Autorisatiebegrooting tweede
halfjaar 1945
Stijging personeelsuitgaven
TEKORT VAN
1812 MILUOEN
Gewone dienst
Buitengewone dienst
Kapitaalsuitgaven
n
Overtollige
ambtenaren zullen
verdwijnen
Overschot' op de kas-
beg rooting
DE BESTRIJDING
VAN HET TEKORT
Achterstallige
coupons en dividenden
Wanneer in contanten of
op vrije rekening
Vrijstelling belasting
Oneenigheid in de Ned.
metaal-industrie
Vrijwillige zekerheid
belastingen
VERLAAGDE TEXTI EL-
PRIJZEN
Scherpe controle der
Prijsbeheersching
Holland Amerika Lijn
bouwt schepen
100 voor studenten
Hervatting effecten
handel
Amerik. dividenden 1
"a".u"uu". vibscnery en v
Sociale Zaken
Overzeesche gebiedsdeelen
Onvnnr7ipno ni+rr^,,
In de bezettingsperiode werd
voor heit dienstjaar 1945 geen be
grooting vastgesteld. Het feit, dat
het eerste halfjaar 1945 ten tijde
der volledige bevrijding reeds voor
een aanzienlijk deel was verstre
ken, alsmede de groote verwarring
in die dagen leidden er toe, dat
voor het eerste halfjaar 1945 geen
begrooting werd vastgesteld, doch
dat de ministeries voorshands de
helft der credieten van de begroo
ting 1944 als budgetaire maatstaf
moesten aannemen
Voor het tweede halfjaar 1945 is
nu wel een autorisatiebegrooting
opgemaakt. Deze wijkt itn zooverre
van vroegere autorisatiebegrootin-
gen af, dat de splitsing in gewonen
en kapitaaldienst is vervangen
door een scheiding in gewonen en
buitengewonen dienst De grond-
Tiitel A. gewone dienst
uitgaven circa 1142 miilioen
middelen circa 549 miilioen
nadeelig saldo circa 593 miilioen
Titel B. buitengewone dienst,
uitgaven circa 1309 miilioen
middelen circa 90 miilioen
slag voor deze nieuwe scheiding is
de mededeeling in de regeerings-
verklarimg .volgens welke op den
buitengewonen dienst zouden ko
men de uitgaven van de oorlogvoe
ring, de noodhulp en de steun bij
den herbouw en het op gang bren
gen van bedrijven. Het komt wen-
sehelijk voor, daaraan toe te voe
gen de kosten van voorzieningen
in afwachting en ten behoeve van
de wederinschakeling van arbei
ders in het productieproces, als
mede de kosten van de overheids
bemoeiingen met distributie en
prijsregeling en ten slotte, de uit
gaven, die van ouds op de kapitaal
rekening worden geplaatst.
De gemaakte splitsing is nog niet
definitief, met name t.a.v. de
sociale en economische voorzienin
gen (waarvan een gedeelte op den
gewonen dienst behoort te druk
ken) en zal met het oog op volgen
de begrootingen nog nader worden
uitgewerkt.
Deze begrooting vertoont het
volgende beeld:
Geheele dien t,
uitgaven ciirca 2451 miilioen
middelen circa 639 miilioen
nadeelig saldo circa 1219 miilioen
r
Hoofdstuk der begrooting
Huis der Koningin
Hooge colleges van Staat
fa Algem. oorlogv. v/h. Koninkrijk
3. Buitenlandsche Zaken
4. Justitie
4a Directoraat-generaal v. politie
scne Zaken
6- Onderwijs Kunsten en Wetensch.
7a. Nationale schuld
7b Financiën
8a Oorlog
8b- Marine sipi I
9a. Openbare Werken
9b. Verkeer en Energie
nadeelig saldo circa 1812 miilioen
De uitgaven, middelen en said
van den gewonen dienst zijn als
volgt over de hoofdstukken veP»
deeld.
(In millioenen guldens)
Uitg.
Mldd.
Saldo
b=batig
n=nadeel.
0.8
n 0.8
1.3
n 1.3
0.8
n 0.8
11.2
0.1
n 11.1
19.9
26
n 17.3
38.1
4.2
n 33.9
89.1
64
n 82.7
95.4
8.5
n 86.9
330.3
21.1
n 309.2
49-1
483.3
b 434.2
244.7
2.7
n 242.0
78.7
0.6
n 78.1
40.5
7.6
n 32.9
25.4
2-7
n 22.7
10. Handel en Nijverheid
10a. Scheepvaart
10b. Directoraat-generaal v. d. prijzen
F .nwnn/Min» 171—O
12.
13- -
14. Onvoorziene uitgaven
Landbouw-crisisfonds
Totaal v. d. gewonen dienst
De uitgaven, middelen en saldi
van den buitengewonen dienst wor
den hieronder niet hoofdstuksge-
wijs weergegeven, doch met het
oog op het inzicht in den materiee-
8.9
1.6
3.9
4.2
4.2
30.7
1.6
65.9
1.7
2.9
0.5
n 7.3
n 3.9
n 29.1
n 64.2
n 2.4
1141.8 549.4
n 592.4
len inhoud van dezen dienst, naar
de uitgavengroepen, welke hier
onder worden weergegeven. De
indeeling volgens de hoofdstukken
moge uit de begrootingsstukken
blijken.
Omschrijving:
Oorlogvoering, w.o. begrepen militair gezag,
uitg. voor, resp. inkomsten v. geallieerden
Steun b. d. herbouw, w.o. verstaan de uitg.
in verband met oorlogsschade, voor herstel
rijkseigendommen, andere schadeverg., zee-
en luohtvaartverz.-wet, lamdbouwherstel
Op gang brengen bedrijven, w.o. de uitgaven
v. d. wederopbouw, wagenpark en herstel
Rijn- en binnenvloot
Noodhulp, w o. bijz. tegemoetkoming getroffen
gemeenten, verzorging oorlogsslachtoffers,
oogstwerkzaamheden. vitaimineverstrekking,
uitzending kinderen n. buitenland, aankoop
geneesmiddelen e.a. voor Nederland, repa-
trieeritng, ondersteuning uitgeweken Neder
landers, subsidieering N.V.H. en H.A.R.K.
Voorzieningen in afwachting en ten behoeve
van de wederinschakehng van arbeiders
ln het productieproces, tw. d.U.w., wacht
geldregelingen, finanoieele tegemoetkoming
aan elders wonende arbeiders, overbrug-
gingssteun en andere sociale bijstand
Overheidsbemoeiing met distributie- en prijs
regeling, t.w. c.d.k. tegemoetkomingen ge
meentelijke diistributiekosten, rijksbureaux
prijsibijslagen, w.o. de uitkeerimgen aan het
Stoatsmjj nbedrijf en de particuliere mijnen,
fonds prijspolitiek, c.c.d., nadeelig saldo
l.c.f. (ine. uitkeering aan landbouwers op
lichte gronden)
(in mtnioenen guldens)
Uitgaven middelen saldo
n nadeelig
b - batig
105
40
65
380
9-5 n 370.5
7
76
2.5 n 73.5
176 memorie n 176
409
18
n 391
Totaal zonder kapitaalsuitgaven 1153
70
nl083
Kapitaals v erstrekking en credietverleenimg
aan staatsbedrijven, -fondsen en -instelLngen
Cred'ietverleening aan particuliere bedrijven
Middens tandiseteutn
Aanschaffing van mater ieele ui trusting leger
en vloot
Overige kapitaalposten
42
12
n
30
60
n
60
12
n
12
35
35
7
8
b
1
1309
90
n
1219
De stijging der uitgaven is voor
een vrij aanzienlijk deel te wijten
aan de personeelsuitgaven, die
(met inbegrip van de wachtgelden
en de pensioenen) in het geheele
jaar 1939 274 miilioen bedroegen
en voor het tweede halfjaar 1945
345,5 miilioen. Weliswaar zijn de
loonen en salarissen in overheids
dienst sedert 1939 met ongeveer 25
pet. gostegien en komt een be
langrijk deel der nieuwe uitgaven
voor rekening van de ministeries
van oorlog en marine, anderzijds
is de stijging ook een gevolg van
de sterk toegenomen overheids
bemoeiing en van het vaak ineffi
cient functionneeren van het be-
Ituursapparaat. Dit bestuursappa
raat was op het moment der be
vrijding reeds sterk in omvang
toegenomen door verschillende
JWzaken.
Bij het aantreden van dit kabi
net vond het, behalve de erfenis
op personeelsgebied, die de bezet
ter had achtergelaten, een om
vangrijk apparaat door het militair
gezag in het leven geroepen ter
vervulling van een aanvullende
bestuurstaak en van allerlei op-
sporings-, bewakings- en hulp
diensten. Ook hierin school veel
inefficiëntie. De taken, waarmede
diit apparaat was belast, waren
aanvankelijk echter volledig on
misbaar, eerst in den loop van het
2e halfjaar kon met de liquidatie,
resp. overdracht daarvan aan de
normale civiele, resp. militaire in
stanties een aanvang worden ge
maakt.
Ten slotte heeft de huidige re-
feering ten behoeve van de ten
uitvoerlegging van haar program
s(ch in vele gevallen genoodzaakt
gezien nieuw personeel in dienst
te stellen.
De beoogde snelle liquidatie van
alle overtollige en de reorganisa
tie van alle onmisbare personeel-
formaties zal zich zeker in de ko
mende begrootingen weerspiegelen.
Een andere groote groep van
uitgaven op den gewonen dienst
wordt gevormd door de leenings-
sohuldverpliohtingien. Hierin schuilt
ook de mogelijkheid van een toe
komstige verlichting van het staats
budget, waartoe de minister doel
bewust aanstuurt op een lagen
rentestand voor overheidsschuld,
terwijl de aflossing der schuld,
voor zoover niet door bijzondere
heffingen in eens te bereiken, naar
zijn meening, zich over een zeer
lange periode zal dienen uit te
strekken.
Tegenover het tekort van deze
autorisatie-begrooting vertoont de
kasbegrooting een overschot, dat
nog aanmerkelijk hooger belooft te
worden dan de raming. Dit over
schot is te danken aan twee om
standigheden, nl. den verkoop te
gen practisch contante betaling van
goederen, welke in het buitenland
op crediet werden gekocht en
voorts de omvangrijke stortingen
bij de rijkspostspaarbank en den
postchèque- en girodienst. De eer
ste omstandigheid vormt op dit
oogenblik een krachtigen defla-
tionistischen tegenstroom, welke
de inflationistische werking van
het budgetaire deficit in belang
rijke mate opheft. Budgetair gezien
is dit geen blijvende omstandig
heid, integendeel op korten t'
mijn dient de regeering er me. -
rekening te houden, dat het opne
men van buitenlandsche credieten
zal verminderen en dat zelfs met
de aflossing daarvan een begin
dient te worden gemaakt. Dan zal
de tegenpost van deze uitgaven op
de ontvangsten sterk verminderen.
Initusschen laten deze credieten
en de geldsaneering op dit
opgenblik de regeering eenigen
tijd om orde op zaken te stellen.
De minister geeft de verzekering,
dat hij dezen tijd zal uitbuiten
en met inspanning van alle
krachten zal pogen, voor dat de de-
flationistische werking, die van
deze factoren uitgaat, zal zijn op
gehouden, het budgetaire deficit
binnen verantwoorde grenzen te
rug te brengen.
De geweldige taak van weder
opbouw, waarvoor de regeering
staat, maakt voorshands een hoog
uitgavencijfer noodzakelijk. De
buitengewone uitgaven dragen
eveniwel in hoofdzaak een afloo-
pend karakter. Ter dekking hier
van zal een voortgaand beroep
moeten worden gedaan op de be
sparingen, die nu reeds min of
meer gedwongen door de geld-
saneerimg medehielpen een kas
middelenoverschot van beteekenis
té scheppen.
De regeerimg wenscht een actieve
financieele politiek te voeren ten
einde den wederopbouw van ons
zoo zwaar getroffen land, binnen
de technisch daaraan gestelde
grenzen, zooveel mogelijk te sti-
muleeren. Daartoe zal vooreerst de'
fiscale politiek dienstbaar worden
gemaakt. Maar ook in haar beleid
op het stuk der overheidsuitgaven
zal zij de opvoering van bet na
tionaal inkomen zich voor oogen
stellen. Deze opvoering maakt het
mogelijk een belangrijk deel van
dat inkomen als besparingen te re
serveeren, welke zullen moeten
worden gebezigd ter aanvulling vam
het aanvankelijk nog bestaand bud
gettair deficit.
De geleidelijke toeneming van
het nationaal inkomen en de daar
mede gepaard gaande stijging van
de fiscale inkomsten eenerzijds, de
in de toekomst verminderde nood
zaak de overheidsuitgaven als sti
mulans voor de bedrijvigheid te
bezigen anderzijds, stellen een
verdwijnen van het deficit in het
verschiet. Dan zal ook de budge
taire saneering bereikt zijn.
Daar er blijkens een perspublicatie
misverstand bestaat ten aanzien van
de achterstallige coupon- en divi
dendbetalingen. vestigt het ministerie
van financiën er de aandacht op, dat
de regeling .vervat in de Vijfde
nanvullingsbeschikking deblokkeering
1945" (Staatsblad F 262) de oudere
bepalingen van artikel 6 lid 1 der
beschikking deblokkeering 1945 niet
heeft opgeheven.
Volgens artikel 3 van de Vijfde
aanvullingsbeschikking mogen ver
plichtingen uit hoofde van a. divi
dendbewijzen, die betrekking hebben
op een boekjaar, dat voor of op 31
Juli 1944 is geëindigd en die op of
na 15 November 1945 zijn betaalbaar
gesteld en b. coupons, die vervallen
zijn vóór of op 31 December 1944 en
die op of na 15 November 1945 zijn
betaalbaar gesteld, alleen worden
voldaan op een geblokkeerde reke
ning van den begunstigde..
Coupons en dividendbewijzen, die
latere perioden betreffen, vallen hier
dus niet onder. Dit beteekent echter
niet dat zij onder alle omstandighe
den in contanten of op vrije rekening
mogen worden uitbetaald. Zoodanige
uitbetaling in contanten of op vrije
rekening mag alleen geschieden,
wanneer het bepaalde in het nooit
buiten werking gestelde eerste lid
van art. 6 der beschikking deblok
keering 1945 zich daartegen niet ver
zet. Het redelijkerwijs inbaar zijn
voor 26 September 1945 is daarbij het
criterium. Voor zoover de hier be
doelde coupons en dividendbewijzen
voor 26 September 1945 betaalbaar
werden gesteld en dus door den be
gunstigde hadden kunnen worden ge
ïncasseerd. moet de uitbetaling dan
ook op geblokkeerde rekening ge
schieden. Indien ln de practijk hier
van is afgeweken, is dit ten onrechte
geschied.
Het Ministerie van Financiën deelt
mede, dat de -Ministers van Binnen-
land'sche Zaken en Financiën een al-
gemeene regeling hebben getroffen
om bepaalde lichamen vrij te stellen
van de heffing van vennootcchaps-
belasting, vermogensbelasting en on
dernemingsbelasting. Deze regeling is
vervat in de ..Vrijstellingsbeschik-
i-rng belastinglichameïi". welke in de
r' "-f'?courant van -'ag 10 Dec
1945, no. 129 is opgenomen.
De Eenheidsvakcentrale heeft een
vergadering gehouden voor het per
soneel van de N.V. Kon. Ned. Hoog
ovens en Staalfabrieken, nasar aan
leiding van de weigering der direc
tie om de E.V.C. te erkennen en om
op door de E.V.C. ingediende voor
stellen betreffende loonen in te gaan.
Nadat de gang van zaken was toe
gelicht, werd medegedeeld, dat de
E.V.C. zal worden erkend, wanneer
deze accoord ging met de Stichting
van den Arbeid; zij zal hier echter
niet toe overgaan. Volgend jaar zal
de Stichting van den arbeid een col
lectieve arbeidsovereenkomst vast
stellen.
De E.V.C. heeft er het College van
Rijksbemiddelaars van op de hoogte
gebracht, dat ze hiertegen op de
meest krachtige wijze z^l optreden.
Minstens wordt verlangd, dat de
E.V.C. het recht zal hebben om mede
te beslissen. Besloten werd thans nog
niet tot een proteststaking bij het
Hoogovenbedrijf ovetr te gaan.
Teneinde een bij sommigen be
staand misverstand uit den weg te
ruimen, vestigt het Ministerie van
Financiën er nogmaals de aandacht
op, dat na vrijwillige zekerheidsstel
ling bil een ontvanger der Directe
Belastingen niet alle belastingen uit
het aldus gevormde depot door ver
rekening kunnen worden voldaan.
Hiervoor komen alleen in
1) Na de vrijwillige ^^n name
ling opgelegde aanslagen
namen in Èo de inkomstenbelasting
Sf de vennootschapsbelasting; b) de
vermogensbelasting, geheven van na-
tuurlijke personen van lichamen; c)
de ondememi'rigsbelasting; d) moge
lijk nog in te voeren belastingen
■welke voor eenmaal zullen worden
geheven; e) verplichte zekerheids-
stelling, opgelegd krachtens het be
sluit zekerheidsstelling belastingen"
(degeen. die vrijwillig gedeponeerd
heeft, behoeft dus niet dubbel te
deponeeren, indien hem later een
verplichte depone,erign mocht worden
opgelegd) 2) hetgeen de erfgenamen
verschuldigd mochten wordenrt.^rr
successierecht of recht van overg
De K.L.M. zal Vrijdag 21 Decern-
ber a.s. een extra «"cht maken vau
Amsterdam naar Praag. De terugreis
zal den volgenden dag plaats vinden.
In het kader vam de hulpactie
Nederland helpt Indië" 7.al 1 Janu-
i as Koos Koen voor Hilversum I
een radioluisterwédstrijd lanceer.en.
hi;n ,?erbarld met de recente pu-
van de prijzenbeschikkins*
ïwT Landel 1945, welke op 17
a-s- in werking treedt,
Van de ziide van de
met aneen^d111? op gewezen, dat
di toi ."textielhandel maar
ook de textielindustrie zich ter-
dege rekenschap Zal moeten ge_
yen van de beteekenis welke
deze nieuwe beschikking voor
haar heeft.
Zoo zijn alle tot dusverre door
fabrikanten ingecalculeerde han
delsmarges door het van kracht
worden van de prijzenbeschikking
vervallen, behalve voor zoover
de genoemde beschikking er uit
drukkelijk in voorziet.
De prijsbeheersching zal direct
na bovengenoemden datum begin
nen met de controle op de juiste
naleving. Ondernemers, die niet
bijtijds hebben gezorgd voor de
noodzakelijke herziening van hun
prijzen en calculaties, mogen niet
verwachten, dat zij na 17 Decem
ber 1945 nog eens gewaarschuwd
zullen worden.
De directeur van de Holland-
Amerika Lijn. de heer F. C. Bou-
mam, die voor het eerst sedert 1939
een bezoek brengt aan de V. S,
heefit op een persconferentie ver
klaard dat de maatschappij het
voornemen heeft voor het eind van
1946 regelmatige toeristen-trips te
organiseeren. De heer Bonman, die
tot Januari in de V. S. blijft in
verband met de reorganisatie van
den dienst, zeilde verder, dat er
een zusterschip van de „Nieww
Amsterdam", dat de 28.000 ton
groote „Statendam'' moet vervan
gen, in aanbouw is. Verder zullen
'twee schepen van 10.000 ton in
Nederland worden gebouwd, die in
het begin van 1947 gereed zullen
komen.
De „Nieuw Amsterdam", Noor-
dam"> .Westerdam", „Veendam" en
„Volendam zuilen den dienst over
den Atlantischen Oceaan onder
houden, terwijl de „Delftdijk", de
„Drechlldijk" en een Duitsch prijs-
vaartuiig voor den dienst op de
Pacifickust zullen worden gebruikt.
Op de route JavaNew York zul
len de „Soimmelsdijk", de „siote'-
dijk" en waarschijnlijk de in t. -
V. S. gebou-wde „Limburg" dienst
doen.
De Hoofdgroep Banken geeft hierbij
bekendheid aan het volgende Pers
communiqué, verstrekt door het mi
nisterie van Financiën:
Het Ministerie van Financiën deelt
mede, dat de Derde Uitvoeringsbe
schikking Deblokkeering 1945 zooda
nig is gewijzigd, dat deblokkeering
van f 100 per maand in contanten
ten behoeve van studenten allereerst
ten laste van de girale rekening van
den aanvrager moet geschieden en
pas, wanneer deze rekening ontoe
reikend is, uit geblokkeerd tegoed
geschieden.
Evenals de onlangs door De Neder-
iandsche Bank gemaakte bepaling,
4 de deblokkeering op grond van
naar algemeene vergunningen (uitge
zonderd de nrs. 1, 11, 15, 20, 22, 27,
33 en 37) in eerste instantie ten laste
van de girale rekening moet geschie
den, heeiPt deze maatregel ten doel
te sterke uitholling der geblokkeerde
rekeningen te voorkomen.
Naar de Economische Voorlich-
ing-dienst meedeelt, zal de effecten
handel vermoedelijk 2 Januari 1946
worden hervat. Het ligt in de be
doeling, eerst den handel te hervat
ten in binnenlandsche obligaties en
pandbrieven.
Wie dergelijke fondsen wenscht te
verkoopen, moet o-nder opgave van
de betrokken nummers der effecten
zich wenden tot de Vereeniging
voor den Effectenhandel. Na ont
vangst van de vergunning vindt de
verkoop plaats. De verkooper wordt
voor de opbrengst gecredi-°P
geblokkeerde rekening- Aankoopen
kunnen geschieden ten laste van ge
blokkeerde rekeningen.
Ue Bank otf The Manhattan Co,
heeft een kwartaaldividend gedecla
reerd van 0.30 per aandeel, be
taalbaar per 2 Januari aan aandeel
houders, die op 20 December in da»
boeken van de maatschappij staan in
geschreven.
T)e Celotex Corp.
kwartaaldividend gedeclareerd van
0 12% ner aandeel betaalbaar per
1 Februari aan aandeelhouders, die
on 11 Januari in de boeken van de
maatschappij staan ingeschreven.
De American Cities Power 8t
Light Corp heeft een regelmatig di
vidend gedeclareerd van naar keuzo
1/33 aandeel B. op elk aandeel A.
of 0.75 in contanten, betaalbaar
per 1 Februari aan aandeelhouders,
die op 10 Januari in de boeken van
de maatschappij staan ingeschreven.
De N.V. Eerste Ned. Cement
Industrie boekte over 1944 een ver
lies van f 249 485 (v.j. winst f 95-5B*4j
Voorgesteld wordt ee n dividend
te keeren (v.j. 3 pet,).
