HONDERD MILLIOEN TON
AAN SCHEEPSRUIMTE
Mitrailleurs en proefalarm in
Neurenberg
Krachtproef voor Sjahrir
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
S:
Spellingcommissie
gereed
VERKOOPen CONTROLE
Wat doen de Ver. Staten
Voor den onbekenden
zeeman
Mgr. J. P. Huibers
i 10 jaar Bisschop
Kotholieke Ki-oolenleider
vermoord
Kanunnik Van Scfiaik
De eindelooze reeks
rechtsschendingen
De juiste stemming
2.V2 Spaarcertificaten
Exita-treinen
Volksfronf en Pemoeda's
„Australisch embargo
gevolg van wanbegrip"
R'dam Giro 9095
Directeur:
joh. Kutjpers
Hoof. (tred.Mgr
Dr. J. Witiox.
AÜg. Redacteur.
H A- paalvast.
Drukker:
N.R-C-N.v.
Ditg. v.a. Maas
bode-stichting.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
DINSDAG 5 FEBRUARI 1946
68ste JAARGANG No. 19928
\bonnem entspi
f 9.25 (p. kwart
11.10 p.maand
C 0.26 p. week
Tijd. adres:
Broersvest 8 A
Tel. 66804
Advertentiën
15 ets p. mm.
Gisteren Is te Londen de eerste
vergadering van gedelegeerden
van vijf landen gehouden ter be
spreking van de scheepvaartpool.
Het betreft hier de toekomst van
ongeveer honderd millioen ton aan
koopvaardijschepen, waarbij acht
tien landen geïnteresseerd zijn.
Gisteren Waren slechts de afgevaar
digden van Groot-Brittaimië, de
Vereenigde Staten, Nederland,
Noorwegen en Frankrijk bijeen
gekomen. Later zullen god elegeer-
den van Australië, België, Brazilië,
Canada, Chili, Denemarken, Grie
kenland, Britsoh-Indië, Nieuw -
Zeeland, Polen, Zuid-Afrika, Zwe
den en Joego-Slavië aan de
vergadering deelnemen. Vrijdag
a.s. zal de laatste vergadering
plaatsvinden, waarna een commu
niqué zal worden uitgegeven.
rionr Ap vertegenwoordigers uit
Scandinavië voor deze conferentie
fsTZaterdag j.l. een vóórbespreking
eehouden, teneinde hun standpunt
vast te stellen. Het schijnt, dat de
reeders uit Scandinavië als een
heidsfront zullen optreden. Uit ver
klaringen van Noorsche reeders
blijkt, dat de Noren tegen voort
zetting van de internationale con
trole op de scheepvaart zijn
Reuter's financieele redacteur,
Gampel-1, wijst er op, dat de hou
ding van de Britsche scheepvaart
op deze conferentie en het resultaat
Van de conferentie zullen afhangen
van een factor, welke nog niet
voldoende bekend is, n.l. de beslis^
sing, welke het Amerikaanscn
congres zal nemen over de wet
inzake den verkoop van overtollige
Amerikaansohe schepen. Het is nee
goed mogelijk, dat de conferentie
tot een tweevoudig besluit zal
komen in Plaats y?nhe, het
beslissingen, waarbij net aan net
Amerikaansche congres zal worden
overgelaten om te beslissen of er
in de toekomst een internationale
controle op de scheepvaart zal be
staan door middel van quota,
welke de Ver. Staten wenschen of
een toestand vrij van alle concur
rentie: dit zou beteekenen, dat
landen buiten de Ver. Staten zich
bereid verklaren tot het sluiten
van overeenkomsten, welke de
erkenning inhouden, dat de Ver.
Staten een speciale plaats innemen
in verband met hun overtollige
scheepsruimte en de hooge exploi
tatiekosten, welke bereidverklaring
alleen zou gelden, indien het Ame
rikaansohe congres bij de eind
beslissing over de wet tot verkoop
van overtollige schepen, rekening
houdt met het -probleem van het
tekort aan scheepsruimte bij de
andere landen.
Ben tegenovergestelde houding
zouden de andere landen innemen
indien de Ver. Staten geen reke
ning wenschen te houden met het
tekort aan scheepruimte in landen
buiten de V.S.
Ver. Stalen: 60 pet. van
wereldlonnage.
De voornaamste troefkaart van
de Ver Staten. het bezit van
ruim 60 pet. der wereldscheeps-
ruimte, tegen voor den oorlog 14
pot. wordt echter slechts als van
tijdelijk voordeel beschouwd. De
veel lagere exploitatiekosten stel
ten de andere tonden ongetwijfeld
in staat om met succes met de
VS te concurreeren, wanneer de
andere landen hun handelsvloten
weer zullen hebben opgebouwd.
Tegen dien tijd zal een groot ge
deelte van de overtollige scheeps
ruimte der Ver. Staten naar den
slooper gezonden kunnen worden.
Dooh op dit oogenblik en voor den
eerstkomenden tijd hebben de Ver,
Staten echter alle troeven nog in
handen en indien Engeland en de
andere scheepvaartlenden thans de
concurrentie tegen de V.S. zouden
willen opnemen, zou er moeilijk
een ongunstiger tijdstip mogelijk
zijn. Tenzij de Amerikaansche
senaat zijn besluit herroept, waar
bij de 600 Amerikaansche schepen,
welke thans door andere landen
zijn gecharterd, moeten worden
betaald in contanten of terug
worden gegeven, bevinden de
andere landen zich in een moeilijke
positie. De niet-Amerikaansche
landen hebben dringend behoefte
aan schepen en momenteel biedt
het surplus van de Ver. Staten de
eenige mogelijkheid om aan deze
schepen te komen. De door de Ver
Staten voor liberty-schepen ge
vraagde prijzen zijn niet buiten
gewoon hoog en zelfs aanzienlijk
lager, dan die, welke de Britsche
regeering eischt van Britsche
reeders voor overeenkomstige
schepen, welke in Engeland zijn
gebouwd. De eisch van den senaat,
dat de schepen moeten worden ge
kocht, beteekent echter, dat de
niet-Amerikaansche landen in hun
tijdelijke behoefte slechts kunnen
voorzien door het betalen van
prijzen, welke voor de Amerikaan
sche schepen veel te hoog moeten
worden geacht, daar deze zich
slechts leenen voor het normale
gebruik in vredestijd. Daar echter
alle tonden, welke aan de inter
nationale scheepvaartconferentie
deelnemen, meer baat hebben bij
een compromis dan bij strijd, zal
het waarschijnlijke resultaat van
de gisteren begonnen conferentie
een compromis zijn.
Naar uit Washington wordt
gemeld, zal de Amerikaansche
delegatie de eisch stellen, dat de
Amerikaansche scheepvaart een
aanzienlijk deel van de te expor
teeren goederen, welke als gevolg
van de Amerikaansche leeningen
gekocht worden, zal mogen ver
voeren.
Ter huldiging van het werk
der mannen van onze koop
vaardij gedurende de oorlogs
jaren en opdat de nagedach
tenis van hen, die daarbij hun
leven gaven bij het nageslacht
in eere zal blijven, heeft een
commissie uit de kringen der
groote vaart, het denkbeeld
opgeworpen, een monument te
doen ontwerpen voor den on
bekenden zeeman van de
koopvaardij.
Met kerkvoogden is reeds
overeenstemming bereikt over
het oprichten van zulk een
monument in *de Oude Kerk
te Amsterdam, die o.m. reeds
de praalgraven bevat van
Jacob van Heemskerck en
Isaac Sweers. In den a.s.
zomer hoopt men de graftom
be voor den onbekenden zee
man in een plechtige bijeen
komst te kunnen onthullen.
Ter gelegenheid .van den tien
den verjaardag zijmeT H. Bis
schopswijding zal Z.H. Exc. Mgr.
J. P. Huibers, bisschop van Haar
lem op Zondagavond 10 Febr. a.s.
om 7 uur een pontificaal Lof
celebreeren in de kathedrale kerk
van St. Ravo te Haarlem en het
bisdom opnieuw toewijden aan de
H. Maagd Miaria, de Moeder van
Altijddurenden Bijstand.
Op Maandag 11 Februari, feest
dag van O.L. Vr van Lourdes, zal
om half elf de hoogeerw. heer
dr. C; Henning, kanunnik en re
gent van htet seminarie „Hage-
veld" te Heemstede een plechtige
Hoogmis opdragen in de Kathe
draal te Haarlem met pontificale
assistentie van den jubileerenden
Bisschop. H-et voltallige kapittel
zaldaarbij tegenwoordig zijn.
Op uitdrukkelijk verlangen van
Monseigneur zal deze verjaar-
Onze Romeinsche correspondent
meldt ons:
Uit welingelichte bron te Triest
wordt gemeld, dat aldaar ver
moord is Giovanni Protulipatz uit
Zagreb sedert twintig jaar voor
zitter dier katholieke jeugd in
Kroatië. Volgens een algemeen
verspreid gerucht is de dader een
partisaan, dia gehandeld heeft op
bevel van de geheime politie der
partisanen. Inderdaad lanceerde
sinds eenige dagen Radio Zagreb
aanvallen tegen het slachtoffer
als leider der Katholieke Actie
en medewerker van aartsbisschop
Jbego Slavië, wiens invloed den
laateten tijd aanmerkelijk steeg.
TT^Ïunm^ J. G. van Schaik te
utrecht, proost van het metropo-
litaan kapittel en geheim Kamer-
heer van Z.H, den Paus, viert 12
Februari *yn 75steo verjaardag.
Er zijn op verschillende punten
van het Neurenbergsche gerechts
hof mitrailleurspos ten opgesteld.
„Niet dat iets ernstigs te vreezen
is" verklaarde in een communique
generaal I.eroy H. Watson, de
opperbevelhebber van Neurenberg,
„het zijn slechts voorzichtigheids-
maatregelen". Intusschen zijn ook
in het gerechtshof zelf uitgebreider
veiligheidsmaatregelen getroffen.
Naar de „United Press" meldt. Is
tevens het eerste proefalarm ge
houden Amerikaansche soldaten
met de bajonet op het geweer
omsingelden het gerechtsgebouw
Met radio en machinegeweren uit
geruste jeeps patrouilleerden in de
omgeving. Het gerechtsgebouw zelf
werd gedurende bijna vier uur ge
sloten en de wacht binnen werd
verdubbeld.
Bij de heropening der zitting
nam onmiddellijk de Fransche aan
klager Faure weer het woord om
met vele documenten nader de ge
dragingen en plannen der nazis
ten aanzien van de door hen over
rompelde en bezette landen te
illustreeren. Hij bracht o.a. het
verslag van een op 20 Januari
1943 te Berlijn gehouden S.S.-con-
ferentie ter tafel, waarin Dene
marken, Nederland en België
toeschreven stonden als „Duitsche
levensruimte" en plannen waren
uitgestippeld voor Duitsche infil
tratie in het nationale leven van
deze drie staten.
Speciaal in Nederland moest
„germaansche rijkspolitiek" worden
gevoerd, een tijdelijke „exploitatie
van Mussert" voor Duitsche doel
einden werd overbodig geacht.
Faure besprak vervolgens de
wijze, waarop de rijkscommissaris
de in Nederfend bestaande vrij
heden heeft afgeschaft en op alle
gelbieden het „fuehrerprincipe" in
voerde. De opheffing der werk
zaamheden van de gekozen volks
vertegenwoordiging, de opheffing
wal. b?dtieke partijen, de schepping
KtnriH arbeidsfront en den land-
Stom-? lnstelling van „vredes-
vlmmld dit verband
derde methode, door
ding weigerden, met gevangenis
werden bedreigd.
Seyss-Inquart en Streicher heb
ben hun plaatsen in de beklaag,
denbank weer ingenomen.
De uitroeiing der Joden
Het te München verschijnende
Amerikaansche blad „Die Neue
Zeitung" publiceer;- een statistiek
betreffende hw. aa.ntal joden dat
nog in Europa 1, in vergelijking
tot vroeger en daaruit blijkt dat
van de zes millioen joden, die
voorheen in Europa leefden, slechts
anderhalf millioen Hitier hebben
overleefd.
Het ergst was de vervolging in
Polen, waar van drie en een kwart
millioen slechts 80 duizend over
bleef en Tsjechoslowakije, waar
van 360 duizend joden slechts een
tiende deel nog leeft. In Neder
land, België en Joego-Slavië slonk
het aantal joden tot een vijfde en
bedraagt thans respectievelijk30
duizend, 22 duizend en 14 duizend.
Van de oorspronkelijke joodsche
bevolking van Duitschland zijn er
nog slechts 10 duizend over en van
Oostenrijk 5 duizend.
Alleen in Italië en Bulgarije is
het aantal joden niet noemens
waard verminderd.
POOLSCH GEZANT IN
NEDERLAND.
Naar het Poolsche persbureau te
New-York meldt, is dr. Benedykt
Elmer benoemd tot gezant der Pool-
sche regeering in Nederland.
De leider der afd. techn. con-
tróle van den C.C.D. mr. G. P ter
Haseborg is benoemd tot alg. secre
taris der directie van de voedsel
voorziening.
X is sergeant van het oude leger;
vocht in 1940 in het Westland; dook
onder; hij stelde trouwplannen uit
om vrij te blijven voor den inzet
voor Indië. Gaf zich daama op bij
de verplichte registratie bij het
Bureau voor Oorlogsvrijwilligers
't Is zuiver een kwestie van regi
stratie, zoo wordt hem daar verze
kerd; van afroepen is geen sprake.
X trouwt dan in Januari '46. 14
dagen later wordt hij opgeroepen
Hij tijgt naar Den Haag; moet we
gens grooten toeloop terugkomen.
Bij het nieuwe bezoek verzekert
hem een sergeant: wegens uw be
langrijke positie in de textiel
branche zal wel vrijstelling volgen.
Zonder gehoord te worden hoort
hij daarop aflezen, dat zijn verzoek
verworpen is.
Een ander, vader van vijf kleine
kinderen, krijgt een oproep, terwijl
duizenden jonge kerels ongemoeid
worden gelaten.
Vrage: in welke stemming zullen
deze mensdhen ten krijgsdienst
trck'k en
Toch mogen zij één ding niet ver
geton: wat hebben Engelschen, Ca-
nadeezen, Amerikanen ene voor
ons gedaan?
We nopen echter, dat cr
met het groote gezin of bijzondere
omstandigheden rekening zal wor
den gehouden.
De directie van het Grootboek
1946 deelt mede;
Als gevolg van moeilijkheden
met de verschaffing van het be-
noodigde speciale papier zal het
niet mogelijk zijn de 2%
Spaarcertificaten onmiddellijk op
15 Februari a.s. aan de inschrij
vers ter beschikking te stellen.
Verwacht kan worden, dat de
certificaten begin Maart zullen
worden uitgereikt.
In verband met het bericht, dat
ten behoeve van den jaarlijksehen
„Stille ommegang" te Amsterdam,
28 extra-treinen worden ingelascht,
wijzen de Ned. Spoorwegen er op,
dat zij dit konden doen, omdat deze
treinen uitsluitend gedurende de
nachtelijke uren zullen rijden. Het
gebeurt herbaalde malen, dat
extra-treinen worden aangevraagd
Wegens gebrek aan materiaal
moeten deze verzoeken steeds
worden afgewezen. Gedurende den
nacht is het normale verkeer echter
gering of zelfs geheel stopgezet,
zoodat in bovengenoemd geval een
Zooals bericht werd, is de
Belgisch-Nederlandsche spelling
commissie met de samenstelling
van haar advies aan de beide
regeeringen gereed gekomen. In
één Brusselsche en twee Haagsche
vergaderingen, elk van twee dagen,
is het werk volbracht. Een vlugge
en vlotte behandeling van zaken
van een zoo netelig vraagstuk,
waarover een banjir van inkt is
heengespoeld. Met het grootste
gemak had men den tijd, door de
commissie aan haar rapport gewijd,
louter aan inleidende beschouwin
gen kunnen besteden.
De samenstelling van de com
missie zal tot een soepel verloop
van zaken hebben bijgedragen.
Scherpslijpers in vooruitstrevende
of in conservatieve richting vond
men er niet en de samenstelling
was een veelzijdige en getuigt, dat
men de spellingregeling niet uit
sluitend aan de vakgeleerden
en de school wilde overlaten.
De Nederlandsche delegatie
werkte onder leiding van een zeer
gezag- en tactvol man als oud
minister en oud-inspecteur Bolken-
stein. In den inmiddels tot hoog
leeraar te Utrecht benoemden dr.
C. van Haeringen en in den secre
taris dr. Buiskool had zij een kern
van groote deskundigheid en erva
ring op taal- en spellinggebied, nog
versterkt door den adviseur, nourri
dans le Serail, dr. Endepols. Een
gelukkige gedachte was het, als
vertegenwoordiger van het lager
onderwijs te nemen een hoofd
inspecteur, dr Gielen, die niet
alleen op onderwijs-ervaring kan
bogen maar ook op groote kennis
van onze ingewikkelde lager-
onderwijswetgeving. Goed gezien
was ook, in den persoon van dr.
Scbepman de taalgebruikers en
hanteerders bij uitstek, de uitge
vers, te doen vertegenwoordigen.
Opvallend is, dat de overige leden,
gekozen als vertegenwordigers van
maatschappij en cultuurleven, allen
bij het onderwijs zijn of wassn
betrokken. Dit is het geval met
nagenoeg alle leden der Ne<tor-
landsche delegatie, ook met den
vertegenwordiger van Indië. den
heer Hart.
De Belgische delegatie muntte
uit door een aantal zeer vakkun
dige leden van de Leuvvr.sche,
Luiksche en Gent9che universitei
ten, 4 van de acht (onder wie de
Benjamin van de commissie, de 31-
jarige prof. dr. Couvreur, oud-
discipel van Leuven, op 29-jarigen
leeftijd hoogleeraar geworden te
Gent). Met een tweetal oud-minis
ters, Hoste, den voorzitter der
Belgische delegatie, en den Ant-
werpschen burgemeester, Camiel
Huysmans, den hoofd-inspecteur
dr. van Hoof en den letterkundige
Herman Teirlinck was de Belgi
sche delegatie verder uitstekend
toegerust. Tot de vlotte afwerking
heeft ongetwijfeld het meest bij
gedragen de ongemeen prettige
samenwerking tusschen Zuid en
Noord. Er heerschte in de com
missie een buitengewoon joviale,
loyale en aangename sfeer, waar
van Belgische en Nederlandsche
leden om strijd hebben getuigd.
Als België en Nederland moei
lijkheden hebben: men steke de
koppen bij elkaar en het komt
in orde.
Af te wachten valt than^ of de
beide regeeringen zich met het
uitgebrachte rapport zullen kunnen
vereenigen.
uitzondering kon worden gemaakt, staan
Het reizen naar Duitschland voor
persoonlijke, familie- of zakelijke
aangelegenheden is nog niet toege-
het land en tegen het geestelijke
leven, de kerken de unlvlreitoiten
en opvoedingsinstellingen.
Opnieuw werden talrijke schen
dingen van de rechten der kerk
in de bezette landen bedreven, en
de onverschrokken protesten der
geestelijkheid, welke er op volg
den opgesomd. Maar „de meest
brutale schending van de rechten
der kerk beleefde Noorwegen,"
aldus Faure, waar bij decreet van
het ministerie van politie, 13
December 1940, schending van het
biechtgeheim werd geëischt en de
Noorsche priesters, die deze schen- temin heeft men nog geen ver-
In republikeinsche kringen, zoo
meldt Aneta uit Batavia, acht
men de a.s. conferentie te Soera-
karta, die twee dagen zal duren
en op 7 en 8 Februari zal plaats
hebben, van groot belang. Som
migen beschouwen het zelfs als
een test, waaruit moet blijken,
hoeveel invloed Sjahrir heeft. Hij
zal de conferentie, waar niet al
leen repuiblikeinsche functionaris
sen, maar ook vooraanstaande
medewerkers van het pasgevormde
„Volksfront" aanwezig zullen zijn,
presideeren.
In vergelijking met de repuibli
keinsche regeering is het Volks
front op het oogenblik, gezien het
aantal leden althans, een sterke
partij en het minimum-arbeids-
program zal bij de conferentie
misschien een belangrijke rol spe
len. Soedirman zal ook aanwezig
zijn.
Soedirman heeft meegedeeld,
dat de T.K.R. zich absoluut afzijn
dig zal houden van politiek, niet-
klaring voor -het feit dat hij aan
het werkcomité van het Volks
front en de communistische „Tan
Malaka" verbonden is.
Er zijn nog meer bewijzen, dat
de radicale Indonesische elemen
ten steeds meer naar voren ko
men. Een telegram, door Chairoel
Saleh, voorzitter van de republi-
keinsche jeugdorganisatie, aan
Sjahrir gezonden, geeft hier dui
delijk blijk van. Daarin wordt
volgens het radicale Indonesische
blad ^Rajat" gezegd: „Namens
alle Pemoeda's, vertegenwoordigd
in het werkcomité van het con
gres, protesteeren wij tegen de
arrestatie van Pemoeda's door
Britten en Nica. en tegen hun
wegvoering naar het eiland On
rust. Wij verzoeken, zoolang deze
duizenden Pemoeda's en burgers
hun vrijheid niet herkregen heb
ben, Europeeedhe ^krijgsgevange
nen verder niet vrij t.e laten".
De werkelijke feiten zijn aan de
republikeinsche regeering bekend,
maar klaarblijkelijk niet aan de
republikeinsche Pemoeda's, die
het geval van deze 300 onder ver
denking staande misdadigers
traanten uit te buiten voor hun
extremistische propaganda.
„Het embargo op Nederlandsche
schepen in Australische havens is
het gevolg van wanbegrip". Aldus
de meening van twee Labour par
lementsleden voor Queensland, de
heeren J. J- Healy en J. A. Turner,
die op het oogenblik aan Ned.-
Indië een bezoek brengen.
Hun verklaring luidt aldus: „Wij
zijn ernstig bekommerd over het
feit, dat de opvattingen van een
slecht ingelichte minderheid de
betrekkingen tusschen Australië
en het belangrijkste nabuurland in
nadeeligen zin hebben kunnen be
ïnvloeden. D» onafhankelijkheid
der Indonesiërs is niet alleen on
mogelijk, maar bovendien zeer ge
vaarlijk voor Australië. De Indo
nesische leiders zijn collabora
teurs. Wanneer aan deze men-
sehen gezag wordt gegeven, dan
beteekent dit voor de Japanneezen
een stimulans, om over enkele
jaren deze welhaast aan JjqiStraUë
grenzende gebieden MbMP t*
dringen."