De geloofsvervolging onder
nazi-bewind
Van Mook's overleg te Londen
De Volkenbond in liquidatie
Het tribunaal en zijn taak
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
Vergeefsche protesten
van het Vaticaan
Maandag de Menthon
aan het woord
Vlieodienst op Praag
Welke resultaten
GONGSLAGEN
De voedselnood op Java
Het gefluit van den
vogelaar
Geen wraakoefening, doch
ook geen te lankmoedig
vonnis
DE NIEUWE START
Herdenkingskruis voor
Buchenwald
KARDINAAL DE JONG
R'dam CJiro 9085
Directeur:
Joh. KuJJper».
Hoofdred.Mgr
Dr. 1 Witlox.
AÜj. Redacteur:
H. A. Paalvast.
Drukker:
N.R.C N.V.
Ultg. v. d. Maas
bode-Stichting,
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
WOENSDAG 9 JANUARI 1946
68sie JAARGANG No. 19905
Abantn emen tsjpr
3.25 p. kwart.
1.10 p maand
0.26 p. week
Tijdf. adres:
Broersves-t 8 A
Tel. 68804
Advertentiën
15 ets per mm.
In de rechtszaal te Neurenberg
was gisteren hei woord aan kolo
nel Wheeler, die een uiteenzet
ting gaf van de geloofsvervolging
door de Hitlerbende. De aan
klager wees erop, dal zich inder
lijd in Dachau zeer veel geïnter
neerden bevonden, die uitsluitend
om godsdienstige redenen in dit
gruwelkamp waren onderge
bracht. Het waren meerendeels
Katholieken, Evangelisch-Luthe
ranen en leden van de secle „ge
tuigen van Jehovah" In de door
Duiischland bezette gebieden
Oostenrijk en Tsjecho Slowakije
hadden eveneens geloofsvervol
gingen plaats.
De aanklager las het officieele
protest voor, dat door den Pau
selijken staatssecretaris, Z. H.
Em. kardinaal Maglione, op 2
Maart 1943 aan von Ribbentrop
werd gezonden, waarin o. a.
melding wordt gemaakt van
het bestaan van een concen
tratiekamp te Boganowo, waar
in 400 religieuzen werden mis
handeld en tot dwangarbeid
waren veroordeeld
De Pauselijke staatssecretaris
richtte zich in dit protest even
eens tegen het in het generaal-
gouvernemenjt (Polen) bestaan
de decreet, waarbij de mini
mumleeftijd voor het sluiten
van een huwelijk vqcr mannen
op 28 jaar en voor vrouwen op
25 jaar werd gesteld
Het protest van den pauselij
ken staatssecretaris bleef zon
deruit werking, evenals het
protest, dat reeds vroeger door
den aartsbisschop van Breslau
kardinaal Bertram, in Novem
ber 1942, na afloop van de
tie te Fulda, aan den Fuehrer
werd gericht, waarin geprotes.
teerd werd tegen de geloofs
vervolgingen in Duitschland en
in de bezette gebieden
Vervolgens werd een aanvang
gemaakt met de behandeling van
de „individueele gevallen" Ralph
C Albrecht, lid van de Ameri
kaansche prosecutie begon met
het „geval Goering" Hij noemde
den voormaligen rijksmaarschalk
„Nazi no. 2". Deze nazi was vaak
nog gevaarlijker dan Hitier en de
andere vooraanstaande leiders. In
tegenstelling met Hitier en vele
andere hooge nazi's, die moreel en
maatschappelijk aan den zelfkant
der samenleving hebben gestaan
stamde Goering uit hooge offi
ciers- en ambtenaarskringen Zijn
innemende manieren en andere
hoedanigheden wendde hij aan
om wraakgierigheid, zijn
„Zljn Verwaandheid te
wan in yertegenwoordigers
leiden lauden om den tuin te
vnif''rrvo!' Fyfe nam het „geval
_?JV Hibpentrop" voor zijn reke-
T~».j Hij gaf gen schets van zijn
£.[r'ere vanaf den tijd, toen v.
■Ribbentrop wijnkooper was. Vol
gens de documenten uit Duitsche
archieven zouden ontmoetingen
tusschen Hitier en von Papen, vóór
1933 in von Ribbentrops huis te
Berlijn hebben plaats gehad.
Spreker citeerde ook Ciano s
dagboek over een bezoek aan von
Ribbentrop bij welke gelegenheid
Ciano had gevraagd „Wel, Rib
bentrop, wat wil jf- de corridor,
Dantzig'" Von Ribbentrop had
geantwoord: „Wij, willen oorlog!".
Fyfe zette vervolgens uiteen, hoe
Jon Ribbentrop een leidende rol
«ad gespeeld in de gebeurtenissen,
Welke tot den aanval op Noorwe
gen en Denemarken leidden.
Een speciale A.N.P -correspon
dent, na het Kerstreces dezer da
gen in Neurenberg teruggekeerd
geeft als volgt zijn eerste indruk
ken van het weerzien der beschul
digden: De rechtzaal biedt nog
steeds den zelfden aanblik. De
aanklagers staan onvermoeibaar
als docenten hun stof voo-r te dra-
rechters blijven vol aan-
i_ ibisteren, gebogen zittend
boeken vol documenten. De
Verdedigers doen him best alles te
cantieben^ag2en hebbfn in de va-
Werkt hun v®rdediging ge-
extra u Y°°r .h overige het
tabaksrantsoen opgerookt,
öat hun verstrekt was om de ze
nuwen op peil te houden.
Ribbentrop heeft zich weer in
Jules Veme verdiept en Jodl in
«in bergsportboeken In hun ge-
?Yagingen in de rechtzaal is weinig
verandering te bespeuren. Ze zijn
wat vermoeider en stiller gewor-
"eb Goering maakt niet veel
grimassen meer, maar hij maakt
syenmin een verslagen indruk,
invallend is, dat hij tijdens de zit-
- vaak zijn hart tegen Hess
terwü l hij hem voorheen
luc&t/
vrijwel negeerde. Ook buigt hij
zich meermalen achterover tot
Raeder, die ingespannen met Schi-
rach over papieren gebogen zat,
toen Ribbentrops aandeel in de
actie tegen Scandinavië onder de
loupe werd genomen.
Dönitz zit er nog steeds onge
ïnteresseerd bij met een permanen
ten glimlach om de lippen alsof hij
zeggen wil: „waarom maken jullie
je zoo druk". Ribbentrop ziet er
slecht en oud uit Seyss Inquart,
de rustelooze, draait weer op zijn
bank en kijkt door zijn dikke
brilleglazen naar alle kanten rond
De anderen zitten rustig in het ge
lid behalve Rosenberg, wiens ner-
veusiteit hem tot een quasi aan-
dachtigen luisteraar maakt, meest
al met de hand onder het hoofd
voorover leunend.
Seyss Inquart staat als num
mer 21 op de lijst der afzonder
lijke gevallen, welke nog deze
week wordt afgewerkt Het is
de bedoeling, dat de Fransche
aanklager de Menthon Maandag
mei het exposé van zijn onder
werp (Frankrijk, de Westelijke
en Noordelijke landen) zal begin
nen, dat ongeveer drie weken in
beslag zal nemen De Menthon
zelf zal slechts een dag het woord
voeren. Zijn assistenten behan
delen de rest. Arbeidersdeporta
ties staan als eerste punt op zijn
-agenda. Bij elk onderwerp wor
den de desbetreffende documen
ten van de kleine landen inge
diend en toegelicht.
De Nederlandsche delegatie
onder aanvoering van den actie
ven baron van Tuyll van Seroos-
kerken, werkt van den vroegen
ochtend tot den laten avond om
de opstelling en vertaling van de
documenten, die namens het de
partement van justitie worden
ingediend, op tijd klaar te heb
ben. Aan de Nederlanders zal
het niet liggen, indien hun zaak
niet tot volle recht zou komen
Er bestaat namelijk gevaar voor
versnippering doo-rdat de Ame
rikanen en Franschen mogelijk
op elkanders terrein komen er
bii de documenten jacht elkaar
vliegen schijnen te willen afvan
gen Insiders kunnen althans aar
dezen indruk niet ontkomen. Het
zou te betreuren zijn, indien
door deze onderlinge concurren
tie afbreuk zou worden gedaan
aan het Nederlandsche deel van
de ahnklacht.
Op 22 Jan. zal de K.L.M nog-
n.aal? een ext.rr. vlucht naar Praag
ondernemen. De terugreis ge
schiedt op 24 Januari Deze proef
vlucht. waarop passagiers en
vracht zullen worden vervoerd
vormt een voorbereidin.c tot den
reffelmpfii^en dienst op Praag, die
binnenkort zal worden geopend
Onder leiding van Lelal Bavar
oud minister-president, is in Tur
kije een nieuwe politieke partij op
gericht. welke zich democratische
partij noemt. De buitenlandsche po
litiek van de nieuwe partij is ge
baseerd op collectieve veiligheid er»
goede betrekkingen met de omlig
gende landen.
Minister van Kleffens vertrekt van het vliegveld Valkenburg naar
Londen tot het bijwonen van de eerste vergadering der Ver. Naties.
Ieen bedrag van vijf mill. Japansche
gulden beliep, ongeacht rijst en
versche groenten), is stopgezet
wegens het stagneeren van den aan-
Volgens Reuters diplomatieke» voer- In nieuw« economische
correspondent is het nog niet ze
ker, hoe lang dr. van Mook, die
Dinsdag te Londen is aangekomen,
daar zal blijven, noch wanneer hij
te Batavia zal aankomen, daar hij
zijn reis, zools bekend, enkele da
gen te Cairo zal ondeiibreken.
Betrouwbare waarnemers te
Londen zijn van meening. dat het
doel van van Mook's bezoek is de
Britsche regeering op de hoogte
te stellen van de reactie van het
Ned. parlement op de resultaten
van de besprekingen te Chequers
Het is geen geheim, dat de over
eenkomst, die te Chequers gesloten
is, scherpe critiek In Nederland
heeft veroorzaakt.
Hoewel de tekst van het offi
cieele communiqué vaag was, is
men toch algemeen van meening,
dat overeenkomst Is bereikt op
twee punten: ten eerste een nieuw
en liberaal aanbod in politieken
zin aan de Indonesiërs en ten
tweede een krachtiger optreden
tegen de extremisten, voorloopig
door de Britsche troepen op Java
Men is nog steeds niet te weten
kunnen komen of, en zoo ja in
hoeverre, de twee regeeringen
overeenstemming hebben bereikt
over het gebruik van Ned. troepen'
op Java.
DEELS GEVOLG VAN ONWIL
DER REPUBLIKEINEN.
De voedselpositie op Java wordt
steeds slechter.
De distributie van levensmiddelen
te Batavia is ongeveer drie weken
geleden stopgezet, en tot nog toe
niet hersteld De verkoop van
levensmiddelen door het republikein-
sche ..ministerie" van economische
zaken aan het Britsche leger, (een
verkoop, die de afgeloopen maanden
publicatie in de Maleische taal, die
onder auspiciën van de republi-
keinsohe autoriteiten is uitgegeven,
wordt de noodzaak van een belang
rijken rijstinvoer uit het buitenland
erkend. Terwijl voor de plaatselijke
bevolking van Batavia de voedsel
toestanden slechter worden leggen
de republikeinen er den nadruk op
dat de voedseltoestanden in andere,
door de geallieerden bezette, steden
.veel slechter zijn."
Ondanks dit alles is het Britsche
aanbod om de republikeinen met
rijst te helpen, een aanbod dat zes
weken geleden reeds gedaan is,
door Sjarir botweg afgeslagen. Op
dezelfde wijze is den Nederlanders,
die aan 't geallieerde „combined food
board" een toewijzing van 12.000 ton
rijst hadden gevraagd ten behoeve
van de republikeinsche deelen van
Java. medegedeeld, dat de republiek
geen rijst noodig had. Dientenge
volge is het verzoek om de toe
wijzing ingetrokken.
Er worden versoheidene cursus
sen georganiseerd om iemand tot
goed spreker in het openbaar te
bombardeeren. Zeer vele lieden
spreken permanend, hun mond is
niet dicht te krijgen. Welsprekend
heid is een gave, maar de kunst
van luisteren behoort tot de grootste
schatten. Er zijn weinig menschen,
die kunnen luisteren.
Nu is luisteren en luisteren twee.
Niet alsmaar kwebbelen en kunnen
luisteren teekenen den man of
vrouw van beschaving. Anderzijds
wordt de mensch gekarakteriseerd
naar hetgeen hij beluistert.
Er is een spreekwoord, dat luidt:
„Zeg, met wien ge omgaat enz." De
zegswijze kan men ook op het
luisteren toepassen
Hier ligt een criterium voor het
beoordeeien van oude en jonge
menschen. Doen ze hun mond open.
dan is voor den geschoolde al
spoedig te bemerken, waarnaar ze
hebben geluisterd.
Proefnemingen in die richting
heben ons al vaak teleurgesteld.
Immers hoe dikwijls blijken die
luisteraars vast te zitten aan de
lijmstokken van een vogelaar, door
wiens gefluit zij zijn bevangen. Er
zijn duizenden boeken, lezingen,
kranten op eigen terrein inzake
sociologie, economie, cultuur, gods
dienst en politiek, maar men kent
dat alles vaak zoo weinig. Van stel
lingen van anderen, een verwater
den vorm soms van eigen principe»
slaat men achterover, daarvoor
heeft men bewondering, men wordt
zelfs propagandist
Daarom wijzen ws hier extra op
het jongste Pauselijk woord waarin
de H Vader dringend vraagt „niet
deel te nemen aan bewegingen, die
geen klare Katholieke beginselen
hebben. De richtlijnen voor de
nieuwe sociale orde moet men
zoeken in den rijkdom der christe
lijke leerstellingen."
Duidelijker kan het niet. Doch op
eigen terrein hebben we vele lieden,
die hun heel leven novice blijven
en nooit tot de professie komen.
HENK VAN DER MAZE.
„Voor het overgroote deel der
leeken-leden is de strafrecht
spraak totaal vreemd, ik zou
hun dan ook nog eens op het
hart willen binden, dat hun
taak als lid van dit tribunaal
zal zijn recht te spreken en dat
de tribunalen niet zijn in het
leven geroepen om te fungeeren
als veiligheidsklep voor de
overigens niet ongegronde ran
cune van ons volk tegenover
hen, die zich in den bezettings
tijd misdroegen".
Aldus de voorzitter van het Am-
sterdamsch Tribunaal, mr. A. W.
Vos, vice-president van het ge
rechtshof aldaar, toen hij gisteren
dit tribunaal installeerde. En hij
vervolgde:
„Dat dit inzicht ook bezig is door
te dringen tot, wat men zou kun
nen noemen het openbare gewe
ten, moge blijken uit hetgeen daar
omtrent in den laatsten tijd in de
dagbladen en andere organen van
de pers wordt geschreven".
Wat de strafmaat betreft be
toogde spr. met nadruk, dat geen
wanverhouding mag ontstaan
tusschen het gepleegde feit en de
op te leggen straf of maatregel.
Eenerzij ds zal men er voor moeten
waken, dat de beslissingen niet het
karakter krijgen van een wraak
oefening, aan den anderen kant
hoede men zich echter evenzeer
voor te lankmoedige uitspraken
„Het ligt in de menschelijke na
tuur, dat de indruk van ondergaan
onrecht en leed met den tiid ver
vaag,. Daa/om is het wel goed, dat
gij bij het geven van uw oordeel
over de u voorgelegde zaken nog
eens traent u voor den geest te
halen, hoe de toestand was in den
tijd, dat de te beoordeeien hande
hng plaats vond.
Niet uit het oog moet worden
verloren, dat alle verdachten, die
voor u worden gebracht, indien zij
schuldig worden bevonden, de een
meer de ander minder, passief of
actief, door woord of daad, op
grond van meer of minder laak
bare motieven, hebben getoond te
staan aan den kant van den vijand
van onze vorstin en van ons land.
De bedrijvers daarvan, en vaak
ook hunne gezinnen, verkeeren
thans wellicht in beklagenswaar
dige omstandigheden, doch dit mag
voor u geen reden zijn om niet
te doen wat recht is.
Sentiment neme bij uwe uitspra
ken slechts een zeer bescheiden
plaats in".
Op de advocaten deed spr ten
slotte een beroep, de zakelijkheid
te betrachten, die een rechtvaar
dige en snelle afdoening van zaken
kan bevorderen.
De deken der orde van advoca
ten, mr G. J. Salm, beantwoordde
de installatierede en zegde de
medewerking van de balie „in de
uiterst moeilijke, zoo vol bezwaren
en gevaren zijnde taak van het
tribunaal" toe.
Het Amsterdamsche tribunaal zal
zitting houden in het gebouw Hee
rengracht 382, dat daarvoor om
streeks half Januari gereed zal
zijn Het zal dan echter nog wel
een maand duren, voordat het zijn
zittingen kan aanvangen.
Morgen, den lOen Januari, is het
zes en twintig jaar geleden, dat
tegelijk met het verdrag van Ver
sailles de volkenbond van Genève
van kracht werd Deze oude volken
bond is in liquidatie: hij behoort tot
het verleden Maar op dezen herin-
neringsdag houdt een nieuwe vol
kenbond. de organisatie der Veree-
nigde Naties, zijn eerste vergade
ring: en de belangstelling is gewel
dig groot, want de 51 staten-leden
hebben ruim 2.000 gedelegeerden,
deskundigen, journalisten en radio
reporters naar Londen gezonden
een aantal, dat het nu ten doode
genoemde organisme wel nooit heeft
bereikt.
Intense, overweldigende belang
stelling En toch. welk verschil toen
en nu In 1920 werd het groote
„vredesinstrument" met bazuinge
schal en bijna ongetemperd opti
misme ontvangen en begroet; en
de enkele „zonderling" die het
waagde een pessimistisch geluid te
doen hooren, werd bijna als een
misdadiger uitgekreten De wereld
was veilig gemaakt voor de demo-
craue; de gruwelijke wereldoorlog
1914 1918 was de laatste in een
lange rij geweest; het „nooit wee:
oorlog lag de menschheid als in
den mond bestorven En daai
a.len in vredelievend internationaal
overleg wilden samenwerken, zou
binnenkort een tijd van groote.
duurzame welvaart aanbreken,
zooals de wereld nog nooit had ge
kend.
Zoo waren stemming en verwach
ting in 1920 De ontgoocheling is
bitter, zeer bitter geweest. Van den
jubel uit die dagen bemerkt men nu
niets. Belangstelling ongetwijfeld,
vastberadenheid om iets te bereiken
zeker; maar geen geestdrift, geen
laaiend vuur; veeleer is de Uno
(United Nations Organisation) met
een aan scepticisme grenzend rea
lisme ontvangen. De.totale misluk
king van Genève, op de allereerste
p.aats aan gebrek aan gemeen-
schappelijken goeden wil te wijten,
is te fataal geweest, als dat thans
een werkelijk optimisme zou kun
nen doorbreken. Het handvest van
San Francisco Is inderdaad door
de parlementen of wat daarvoor
doorgaat geratificeerd; in verre
weg de meeste gevallen echter was
het meer de angst voor isolement
dan vertrouwen in de organisatie,
welke tot de aanvaarding deed be
sluiten Waarbij natuurlijk de hoop
komt, dat ten slotte de nieuwe or
ganisatie zich tot een krachtigen
vredesfactor zal ontwikkelen.
Want bij alle pessimisme, dat
vooral uit de sombere ervaringen
der jongste decennia voortkomt,
moet erkend worden, dat in het
handvest inderdaad de grondsla
gen van den vrede zijn vastgelegd.
Het moge waar zijn. dat het veto
recht een ernstige belemmering
voor een werkelijk effectieve wer
king van het vredesorganisme zal
zijn, anderzijds staat ook wel vast,
dat dit recht op den duur uit het
handvest zal verdwijnen. He) is
vooral een eisch van Rusland ge
weest net onder de bepalingen op
te nemen, hoofdzakelijk voort
vloeiende uit den angst van dit
land. Maar deze moet opgeheven
worden, wil in de internationale
politiek rust heerschen We weten
uit een nog jong verleden, hoe
rampzalig en demoraliseerend angst
werkt. Daarom is het een levens
taak van alle regeeringen om niet
™et gevoelige woorden, maar
krachtdadig te toonen dat men ver-
trouwvolle internationale samen
werking wil, en dat allen, zonder
eenige uitzondering, bereid zijn
daarvoor iets van het vermeende
eigen belang en van een niet meer
mogelijke volkomen souverelniteit
op te offeren.
De wereld is, we zagen het ln een
reeks artikelen, vol benauwende
problemen De Uno is de meest
geschikte plaats om ze door eerlijke
samenwerking op te lossen. Daarom
begroeten we deze eerste algemeene
vergadering als de nieuwe start
naar een betere Internationale sa
menleving. Moge Gods zegen, door
verscheidene staatslieden openlijk
afgesmeekt, overvloedig op dit
menschenwerk rusten.
In het halfduister van de Parijsche
Notre Dame staat thans een tien
meter hoog ruw houten kruis, op een
der armen hangt in lange .plooien de
Fransche vlag neer Dit eenvoudige,
indrukwekkende kruis is bestemd
voor Buchenwald, waar het zal wor
den geplaatst ter nagedachtenis van
de 51 000 Fransche onderdanen die
in dit kamp het leven lieten e'n 'n
massagraven zijn geborgen.
Naar wij vernemen, zal
Z.Em. Joannes Kardinaal de
Jong zich niet naar Rome be
geven om tegenwoordig te zijn
bij de plechtigheden op 18
Februari aldaar, wanneer Z.H.
de Paus de nieuw benoemde
Kardinalen zal creëeren.