HERBOUW VAN KERKEN
ACCOORD
Inderdaad: terug!
en de walvischvaart
PHILIPS
en de atoomenergie
Nederl. troepen zwerven in Malakka
te WASHINGTON
NEDERLAND
Een verrassende ontdek
king voor Amerikanen
Waarom niet naar Java
Nederland koopt Cona-
deesch legermateriee!
Uitrusting voor vier
divisies
Voorloopige voor
zieningen
Regeling inzake de
financiering
GOEDEREN
UIT DUITSCHLAND
Engelsch-Amerikaansch
verdrag onderteekend
Leening van $4.4 milliard
De Dardanellen
Turkije en de conventie
van Montreux
TWEE ministers zijn door „Het
Parool" te kijk gezet.
De twee ministers, die, zooals
dit blad schrijft, den grondslag
moeten leggen voor de ver
nieuwing van ons staats- en volks
leven: de bewindsmannen voor
Justitie en Binnenlandsche Zaken
die beursche plekken uit ons
volksleven moeten snijden en het
apparaat van onzuivere elementen
moeten zuiveren
WAT deze ministers misdeden?
Zij treden veel te slap op.
Minister Bee] heeft in perszaken
een „griezelig-liberaal beginsel"
in eere hersteld. Vervolgens heeft
hij het instituut der Centrale
Zuivering het levenslicht uitgebla.
zen, door te bevelen, dat alle ge
staakte ambtenaren weer aan het
werk zouden gaan. Minister Kolf
schoten heeft den Hoogen Raad
laten zitten, het plan gekoesterd
om gedetineerde N.S.B.-ers op
groote schaal los te laten. Enfin
zij voeren beiden een fluweelen
beleid allesbehalve naar den
zin van „Het Parool".
Men kan twisten over de vraag
of de feiten, die het blad meedeelt
juist zijn. Zij zijn het voor een
deel zeker niet en zijn voor een
ander deel in zoo 'n tendentieus
licht geplaatst, dat zij volkomen
averechts uitvallen.
Doch daar niet van.
Waar het hier om gaat is, dat
„Het Parool" critiek oefent zonder
precies te zeggen wat het zelf wil
Wat wil het bijvoorbeeld ten
aanzien van de zuivering? Wa'
minister Beel doet deugt niet
maar wat dan? Moeten men-
schen, die al meer dan e. jaar
werden gestaakt ..Het Parool"
weet héél goed. dat staking niet
als straf was bedoeld! en waar-
van nu reeds vaststaat, dat zij er
met een standje af zullen komen,
moeten die menschen nóg een half
jaar of een jaar misschien op
Kijksko? uitvoeren?
Wat moet er gebeuren met de
mee- dan honderdduizend no'it'o'"
delinquenten die op het oogerb'ik
in de kampen zitten? Wil „Het
Parool" ze verbannen? Waarheen?
Deze menschen moeten toch vroeg
of laat uit de kampen. Moet dan
met diegenen die in mindere mate
misdreven worden gewacht tof zij
in de kampen vólkomen gedemo
raliseerd zijn tot zij niet anders
meer kunnen worden dan een
kaste verbitterden, die het Neder-
landsche volk nog veel ernstiger
bedreigen met geestelijke vergif
tiging dan zij het ooit als heele of
halve nazi's konden?
„Het Parool" moet het maar
eens precies zeggen.
Holderdebolder terug naar
vóór 1940
Zoo meent „Het Parool" het be
leid der beide ministers te mogen
kenmerken en verdacht maken.
Eerlijk gezegd' het had den bei
den bewindslieden geen beter ge
tuigenis kunnen geven dan dit
Immers, het overgroote deel van
het Nederlandsche volk verlangt
van ganseher harte naar één ding:
zoo spoedig mogelijk op dit terrein
terug naar de toestanden van voor
Mei 1940 toen er tenminste rech
ters waren in Den Haag, toen er
ten ministe geen willekeur
heerschte om nog niet te spreken
van terreur. Als er iets is. waarin
minister Beel sterk staat, dan is
het in de pressie, die hij voortdu
rend uitoefent om tóch óp te
schieten met de zuivering en om
alleen op behoorlijk gefundeerd
onderzoek tot maatregelen over te
gaan
Van 20 t/m 25 November J.l. Is te
Londen een Internationale conferen
tie gehouden ter bespreking van de
walvischvaart. Er waren delegaties
aanwezig uit Engeland en de Domi
nions. de Vereenigde Staten. Noor
wegen, Frankrijk en Nederland.
De deelneming van Nederland aan
deze conferentie houdt verband met
de reeds tijdens de bezetting in
scheepvaartfermgen opgevatte plan
nen om na den oorlog Nederland in
de walvischvaart weer die plaats te
laten innemen, die het ruim 100 laar
geleden verloren heeft. Daarnaast
vo-nd dit voornemen steun in de
overweging dat met een herstel van
dezen tak van visscherij groote na
tionale belangen gediend kunnen
worden. Men had h.erbij het oog op
de mogelijkheid, dat door een eigen
Nederlandsche walvischvaart In de
binnenlandsche behoefte aan vet
grootendeels zou kunnen worden
voorzien Nederland behoort tot de
Vet-importeerende landen, terwijl het
vetverbruik in de toekomst ztfcer
nog zal stijgen hetgeen verband
houdt met de te verwachten ontwik
keling van de zeep- en margarine
industrie. Ook schept de walvisch
vaart een bestaansmogelijkheid voor
een groot aantal arbeidskrachten.
Tevens zal een Nederlandsche wal
vischvaart een gunstig object vor
men voor investeering van eigen
kapitaal.
Op de in de afgeloopen maand in
Londen gehouden conferentie zijn
Wederom besprekingen gevoerd over
te nemen maatregelen tegen overbe-
vissching. Hierdoor wil men voor
komen dat door roofbouw de wal-
vischstand wordt bedreigd en uitge
roeid, waardoor een zoo belangrijke
grondstof als walvischtraan waar
van men de productie op 4 4 500.000
ton per seizoen raamt, verloren zou
gaan.
Zoo zijn de bepalingen van de
overeenkomsten van 1937 en 1938 nog
eens onderstreept en is het aantal
te vangen blauwe walvisscheh be
perkt tot 16.000.
Amerikaansche
die momenteel in ons
land vertoeven hebben gisteren tot
j}up niet geringe verbazing ervaren
aat de Nederlandsche wetenschap
reeds zeer ver gevorderd is. in de be.
studeering en toepassing van de
atoomenergie Toen zij bij een bezoek
aan de Philips-laboratoria te Eind
hoven de Philipsmenschen iets wilden
vertellen over de cyclotron, een hyper
moderne en kostbare apparatuur'voor
net transmuteeren van atomen waar.
mede men het eene element in het
andere kan omzetten werd hun een
dergelijk apparaat getoond dat voor
85 pet. gereed is en op een na het
grootste van de wereld zal worden
De allergrootste cyclotron is in aan.
bouw in Californië.
De Amerikanen keken min of meer
verbaasd, maar deze verbazing werd
bewondering, toen zij hoorden dat
dit kostbare apparaat, dat 250 ton
weegt, tijdens de bezetting onder het
oog van de Duitschers is gebouwd
met ijzer en koper van de Duitsche
weermacht, zonder dat de bezetters
er ook maar eenig vermoeden van
hadden De Duitschers hebben wel
herhaaldelijk geprobeerd de Philips-
laboratoria aan hun atoomonderzoe-
kmgen dienstbaar te maken, doch bij
de Philipsmenschen hebben zij niet de
ger ngste medewerking ondervonden
Zeer waarschijnlijk zullen veie Ne
derlanders even verbaasd zijn als de
Amenkaansche professoren als zi1
vernemen dat in de Philips-labora-
te Eindhoven, reeds sedert
1934 uitgebreide atoomonderzoekingen
plaats vinden en dat ook de beroemde
splitsing van atomen, die in 1939 werd
uitgevonden, in de Eindhovensche
laboratoria is onderzocht, dat de
atoomenergie heelemaal geen geheim
is en dat als het zou moeten en het
geld er aan besteed werd. de Neder
landsche geleerden binnen een jaar
atoombommen zouden kunnen fabri-
ceeren
De Standard Oil Company van
New Jersey zal onderzoekingen naar
de mogelijkheid van het gebruik
van atoomenergie voor industrieele
doeleinden doen uitvoeren door een
groep van geleerden op het gebied
°e theoretische physica onder
leiding van Dr. Karl Cohen. een
van de bekende atoombom geleerden
Het centrum voor deze wetenschap
pelijke onderzoekingen zal gevestigd
worden in een nieuw laboratorium
dat de Standard Oil zal bouwen in
Linden (New Jersey). Dr. Cohen is
32 jaar en een specialist op het ge
bied van de theoretische physica
Hij werkte aan atoomonderzoekingen
aan de Columbia universiteit te New
York voordat hij opdracht kreeg zich
aan het plan voor de atoombom te
wijden.
ONGEVALLENVERZEKERING.
Bij de Tweede Karn er is ingediend
een wetsontwerp, betreffende onge
vallenverzekering van werknemers.
die bij hun aTbeid in ernstige mate
aan het gevaar bloot staan te worden
getroffen door ongevallen, welke als
gevol-g wm oorlogshandelingen plaats
hebben (mijnenruimers).
STUDIE AAN RIJKSUNIVERSI
TEITEN.
De minister van Onderwijs. K. en
W heeft ingesteld adviescommissies
van beoo-rdeelin-g, zooals bedoeld rn
art. 2 van de beoordeelings-beschik
king studenten 1945 nr. 1, aan de
rijksuniversiteiten te Leiden. Utrecht
en Groningen en aan de TH. te
Delft.
Een bijzondere correspondent schrijf,
ons dd. 16 November uit Colombo-
Het valt niet te ontkennen dat er
tengevolge van de gebeurtenissen op
Java onder de Nederlanders zoowel
in Europa als hier in het Verre
Oosten, een anti-Engelsehe stemm ng
is ontstaan. Dit komt door het feit
da: veel Nederlanders, zooals de Lon
densche Times het laatst uitdrukte
leven in een stemming van ..if's"
„Als de Engelschen eerder op"Java
waren geland": „Als ze zich nooit
met Soekarno hadden ingelaten" enz.
Daar komt dan als klap op de vuur
pijl nog bij, dat geen Nederlandsche
troepen op Java worden toegel a-ten.
waardoor sommigen zelfs zoover
gaan. onzen bondgenoofen bepaalde
aspiraties toe te schrijven.
Alvorens te oordeelen of te ver
oordeelen diene men zich echter een
helder beeld te vormen van den hul
digen toestand
Engeland's taak is bet. de bevrijde
gebieden van de Japanners te zui
veren en daar rust en orde te hand
haven. Nu zal men vragen, waarom
aan deze taak dan geen Nederland
sche troepen mogen deelnemen, waar
van er inmiddels ruim 6000 in de on
middellijke nabijheid aanwezig zijn.
Men moet echter niet vergeten, dat
op Java nog duizenden krijgsgevange
nen en geïnterneerden zitten, die zich
momenteel in handen van de opstan
delingen bevinden. De vrees is zieer
gerechtvaardigd dat represailles ge
nomen zullen worden, indien Neder
landsche troepen aan land gaan. Ge
beurt er thans iets in een van de
gevangenenkampen, dan dragen de
Britten daarvoor de verantwoordelijk-
t€n volle bereid die
te dragen. Er behoeft echter geen
7n<ï?r? twijfelte bestaan, dat
zoodra alle geïnterneerden bevrijd
zijn of de kans op het aanwakkeren
van den opstand voorbij is, onze
bataljons tot bezetting van Java zui
len overgaan.
Hoe eerder de Engelschen hun taak
aan Nederlandsche troepen kunnen
overdragen en zij zelf van het tooneel
kunnen verdwijnen, hoe liever het
hun Ml zijn. Het feit. dat zf) ge
dwongen zijn Britsch-Indische troe
pen op Java te gebruiken, hetgeen de
eigen moeilijkheden slechts kan ver-
grooten en daadwerkelijk reeds ver
groot spreekt voor zichzelf Danrbij
komen nog de moeilijkheden in eigen
huis wanneer prof. Harold Laski
voorzitter van de Labour Partij de
Labour regeering verwijt, dat bet een
bittere schande is. dat Britsche troe
pen op het oogenblik meehelpen in
het Verre Oosten de tyrannie te her
stellen.
Laten wij niet vergeten, dat Enge
land de eenige van de geïnteres
seerde mogendheden is. die ons in
onze moeiijkheden ter zijde staat
Amerika speelt voorloopig nog ver
stoppertje. Of zegt het u misschien
niets dat de Amerikanen opdracht
gaven om alle Amerikaansche merk-
teekens te verdwij deren van de voer
tuigen, die in Indië op grond van
de lend-lease overeenkomst ter be
schikking staan.
Australië, dat de En-gelschen be
schuldigt van hypocrisie bij de be
handeling van het Indonesische vraag
stuk. deed beter de hand in eigen
boezem te steken. In een radio-uit
zending onder auspiciën van het De
partement van Buitenl&ndsche zaken
heet het: „Australië kan niet blind
zijn voor het feit. dat de 40 mil-
lioen Indonesiërs in het Noorden op
den langen duur belangrijker kunnen
zijn voor onze nationale veiligheid
om niet te spreken van handel en
verkeer, dan de paar duizend Neder
landers, die vroeger dit eebied con-
tröleerden." En dit wordt gezegd
door dezelfde menschen. die aan de
Japansche tyrannie ontsnapt zijn dooT
den voliedigen inzet van de Neder
landsche lucht vloot- en landstrijd
krachten en opdracht gaven om de
Indonesiërs, die in den strijd om
Tarakan zijn gevallen en aldaar be
graven, weer op te graven en te ver
plaatsen. aangezien men de gevallen
Australische soldaten niet de ..schan
de kon aandoen naast kleurlingen
begraven te liggen 1
Nederland i's verreweg de groot
ste afnemer van de uitrustingsstuk
ken van
het Canadeesehe leger
welke momenteel voor een totale
waarde van bijna 11 millioen dol
regeeringen van ver
schillende Europeesehe staten wor
den verkocht.
De Nederlandsche regeering rust
thans vier divisies uit met Cana
deesehe wapens en voertuigen
voor onmiddellijk gebruik in de
Oost.
Nederland kocht rerxfc 1500
vrachtwagens en ander legermate
rieel voor de somma van bijna
twee millioen dollar. Over een
verderen aankoop van een aantal
tanks en veldartilleriegeschut ter
waarde van 5 millioen dollar wordt
thans nog in Ottawa onderhandeld.
Deze aankoop zal 44 „ram"-tanks,
thans nog in Engeland gestation-
neerd. 54 kanonnen voor de veld
artillerie (25-ponders) 170 anti-
tankkanonnen (6-ponders) en an
dere speciale legerui'trusting om
vatten, zooals zware en iiehfe ge
vechtswagens. tank-transporters,
pantserwagens. 26 000 «teneuns.
bijna 3000 brenguns, 42 000 gewe
ren en bajonetten en 1200 mortie
ren. Het groote „Mammoth base
ordnance depot" in Borden 'Enge
land) werd door Canada aan de
Ned. regeering van de hand ge
daan voor 500 000 dollars, evenals
twee legerwerkplaatsen in Ant
werpen met alle uitrusting
Van de tienduizenden vrachtwa
gens, die nog in de buurt van Arn
hem geconcentreerd zijn. zal waar
schijnlijk het grootste deel aan de
Ned. regeering teven zeer laee prij
zen verkocht worden: op 1900 tech
nische wagens en biina 1000 onge
bruikte jeeps na worden geen leger
voertuigen naar Canada terugge
voerd
Het college van alg. commis
sarissen voor den wederop
bouw heeft thans een regeling
getroffen ten aanzien van den
herbouw van vernielde of be
schadigde kerken. Hierin wordt
een opsomming gegeven van
de werkzaamheden, welke aan
die kerken dienen te geschie
den.
De werkzaamheden, welke moe
ten worden verricht om de kerk-
dienten voortgang te laten vinden,
zijn van gelijke urgen ie als die.
welke noodig zijn voor het weer
bewoonbaar maken van lichtbe-
schadigde woningen en voor den
noodwoningbouw. Allereerst zullen
dus het aanbrengen van voorloo
pige voorzieningen, het geschikt
maken van resten van een kerk als
noodkerk, het imrich en van andere
gebouwen voor het houden van
kerkdiensten en bij hooge uitzon
dering het bouwen van een nood
kerk in 1945 worden verricht en
zoo noodig voortgezet in 1946. In
dien daaraan behoef'e blijkt te be
staan, kan in 1946 toestemming
worden gegeven voor het bouwen
o pruimer schaal van noodkerken,
waarbij de kerkelijke gemeente of
parochie er reeds vafi den aanvang
af rekening mede dient te houden,
dat deze noodkerken, als zij haar
dienst hebben gedaan, ingericht
kunnen worden voor andere nood
zakelijke doeleinden.
Tevens zal voor 1946 een bouw
programma worden opgesteld voor
het herstel van monumenten en
andere kerken en voor den bcuw
van noodkerken. Een urgentieplan
zal ten aanzien hiervan in overleg
met de kerkgenootschappen door
het college van alg. commissarissen
voor den wederopbouw worden
vastgesteld.
verder voor de onderscheiden
werkzaamheden de materiaalvoor
ziening vastgesteld.
De financiering.
Wat de financiering betreft, kan
worden medegedeeld, dat voor
sloopimgs- en opruimings-werken.
in afwachting van de vaststelling
van een definitieve rijksbijdrage,
een voorschot van maximaal 90
procent van de hiervoor uitgegeven
en door den dienst van den we
deropbouw goedgekeurde bedragen
van rijkswege wordt verleend. Een
voorschot tot een maximum van 90
procent zal worden verstrek: voor
de noodzakelijke uitgaven ten be
hoeve van door dezen dienst goed
gekeurde werken, welke noodig
zijn voor het aanbrengen van voor
loopige voorzieningen en het in
richten van res'anten van een
kerkgebouw als noodkerk.
De kerkelijke gemeenten en pa
rochies. welke ter voorloopige ver
vanging van haar kerkgebouw een
andere ruimte als zoodanig willen
inrichten, zullen hiervan zelf de
kosten moeten dragen, behoudens
de bijdrage, die haar hiervoor door
het centraal bureau verzorging
oorlogsslachtoffers kan worden
verstrekt.
Ook de financiering van den
bouw van noodkerken moet in be
ginsel door de kerkelijke gemeen
ten en parochies zelf geschieden.
Verder is bepaald, dat de bijdrage
voor de door oorlogsgeweld be
schadigde kerken, welke hersteld
kunnen worden, geheel gelijk zal
zijn aan die, welke voor woningen
en andere gebouwen geldt. Voor
geheel verwoeste of zeer zwaar be
schadigde kerkgebouwen, welke
niet meer kunnen worden herste'd
gelden van de normale schadere
geling afwijkende bepalingen. Ge
val voor geval zal afzonderlijk
worden bezien. Het gedeelte der
herbouwsom, waarvoor een rijks
bijdrage wordlt verleend, is o.a. af
hankelijk van de financieele positie
van de gemeente of parochie.
Tenslotte wordt in de regeling
met stedebouwkundige eischen re
kening gehouden en zijn voorloo
pige bepalingen met be'rekking tot
In de ontworpen regeling wordt de architectenkeuze opgenomen.
Langzamerhand begint uit
Duitschland een stroom te komen
van de door Duitschers in Neder
land gestolen goederen. Het eerste
schip met geroofde machines en
gereedschappen is reeds te Delf
zijl aangekomen en deze week zou
nog een grooter schip uit de om
geving van Bremen arriveeren,
eveneens met draaibanken, frais-
banken, slijpmachines, revolver-
banken, kisten gereedschap, elee
troden, enz
Reeds hebben Werkspoor te
Amsterdam, Kromhouts motoren-
fabriek te Amsterdam en de Rot-
terdamsche Droogdokmaatschappij
te Rotterdam hiervan het hun toe
komende deel ontvangen. Dit alles
komt uit de Amerikaansche zone.
De Amerikaansche autoriteiten
hebben, om de teruggave te be,
spoedigen toegestaan, dat nog
eenige experts en officieren naar
Bremershaven reizen.
Verder is er in de maand No
vember zeer veel spoorwegmate
riaal naar Nederland teruggezon
den, dat helaas echter in slechten
staat verkeert, zoodat de eder-
landsche Spoorwegen er weinig
aan hebben. Men hoopt ook bin
nenkort het gereedschap rit de
werkplaatsen van de spoorwegen
terug te krijgen, waaraan zoo'n
groote behoefte bestaat.
Tenslotte zijn er paarden uit
Duitschland aangekomen en zijn
groote partijen celvezels op korten
termijn te verwachten of reeds ge
arriveerd.
EEN BURGEMEESTER EN EEN
BEUL GEVONNIST
Het bijzonder gerechtshof te
Utrecht heeft H. Moot, die N.S.B.-
burgemeester van IJsaelstein, lid
van de landwacht en o.a. secretaris
geweest was van den N.S B -com
missaris der provincie Utrecht En-
gelbert en tegen wien 15 jaar ge
vangenisstraf was geëischt, veroor
deeld tot 8 jaar, warvan drie jaar
in rijkswerkinrichting door te
brengen.
Chr van Duuren, te IJsselstem,
landwachter, tegen wren 2 jaar
was geëischt, kreeg 4 jaar lil een
rijkswerkinrichting.
'H. W. A. v. d Heijden, SS-man
uit Utrecht, die o.a. als cipier van
de gevangenis Wolvenplein te
Utrecht zich als een beul heeft ge
dragen, werd veroordeeld tot ge
vangenisstraf van 20 jaar. Dc eïsch
was doodstraf. Allen zonder recht
op cassatie.
Tegen den SD-spion W.Kemp,
ex-ambtenaar van het gewestelijk
arbeidsbureau was eveneens de
doodstraf geëischt. De uitspraak
werd uitgesteld totdat een onder
zoek naar zijn geestvermogens is
ingesteld.
Bij een botsing op den weg
HedelDen Bosch tusschen twee mi
litaire auto's zijn gisteravond drie
Canadeezen op slag gedood. Drie
andere passagiers werden licht tot
zwaar gewond. I
Officieel werd gisteravond
medegedeeld, dat de V. St. erin
hebben toegestemd. Groot Bril-
tannië S 4.4 milliard te leenen,
waarvan 3,75 miiiiard als cre-
diet voor handelsdosieinden en
0,65 milliard als vereffening
voor de lend-leasegoederen. die
thans in het Vereenigd Konink
rijk zijn. Van zijn kant heeft
Groot Brittannïë, erin toegestemd
om de geblokkeerde sterlingsaldi
een jaar na de ratificatie van de
leening op te heffen.
Deze historiscne overeenkomst,
waarvan verwacht wordt, dat zij
het door den oorlog geteisterde be
drijfsleven van Groot-Rrittannië
weer zal doen opleven, werd in een
gemeenschappelijke ver-klaring van
minister-president Attlee en presi
dent Truanan bekendgemaakt. De
leenimg za, aflosbaar zijn over een
periode van vijftig laar, te beginnen
op 31 December 1951. De rente be
ar aa-gt 2 procent De overeenkomst
moet zoowel door het Britsche par
lement als do-or het Amerikaansche
congres worden geratificeerd.
Gelijktijdig met de publicatie van
de leenrin-gsovereenkomst heeft het
Amertlkaai.sche departement van
burnt en landlsche zaken een witboek
uitgegeven dat aan alle landen der
wereld voorspellen doet ..voor uit
breiding van den wereldhandel en
van de we rk ee 1 egernh eid
William Clayton, de onder-minis
ter van btjtenlandsche zaken, heeft
verklaard, cat het groote voordeel
voor beiae partijen is, dat deze
overeenkomst een eind maakt aan
den bilateralen nationaiistischen
autar kischer vorm van handel
drijven er. bijdraagt tot herstel van
den multila.eralen handel
In «Ie gemeenschappelijke verkla
ring van Attloe en Truman wordt
o.a. gezegd, dat deze overeenko-msö,
indien zij wordt uitgevoerd. een
eind zal maken aan de vrees voor
een in economisch opzicht verdeelde
wereld en over de ge heele wereld
een uitbreiding van de werkgelegen
heid, van de prod-u-ctie van de uit
wisseling en net verbruik van goe
deren Ti.ogeij-k za] maken, en. dat
zij voor het eerst een gemeenschap-
pelijken code en rechtvaardige voor
schriften voor de internationale
handels-politiek en de internationale
handelsbetrekkingen tot stand zal
brengen.
In een tweede gemeenschappelijke
verklaring wordt gezegd, d-at beide
regeeringen eerlang onderhandelin
gen zullen cperen ten einde voor
de uitvoering van deze voorstellen
lot concrete afspraken te gereden,
met inbegrip van definitieve maat
regelen voor ontspanning van de
ha n delsbe lei nm er imgen
Het witboek bevattende voor
stellen voor de uitbreiding van den.
wereldthamde, ter voorbereiding van
de imterrr tionale handelsconferentie,
die in den zomer van 1946 zal ge
houden worden, zal naar alle landen
gezonden worden. met uitzondering
van Argentinië en Spanje.
De Turksche premier Saradjog-
l°e heeft in een persconferentie
medegedeeld, dat Turkije in prin
cipe bereid is het Amerikaansche
plan tot herziening van de con
ventie van Montreux te aanvaar
den.
Het voorstel m deze Ameri
kaansche nota vervat, komt neer
op de volgende punten:
1. Vrije doorvaart door de
Dardanellen voor alle koopvaar
ders van alle tanden en te allen
ti.ide.
2. Vrije doorvaart te allen tij
de voor oorlogsschepen van de
landen, die aan de Zwarte Zee
liggen (de Sowjet-Unie. Roeme
nië en Bulgarije)
3. Doorvaartverbod voor oor
logsschepen van andere landen
met uitzondering van oorlogs
schepen beneden een bepaald
tonnage, welker doorvaart goed
gekeurd wordt, hetzij door de
drie genoemde Zwarte Zee-mo-
gendheden. hetzii door de orga
nisatie der vereenigde volken.
4. Japan dient als mede-on
derteekenaar van de conventie
van Montreux te. worden ge
schrapt De organisatie der ver
eenigde volken moet optreden
ter vervanging van den voorma-
tigen volkenbond
Op 21 November heeft de Brit
sche ambassadeur te Ankara een
memorandum overhandigd aan de
lurksche regeering. Hierin be
tuigde de Britsche regeering haar
instemming met de voorstellen,
door de Ver. Staten gedaan, maar
zij gaf te kennen de kwestie niet
als urgent te beschouwen.
Saradjogloe voegde aan deze
uiteenzetting toe. dat de Turksche
regeering bereid is. haar Stand
punt mede te deelen wanneer de
andere drie belanghebbende mo
gendheden dit ook zullen hebben
gedaan. Hij zeide: „Wij hebben
m principe groote waardeering
voor het Amerikaansche stand
punt en het spreekt vanzelf, dat
het verdient te worden aanvaard
als uitgangspunt voor besprekin
gen en onderhandelingen. Het is
het vurige verlangen van mijn
regeering. dat de Ver. Staten deel
zullen nemen aan een toekomsti
ge conferentie over de zeeëngten
en wij beschouwen die deelne
ming als voistrekt noodzakelijk.
