HULP-ACTIE roode kruis
Nog altijd één
rvv^s -^ 2 o p
Kan Nederland woningbouw
financieren?
Nederland gaat zijn helden van
Mei 1940 herdenken
DIK TER BUIK heeft een idee
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
tsss
WOENSDAG 8 MEI 68ste JAARGANG No. 20004
EEN ERNSTIGE FOUT
Gevolg van het verlangen
om hulp te bieden
!riWercl bevrij<* en de Hark haar
zaamheden naar het Noorden
SPAREN SLEUTEL VOOR
HERSTEL
ROEMENIë'S EISCHEN
PRES. VAN COLUMBIA
volgt „Rerum Novarum"
DE KROONCRISIS
IN ITALIë
PLECHTIGHEID OP
DEN GREBBEBERG
RECHERCHE LEGT DE HAND
OP PROFITEUR EN ZIJN
PROFIJT
NIEUWE BONNEN VOOR
RIJWIELBANDEN
WEER EXTRA ONS VLEESCH
R'dam Giro 9095
Directeur:
Joh. Kuijpers
Hootdred.Mgr
Dr. J. Witlox.
Alg. Redacteur:
H. A. Paalvast.
Drukker
N.R.C. N.V.
Uitg. v.d. Maas
bode-Stichting,
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
\bonnementsp!
f 3.25 p. kwart
11.10 p.maand
10.26 p week
Tijd. adres:
Broersvest 8 A
Tel. 68804
Advertentiën
15 ets p. mm.
De Hark heeft als organisatie
tal van fouten begaan. De meeste
daarvan zijn echter van geen be-
teekenis geweest en hebben geen
invloed gehad op de doeltreffend
heid, waarmee hulp werd gebo
den. Eén bijzondere fout is echter
in zekeren zin funest geweest,
daar zij het aanschijn van de
Hark volkomen heeft gewijzigd.
Merkwaardig genoeg was dit juist
een fout, waartoe zij werd ge
bracht door haar verlangen, de
rechtstreeks getroffen Nederland-
sche bevolking zooveel mogelijk
te p®n; Oorspronkelijk lag Het
natTini't»r,rikhaar bedoeling, om
oehiert ^stan<l te verleenen in
k'vrldtae d Welke tydens hun
g door het oorlogsgeweld
Wa dele h°f 6n' doch '»ter heeft
f„ 9, hu'P uitgebreid tot het
Se»fne'f„ 'and. omdat men van
meen mg was, dat het geheele Ne-
derlandsche volk a geneeie «e
te had no„ dringend behoef-
achtemt lievt hulp- Dit 13
van de Ha?»'™ ernstige tout
geweest. De goede-
zelf ook"' hl°e, aanzleniyk OP zlcft"
ook °°ok' l'eek onvoldoende om
behoeft aF. do meest dringende
3 voorzien, hetgeen on-
ermydelijk tot teleurstelling en
dientengevolge tot ontevredenheid
ci de. in totaal zijn tot nog toe
«en millioen stuks van de meest
biteenloopende artikelen, grooten-
öeels echter textiel, door de Hark
onder de bevolking verdeeld. Uit
zou wellicht voldoende zijn ge
weest voor de geteisterde gebie
den, doch voor het meerendeel van
de Nederlandsche bevolking en
speciaal voor die der groote ste
den in het Westen, waar juist het
grootste percentage van de Neder
landsche bevolking leeft, bleek
deze hoeveelheid ten eenenmaie
onvoldoende, zoodat de beperkte
uitreikingen schijnbaar op willekeur
en bevoordeeling berustten. Het
publiek beschouwde de Hark als
een soort rijksdistributebureau,
terwijl zij toch haar taak niet
anders kon uitvoeren dan door
Ranvullpncl op te treden bij of na
de van overheidswege geboden
nuip. Het heeft trouwens nooit ln
de bedoeling van de Hark gelegen,
zich te belasten met de taak,
welke voor de overheid is wegge
legd. Daarom heeft zij nooit een
uitgebreid ambtenarencorps inge
schakeld, doch zich steeds bediend
van de plaatselijke charitatieve
instellingen.
Tegenwerking van N.V.H.
Toen in Mei 1945 ons geheeie
Vau Nad«'aa^oh Volka-
InnpnMinhh<etea de vertrouwens-
gebied tot d^nt?pnmaiigebneVrl^1e
nemen. Dat er daarbij misslagen
hebben plaats gehad, is niet te
verwonderen, maar omdat er en
kelen hebben gefaald, mag men
het werk van vele eerlijke, harde
werkers nog niet omlaag halen.
Weinig medewerking van
de overheid
Van de regeering heeft men aan
vankelijk niet veel medewerking
ondervonden. Door het toenmali
ge Militaire Gezag is de Hark op
24 Januari 1945 geautoriseerd en
verkreeg zij het alleenrecht tot het
houden van collectes, om zich van
de noodzakelijke financiën te voor
zien. Na de algeheele bevrijding
van ons land is de Hark nooit in
de gelegenheid gesteld, van dit
recht gebruik te maken. Zekere
invloeden bleken de autoriteiten te
weerhouden de positieve en zoo
logische belofte van het M.G. in
te lossen. Steeds waren er moei
lijkheden, welke het houden van
een collecte in den weg stonden.
Een en ander heeft er toe geleid,
dat de Hark in financieel opzient
afhandeiyk blijkt te worden van
de overheid, mede tengevolge van
de door deze laatste ten opzichte
van de Hark gevoerde financieele
politiek, welke onvermijdelijk leidt
tot regeeringsbemoeienis. En dit
is lijnrecht in strijd met de door
den vertegenwoordiger van het
American Relief for Holland Eund
en het National Catholic Welfare
Committee gestelde voorwaarde,
volgens welke de hulpverleening
geheel particulier moet geschie
den, buiten en boven de regeering.
Het spreekt vanzelf, dat net
werk van de Hark door een en
ander steeds meer wordt bemoei
lijkt.
bepaalde voorwaarden
doch hu heeft blijkbaar vera" ma
k'jn ambtgenoot, den minister
sociale zaken, Wijffel™™
Sat™,'" ke"'"B èteUen, zoo-
geheele 'land" een "le Va" h<*
Zuiden niets wist ,n net
staan van Volkan,»»- ,a,d het 1)61
ganlsatie zich o a welke or*
wenschte te belasten metT"60"3
deeling van de uit het bun! 7&T'
ten geschenke ontvangen SS
ren.
Aanvankelijk kwam men tot een
vergelijk en bleef de Hark belast
met de reeds door haar ln net
Zuiden, tot volle tevredenheid van
de schenkers verrichte werkzaam
heden doch het duurde niet lang,
„f Ne'derlandsch Volksherstel ging,
met uitschakeling van de diensten
der charitatieve groepeeringen,
over tot het aanstellen van een
groot ambtenarencorps en Poogde
het werk van de Hark te klein
ren De Hark heeft, gedaan, wat
zij kon, doch de tegenwerking was
groot en aldus Is haar doelstel
ling: de noodlijdende bevolking
zoo goed en zoo snel mogelijk te
helpen, niet verwezenlijkt. Ten
gevolge van de ondervonden te
genwerking is de snelheid van de
actie aanzienlijk vertraagd.
Niettemin worden sinds 1 Jan
Van dit jaar gemiddeld per maand
anderhalf millioen stuks goederen
«Joor 200 meisjes uitgepakt, ge-
teid, gesorteerd en opnieuw inge
pakt. Ondanks de ondervonden te
genwerking zUn bergen werk ver
zet door menschen, die met een
groote verantwoordelijkheid wer
den belast en die, geheel op zich
zelf aangewezen, vaak zelfstandig
belangrijke beslissingen
van
een
Het Is gemakkelijk genoeg te
Juichen, of te roepen, dat er schot
in zit; minder eenvoudig is het,
een financieel beleid te voeren
dat dezen vooruitgang kan sti-
muleeren en verzekeren. Want
„schot" Is duur.
Zelfs in een bescheiden plan als
het bouwplan 1946, kost alleen al
de woningbouw geraamd op 10.00U
gerestaureerde en 10.000 nieuwe wo
ningen ons land 125 millioen. Dit
is dus slechts 4 pet. van de totale
som van 3 milliard, welke op het
budget van 1946 voor de financiering
van het herstel voorkomt. Een laag
percentage, wanneer men bedenkt,
dat het huisbezit in 1940 14 pet. van
ons nationaal vermogen (toen 35
milliard) uitmaakte, en dat ruim
7 pet. van de totale oorlogsschade
bestaat uit schade aan woningen.
Maar daarom heet het bouwplan
1946 ook slechts een „aanloop".
Over een jaar of wat zal dus nog
meer kapitaal voor woningbouw
noodig zijn; blijven de bouwkosten
zoo hoog als thans, wat onwaar
schijnlijk Is, dan zou dit een jaar
lij kschen post van 300 400 millioen
beteekenen.- Waar haalt Nederland
dit kapitaal vandaan?
„Sparen en investeeren", zei oud
minister dr. Gr. Huysmans op den
tweeden studiedag belegd door de
R.K.W.V.'s der Zuidelijke diocesen,
en hij wees op Engeland, dat van
6 pet. besparing in 1938 kwam op
16 pet. in 1945. De besteding van
het privaatinkomen, in 1946 8% mil
liard, moet drastisch worden be
perkt, zoodat 1,2 milliard bespaard
wordt.
Huizen als mvesteeringsobjecten
vergrooten het nationaal inkomen
ten zeerste en deze investeering kan
alleen geschieden uit besparing of
uit middelen, aangetrokken uit het
buitenland. Maar, zoo voegde de
oud-minister er aan toe, de inves
teering moet ook aantrekkelijk zijn,
en hoe is dat mogelijk wanneer de
bouwkosten ongeveer het drievou
dige zijn van 1940, en de huren nog
juist als voor den oorlog, wanneer
Lang en hard hebben 'wij ln Verre van dat echter 1
het verleden gevochten voor een Er heerschen op het gebied
der meest essentiëele rechten van van de onderwijs-financiering nog
onze ouders: het recht om zelf
te bepalen in welken geest hun
kinderen worden opgevoed. Het
recht om hun kinderen te zenden
naar een school, waar de lijn
van hun eigen opvoeding in gods-
dienstig-zedelijken zin, conse-
groote onrechtvaardigheden.
Denk aan de financiering der
bewaarscholen, waar de ge
meenten met 't geld van de ka.
tholieke ouders de katholieke in
stellingen, die hun eigen middelen
bijeen moeten scharrelen, becon-
m.a.w. den rendabiliteit van huis
bezit twijfelachtig geworden is? De
kloof tusschen nieuwbouw, waarde
en huurwaarde moet worden over
brugd door de overheid, die rente-
looze hypotheken of jaarlijksche bij
dragen geeft, door particuliere hy
potheekhouders belasting en blok
keering vormen hiervoor thans nog
een belemmering of door hypo
theekbanken.
De taak van de overheid beperkt
zich niet tot het financieele. Het
doelmatig te werk stellen van ar
beiders, het bepalen van hoeveel
heid en plaats der te bouwen wo
ningen (waarbij industriestreken en
getroffen gebieden voorrang hebben),
het vaststellen wat gebouwd wordt,
en hoe, zijn alle punten waar de
overheid een woord in meespreekt,
,,in harmonische samenwerking met
architect, bouwheer, bouwers en In
dustrie", zooals prof. Ir. M. J.
Granpré Molière het uitdrukte in de
slotzitting van den studiedag, waar
in hij sprak over de ethische en
sociale aspecten van woningbouw
en volkshuisvesting.
j - - Diiecn moeten svutuxcicu, ucwu
quent wordt doorgetrokken waar eeren, Denk aan het het mid-
de beginselen door hen m de ziel delbaar en gymnasiaai onderwijs,
van het kindgeplant, waar geen achyn van gelijkstel-
begoten en verder^tot ontwlkke bestaat en aan de Unlversl-
ling worden gebracht. te en de Hoogeschool, die wij
Het recht om het goede be- praetisoh geheel uit eigen zak
lastlnggeld, voor het onderwijs moeten betalen, naast onze belas-
bestemd, te doen vloeien naar tingbijdragen voor de Rijksinstel-
een onderwijs, waar wij, als ka- llngen van Hooger Onderwijs,
tholieken ook met vertrouwen 0veral buiten het lager onderwijs
onze kinderen heen konden stu- jg de staatsschool niet in theorie
ren. Het eind© van dien strijd is maar in de practyk de opperst©
geweest de vrijheid van onder- wet en de hoogst© troef,
wils en de financiëele gelijkstel- om de pactficatie m
ling voor de lagere schooL het lager onderwijs hebben wü
Let op dit laatste: alleen voor gewon„en door eensgezindheid,
de lagere school. En dan altijd De stry<i is nog lang niet ten
nog met deze gedachte op den e|nde. van de twaalf of veertien
achtergrond: normaal is eigenlijk jaren> waarin het overgroote deel
de staats-school. die boort er al- van onze jeugd ln een of anderen
tijd en overal te zyn maar vorm onderwijs geniet, worden er
als er sommige ouders zyn, die zeggen en schryve zes door de
een voldoend aantal kinderen bij pacifiCatie gedekt. Voor de rest
eikaar kunnen krijgen, dan mo- heerscht oog in meerdere of min-
gen zij op overheidskosten ook d6re mate hetzelfde onrecht als
wel een schooltje bouwen. vroeger voor het lager onderwys.
Men doet het wel eens voor- Voor alle overige deelen van het
komen alsof daarmee het einddoel onderwys gaat de stryd voort,
der onderwüspacificatie Is be- En daarom biyven de katholle-
reikt. ken nog altijd één
De ministers van Buitenl. Zaken
der groote vier zyn byeengekomen
om het vredesverdrag met Roe
menië te bespreken. Het onder
werp Transsylvanië maakt daar
bij een der punten van bespreking
uit. De Sovjet-Russische delegatie
zou den eisch van Roemenië tot
terugverkrijging van geheel Trans
sylvanië steunen, maar de andere
delegaties zouden den Hongaar-
schen eisch Inzake een gedeelte van
westeiyk Transsylvanië stunen.
Tót president van de republiek
Codumbia is gekozen dr. Maria
Ospina Perez. Tydens een inter,
view verklaarde de president zich
op sociaal terrein te zullen laten
lelden door de voorschriften van
de Encycliek, „Rerum Novarum".
Het Fransche persbureau meldt
uit Rome, dat Koning Victor Ema-
nuël van Italië de acte van af
treding niet zal onderteekenen,
voordat de Gaspari, die in Italië
wordt verwacht, te Rome is terug
gekeerd. De Gasperi bekleedt vol
gens de Italiaansche grondwet als
minister-president de functie van
adviseur van de Kroon.
Het geheele Nederlandsche volk
zal op 14 Mei plechtig den weer
stand herdenken, dien de Kon. land
macht in Mei 1940 tegen den over
weldiger heeft geboden, en allen,
die als slachtoffers daarbij geval
len zijn.
Als centra van byzondere plech
tigheden zijn aangewezen de vol
gende plaatsen, welke in die oor
logsdagen brandpunten van strijd
zijn geweest: Ipenburg Kornwerder-
zand Dordrecht Middelburg MUI,
Maastricht, Zutphen, Groningen,
voorts alle garnizoensplaatsen. In
Barneveld zal het 4e eskadron van
het eerste reg. huzaren bijzonder
herdenken de officieren van dit on
derdeel. die allen gesneuveld zyn.
De belangrykste plechtigheid is
die op den Grebbeberg; deze vormt
het middelpunt van de herdenking
voor de geheele Kon. landmacht.
Hieraan nemen met de Kon. Mili
taire Kapel de volgende troepen deel
een compagnie, gevormd uit de le
divisie, een compagnie behoorende
tot het depot Ned. Indlë, een com
pagnie gezagstroepen, een detache
ment, bestaande uit vertegenwoor
digers der opleidingscholen, en een
afdeeling der Kon. Marine. Zooveel
mogelijk wordt het personeel dat in
Mei 1940 aan den stryd op den Greb
beberg heeft deelgenomen, bij deze
detachementen ingedeeld.
De minister-president prof. ir.
W. Schermerhorn en lult. Gen. J. J.
"G. baron van Voorst tot Voorst, oud-
commandant veldleger, zullen korte
redevoeringen uitspreken, gevolgd
door kranslegging namens het Kon.
Huis, de regeering, land. en zee
macht, het Kon. N. I. leger en den
bond van Ned. militaire oorlogs
slachtoffers. Na declamatie van het
gedicht .,De Dooden" van Muus Ja-
cobse, treurmuziek der Kon. Mil.
Kapel en het hoornsignaal „De
Laatste Post" wordt om 12 uur pre
cies als eeerbewijs voor de geval
lenen een minuut stilte in acht ge
nomen. Daarna wordt de Ned.
vlag, welke tevoren halfstok hangt,
geheschen. Vervolgens heeft de uit
reiking plaats van onderscheidingen
aan nabestaanden der gevallenen
en aan militairen; circa 120 onder
scheidingen, waaronder de Mili
taire Willemsorde. Met het zingen
van het ..Wilhelmus", begeleid door
de Kon. Mil. Kapel, wordt de plech
tigheid besloten. Ze wordt geheel
door de radio uitgezonden.
Als by zonderheid kan nog worden
gemeld dat ook het vaandel van het
regiment, dat zooveel lauweren
oogstte op den Grebbeberg, het
Arnhemsche 8e reg. inf.. aanwezig
zal zyn. Twee stryders van dit reg.
hebben met doodsgevaar deze vaan
uit den strijd gered, een officier
heeft het tijdens de bezetting we
ten te verbergen.
Drie Haagsche rechercheurs had*
den een onderzoek ingesteld naar d®
gedragingen tijdens den oorlog van
een zekeren J. W. B., die taxatuer
was geweest bij een Duitsche
s tan tie, welke roerende goederen
heenbracht, behoorende aan „vü«
anden" van het derde rtyk. Dez®
ambtenaren „verhuurd", deels ge
goederen werden deels aan Duitsch®
deze veilingen had gekocht en het
veild. Het was bekend, dat B. o»
was niet onwaarschijnlijk, dat hg
zich deze goederen ook wederreclu
telijfk had toegeëigend. De man wist
te ontvluchten doch is nu gepakt.
Over talrijke plaatsen verspreid
werden 42 kisten, 72 schilderijen en
een groote, dicht gesoldeerde be
schuittrommel opgespoord. De schil-
derijen waren in meerderheid niet
van eerste kwaliteit. De inhoud deff
kisten was echter van meer belangs
groote hoeveeleheden textielgoede-
ren, tafelzilver, serviesgoed, antieW
porselein, 8 bontjassen, 3 kostbar®
fototoestellen, antieke en modern®
klokken, strijkijzers en fietslantaarns
kwamen te voorschijn. De dicht ge*
soldeerde trommel bleek gouden etl
zilveren gebruiksartikelen en sie
raden te bevatten.
62. Ons edele drietal zat of stond
mistroostig voor zich te kijken
Waar moest dat naartoe? Wanneer
zij een bepaalde richting in ped
delden, zouden ze kans hebben om
tenslotte land te vinden. De kans
was echter even groot dat zij juist
verder van het land wegvoeren.
Daarom bleven ze maar liggen
dobberen en hadden van de peddel
een mast gemaakt, waaraan een
oud vod wapperde
Professor Wheetallis zat met zijn
moesten voeten in het water om zijn lik
doorns te laten weeken. Hij dacht
aan zijn hoed. Zijn hoed was een
deel van hem, waarzonder hij niet
compleet was. Bovendien zaten zij
in de tropenstreek, en als je dan
een hoofd hebt gelijk een billard-
bal, is het geen overdadige weelde
een hoed als bescherming te dra
gen. Aan dit alles zat de professor
juist te denken, toen de bewuste
hoed tegen zijn beenen aan kwam
dobberen. Met een vreugdekreet,
waar een ras-Indiaan jaloersch op
zou zijn, vlschte hij hem op en
plantte hem op zijn hoofd. Het
zeewater droop er mild van af, doch
dit mocht niet hinderen. Des profs
snoruiteinden gingen tenminste om
hoog van plezier.
Dik ter Buik had zich van dit
tooneeltje niets aangetrokken. Een
rimpel van diep nadenken zat tus
schen zijn oogen. Hij dacht na,
welke richting zij moesten oproeien
om het eiland van den prof. te
vinden. En juist toen Wheetallis zijn
hoed had gevonden wist hü hetl
PETROLEUM VOOR
V AC ANTIEG AN GERS
Personen, die hun vacantle bulten
gaan doorbrengen en die voor het
bereiden van maaltijden zyn aangc.
wezen op petroleum, kunnen zlcW
tot de hieronder genoemde instan
ties wenden. Zij die gebruik maken
van kampeer-terreinen of van sp®(
ciaal daarvoor bestemde lomerhui»,
jes of bungalows, tot den A.N.W.B.J
zij, die de beschikking hebben over
een gedeelte van een woning of een:
geheele woning met afzonderlijk»
keuken dan wel een boot met slaap*
accomodatie, tot den distributie!*
tributiedienst der gemeente, waatl
men tydeiyk gaat verblijven (wa.
tertoeristen, tot den distributie,
deiyk woont.) In gevallen van wr
ningTuil wordt geen petroleum ver
strekt. Betrokkenen dienen dez»
aangelegenheid dan onderling te re
gelen.
Deze maand worden nieuw© bott*
nen voor rywielbanden ln gebruik
genomen. De bonnen van het oud»
model, met een vervaldatum gelegert'
voor 1 Mei 1946, blyven geldig tot
en met 15 Mei a.s. Het in gebruik
nemen van de bonnen van het nieuw®
model ls o.m. noodzakeiyk ln ver*
band met het in omloop zijn valt
valsche bonnen van het oude model.
Op Mei zal voor de leeftijd»,
groepen boven 4 jaar een extra bolt
Voor 100 gram vRe»dh (pe*( pw-
4oon worden, aangewezen.
1
vrije toe
