stoffelijke
wel vaarten de geestelyke verhef
fing van de arbeiders te bevor
deren en hun daardoor een vol
waardige positie in de maatschap-
Deliike samenleving te verzekeren-
Met name zal het streven erop
gericht zijn, de arbeiders te doen
deelen in de cultureele waarden
van de Nederlandsche gemeen
schap en hen te vormen tot ac
tieve dragers eener katholieke en
vaderlandsche cultuur.
VI. In het bedru fsleven zal de
Nederlandsche katholieke arbei
dersbeweging met alle kracht stre
ven naar de zoo spoedig mogelijke
invoering van een publiek-rechte-
lijke bedrijfsorganisatie, die de
menschelijke waardigheid en de
waardigheid van den menschelij-
ken arbeid eerbiedigt, de rechts
positie van de arbeiders en hun
medezeggenschap in het bedrijfs
leven waarborgt en aldus den so
cialen vrede verzekert.
VII. Met handhaving van eigen
beginselen en eigen zelfstandig
heid wil de Nederlandsche katho
lieke arbeidersbeweging de ver
wezenlijking van haar doeleinden
nastreven in samenwerking me'
allen, wier program en gezindheio
voldoende waarborgen bieden voo
een gezamenlijk streven f'
stoffelijke en geestelijheverhe-
fing van de Nederlandsche arbei
C'eviH De Nederlandsche katho
lieke arbeidersbeweging roept
alle katholieke arbeiders op, zich
onder haar vaandel te scharen tot
eensgezinde actie voor ons ideaal:
„Alles voor het volk. het volk
Sinds de bevrijding verkeert
Griekenland in een permanenten
toestand van po-li'tieke crasjs Het
heeft al een burgeroorlog gekend,
het eene ministerie volgt in steeds
sneller tempo het andere op, en
nu is zelfs de regent-, aartsbis
schop Damaskines die het ver
houwen zoowel van den te Lon
den in ballingschap levenden ko
ning als van een groot deel der
bevolking genoot. afgetreden.
Slechts na de sterkste Engelsch:
Amerikaansche aandrang heeft hij
den tachtigjarigen minister-presi:
dent, den leider der liberale partij
Sofoelis medegedeeld, dat hij zijn
zwaar ambt voorloopig wil blijven
vervullen.
Dat is de Grieksche kant van
het vraagstuk: de koningskwestie.
Want de jongste cnsisontwikke-
lin,g hangt vooral samen met he.
Teneinde de verstrekking van
boter aan kinderen tot en met 4
jaar den geheelen winter op het
huidige rantsoen te kunnen vol
houden en aan ale overige oonsu-
menten waarschijnlijk nog drie
maal de gebruikelijke hoeveelheid
van 125 gram boter te kunnen ver
strekken. is bepaald, dat de vee
houders. die tot dusver met hun
gezinsleden op margarine-bonnen
boter ontvingen, met de overige
consumenten worden gelijkgesteld.
Zaterdag heefl de Int Berging»-
onderneming, samen met ae tbngei
sche en Ned. marine, een poging ge
daan tot het rechtkantelen van hc
9000 ton groote schip. dat in net
Noordzeekanaal ligt nabu het Zaan
^HeF'schib lag over bakboordzijde
r. „Si,, aan bakboord vier „Iif-
?r„W»aean de bok der N.SM
vastgemaakt. Dece deden het schip
naar rechts kantelen, zoodat het een
meter omhoog kwam en thans een;ge
graden teruggekamteld is. Vandaag
of morgen zou het geheel omgehaald
worden.
Volgens een mededeeling van
minister Schermerhorn be
draagt het aantal Nederlanders,
die in den afgeloopen winter
van honger zijn gestorven,
ongeveer Vijftig duizend.
feit, dat de dezer dagen opgetre
den regeering-Sofoelis had be lo
ten het referendum over het her
stel van de monarchie in Grieken
land niet minder dan drie jaar
uit te stellen: en dat ae koning
daartegen van Londen uit een on
gemeen scherp protest had doen
hooren Van ziin standnuni overi
gens ook juridisch volkomen ge
motiveerd: want het accoord. dat
een einde aan den buageroorlog
maakte, bepaalde nadrukkelijk,
dat vóór het einde van dit jaar
een volksstemming over de ko
ningskwestie zou worden gehou
den" en wel voorafgaand aan de
algemeene verkiezingen. In Sep
tember j.l. was deze volgorde
reeds gewijzigd, en nu is het re
ferendum in een ver verschiel ge
raakt. daarheen verschoven door
een regeering. welke uitsluitend
uit republikeinen behaal
En hier raakt men de RrHrehe
zijde van het vraagstuk. Deze
nieuwe regeering staat onder de
geheel bijzondere bescherming
van Engeland, ten minste van de
labourregeering Dit bleek Vrijdag
jl heel duidelijk bij de debatten
'in het Britsche lagerhuis, toen ml-
ntóler Bevin op de opmerk in,
van Churchill, dat deze tes^ uit
stel van het plebisciet inzake be
houd of afschaffing van de Griek
sche monarchie was. tamelijk bits
repliceerde, dat orde en rust in
Griekenland thans het belang
rijkst waren, en dat men het
daarin tot dusverre met hem eens
was geweest.
Hoezeer overigens Engeland be-
lana stelt in Griekenland hew'ist
het feit, dat de Brit Mc Neil in
officieele functie in dit land ver
toeft, en een groot- rol in de bin-
nenlandsche ontwikkeling speelt.
Waarschijnlijk heeft hij Athene
ook het advies gegeven de oer
mate diplomatieke betrekkingen
met Rusland te hervatten.
sinds de bevrijding geen Russische
dfplölratleke vertegenwoordiger
In Griekenland was "eweePt zoo
hoopt hij waarschijnlijk den steun
van communis'en en vrikcpn-Hj
voor de regeering-Sofoelis te ver-
kriigen en daarmede een h-e° e
parlementaire basis om het land
uit den politieken. econorn.jhen
en flnancieelen chaos te
waarin het met den dag dieper
iv^zinkl.
Griekenland in
Wnveland om den Middellandsdhft
wee te dekken Maar wn
chaotisch Griekenland is voo- En-
oeland waardeloos. Voor Londe#
i, daarom de Grieksche konings
kwestie een zaak van intemgtio-
naai noli Hek belang geworden:
-vat Griekenland bovenal noodi#
heeft, is' orde en rust. Konineen
'aan en komen in dit land, dat
is een normaal verschijnsel: maar
Engelands venbindin" -wegen kun
nen niet aan dergelijke wisselval
ligheden zijn onderworpen.
Daarom moeten in Griekenland
orde en rust. hoe dan ook ver-
I kregen en van welken aard ook,
gaan heerschen.