Indische Buitengewesten weer
onder Nederlands gezag
Dr. VAN MOOK
over den nieuwen toestand
HAARLEM'S KERKVORST
bezoekt Martelveld te Brielle
VAN TWEE ZIJDEN BEZIEN
m
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
CHINEESCH AVONTUUR. Tobias Sloom
68ste JAARGANG MAANDAG 15 JULI 1946No. 20061
ALGEMEEN BEDACTEUE DIRECTEUR: J. KNIJPERS SSrot""»""!
Britsche en Britscli-Indische
troepen hebben hun taak
volvoerd
Indonesische politiek
GEEN KATHOLIEKEN IN GED.
STATEN VAN N.-HOLLAND
KATH. VROUWELIJK LID
DER TWEEDE KAMER
„Koloniale tijdperk behoort
tot het verleden
REISVERBOD JNAAR
HET BUITENLAND?
DE GASTHEER EN ZIJN
TWISTENDE GASTEN
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
HAPAALVAöa
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE BRO ERSVEST 8, SCHIEDAM, TEL. 68804 - ABONNEMENTSPRIJS 3.25 P. KWARTAAL, 1.10 P. MND„ 0.26 P. WEEK
De gr O o te Oost. Borneo, Banka
en Billiton zijn met ingang van Za
terdagnacht 12 uiv niet langer on
der commando van de S.E.A.C. ge
steld, zoodat van genoemd uur af
de Nederlandsche autoriteiten
tveer verantwoordelijk zijn voor
de handhaving van rust en orde
in deze gebieden. Aldus is officieel
door het hoofdkwartier van de ge
allieerde strijdkrachten in Ned.-
Indië medegedeeld De Britsche en
Britsch-Indische troepen zullen
n.l. worden teruggetrokken uit die
dèelen van Ned Indië, waar 7ii
hun militaire taak hebben vol
voerd, derhalve het geheele
grondgebied, met uitzondering van
Java Sumatra en den Pion w-
archlpel
Dr. Van Mook heeft de be
stuursgebieden hedenochtend te
Makassar waarheen hij Zondag
per vliegtuig uit Batavia was ver
trokken overgenomen, waarna hij
in den middag met zijn gezelschap
naar Malino is verder gereisd.
De openbare overneming van 't
bestuur door het Ned. gezag werd
om 10 uur 's morgens door den It
G G ten huize van den gouver
neur te Makassar bekend gemaakt.
Dr Van Mook was vergezeld van
den ex-directeur van bet kabinet,
dr. Koets de heeren Tjio, Abdoel
Kadir. De Villeneuve en mr. K.
L. J. Enthoven (adviseurs m al-
gemeenen dienst)het hoofd van
dien regeeringsvoorlichtimgsdienst.
mr K. J. J- Verboeket en den
gouvernementssecretaris, den heer
Van Boetzelaar In de woning van
den gouverneur werd een recep
tie gehouden, die door talrijke
autoriteiten werd bijgewoond-
Indonesisch protest
Indonesische republikeinen heb
ben aan generaal Mansergh een
formeel protest overhandigd in
verband met het herstel van het
Ned. gezag oyer uie gebieden
waaruit de Britsche en Britsch-
Indische troepen zullen worden
teruggetrokken.
In een radio-bericht van het
republ. Indon persbureau Antara
.Wordt meegedeeld:
Berichten, welke men uit het
geheele eiland (Java) heeft ont
vangen. toonen aan dat de poli
tieke crisis voorbij trekt. Zoodra
•r weer normale omstandigheden
zullen zijn verkregen, zal het de
eerste taak van den president zijn,
een nieuw kabinet te vormen, dat
hem van zijn huidige bevoegdhe
den zal ontlasten. Het is zeker,
dat het nieuwe kabinet ten aan
zien van het binnenlandsche, zoo
wel als van het buitenlandsche
beleid in hoofdzaak dezelfde po
litiek zal voeren als het laatste
kabinet-Sjahrir.
In zijn buitenlandsch beleid
wenscht Indonesië te komen tot
een spoedige en eervolle over
eenkomst met de Nederlanders.
In zijn blnnenlandsch beleid
streeft Indonesië naar inwen
dige rust, sociale rechtvaardig
heid een hoogeren levensstan
daard voor zijn volk en vooruit
gang wat betreft onderwijs cul
tuur volksgezondheid en econo
mische verhoudingen.
De herstelde Spoorbrug bij Dordrecht, die vandaag weer werd opengesteld.
De brug gezien van de verkeersbrug af
De heeren mr. P. J. Witteman en
J. P. N. A. Bouwman, gekozen
tot lid van Gedeputeerde Staten van
Noord-Holland, hebben hun be
noeming niet aangenomen.
Dit besluit was te verwachten,
daar de stemming van Vrijdag geen
wijziging gebracht heeft in de
samenstelling van het college, waar
Jn de Partij van den Arbeid drie
zetels bezet terwijl ze niet bereid
was aan de verkiezing van een lid
der Christ, fracties, die tezamen 11
zetels in de Prov Staten tellen, mede
te werken.
Het partijbestuur van de K.V.P.
heeft nog geen beslissing genomen
inzake de vervulling van de katho
lieke vacatures in de Tweede
Kamer. net staat echter wel reeds
Tast, dat mej. mr. Vink een dezer
opengevallen zetels zal innemen.
Bij de officieele overneming te
Makassar van de gebieden, die
aan de Ned, Indische regeeiing
zijn teruggegeven heeft dr. Van
Mook o.m. het volgende gezegd:
„De geallieerden hebben de ver
antwoordelijkheid voor het groot
ste deel van Borneo, Banka en
Billiton aan de Ned.-Indische re
geering overgedragen Als eerste
maatregel wordt vandaag de staat
van beleg voor het geheele ge
bied, waar het burgerlijk bestuur
weer wordt ingesteld, opgeheven.
Zoo noodig zal de staat van
beleg in heel enkele gebieden
voortduren, (Bali en enkele dee-
len van Borneo)Dit is slechts een
gevolg van de nog steeds bestaan
de bedreiging met geweld en die
staat zal slechts gehandhaafd blij
ven, zoolang zulk een bedreiging
nog niet is uitgeschakeld, of on
schadelijk gemaakt door een
krachtig verzet van het betrokken
gebied
De conferentie te Malino zal
de eerste stap naar een wijder
perspectief be beekenen. Uit de
groo-te lijn van wat 'wij"hier zullen
bereiken, zal blijken dat het ko
loniale tijdperk werkelijk tot het
verleden behoort en dat het nog
steeds bestaande wantrouwen je
gens de bedoeling van de Neder
landers om Indonesië te helpen
bij de evolutie van een vrij ge-
meenebest ongegrond is.
Het zou een ieder, die met de
feiten bekend is. duidelijk moeten
zijn, dat handhaving van den po-
litieken samenhang van Indonesië
voor dit land en zijn bewoners van
het grootste belang is. wil het zijn
plaats als een krachtige en eco
nomisch sterke natie kunnen in
nemen
Dr. Van Mook wees er met na
druk op dat ,,onze taak niet lan
ger ès bevelen en decreteeren,
doch helpen en samenwerken".
Doch hij voegde er aan toe: ..Maar
aan de zijde van de Indonesiërs zal
men heroriëntatie moeten eischen,
teneinde de nieuwe verhouding
tot een werkelijk levende en blij
vende te maken. Hef is begrijpe
lijk dat de nationale drang naar
vrijheid aanleiding geeft tot hef
tige gevoelens, in het bijzonder
als deze door ongeëvenaarde on
derdrukking zijn opgezweept.
Maar bij de herstelwerkzaamheden
zal koele waardeering het gevoel
binnen zekere perken moeten hou
den, als men snelle en positieve
resultaten wil berei-ken"
Dr. Van Mook zeide nog, dat
de dag van heden voor de buiten
gewesten eigenlijk pas het einde
van den oorlog beteekent. nu de
taak van het geallieerde opperbe
vel vrijwel geëindigd is met het
wegvoeren van ruim 180 000 Ja-
pansche krijgsgevangenen.
Bijna overal zijn recht en orde
teruggekeerd, terwijl de spannin
gen en tegenstellingen verflauwen
en de oorlogsmisdadigers worden
berecht.
Het leven begint zich weer in
vrijheid te ontwikkelen. Het zou
daarom te betreuren zijn. indien
de saamhoorigheid en het deelge
nootschap verloren gingen door
wantrouwen, twist of naijver. Wij
mogen niet vergeten, dat de vijand
niet alleen onze onderwerping en
vernedering wilde, doch ook on.
derlingen tweedracht en wantrou
wen Hij zou zijn doel nog berei
ken, indien wij zijn opzet niet
zouden doorzien en zouden voort
gaan elkaar te verwijten hetgeen
hij in werkelijkheid gedaan heeft.
Voor het behoud van den staats
rechtelijken samenhang van Indo
nesië is. behalve een vrij overleg,
noodig dat de hier werkende Ne
derlanders ten volle van den tijd
geest doordrongen zijn en besef
fen, wat het beteekent om dit land
naar de onafhankelijkheid te voe
ren.
Het snelst zullen vrijheid en
veiligheid hersteld worden, wan
neer zij, die door geweld en inti
midatie meeningen trachten op te
dringen of een doel nastreven, de
overheid tegenover zich vinden.
Politieke vrijheid kan niet samen,
gaan met kidnappen en terreur"
Grootsche plechtigheid bij gelegenheid van de
eerste Brielsche bedevaart na den oorlog
Volgens een buitenlandsche radio,
uitzending, zou met ingang van 15
Juli a.s. een reisverbod in Neder
land worden uitgevaardigd voor rei
zen naar Zwitserland, België en
Frankrijk.
Bij informatie konden wij hierom
trent nog geen ontkenning of be
vestiging krijgen.-
Volgens oud gebruik is gisteren,
den Zondag na het Patroonfeest
der H H Martelaren van Gorcum,
de Brielsche bedevaart gehouden,
waaraan ook door vele pelgrims
uit de omgeving van het oude
stadje aan de Maas werd deelge
nomen, Vooral het Westland was
goed vertegenwoordigd.
Te tien uur werd door Z, H.
Exc. Mgr. J. P. Huibers in de
kapel op het Martelveld, welke
volop in feesttooi was een Pon
tificale Hoogmis opgedragen, uit
dankbaarheid voor het feit, dat
dit vaderlandsche Heiligdom is
gespaard gebleven en door den
oorlog niet te lijden heeft gehad.
Bij den H Dienst assisteerden
als presbyter assist ens de Hoog-
eerw. Heer R. J. J. Reynen, De
ken van Schiedam, als troondia-
kens de Z.Eerw. Heeren H- Th. H.
Heijink, pastoor te Rotterdam en
Jac. Berger, pastoor te Oud-
Beijerland als diaken de Z.Eerw-
Zeergeleerde Heer G. van Reisen,
professor te Hageveld, als sub
diaken de Weleerw- Heer A.
Hooyschuur, kapelaan te Rotter,
dam en de Z.Eerw. Heer J- P. J,
Solleveld. secretaris van het Bis
dom als ceremomiarius
Na het Evangelie hield de Bis
schop van Haarlem een hoogge
stemde predikatie naar aanleiding
van de offertorium-antifoon: „Mi-
rabilis Deus in Sanctis suis..",
„God is wonderbaar in Zjjne Hei.
ligen".
Monseigneur zeide, dat na jaren
van bezetting de dankbaarheid je
gens de H.H. Martelaren van Gor
cum een eerste plicht moest hee-
ten, wijl groote zegeningen door
Hun voorspraak bij God ons ten
deel zijn gevallen. De Martelaren
zijn onze groote voorsprekers en
beschermers geweest. Voor nie
mand in ons vaderland is zóó ver
diend een heldengraf gesticht dan
voor hen, omdat niemand voor
zulke eeuwige waarden het leven
liet dan zij.
Monseigneur noemde in het bij
zonder den H. Leonardus en den
H. Nicolaas Pieck, die, staande op
Sint Petrus1 rots, één zijnde met
Kerk en Paus, en daarom met
Christus, een voorbeeld en een
steun voor hun mede-martelaren
zijn geweest Niets verdoezelend.
in niets toegevend aan de dwaling,
onbeschroomd hielden zij stand,
onder aanroeping der H Maagd.
De Bisschop trok een parallel
tusschen het lijden van Christus
en het lijden der Martelaren, dat
in menig opzicht daarvan een na
volging was De Gorkumsche Mar.
telaren zijn door véél Gethsema-
ne's gegaan, want herhaaldelijk
werden zij met een onmiddellij-
ken dood bedreigd, gefolterd en
verguisd
Toen de Geuzen daciiten, dat
aan deze levens in een duistere
schuur en op een afgelegen plaats
voorgoed een einde was gemaakt,
toen juist bloeide de hemel voor
hen open en leidden de engelen
hun sterke zielen voor den troon.
Met de bede de H Martelaren na
te volgen in hun echt-vaderland-
sche katholieke deugden: het ge
loof aan Jesus in het H. Sacra
ment, trouw aan Paus en Bis
schoppen vereering van de H.
Maagd Maria besloot Monseig
neur zijn met de grootste aandacht
gevolgde toespraak
Na een processie waarbij voor
verschillende intenties door Mon
seigneur gebeden werden gestort,
keerden de geloovigen naar de
kapel terug, waar de Bisschop
een vollen aflaat onder de gewo
ne voorwaarden verleende
Des namiddags te 4 uur cele
breerde Mgr. Huibers een plechtig
lof tot besluit van den schoonen.
dag. Bij de processie, welke on
der dit lof gehouden werd, had de
zegening der zieken plaats met
het Allerheiligste en sprak de ge
vierde redenaar de Zeereerw.
Pater E. Peters O.E.S-A. een feest
rede uit. waarin hij de H.H Mar
telaren van Gorcum onze vader-
lanast-fie helden bij uitstek noem
de en het Martelveld te Brielle
de tweede H. Stede van Neder
land. Hij spoorde de pelgrims aan
vooral in de heidensche daven,
welke wij thans beleven hetzelf
de geloof moedig te belijden en
in practijk te brengen, waarvoor
de Gorcumsche Martelaren in
1572 hun leven hebben gelaten-
UflU-TIovPtl»
1. Tobias Sloom woont in de
groote stad Burendam. Hij bezat
daar een aardige woning, las op zün
t(jd z'n krant, dronk op zijn tijd een
glaasje spuitwater, kortom, was te
vreden en gelukkig tn zijn vrij
gezellenbestaan. Hl] had verder
groote belangstelling voor China en
had zich in korten tijd de Chinee-
scha taal eigen gemaakt. Nadat hij
op een middag ijverig in Chineeeche
boeken had gegrasduind, maakte hij
het zich gezellig in een groote
fauteuil en las de lBBtsta berichten
nog eens door.
De Parijsche conferentie is ten
einde. Vermoeid en teleurgesteld
keeren min i ers, deskundigen en
journalisten naar den huiselijken
haard terug om over een paar we
ken. maar dan in veeï grooter
verband, een nieuw internationaal
steekspel te organiseeren of te
verslaan. Zij, die nu Parijs ver
lieten, zullen met weemoed den
afstand kunnen meten tusschen het
vele, wat met zooveel inspanning
tot stand had kunnen worden ge
bracht en het weinige dat be-
rëilct jjg
Is er' inderdaad zoo weinig be
reikt?
Velen vatten het reeds ais een
uiterst belangrijk feit op, dat het
te Parijs niet tot een breuk is ge
komen. De Amerikanen hadden
daarmede in zekeren zin gedreigd:
nü met de Russen st anders zonder
de Russen. Zoover is het ten min
ste niet gekomen; er zijn werkelijk
compromissen in de vredesverdra
gen met de gewezen sateliet-staten
tot stand gekomen; of, juister
gezegd over het vredesverdrag met
Italië. De kwesties Zuid-Tirol,
Triëst, Italiaansche koloniën en
herstelbetalingen zijn, in elk geval
voorloopig, geregeld; beide par
tijen hebben concessies gedaan en
de Angelsaksische mogendheden
hebben daarbij wel het maximum
bereikt van hetgeen zij konden ver
wachten En daarmede is een ge
vaarlijk probleem: de Middelland-
sche Zee. dat West en Oost in
voortdurende spanning hield, tijde
lijk tot rust gekomen. Hoe lang die
kalmte zal duren, is bij de Rus
sische ongestadigheid moeilijk te
zeggen; maar voor het oogenblik is
het zeker van interesse, dat in dat
gebied ten minste geen acute cri
sis. woedt-
Een geheel ander vraagstuk is,
of de bereikte compromissen den
Europeesehen vrede waarachtig die
nen. Men kan deze zaak van twee
kanten bekijken. Ziet men haar van
dien der groote mogendheden, dan
kan men niet anders zeggen dan
dat een overeenstemming tusschen
haar. vooral als deze. zelfs na felle
discussies, tot stand is gekomen,
inderdaad een groot goed is. De
wereld is nu eenmaal vol belan
genconflicten, en niemand is er bij
gediend, dat deze tot het bittere
einde, ook wanneer dit langs zui
ver diplomatieken weg geschiedt,
worden uitgevochten; beter is. dat
een uit vrijen wil gesloten accoord
de kwestie oplost, zelfs al weet
men, dat geen der beide partijen
ten volle is bevredigd.
Wat de compromissen zelf betreft,
moet men sceptischer zijn Vooral
die in zake Zuid-Tirol en Triest zijn
niet alleen uiterst moeilijk met een
gezonde moraliteit in overeenstem
ming te brengen, het valt ook te
vreezen, dat zij bronnen van groote
onrust in Europa zullen blijven.
Het ware logisch geweest Zuid-
Tirol, een verreweg overwegend
Oostenrijksch gebied, aan Oosten
rijk terug te geven; veel ingewik
kelder was, we erkennen het, het
vraagstuk vam Triëst en Giuiia
Venezia. Maar vooral dit laatste zal
bij de betrokken volken: Italië ea
Joego-Slavië zooveel wraak zetten,
dat een vergelijking met Danzig on
zaliger gedachtenis zich als vanzelf
opdringt. Te meer, nu bij de oplos
sing van diit probleem op de eerste
plaats de aspiraties van een buiten
staander den beslissenden factor
hebben gevormd
In dezen samenhang is het ook
natuurlijk, dat het land, dat de be
middelaarsrol om tot een accoord te
komen, heeft gespeeld, door alle
betrokken partijen met een zekere
onwelwillendheid wordt aangezien.
Frankrijk heeft ditmaal deze rol
vervuld, en is nu het land, dat met
de bitterste gevoelens is vervuld.
Het moet in Italië, waarmede het
nauwe vriendschapsbanden hoopte
te sluiten, pijnlijk spitsroede loopen,
terwijl het door Rusland in de Duit-
sche kwestie geheel in den steek
wordt gelaten. En daaroverheen
hebben Amerika en Engeland niet
onduidelijk te kennen gegeven, dat
zij wederkeerig bereid zijn hun ifi-
negrenzen in Duitschland te verva
gen. Dat treft niet alleen Rusland,
maar evenzeer de geheele traditio-
neele politiek van Frankrijk. De
gastheer heeft weinig genoegen van
zijn gasten beleefd.
