Lissabon met een fagade
en het echte Portugal
De Grondwetsherziening
aanvaard
Radio
Socialistische belastingpolitiek
srSE. tv™-
Op weg naar Fatima
ie rare
werel
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
WOENSDAG 15 MEI 1946
PAGINA S
INDRUKKEN te
ESTORIL
neerd, boter is slecht te krijgen,
melk wordit nu iets beter en het
vleesch is zeer schaarsch
ZWARTE PAARDEN
Voor de Royal House
Guards
Overzicht Eerste Kamer
DE KATHOLIEKEN
VERDEELD
Secretaris-Generaal van Onderwijs
Bij K. B. is mr. H. J. Reinink,
thans directeur-generaal van kun-»
sten en wetenschappen en wnd«
secretaris-generaal van O. K. en W*
benoemd tot secretaris-generaal van
het ministerie van Onderwijs, K. en
W. Hij blijft tevens belast met do
waarneming van de functie van
directeur-generaal van K. en W.
iP.v.d.A) van den weeromstuit den lken. De heer Kropman noenute aeiren
programma
Ü3.&0 Gram,
LISSABON, 10 Mei.
Eigenlijk hadden we het spreek.
Woordelijk zonnige Zuiden beter
®p Schiphol kunnen zoeken, want
het vliegveld van Madrid lag neer
gedrukt onder een grauwen, guren
regenhemel, die donker over het
gebergte tegen den duisteren ho
rizon aanstoof.
Maar, toen we de Spaansehe sol
daten gepasseerd waren, deden we
in het moderne stationsgebouw
van de Madrileensehe Aeropuorto
een ervaring op, waarover ik U
moet vertellen:
Zelfs de gure wind herinnerde
plotseling niet meer aan Neder
land, want gezeten op een hooge
barkruk bestelden we met be-
heersehte gezichten een
mandje fruit. Het kostte ons zes
peseta's meen ik (ongeveer 1 1-50)
maar, als we den donkeren bar
man goed begrepen hebben, was
*t' niet de bedoeling om het heele-
maal leeg te eten. Br lagen een
paar sinaasappels op, enkele man
darijntjes ei. eenige vruchten, die
we ondanks alle geestelijke en
materieele destructie van vijf jaar
toch direct herkenden. „Jee
bananen!" zeiden we nogal on
eerbiedig tegen de bananen. Met
eenige plechtigheid zijn we van
ons krukje gedaald en hebben
etaande een banaan ontkleed: de
schil eraf getrokken is te banaal!
En ik, die me nu gelukkig prijs
te zijn „ingewijd", kan U verzeke
ren dat de smaak niet geleden
heeft onder de ontwrichting der
tijden en dat de vrucht geen enkele
politiek bedenkelijke nieuwe me
lange gekregen heeft Alleen
de menschen schijnen te verande
ren onder het eeuwige beeld van
een overrijke gulle natuur.
En ook dit is betrekkelijk. Toen
ik in Lissabon de douane gepas
seerd was, reuze gesehikt want
zelfs m'n laatste pakje Rhodesia
mocht ik tolvrij importeeren
werd me een bus aangewezen,
die naar Estoril ging: Estoril is
een badplaats aan den Atlanti.
schen Oceaan een half uur sporen
van de hoofdstad, waar alle hotels
vol waren volgens de inlichtin
gen. Hopend me nu eindelijk eens
midden in de Portugeesche sfeer
te kunnen storten, hoorde ik op de
treeplank van de bus een stem,
die met grooten nadruk vroeg:
„Meneer, kèn dat raampie dicht?
b Tocht hier!"
In Estoril. woei een halve storm.
Ik heb er 's avonds de branding
wit zien verstuiven over een kust
weg omzoomd met palmboomen.
In een park schemerden perken
vol maagdelijk-blanike aronskel
ken roerloos geheven in bewon
dering voor hun eigen schoonheid,
geraniums in subtropischen over
vloed woekerden over de paden
en langs de cremekleurige gevels
troste weelderig Oostindische
k<Het was zeer goed om de steil-
bellende bijna verlaten avond
straatjes door te loopen, waar al
leen al de zonnebloemen die tegen
een in Moorschen stijl gebouwd
buis wiegelden in staat zoutten
zijn om iemand van den oorlog
te genezen.
Ik moet Li nu over de hoofdstad
vertellen, waar ik gister met een
treintje ariveerde, dat stopte bij
allerlei kleine stationnetjes vol
bloemen en havelooze schooiertjes
om dan op het melodieuze signaal
van den conducteur een noten
scala. dat aan den roep van een
merel herinnerde weer verder
te schuiven langs den Oceaan vol
verblindend helle zonnevensters en
met oker-bruine visscherszeilen
tegen de kim.
Lissabon zeg' men, is gebouwd
op zeven heuvelen Het is voor
mij vreemdeling in Jerusalem,
niet mogelijk dit voor de heilige
stad zoo treffend getal te contro
leeren, maar de breede ruime ave-
nida's waar zich een onafeebro
ken file luid- toeterende glanzende
wagens voortjakkert over de drie
rijwegen, omzoomd met palmboo
men en acacia's, breken soms plot
seling af tegen een vergezicht van
een sprookjesachtige cascade van
witte gevels.
De virtuooze slordigheid, waar
mee horden van taxi's de steilste
hellingen nemen, en neerduiken ln
de donkere nauwe straatjes, waar
aan elk ijzeren balconnetje vol
roode geraniums natuurlijk een
donkeroogige senhora de wasch
buiten hangt, bezorgde mij ondanks
mijn Nederlandsche liftervaringen
aanvankelijk wel eens hartklop
pingen
Nu -het avond is en diep be
neden mij de stad rumoert in een
schelle cacaphonie van brutale
claxons, voel ik eerst het vijfjarig
Isolement verbroken en ik ver
wonder me, dat Parijs en Brussel
me dit gevoel vorig jaar reeds
niet gaven. Misschien was daar
toen het oorlogselement te sterk
vertegenwoordigd in de ontelbare
geallieerde gasten, die er op ver
lof waren. Ver tegen een heuvel
rug zijn de verlichte vensters der
huizen als sterren, ergens snikt
een accordeon een tango, trams
gieren er dwars doorheen en het
geluid wordt gesmoord overgeno
men door de stem van Zarah Le
an der. Maar er is iets, dat dieper
vibreert, er is een geluid dat ai
deze geluiden opvangt, verdoft en
toch weer activeert: een koortsig
gonzen van den haastigen klop
een er moderne stad.
Deze weelde hier het Is
ongelooflijk! Etalages, glinsterend
van luxe verpakkingen, de geraf
fineerdste vruchtenassortimenten
in feestelijk cellophaan, rijen fles-
schen met gin en whisky, wijnen
en tientallen likeuren: gebak en
suikerwaren, visch en schaaldie
ren.
U wilt prijzen hooren? Men be
weerde dat deze met meer dan
honderd procent gestegen waren,
maar wij, Nederlanders, hebben,
helaas niet meer zoo spoedig last
van duizeligheid. En zeker niet,
wanneer men voor een ons gesor
teerde bonbons 40 ct. betaalt, voor
'n kilo sinaasappelen twee tot drie
gulden, naar gelang grootte en
kwaliteit en voor een dozijn oesters
acht escudo's (ongeveer 80 ct.)
De monsterachtige kreeften keken
zoo gluiperig, dat er niet naar
durfde vragen.
Voor een moderne, goed geoutil
leerde hotelkamer betaalt men
ongeveer 10.met pension, zoo
dat het afgezien van andere uit
gaven mogelijk is om voor een in
Nederland ongekend laag bedrag
een vrij prettig bestaan te leiden,
als tourist wel te verstaan.
En voor U, lezer, die nu vijf
jaren, plichtsgetrouw eiken avond
een hoofdstuk in Uw kookboek
las om „bij te blijven'" mag
ik niet verzuimen iets van het
menue te vermelden Men begint
meestal met een vrij dikke groen
ten-, of vischsoep, wordt daarna
geruischloos en smetteloos snel
van het eerst hoofdgerecht voor
zien, dat ook uit visch bestaat....
Toen ik vanavond van mijn kabel
jauw in tomatensaus zat te ge
nieten, dacht ik aan de visch-
vrouw, die deze op haar hoofd
gedragen had van de haven naar
de markthallen. In een groote
platte mand weliswaar, maar deze
groote platte manden worden met
een dusdanig meesterlijk gevoel
voor evenwicht op het hoofd ge
dragen dat ze er wel aan vast ge
groeid lijken. Bovenop, midden
tusschen de visch deponeeren ze
dan voor heit gemak nog hun pan
toffels en loopen op bloote voeten
heupwiegend, terwijl ze met hun
armen hun schelle conversatie nog
wat meer kracht bijzetten.
En na dien vischschotel, we
zitten immers nog steeds aan een
glanzend gedekte restauranttafel,
serveert men een of andere
vleeschsoort: biefstuk, waar
schijnlijk van minder dappere
stieren die in de arena sneuvelden
maar voortreffelijk bereid, wild
of gevolgelte met groenten en een
paar kleine aardappeltjes of kerry.
Daarna komt de onvermijdelijke
vraag „Fruta?" en wij zeggen
met beheerschte gezichten: „Si si".
Ik wil echter deze momentop
name niet de belangrijkheid toe
kennen van een concies-gefixeerd
beeld dat het Portugeesche levens
peil zou weergeven. Dit is gedeel
telijk facade, deze luxe is de luxe
voor den tourist. Er is een ander
Portugal, het meer reëele Portugal
van de huiskamers en, toen ik
dezen middag het genoegen had bij
onzen handelsattaché, dr. Bergs-
ma, thuis te lunchen, vertelde mijn
charmante gastvrouw mij van
rantsoeneeringen, waarvan men
langs de boulevards en avenida's
geen vermoeden heeft: olijfolie,
stokvisch, rijst, suiker en een aan
tal andere artikelen zijn gerant-
H (slot).
Van bijzonder belang is een
passage op pag. 246 van Hofstra's
„Socialistische Belastingpolitiek"
„Naar ik (n.l. Hofstra) meen, kan
het standpunt van het democratisch
socialisme ten aanzien van het
eigendomsrecht in het kort aldus
worden omschreven, dat het demo
cratisch socialisme het eigendoms
recht als historische categorie in
zijn beperkte geldigheid erkent, dat
Het echter thans de periode ge
komen acht om het rechts-instituut
met betrekking tot de productie
middelen geleidelijk aan op te hef
fen, doch dat het recht van particu
liere eigendom met betrekking
tot het z.g. gebruiksvermogen,
anders dan in de vorm van kunst
schatten van nationale waarde
voorlopig 1) kan worden ge
handhaafd".
Dit is wel volkomen in strijd
met onze beginselen over den par
ticulieren eigendomHier wordt
dit recht volkomen gerelativeerd
naar de opvattingen, welke de Staat
in een bepaalde periode der ge
schiedenis over dat recht er op ns
meent te moeten houden. In deze
opvattingen is niets meer terug te
vinden van het subsidiariteits
beginsel, zooals dat bijv. in den
laatsten zin, hoofdstuk IV, punt 11
van ons urgentie-program is neer-
Het volk heeft wel degelijk den
materieelen weerslag van den oor
log moeten ervaren; het gaai ge
bukt onder de gevolgen van drie
achtereenvolgende misoogsten en
de devaluatie van den escudo en
soms vergeet zelfs de tourist voor
een oogenblik het schilderachtige
in de kleine in lompen gehulde
schooiertjes op bloote voeten, die
bij voorkeur tegen de trappen van
een kerk op de giften der beter
gesitueerden hopen.
J. W. HOFWIJK.
Uit erkentelijkheid voor de be
vrijding van het Nederlandsche
grondgebied en voor de diensten,
die de Britsche troepen aan Neder
land hebben bewezen, heeft de Ned.
regeering aan de Royal House
Guards dertig zwarte paarden aan
geboden.
Zooals bekend gebruiken de Royal
House Guards alleen gitzwarte paar
den. Daar het aantal dieren dringend
aanvulling behoefde, kreeg het
Engelsche bezettingsleger in
Duitschland eenigen tijd geleden de
opdracht daar naar zwarte paarden
uit te zien. Men slaagde er niet in.
deze te vinden, doch kwam in
contact met majoor Roelvink, die
in Duitschland vertoefde ln ver
band met het terugvoeren van
Nederlandsche paarden uit Duitsch
land. Als gevolg van dit contact
werd de aandacht gevestigd op
Nederland, dat ook al vroeger voor
de Royal House Guards zwarte
paarden naar Engeland heeft ge-
exporteerd. Toen ls de idee ontstaan
een aantal van zulke paarden te
doen aanbieden bij wijze van ge
schenk. Zij werden voornamelijk In
het Oosten des lands aangekocht. In
totaal zullen dertig gitzwarte paar
den voor de Guards ter beschikking
worden gesteld en bovendien zes
appelschimmels voor de Engelsche
koninklijke stallen. Van deze zes
zijn er echter nog slechts twee aan-
wezig.
Maandag zijn de commandant en
opperstalmeester van de Guards
de paarden in Nederland komen be
zichtigen en vanmorgen zijn veer
tien zwarte paarden en de twee
appelschimmels per boot van Hoek
van Holland naar Engeland ver
trokken. Maandag volgen de zestien
overige zwarte.
gelegd: „In die bijzondere gevallen,
waarin socialiseering van den
eigendom in het algemeen belang
is, worde hiertoe overgegaan".
Gansch in tegenspraak daarmee is
sta standpunt van het democratisch
socialisme, dat naar Hofstra schrijft
op pag. 215: „de belastingheffing
in eerste instantie dienstbaar moet
maken, voor zover zulks mogelijk
is, aan een aantasting van de
particuliere eigendom van de
productiemiddelen, waarnaast dus
het tweede doel, de nivellering
van welvaartsverschillen, van se
cundaire betekenis wordt".
Het kan ons niet verbazen, dat
in genoemd boek bijv. gepleit
wordt voor een aanmerkelijke ver-
hooging van de successierechten;!
geheel afgezien van de vraag naar
de wenschelijkheid daarvan, moe
ter. wij toch ernstig ons verzetten
tegen de argumenten, waarmee dit
gebeurt, met name t. a. van da
successie voor de erfgenamen in
rechte linie, dus van de kinderen
op het erfgoed hunner ouders.
Deze argumentatie luidt: „Noch
moreel, noch maatschappelijk is net
bestaan van een stand van erfe
lijke nietsnutters noodzakelijk of
slechts wenselijk. Een kind mag
van zijn ouders een goede opvoe
ding eisen, en mag daarnaast
voorlopig wellicht 1)
nog verwachten een kleine 1)
steun in zijn verdere carrière uit
het familiekapitaal, doch ïn elk ge
val niet zoveel, dat hij daaruit de
mogelijkheid zou krijgen zijn ge
hele leven verder comfortabel te
leven zonder te werken" 'pag.
246).
Afgezien van het feil, aat deze
argumenten, te veel met sentiment
geladen zijn, dan dat zij ons de
overtuiging zouden kunnen schen
ken. dat met voldnende objectivi
teit is gezocht naar een rechtvaar
dige verdeeling van den belasting
druk, wordt hier met bet eigen
domsrecht van het ouderlijk bezit
in het geheel geen rekening ge
houden-
Het is goed er kennis van te
nemen, dat in democratisch-socia-
lisüsche kringen gedachten, als zoo
juist genoemd, worden gekoesterd.
Het maakt, dat wij weten, wat wij
van belasting maatregelen, welke
van die zijde afkomstig zijn, te
wachten nebben en het doet ons
dan ook het parool uitgeven:
„Weest op Uw hoede"
Mr. FRANS TEULINGS.
uit het resultaat van een onder
soek naar het gebruik van vleesch-
|n-blik per hoofd der Nederland-
oche bevolking blijkt, van welk
enorm belang instellingen zijn als
het Nederlandsche Instituut voor de
Publieke Opinie en het Bureau voor
Openbaar Meenlngsonderzoek van
professor Wetallus uit Emmer-Com-
oen vraag van laatstgenoemd
Bureau, of ondergeteekende gedu
rende de afgeloopen zeven dagon
yleesch-in-blik had gekocht, ant
woordde vier procent: „Ik weet het
niet".
De vraag rees toen, of een man,
die niet weet, of hij al dan niet
vleesch koopt, een lid van het pu
bliek ls, dat er een opinie op na
houdt dan we', of die vier procent
bedoelde, dat zy niet wisten, of dat,
wat zij als vleesch-ln-blik kochten,
Wel werkelijk vleesch was.
Een nader door het Bureau inge
steld onderzoek bracht aan het licht,
dat 12 procent van de onderteeke
naars van meening was. dat alles
er van afhangt, wat men onder
Si&egeh verstaat,
(Van onzen parlementairen
redacteur).
's-GRAVENHAGE, 14 Mei 1946
Na een lange discussie van
een heelen middag en een
hcelen avond heeft de senaat
minister Beel's voorstel tot de
wenscnenjkheids- verklaring
van enkele wuzigingen in de
Grondwet aangenomen.
1) Spatieering van ons.
Zwaardere straffen voor nieuwe
verdachten in U.V.L.-affaire.
Maandagmiddag heeft de econo
mische politierechter mr. Ter Haar
Romeny de zaak behandeld tegen
vier nieuwe verdachten in de Uni
te ver-affaire. Hierbij werd de afdee-
Ungschef de 45-jarige J. B. M.. ver
oordeeld tot 8 maanden gevangenis-
speciale kamer, die de grondwets
herziening zal ^K^mer 1 ^r^lTetTerbêürdverkiaring van da
of verwerpen, een derde Kamer jnbe3|ag{?enomen goederen. De offi-
en dus een stuk van de volksver-1 van justitie mr, van ijsendoom,
tegenwoordiging, dat buiten ae
Het neeft er eenlgszins om ge
hangen, of de minister dit succes
wel uiteindelijk zou behalen. De
critiek was niet malseh De argu
menten, van de zijde der tegen
standers aangevoerd, liepen wel
iswaar grootendeels parallel met de
tegenwerpingen^ die aan de over
zijde van het Binnenhof te berde
kwamen, zoodat het weinig zin
heeft er nog eens diep op in te
gaan. Maar zij werden vooreerst,
zooais in dit college gebruikelijk
is, met meer staatsrechtelijke
scherpzinnigheid naar voren ge
bracht en vervolgens hadden zij
meer vat op dat gedeelte der
Katholieke fractie, dat even
eens naar goed gebruik in dit
college met de behoudende ele
menten ter rechterzijde mee
stemde.
Dat prof. Anema (A R.) de
voorstellen der regeering heilloos
noemde en ze liefst zoover moge
lijk achter zijn rug wegwierp in
een zee van welverdiende verge
telheid och, dat liet zich ver
wachten. Dat prof. Kranenburg
minister prees om dit voorstel,
omdat hij nu eenmaal van een
referendum houdt och, dat ȕet
zich ook wel aanzien Dat de hee-
ren Blomjo-us (R.K.) en Pollema
(CH.) in de voetstappen van orof
Anema zouden treden, terwijl de
heer Reinalda (P.v-d.A.) de partij
van den minister zou kiezen
wie zal er zich over verbazen?
De eenige, die een ietwat on-
verwachten toon liet hooren, was
de Amsterdamsche wethouder
Kropman. Deze meende den mi
nister nogal resoluut te moeten
aanvallen Zijn bezwaren waren
echter niet geheel steekhoudend
Hij meende b v„ dat de verwar
ring van de opinie der kiezers
over grondwetswijziging en over
algemeene politiek, die bij een
grondwetsherziening krachtens ae
verkiezingsprocedure pleegt plaats
te vinden, slechts viel toe te
schrijven aan de Ned. kruideniers
politiek, die een grondwetsher
ziening altijd zoo dicht mogelijk
tegen het tijdstip van een nor
male verkiezing aanlegt om aldus
één verkiezing uit te sparen.
De regeering argumenteerde
zeer terecht, dat bij de bestaande
herzieningsprocedure altfod een
onzuivire stemming moet plaats
hebben, omdat, onverschillig of
deze op het normale tijdstip of
daarvoor wordt gehouden, er altijd
een nieuw parlement wordt geko
zen, dat niet alleen de grondwets
herziening krijgt te beoordeelen
maar in de volgende jaren het
heele beleid moet voeren. Dat be
leid moet dus altijd bij de
zingen meespreken- Dat heeft niets
-- -1 1 „!-'" f A TY1Q
Grondwet staat. Minister Beei ver
wierp deze constructie geheel en
al. De Kamer voor grondwetsher
ziening is geen deel der volksver
tegenwoordiging, geen derde Ka
mer, doch een Kamer ad hoe.
Ook tegen de andere sprekers
voerde de minister scherpe argu
menten aan.
Den heer Pollema, die hem met
allerlei citaten uit Struijcken te
lijf ging, hield hij een citaat van
denzelfden Struijci.e-n voor, dat
hem (den minister) volkomen in
het gelijk stelde. hii
Ten scherpste prö^sneercle h j
tegen de a-.ntijging «lazou mj ^de
wt Kamer het hem kwalijk zou
hebben genomen, indien hü een
voorstel als dit had achterwege
gelaten Immers het gevolg daar
van zou zijn, dat in Je komende
moeilijke periode van geconcen-
treerden arbeid aan den wederop
bouw tweemaal noodeloos een
nieuw parlement zou moeten wor
den gekozen.
Nadat minister Logemann in
verband met eenige opmerkingen
van den kant der heeren Koeje-
mans en Pamontjak over de wij
ziging van art. 192, waardoor het
zenden van Ned. troepen naar
Indië op grondwettelijke basis zal
worden gesteld, had gewezen op
de verantwoordelijkheid der re-
geering voor het herstel van orde
en rust op Java, kwamen de voor
stellen in stemming. Met de hak
ken over de sloot. Met 24 tegen 20
stemmen werd het voorstel tot
herziening van de wijzigmgspro-
cedure aanvaard Van de Kathol»
ken stemden de heeren Blonnjous,
Barge, Michiels, Janssen en Krop
mHette^orstel tot herziening van
had 9 maanden geëischt.
Den magazijnchef, den 40-jarigen
W. A. v. d. S., veroordeelde de rech
ter tot 8 maanden gevangenisstraf
met verbeurdverklaring van de in-
beslag genomen goederen.
Tegen den 60-jarigen administra
teur C. v. V. eischte mr. van IJsen-
doorn 6 maanden, waarvan 2 maan
den voorwaardelijk met een proef
tijd van een 1 jaar. Het vonnis luid
de 4 maanden.
De eisch tegen den 34-jarigen A*
P. K., administrateur van v. d.
Bergh en Jurgens, luidde 1 jaar.
werd veroordeelde tot 8 maanden
gevangenisstraf.
zingen meespreken. Dat heeft ntets ^t wer anti.revolutionai
met .Jcriiideniers^.ek'^ma- aanvaard
wachten. Dat prof. Kranenburg met .^riiidenlerspomieK
DONDERDAG 16 MEI
HILVERSUM I (301 M.) A.V.RO.-
uitz. 7.00 Nieuws, gymn. en gram-.
10.35 Piano. 11.00 v. d. vrouw. 11.10
Orge! en zang, 11.45 Ber. krijgsgev.,
12 00 Zang en piano, 12.20 Dichte
muz. (13.00 nieuws), 14.00 voor de
vrouw 14.20 Kwintet, 15.00 Causerie,
S 'Gevar. concert, 17.00 Voordr.
17.30 Ork. en zang, 18.00
gram., 18.30 v. d. Ned. strtfdkr.. 19.05
locrtpr., 19.20 Musette-ork., 20.05
Partij v. d. vrjjheid. 20.25 Concert
gebouw, 22.30 Causerie en gram.,
23.00 Nieuws. 23.15 Dansmuz. en
gram.
HILVERSUM.II (415 Mo 1-00 K.
R O., 10.00 N.C.R.V., 11.00 K.R.O.,
14 00 N C.R.V., 7.00 Nieuws en gymn.
730 morgengebed. 8.00 Nieuws en
gram., 10.15 Prot. morgenw 11.00
v. d. zieken, 11.45 piano, 12.15 Hoor.
snel Kath. Volkspartij. 12.30 Lichte
tii on N euws), 13.45 v. d.
vrouw 14% Concert'. 14.20 V. d
vrouw' 15 oo Gram., 15.15 Solisten,
16 00 Htjbell., 17.00 Over Indië. 17.10
Orgel, 17-35 Sextet, 18.30 Chr. Nat.
Vakvérb.. 18.45 Gram., 19.00 Nieuws,
19 20 Gram.. 19.30 Kath. Volkspartij.
19.50 Gram-, 20.05 R.V.D. antwoordt,,
20.20 Ork. en zang, 22.00 Nieuws en
voordr., 22.36 Kamermuziek. 23J&-
