Twee atoom-explosies
bij Bikini
BOM EVEN NAAST
'J DOEL ONTPLOFT
KABINET HEDEN GEREED?
nrt
Sjahrir ontvoerd en bevrijd
DIK TER BUIK is te laat
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
$8ste JAARGANG
MAANDAG 1 JULI 1946
No. 20049
De „Nevada" niet rechtstreeks
getroffen - Palmboomen op
het eiland staan nog overeind
„GILDA" GEDOOPT
Piloot van het Superfort
vol vertrouwen
„Uur H" gekom-en
De bom valt
Operatie een succes
Een uur na de explosie werd
gemeld dat 6e doodelijke wolk
was opgetrokken- Het 29.000 ton
metende slagschip „Nevada"
scheen op het eerste gezicht on
beschadigd. Ruim een half uur na
de uitbarsting werd de zee kal
mer. De branden, die eerst zeer
zwaar leken, waren toen vrywel
verdwenen. Zij bleken minder
ernstig, dan eerst werd gedacht.
Kort nadat admiraal Blandy
Radio-uitzendingen
mislukt
Buitengewesten vrij m
hun beslissing
DRIE NIEUWE NAMEN
VERKLARING VAN
DEN PRESIDENT
RADIOREDE VAN DEPP
PAUS.
R'dam Giro 9006
Directeur:
Joii. Kuijpera
Hoofidred.Mgr
Dr. J. Witlox-
Alg. Redacteur:
H. A. PaaHvast.
Drukker:
N.R.C. N.V.
XTitg. v.d. Maas
bode-Stichting,
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
\bonne-mentspi
3.25 p. kwart
1.10 p.maand
f 0.26 p week
Tijd. adres:
Broersvest 8 A
Tel 68804
Advertentiën
15 ets p. mm.
Zondag, 30 Juni 1946, om één minuut vóór elf, is de atoom
bom boven Bikini omlaag geworpen. Precies twee minuten
later, om één minuut over elf, kwam de bom tot ontploffing.
Onmiddellijk na de explosie yerdween de heele lagune in een
massa water en dampenden rook, welke in den vorm van een
paddenstoel omhoog steeg tot 20.000 n er in de stratosfeer
en in het midden waarvan een kern van hel oranje en geel
licht was te zien.
De eerste geweldige ontploffing werd gevolgd door een twee
de, welke volgens sommige waarnemers driemaal zoo hard
was als de eerste.
De bom schijnt even naast liet doel te zijn ontploft, want het
oranje geschilderde slagschip „Nevada", het eigenlijke doel
wit, was nog duidelijk waarneembaar, toen de rook en de
stoom waren opgetrokken. Wel stonden eenige andere sche
pen, waaronder het Japansche slagschip „Nagata", niet ver
van de „Nevada" gelegen, in brand.
De palmboomen op Bikini bleken na de explosie nog overeind
te staan.
De beide geweldige explosies,
welke 's werelds vierde atoombom
boven Bikini heeft veroorzaakt, wa
ren de bekroning van een maanden
lange, uiterst zorgvuldige voorbe-
ireiding en hebben een einde ge
maakt aan een steeds toenemende
spanning, welke de laatste uren
voor het grootte oogenblik bijna
ondraaglijk was geworden.
In den loop van den Zondag had
een aantal geleerden en ingenieurs
te Kwajalein de atoombom „Gilda''
gedoopt en drie schilders, die naar
een foto werkten, hadden op het
projectiel een treffende gelijkenis
van de filmactrice Rita Hayworth
aangebracht, die in de film Gilda"
de hoofdrol speelt.
Nadat de „doopplechtigheid" was
verricht, is de bom in gedeelten
aan boord gebracht van de Dave's
Dream", het Superfort, dat den ge
vaarlijken last boven Bikini zou
omlaag werpen, zoodat bij den start
geen ontploffing mogelijk zou zijn.
In de lucht heeft de bemanning het
gevaarlijke projectiel pas in elkaar
gezet.
Naar mate „Uur H", het oogen
blik, waarop de atoomproef zou
worden begonnen, naderde, nam de
spanning zoowel te Kwajalein als
bij Bikini toe. Het minst zenuw
achtig van al die duizenden, die 'n
aandeel hadden in de „Operation
brossroads", wias wel majoor Wood,
de man, die de bom zou werpen.
Aanvankelijk zag het er naar uit,
dat de wind de uitvoering van de
plannen zou verhinderen. Op 40 000
voet hoogte, dat is ongeveer 12.000
meter, waren namelijk wervelwin
den waargenomen. Op bevel van
admiraal Blandy werd het afwerpen
van de bom dan ook een half uur
Uitgesteld.
Om 19.45 uur werd evenwei het
bevel tot de start gegeven en om
19.53 uur maakte de „Dave's
Dream'" zich los van den grond om
den 320 kilometer langen tocht van
Kwajalein naar Bikini te beginnen.
Toen het vliegtuig vertrok, brak
juist het morgenlicht door, nadat
de nacht boven den Stillen Oceaan
donker, zonder sterrenlicht en een
beetje regenachtig was geweest.
Om preoies één minuut vóór elf
werd de boim uit het vliegtuig los
gelaten en om één minuut over elf
vond de eerste explosie plaats, en
kele seconden later gevolgd door de
(tweede.
De „Dave's Dream" was infcus-
Bchen reeds weer aan den horizon
verdwenen. Onmiddellijk na de
explosies ontplooiden zich de para
chutes van de meetinstrumenten
die werden uitgeworpen door een
volgend, doch veel hooger vliegend
toestel, een ,,Skymaster", dat The
Voioe" (De Stem) wordt genoemd.
Waarnemers op Kwajalein, 320
kilometer van Bikini, zagen de
ontploffing, voelden een rukwind
en hoorden een snerpend geluid,
waarna de slag van de explosie
weerklonk-
De waarnemer In het vliegtuig,
dat het dichtst bij het Superfort,
hetwelk de atoombom afwierp,
vloog, meldde: „Geen schok ge
voeld, toen de bom ontplofte. Er
is geen aanwijzing voor een
springvloed."
Berichten van persoonlijke on
gelukken zijn niet ontvangen, zoo
dat mag worden aangenomen, dat
die zich niet hebben voorgedaan.
■'Irt de radio-actieve wolk
Onbemande vliegtuigen, door ra
dio bestuurd, werden in de rook
wolk gestuurd, welke na de explo
sie tot een hoogte van 20.000 meter
opsteeg. Eenige minuten na de
explosie was men dus reeds bezig
om de resultaten van de proef vast
te leggen. Ook onbemande en door
radio bestuurde motor-torpcdo'boo-
ten werden naar het ziedende ra
dio-actieve water in de Bikini-lagu
ne gestuurd.
In tegenstelling met de verwach
ting, kwamen de onbemande ver
kenningsvliegtuigen onbeschadigd
uit de rookmassa te voorschijn. Zij
werden door het „moederviieg-
tuig" veilig naar hun basis terug
gebracht. zoodat men de waarne
mingen van de instrumenten kan
waarnemen.
over de radio gesproken had, werd
in een officieel rapport de op dat
tijdstip bekende schade opgege
ven: gezonken de transportschepen
„Gilliam" en „Carlisle", gekap
seisd de torpedojager „Lampson",
zwaarbeschadigd de Amerikaansche
duikboot „Skate", het Amerikaaan
sche vliegdekschip „Independence'
de Duitsehe kruiser „Prinz
Eugen", de Japansche lichte
kruiser „Sakawa". Geringe schade
liepen op de Amerikaansche zwa
re kruiser „Pensacola", het Ja
pansche slagschip „Nagato", het
Amerikaansche slagschip „Neva
da", het Amerikaansche vliegdek
schip „Saratoga" een olieschip en
een landingsvaartuig.
Degenen, die Zondagavond naar
de uitzending van de B.B.C. uit Bi
kini luisterden, hebben de atoom
bom niet hooren ontploffen.
Tengevolge van atmosferische sto
ringen konden de luisteraars de
explosies niet onderscheiden, maat
het tikken van de metronoom op
het doelschip „Nevada" kwam dui
delijk door. Reeds tijdens de proef
vluchten werd de uitzending ge
stoord en het verwarde lawaai be
reikte zijn hoogtepunt, toen de
bommenwerper zich op het doel
richtte.
De radioreportage van 't vertrek
van de „Dave's Dream" is even
eens mislukt, omdat de zender op
Kwajalein, storend werkte op de
radio-installatie van het vliegtuig.
Eerst een kwartier na het vertrek
hoorden de luisteraars de uitzen
ding ervan via gramofoonplaten.
De zender van het Xndon.-repu-
blik. persbur. Antara bericht, dat
het Indou«»Mc£ie nationale comité
besloten heeft om alle gebieden van
de republiek buiten Java en Suma
tra vry te laten in het bepalen van
hun eigen handelwijze.
Te Lunteren weid door de Katholieke Jeugdbeweging de Koempoelan
19+6 gehouden. Naast Z. Excmgr, Baeten prins Bernhard
Het einde van de week is voor
de formatie niet zonder spanning
verloopenZaterdagochtend ontving
de formateur de twee voornaamste
candidaten voor zijn kabinet uit de
Partij van den Arbeidde heeren
Drees en Lieftinck, vermoedelijk
om hun zijn definitieve voorstellen
mee te deelenVoorts ontving hij
dienzelfden ochtend den heer Van
Boetzelaer, hoofd van de afdeeling
politieke zaken aan 't departement
van buitenlandsche zakenLater op
den dag vertrok hij naar Limburg
vermoedelijk om daar eenige rust te
genietenZondagmiddag keerde hij
in Den Haag terugwaar hij tegen
den avond in het Torentje den heer
Jonkmanoud.voorzitter van
Volksraad, voor een langdurige
burspreking ontving.
Wanneer deze bezoeken geacht
moeten worden in onmiddellijk ver
band met de formatie te staan, mag
men aannemen, dat de formateur
thans met het samenstellen van zyn
team gereed is. Alleen voor marine
ontbreken nog alle aanwijzingen.
Men mag echter veronderstellen, dat
bet optreden van het kabinet niet op
de vervulling van deze functie
Een bericht van de republi-
keinsche Indonesische radio
meldt, dat Sjahrir met vele an
deren uit zijn hotel te Soera.
karta door een gewapende
bende is ontvoerd.
Volgens een officieele verkla
ring door president Soekarno ou-
derteekend, is de minister-presi
dent Soetan Sjahrir, tezamen met
zijn gevolg, bestaande uit burger
lijke en militaire autoriteiten,-
door een bende j 1. Donderdag
nacht uit zijn hotel te Soerakarta
ontvoerd.
De verklaring zeide voorts, dat
een dergelijke actie er op gericht
was. de positie van de republiek
in de wereld te verzwakken, het
geen anderzijds voor de Neder.
landeMf» met het oog op de in
gang zijnde besprekingen, nuttig
zou kunnen zijn. President Soe
karno waarschuwde de bevolking
in het algemeen zich niet door de
Nederlanders, die een politiek
voerden tot ondermijnen van de
Indonesische regeering, te laten
misleiden en hij deed een beroep
op haar om de regeering sterken
steun te geven en de noodige stap
pen te ondernemen teneinde den
terugkeer van den premier te ver
haasten.
Een hedenmorgen ontvangen
telegram meldt Intusschen dat
Sjahrir door een kleine eenheid
van de T.R.I. te Soerakarta Is
bevrijd.
De verwarring te Batavia
In republikeinsche kringen te
Batavia is men van meening, dat
de volgelingen van Tan Malaka
en Soebardjo, den minister van
buitenlandsche zaken in Soekar-
no's eerste kabinet, tot deze actie
besloten hebben, terwijl hun lei
ders zelf nog huisarrest hadden
Indien deze laatste theorie juist
is, zou de ontvoering georgani
seerd kunnen zijn om Tan Malaka
en Soebardjo in staat te stellen
met de republikeinsche regeering
te onderhandelen
Nog een andere theorie, die
verkondigd wordt, is, dat de be
volking in het binnenland de
laatste weken groote ongerustheid
aan den dag heeft gelegd ten aan
zien van Sjahrir's belofte de ge
allieerde bezettingszones van rijst
te voorzien Bij deze bevolking
blijkt eveneens de neiging te be
staan om Sjahrir's tegenvoorstel
len aan de Ned. Ind. regeering te
verwerpen, omdat deze in haar
oog niet vér genoeg gaan.
107. Diik vroeg zich angstig: af,
wiaar de olifant toch wel heenretide.
Hy meende in d<© richting van dé
zee, maar wat zou z'n bedoeling dan
wel zijn? Even later werd hy opge
schrikt door een kreet van Chogum,
welke voor hem uit wees. Dik keek
in die richting en zsug beneden zioh
de zee liggen. Het strand lag omge,
v<eer dertig meter lager,
„Oh" kreunde Dik. „Die stomme
olifant stormt recht op dien afgrond
af, en dan stort het heele zaakkie
naar beneden. Stop! Stop!"
schreeuwde hy, maar de olifant be
greep hem niet of wilde hem niet
begrijpen, we weten het niet, maar
een feit was het, dat hij recht op
den afgrond af holde.
De anme commissaris deed snel
een schietgebedje evenals Dik. En...
oh wonder, dat hielp blijkbaar want
vlak voor den afgrond stopte het
dier. ,,Oh, eb, hoe-bestaat_'t kreunde
Chogum, „wat een geluk". Maar
nauwelijks had hij die woorden g«-
uit, of de olifant bracht de slurf om
hoog, terwijl het wel leek, hij
gemeen, lachte.
wacht. Wel is het mogelyk, dat do
keuze van den heer Jonkman, die
tot de Partij van den Arbeid gere.
kend moet worden, een kleine ver
andering in de bezetting der tech
nische departementen te weeg zal
brengen. Samenvattend mag men
zeggen dat het kabinet er als volgt
zal uitzien
Minister-president en minister van
Binnenlandsche Zaken: dr. L. J. M.
Be el
Minister van Buitenlandsche Za
ken: de heer van Boetzelaer
Minister van Justitie mr. J. H. van
Maarseveen
Minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen: Dr. Jos. J. Gie-
len
Minister van Financiën: mr F,
Lieftinck
Minister van Oorlog: Overstfe JW
H. J. Fiévez;
Minister van Marine a.l.: overstC
Fiévez
Minister van Economische Zaken#
dr. G. W. M. Huijsmans;
Minister van -Landbouw, Visscherty
en Voedselvoorziening: Ir. S. L.
Manshoit
Minister van Verkeer: Dr. Ir. J,
A. Ringers of mogelijk een andera
niet tot de K. V. F. of tot de Partü
van den Arbeid behoorende figuur;
Minister van Openbare Werken en
Wederopbouw: Ir. H. Vos;
Minister van Sociale Zaken: W,
Drees
Minister van Overzeesche Gebieds-
deelen: Mr. Jonkman;
Minister zonder portefeuille: mr.
Ii. E. van Kleffens;
Uit mededeelingen van verschil,
lende zijden kan worden opgemaakt,
dat de formateur het voornemen
koestert nog vandaag de definitieve
beslissing te vragen van degenen,
die hij voer zijn kabinet aanzocht.
Dat zou beteekenen dat hij, indien
alle gevraagden definitief hun fiat
geven, nog heden of anders morgen
daarvan mededeellnr zal doen aan
H.M. de Koningin.
Tijdens zijn weekend in Lim-
burg heeft de formateur o.aeeti
bezoek gebracht aan de Studieda-
gen voor katholieke jongeren, die
te Valkenburg werden gehouden^
Daarbij heeft hij een korte toe
spraak gehouden tot de aanwezigenM
waarin hij enkele algemeene richt
lijnen uiteenzette, waardoor hij zich
bij de samenstelling van zijn pro
gram heeft laten leiden. Hij ver
klaarde er naar gezocht te hebben
een program samen te stellendat
èn christelijk èn vooruitstrevend is.
Hij noemde aJs zuilen van zijn pro
gram de versterking van het ge
zinsleven, de vernieuwing van het
onderwijs, de vormgeving der maat
schappelijke verhoudingen en dot
versterking van het gezag in hot
staatkundig leven% Hij meende, dat
het mogelijk is, ondanks het feitg
dat wij arm zijn geworden en on
danks de zeer gevaarlijke internam
tionale situatie waarin wij verkee-
ren, toch de sociale desiderata, did
in het katholieke program voorko
men, te verwezenlijken.
Z. H. de Paus heeft zidh Zondag,
middag via de radio tot het België
sche volk gericht hij gelegenheid van
het Eucharistisch Congres te Buik,
De toespraak, tn het Pransoh go.
houden, duurde slechts eenige minst*
ten. De Paus gaf uiting aan de vat,
derlijke gevoelens, die hem bij
gelegenheid bezielden en gai fteöt«
slotte zijn zegen aan bet Iiuiksdn,
volk aan zijn geestelijke leiders ett
voornamelijk aan de priesters eg»
subdiakenen, die op dezen heugt#*
ken dag gewijd werden.
