HET OPPERBEVEL IN 1940
De Vereenigde naties bijeen
SUMATRA IN BEROERING
Kamers ontbonden in België
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
Japansche troepen
ingezet?
EEN OPZIENBAREND
GESCHRIFT
Terugbetaling van de
grensgelden
Misverstand opgehelderd
Na-inlevering
bankpapier
Het geval Ribbentrop
Werk voor maanden
Naar inzicht en samen
werking
17 Februari nieuwe
verkiezingen
Van Acker over de positie
van België
Don Juan vertrekt-
naar Portugal
Weldra onderhoud
met Franco
R'dam Giro 908S
Directeur:
Joh. Kuüpers.
f loofdred Mgr
Dr j witlox.
Alg Redacteur:
H. A Paalvaat
Drukker:
N.H.C N.V
Uitg v d Maas-
bode-Sttchtlng
NIEUWE SCHIEDAMSCKE COURANT
DONDERDAG 10 JANUARI W668Sle JAARGANG No. 19906
A.bonn emen tspr
3.25 p. kwart.
f 1.10 p maand
f 0.26 p. week
Tijd. adres:
Broersvest 8 A
Tel 68804
Advertentiën
15 ets per mm.
lm dagbladen van 5 Feb*. 194U
bevatten het bericht, dat generaal
Reijndet-s als opperbevelhebber
van Land- en Zeemacht on:s!ag
had genomen en generaal Win
kelman hem in zijn functie was
opgevolgd Verschil van inzicht
met de Regeering ten aanzien van
technisch-militaire vraagstukken
had generaal Reiinde-s genoopt
heen te gaan
'ter-chil van inzictu met de rte-
geering kon in dit geval niet
anders beteekenen dan: met den
minister van Defensie, want
overste Dijxhoom was de eemge
deskundige in het kant-
nP .eiisctujnlijk Dieet alles bij
he oude, maar eenigszins inge
wijden vermochten in die dagen
een gevoel van onbehagen om
niet te zeggen van bezorgdheid,
moeilijk van zich af te zetten.
Een persoonswisseling op dezen
post kon immers geen aflossen
van de wacht zijn .'""iTiiiorin-
**V vrppzen viel. dat veranaerm
gen in hit krijgsplan het gevolg
lluden zijn. En zulks terwijl aan
het plan-Reijnders bijna een half
jaar was gewerkt en op een
oogenblik. dat de oorlogsdreiging
met den dag naderbij scheen te
komen
Dr.e maanden later was de
oor! oh een feit, het land werd
onder den voet geloopen en over
de r.iinlijke gebeurtenis van begin
F^'.-iari is niet mee' gerept.
teeft generaa Reijnders zelf
de/ stilte verbroken met een
opzienbarend geschrift: ,,De wis
seling in het Op: erbevel" (Van
S1 om. den Haag»
"?r fcet conflict kunnen wij
alle de hoofdzaak aanstippen en
dan nog slechts vluchtig. Het liep
inderdaad over het gebru'k van
de strijdkrachten bij de verdedi
ging ies lands.
Een krijgsplan is altijd een
keuze uit verschillende mogelijk
heden. De vragen waren nu:
moet de beslissende weerstand ge
boden worden in de Grebbelime
of meer westelijk achter het
Oostfront van de Vesting Holland?
En vervolgens: moet in Brabant
stand worden gehouden of kunnen
wü daar met een schijnv rdedi-
gine volstaan en alle krach "en
reserveeren voor den stirijd om
fcet hart des lands?
7iedaar de problemen. Generaal
au de Nederlandsche pers is
verleden week een mededeeling
verschenen van het ministerie van
Financiën betreffende de uitbe
taling van door repatrieerende
Nederlanders aan de grens inge
leverde gelden.
Volgens deze mededeeling,
we.it/ ook in ons blad is gepubli
ceerd, moet daarbij een verklaring
worden overgelegd van het gewes
telijk arbeidsbureau <c. q. bijkan
toor). waaruit blijkt, dat belang
hebbende „naar het oordeel van
den directeur van het gewestelijk
arbeidsbureau niet geacht kan
worden zich aan te werkstelling
in het buitenland te hebben ont
trokken."
Uit deze zinsnede zou kunnen
worden afgeleid ,dat personen, die
wèl pogingen daartoe hebben ge
daan, doch die door de Duitschers
niettemin zijn gepakt en onder
dwang naar Duitschland zijn over
gebracht, niet in aanmerking ko
men voor uitbetaling der grens
gelden.
Aangezien ons dat onwaarschijn
lijk leek, hebben wij een nader
onderzoek ingesteld.
Daarbij is ons gebleken, dat de
in de pers gepubliceerde tekst van
de mededeeling niet juist is. De
door het ministerie van Financiën
opgestelde officieele tekst luidt
als volgt: „dat naar het oordeel
van den direceur van het Geweste
lijk arbeidsbureau belanghebbende
redelijkerwijze niet geacht kan
worden zich aan tewerkstelling in
oil, b"iVenl2nd te hebben kunnen
onttrekken." M. a. w juist Der-
aangewend See™ -p?ginSen hebben
aangewend om zich aan te werk
stelling in het buitenland te ont
trekken en die dus vr«wiliig z?jn
gegaan komen niet in aanmerking
voor uitbetaling s
DE INTERLOCALE
TELEFOONGIDS
De nieuwe interlocale telefoon
gids. die, indien alles meewerkt,
over drie maanden doch in elk
geval binnen een half jaar zal ver.
schijnen, wordt tengevolge van de
papierschaarschte slechts in een
zeer beperkte oplage gedrukt. Ver
moedelijk zullen alleen postkanto-
ren en soortgelijke instellingen een
exemplaar kunnen krijgen.
Reijnders wilde in de Grebbe
tijdelijk weerstand bieden tot aan
bepaalde voorwaarden was vol
daan, daarna terugtrekken en
achter het Oostfront van de Ves
ting Holland den strijd voort
zetten. In Brabant wilde hij stand
houden Hij meende, dat wij dit
tegenover onze bondgenooten vol
strekt verplicht waren
De Regeering (lees de minister
van Defensie en de toen al on
zekere figuur van De Geer), die
zelf voor de benoeming van gene
raal Reijnders verantwoordelijk
was, bleek een andere oplossing
voor te staan. Aan de mogelijk
heid van een terugtocht uit de
Grebbe-linie werd getwijfeld en
generaal Winkelman concentreer
de tenslotte de verdediging in
deze stelling; Brabant zou op den
eersten oorlogsdag worden ont
ruimd
Vooral dit laatste heeft nood
lottige gevolgen gehad. Het heeft
den opmarsch van den vijand be
gunstigd. terwijl het beoogde doel
niet is bereikt: fcet teruggenomen
lilde Legerkorps is vrijwel geheel
werkeloos gebleven. Doordat veei
te zwakke krachten we/den inge
zet om de Moerdijkbrug te her
nemen (dat het mogelijk was ge
weest bewijst de gang van zaken
in het Noorden) lag het Zuidfront
van de Vesting Holland als het
ware open. Door dit front heen
bereikte de vijand Rotterdam en
dwong hij een beslissing af Zie
daar wat generaal Rei j nders
noemt het „beschamende verloop"
van onze oorlogshandelingen
Het is niet met zekerheid te
zeggen of een ander krijgsplan
een beter resultaat zou h bben
opgeleverd. Strategie Is geen" wis
kunde. Maar dat het ingrijpen van
den minister en als gevolg daar
van de wisse'ing in het opperbevel
op dat oogenblik vijf minuten
voor twaalf! ons duur te staan
zijn gekomen, wordt door het
boekje van generaal Reünders we)
zeer waarschijnlijk gemaakt.
Een enkel voorbeeld, waaruit
mag blijken hoe fataal de ver
andering in het krijgsplan te
elfder ure is geweest.
De neutraliteit verbood overleg
te voeren met vreemde staven. Om
nu in geval van oorlog geen
minuut te verliezen waren mede-
deelingen aan de vermoedelijke
bondgenooten-van-het-eerste-uuir
onder verzegeld couvert bij de
verschillende gezanten gedepo
neerd, die daarvan bij schending
van ons grondgebied onmiddellijk
gebruik konden maken Zoo wad
aan Frankrijk steun verzocht bij
de verdediging van de Peel
Raamsfelling in Oost-Birabant-
Deze steun is inderdaad verleend,
maar de gemotoriseerde Fransche
troepen, die te hulp sneMen, kon
den slechts constateren dat de.
Nederlanders zelf hun lang-voor-
bereide stellingen verlaten hadden!
Het is thans een tijd, dat allen
in ons land, ook de nederigste
werkers, ter verantwoording wor
den geroepen voor hun houding
onder den oorlog. De vraag mag
worden gesteld of het onderzoek
zich niet wat verder mag uitstrek
ken naar degenen, van wie te
vreezen staat, dat zij, op de hoog
ste posten vóór den oorlog, zij het
in anderen zin dan in den tegen
woordig veelal gebruikelijken, be
paald „fout" zijn geweest.
Het Ministerie van Financiën
maakt bekend:
Het bericht van 4 Januari inzake
na-inlevering van oud bankpapier
geeft aanleiding tot misverstand
In verband met het zeer groote
aantal aanvragen is het noodzakelijk
gebleken, voor de behandeling een
afzonderlijk bureau in het leven te
-oepen. netwelk ressorteert onder
Je Nederlandsche Bank te Amster-
iam. Alle aanvragen, welke tot 1
fanuarl 1946 op het Ministerie van
Financiën zijn ontvangen, zijn
naar dit bureau doorgezonden
Binnenkort zal een bericht wor
den gepubliceerd op welke wijze
nog aanvragen kunnen worden
ngediend.
Het heeft dus geen zin in dien
.usschentijd over dit onderwerp te
norrespondeeren
Te Neurenberg was gisteren
nog het geval-v. Ribbentrop
aan de orde. Sir David Max-
wel Fyfe, Britsohe aanklager,
bracht een document te berde,
waaruit von Ribbentrops plan
nen bleken, om Engelands
invloed uit Europa te weren"
Na den oorlog zou het eilanden
rijk mogen voortbestaan, maar
de rest van het Britsche im
perium zou worden verdeeld
tusschen Duitschland en Japan
en een deel zou aan de Ver-
eenigde Staten toevallen. Italië
zou uitbreiding van gebied
krijgen in Afrika. Wat Duitsch
land betreft, dit land verlangt
boven alles de contröle over
Europeesch Rusland
Van de andere documenten,
waarvan Fyfe voorlezing deed, had
er een betrekking op een bijeen
komst van Hitier, Ciano en von
Ribbentrop op 12 Augustus 1939.
Daar verklaarde Hitler: Over het
algemeen zal het beter zijn. de
zoogenaamde neutralen den een
na den andere te liquideeren en
dat zal zeer gemakkelijk gaan. als
de eene as-genoot de achterhoede
dekt van den andere. Italië kan
Joego-Slavië als een der duibieuze
neutralen beschouwen.
In een ander document tracht
v. Ribbentrop Japan over te halen
tot een aanval op Rusland De
Japansdie regeering antwoordde,
dat zij de handen vol had met
haar eigen oorlog en geen verdere
verplichtingen op zich kon nemen.
- ■->
De Fokkerfabriek heeft voor de KJL..M. verplaatsbare monlagebordes-
sen gemaakt voor werkzaamheden aan de motoren van vliegtuigen op
Schiphol. Deze kleine rijdende montageloodsje» maken het mogelijk
in weer en wind aan de motoren te werken.
De voortoopige agenda van de
eerste algemeene vergadering van
de Vereenigde Naties omvat 21 pun
ten, waarvan er, naar men ver
wacht, in den loop van deze week
12 zullen worden afgewerkt; daar
mede zou dan het constitueerende
•deel: de verkiezing van een voor
•zitter; de definitieve agenda; de
samenstelling der voornaamste
oommissies; de verkiezing van de 7
vice-voorzitters van de vergade
ring, van de 6 niet permanente
leden van den veiligheidsraad en
van de 18 leden van den econnmi-
schen en socialen raad, voltooid
zijn.
Politiek van groot formaat levert
in de zoo juist vermelde punten
slechts de keuze van de zes niet-
pei-manente leden van den veilig
heidsraad (te vergelijken met den
vroegeren volkenbondsraad) op
Want in dit lichaam worden
alle groote intemationaal-politieke
vraagstukken samengebracht en
behandeld; hier komen de perma
nente leden: de Groote Drie met
China en Frankrijk met de niet-
permanente, de midden-groote en
kleine naties samen om alle poli
tieke problemen, welke momenteel
aan de orde zijn en in den loop van
1946 nog zullen opdoemen, te be
spreken. Een ieder te Londen be-
Volgens een Axnerikaansch ra
dio-bericht. dat steunt op inlich
tingen uit Balavia verkregen, zou
den Japansche troepen, onder ge
allieerd commando, op Sumatra
aan land zijn gezet om de orde en
rust te herstellen in die gebieden,
waar de moeilijkheden grooler
worden.
A.N.P.-Aneta geeft de volgende
bijzonderheden:
Op Sumatra en vooral in Aljeh
De Belgische premier van Acker
heeft gisteren in he parlement
voorlezing gedaan van het besluit
van den regent tot ontbinding van
het Belgische parlement.
Ofschoon het nieuws al dagen in
de lucht hing, werd blijkbaar in
parlementaire kringen een zoo snel
einde niet verwacht, want er was
juist gisteren zóó weinig belang
stelling in de kamers, dat van
Acker het document voor vrijwel
leege banken heeft moeten voor
lezen.
Het besluit verordent de on -
binding van kamer en senaat ver
kiezingen binnen 40 dagen en
bijeenroeping der nieuwe kamers
binnen twee maanden.
Terwijl de eerste minister in
een uitvoerige verklaring het
werk van zijn op 12 Februari 1945
samengestelde regeering uiteen
zette kwamen volks vertegen-
woordigers de een na den ander
de vergaderzaal binnen, eenigs-
zins onthutst over het plotseling
karakter van de gebeurtenis die
hen voorloopig, sommigen echter
voorgoed, weer in het. pa-ticulier
leven terugbrengt
In de senaatrio'ge woonde een
twaalftal uit nieuwsgierigheid op
gekomen leden der hooge verga
dering het einde van deze in zoo
veel opzichten historische gebeur
tenis bij.
De datum der verkiezingen Is
op 17 Februari vastgesteld.
In zijn rede zeide van Acker
ten aanzien van de positie van
België o.m. het volgende: „Het
internationale prestige van België
is gestegen. Dit is niet alleen aan
de regeering van 1940 te danken,
doch ook, aan de huidige regee
ring. België is uitgenoodigd, deel
te nemen aan de organisatie van
den wereldvrede en in de toe
komst zal België deel hebben in
de bezetting van Duitschland".
Van Acker verklaarde, dat het
probleem van de vergoeding voor
oorlogsschade aan Be'gië, tot een
bedrag van verscheidene milliar-
den francs, nog steeds op oplos
sing wacht. „De Belgische finan
ciën zijn gezond. België is zeer
geïnte-esseerd in de wereldorga
nisatie. welke de vrijheid van
handel beveiligt. België staat nog
voor beslissingen van primair be
lang aangaande kwesties van po
litieke en economische doctrines.
Het zou" nutteloos zijn. dit te ont
kennen. De regeering begrijpt, da!
alleen een souverein volk zélf kan
beslissen, welken weg 't land moet
volgen. Deze beslissing moet wor
den genomen op de basis van con-
stitutionneele wettigheid. Daarom
stelt de regeering, in overeen
stemming met den prins-regent,
voor. deze kwestie aan de kie
zers voor te leggen".
nemen de incidenten in aantal toe
De toestand schijnt chaotisch. Men
verneemt uit republikeinsche bron.
nen, dat zware gevechten worden
geleverd tusschen Indonesiërs en
de Japanneezen, die na eerst
weggetrokken te zijn naar At
jeh trachten terug te keeren.
Volgens dezelfde berichten heb
ben^ de „republikeinsche autoritei
ten" op Sumatra een protest ge
richt tot het geallieerde hoofd
kwartier te Medan en gevraagd om
spoedige ontwapening van de Ja
panneezen.
Wat den toestand op Java be
treft, wordt gemeld:
„Generaal-majoor" Soebardjo is
benoemd tot opperbevelhebber. Te
Soerabaja wordt het leven lang
zamerhand weer normaal, maar er
zijn teekenen. dat met de vrede
lievende burgers veel ongewensch-
te elementen in de stad terugko
men. Het leven te Buitenzorg
biedt thans een rustig aspect. Rus
tig is ook het Zuiden van Ban
doeng.
Naar A.F.P. uit betrouwbare
bron verneemt, hebben de beide
monarchistische lusschenpersonen
generaal Kindelan en Oriol bericht
van den troonpretendent ontvan
gen, dat hij besloten heeft, in be
ginsel een onderhoud met generaal
Franco te aanvaarden, evenwel
nadat inleidende besprekingen tus
schen de gevolmachtigden van
beide partijen zullen zijn gehouden.
Franco, zoo wordt nader ver
nomen, heeft als gevolmachtigden
aangesteld Carrero Blanco en den
minister van buitenlandsche zaken
Artajo. De onderhandelingen zou
den een aanvang nemen na aan
komst van Don Juan in Portugal,
vermoedelijk a.s. Zaterdag. Zij
zullen verscheidene weken duren.
Morgen vertrekken de secretaris
van den troonpretendent, Juan
Caro, en de hertog van Sotomayor
naar Portugal om de voorbereidin
gen voor de aankomst van Don
Juan te treffen, die vermoedelijk
ziin tntrek zal nemen bij den
markies van Pelayo in Estoril.
seft, dat ln deze aangelegenheid
een felle, zij het stille strijd,
tussohen de grooten zal ontbran
den. want al kan het vetorecht ver
nielend in elke bespreking ingrij
pen, van een dergelijk ontplofbaar
privilegie kan slechts zelden, mis
schien slechts éénmaal gebruik wor
den gemaakt; daarom zullen de
stemmers nauwkeurig toezien wien
zij kiezen, en hierbij zal de ideo
logische instelling een overheer-
schende rol spelen.
Zoodra de veiligheidsraad is sa
mengesteld, staat zij voor een dub
bele taak: de aanbevelingen voor
de keuze van den permanenten se
cretaris-generaal en voor de toela
ting van nieuwe leden. Men hoopt
ook met deze twee zaken nog deze
week gereed te komen.
In het begin der volgende week
komt het rapport van de voorbe
reidende commissie aan de orde;
tijdens de debatten zullen waar
schijnlijk alle delegaties het woord
voeren en daarbij kunnen zeer be
langwekkende gezichtspunten naar
voren komen. Als deze debatten
beëindigd zijn, gaan de commissies
van de aigemeene vergadering aan
het werk. en men berekent, dat zij
minstens drie weken noodig zul'ea
hebben om haar arbeid te voltooien
en rapporten op te stellen.
Eerst daarna, dus over ongeveer
een maand, worden in openbar»
zittingen de groote brokken aange
sneden: de stad op Amerika's Oost
kust, waar de Uno haar definitie-
ven zetel zal hebben; de penibele
kwestie van het trusteeschap: de
moeilijkheden met de z.g. verplaat
ste personen; en Last but. not least:
de kwestie van het gébruik van de
atoomkracht, o.m. in de atoombom.
Terwijl dan voorts alle kwesties van
groot internationaal debat aan d»
orde zullen komen, welke in de
weken dat de algemeene vergade
ring bijeen is. een acuut karakbsr
zullen krijgen.
Londen is momenteel, d.w.z. voudf
een bepaald aantal weken, het
spectaculaire centrum der wereld
politiek. Dit beteekent niet, dat
daar de eindbeslissingen zullen val
len, maar wel dat daar, gedurende
de bijeenkomst van de Uno, ten
slotte alle draden zullen samenko
men. Het feit, dat in de EngoLsche
hoofdstad zooveel ministers van
buitenlandsohe zaken samen zijn,
geeft een inzicht in problemen,
welke op verren afstand vaak on
duidelijk zijn. Wellicht dat daar
standpunten tot elkaar komen,
welke elkaar elders nooit zouden
hebben geraakt. Deze unieke gele
genheid tot contact moge aange
grepen worden om tot beter inzicht
en nauwer samenwerking te ge
raken. Dat is ten slotte het voor
naamste agendapunt van de Uno.
OVERNEMING VAN VIER
MIJNENVEGERS.
De Ned. marine-voorlichtings.
dienst te Batavia deelt mede: EX
besprekingen tusschen de Nedert,
marine en de Britsche Royal Navy
in zake het overnemen van vier
mijnenvegers zijn thans in eeir
vergevorderd stadium. De schepen
behooren tot de „Bathurst"-klass«
en zijn in 1940 en 1941 voor Brit
sche rekening in Australië ge
bouwd. De bemanningen zullen
gerecruteerd worden uit werkloos
marinepersoneel en vrijgelaten
krijgsgevangenen. Koningin Wil-
hclmina heeft de volgende nieuwe
namen voor de vier mijnenvegers
goedgekeurd: Ternate, Tidor, Am-
bon en Banda.
GEVORDERDE AUTO'S
Het Tweede Kamerlid Receveur.
wijst er den minister van verkeer
energie op. dat er m de z.g dumps
ie Maastricht meer dan 150 auto's
slaan, eenige maanden geleden door
het R.D.M. gevorderd, welke nieti
zijn toegewezen. Hieronder bevinden!
zich twee geheel rijdbare ambulance-,
wagens. Gevraagd wordt het
opdracht te geven deze wagens on
verwijld Vrij te geven en te dlstrt-l
bueeren.
President Truman heeft tijden»
zijn persconferentie verklaard, dat
de regeering van de Vereenigde j
Staten geen redenen heeft te geloo-
ven. dat Sowjet-Rustand in het buit j
is van de atoombom. *4