draagstukken van militair beleid BETEEKENIS der Parijsche conferentie MATTHAEUS-PASSION 't Nederlandscli WERELD- Curacao en*de autonomie DIE RARE in ZATERDAG 3 AUGUSTUS 1946 PAGINA 2 Keuring en vrijstellingen PRIJSPUZZLE HAAR MOGELIJKHEDEN EN HAAR GRENZEN Werelddiplomatie in een nieuwe phase Te vertrouwelijk met Bach? POLITIEKE BELIJDENIS ment als het "memorandum DER KATHOLIEKEN Moreele bezwaren Het wetsontwerp „Dienstplicht- Jvoorzieningen'is voor de Tweede Kamer een welkome gelegenheid geweest om haar meening te zeg gen over verschillende punten betreffende het militair beleid en anderzijds om nadere Inlichtingen te vragen omtrent de plannen van minister en regeering. In de eerste plaats hebben bij bet onderzoek van het wetsontwerp fn. de afdeelingen, waarvan het yoorloopig verslag thans verscheen, vele leden gesproken over de mo reele bezwaren welke zy tegen het gevoerde beleid hebben. Deze geiden zeer in het bijzonder de ernstige klachten, welke uit Nederland, Engeland en Ned.- Indië binnenstroomen over de zeer zelfs zonder hun toestemming. Mili taire machtsmiddelen kunnen daar thans niet gemist worden ter vol doening aan de verplichting tot handhaving der rechtsorde. Men maakte er ten slotte bezwaar tegen, dat de wijze van voorlichting over hetgeen Ned. militairen in de overzeescfae gebiedsdeeien prestee- ren, zoo weinig bevredigend is. Sold ij-moeilijkheden Inlichtingen werden gevraagd over het dikwijls aanzienlijk verschil tus- schen de soldy der oorlogsvrijwilli gers en der gewone dienstplichtigen. Ook vroeg men hoe de regeling is voor de circa 10.000 oorlogsvrijwilli gers, die thans in de lichting 1045 vallen. Behouden deze hun finan cieel bevoorrechte positie? Verschei dene leden drongen er op aan, dat niet alleen in de kostwinnercver- JLUU.lt; UUU1C1MU W» groote en ernstige moreele geva- hts dfa y ^el^den^zIhS dat ren, waaraan de militairen bloot- Dracnt, aocn 2I3 meenden zeos, aat ONZE SCHEPEN IN AUSTRALIë. Na de ontsnapping van de zes K.P.M.-schepen uit de Australische havens liggen daar nog slechts twee Ned. schepen. Het zijn de „Van der Lijn" van de K.P.M., die tijdens den bestemming van deze schepen. gesteld zyn, en dat in veel ernstiger mate en gedurende een veel lang duriger tijdsverloop dan zulks voor den oorlog bet geval placht te *yn. Daarenboven schijnt zoowel In het leger als op de vloot het peil van de ter zake geldende op vattingen op bedenkelijke wijze gezakt te zijn. Men zou er met kracht op willen aandringen, dat alles gedaan worde ten einde te bevorderen, dat juiste zedelijke normen en opvattingen in de ge- heele weermacht maatgevend zul len zyn. Een tweede pant igas de keuring. Werd eenerzyds toegejuicht, dat deze thans op moderne leest ge schoeid is, anderzijds rees toch de vraag, of zij niet al te kostbaar is. Ook werd opgemerkt, dat het nu gevolgde stelsel er niet toe leidt, dat ieder geiyke kansen heeft, om by de kaderopleiding te komen. Zeer vele leden maakten ernstig bezwaar tegen de wijze waarop, naar verluidt, in sommige plaatsen de keuring plaats heeft. Men oor deelde een methode, waarbij een aantal dienstplichtigen gezamenlijk en één voor één ten aanschouwt van de groep geheel ontkleed aan een medisch onderzoek wordt on derworpen, in strijd met de men- schelijke waardigheid. Vrijstellingen Vele leden kwamen in verzet tegen de aangekondigde afschaffing van iedere vrijstelling wegens broeder- dienst en van die wegens kost winnerschap (de laatste althans in den naasten tijd)Men drong er ten krachtigste op aan, dat de regee ring alsnog wegen zou trachten te vinden, waarbij en met de belangen van een doelmatige keuring en met gezinsbelangen, met name ook die van de groote gezinnen, zooveel mogeiyk rekening wordt gehouden. In liet verband der vrijstellingen bracht men ter sprake 't feit dat de lichtingen, die tengevolge van den bezettingstijd practisch genomenHet feit, dat een regeermgs- vrjjgesteld zyn geweest van militaire opdracht den dichter Jan Engelman lasten, eventueel alsnog daarvoor in *3 toegevallen om den Duitschen aanmerking gebracht zouden kun-'tehst van Bach's Ma'ttheus-Passie nen worden. Verscheidene andere ie- ben behoeve van de Nederlandsche den achtten het inschrijven van de m1ïziekgemeenschap in het Neder- bezettingslichtingen, met de moge- ia°dsch om zetten, heeft in ïykheid van haar oproeping, onver- enhele bladen een polemiek doen antwoord met het oog op den weder- ontstaan, die beurtelings het pro opbouw van het land. en contra te berde brengt. Algemeen werd toegejuicht, dat de Aanleiding biertoe was een hoofd- vrystelling wegens persoonlijke on-artikel in „De Tijd", waarin scherp misbaarheid niet" zal worden aan-stelling genomen werd tegen deze getast. opdracht, die een aanklacht jegens Krachtig werd aangedrongen op de cultuur wordt genoemd, een pro een zoo spoedig mogelijke vervan- fanatie van Bach's werk, enz. ging van hen, die nu reeds jaren-J Laten we allereerst vaststellen, lang, hetzij in den mobilisatietijd, dat de opdracht is uitgegaan van betzij daarna, militaire lasten te j den vorigen minister van O-, K. en het dienstplicht ver goedings besluit wederom in eere zal moeten worden hersteld, waarbij dan crver de ge- heele lijn hoogere normen voor de toe te kennen vergoedingen zullen moeten worden aangelegd. Vele leden oordeelden, dat, indien oudere officieren en onderofficieren onder de wapenen geroepen worden, in beginsel de financleele nadeelen voor rekening van de gemeenschap moeten komen. Men drong van verschillende zijden uit zeer verscheiden overwegingen (nationale, moreele en financieele) er op aan, de opleiding van het voor nieuwe lichtingen bestemde kader zoo spoedig mogelijk naar Nederland over te brengen. Over den afloop van den rym- wedstrijd ten gunste van de oorlogs slachtoffers en de voorziening van de oorlogsnooden valt nog niets te zeggen. De sluiting van den termijn van inzending is op 9 Augustus ge steld. Er is dus alle gelegenheid nog aan dien wedstrijd met z'n zeer verlokkelijke prijzen deel te nemen. Men weet, dat ieder meer dan één inzending kan sturen. Mits elke zending afzonderlijk gepost wordt en gezegeld. Deze week geven wij een ouder- wetsch spreekwoord-puzzle, een van de oudste raadsel-vormen. En toch •heeft het altijd iets aantrekkelijks behouden. Wat ook wel blijken zal uit het aantal goede oplossers! Hier volgt het Een spreekwoord, bestaande uit 35 letters, te vinden met gebruik making van de volgende gegevens: 2211342825220 JPlaats in Zuid-Holland 15—12—31—9—17—10 Onaange name gewaarwording, uit oorlogs dagen bekend. 132182514284—35 Hoed ster. 1873113273543010 Iemand, die zyn schaapjes op het droge heeft 623102616823132933 1418 Zoetelaarster. 211628645 Volksvermaak 212461910130-718 Hof functie. 1311623331920 Vruch ten. Oplossingen voor dit raadsel uit sluitend per briefkaar uiterlijk Woensdagmiddag aan het bureau van dit blad- Onder de goede oplossers worden vier prijzen van 2.50 verloot. ER WORDT GEGOOCHELD IN AMSTERDAM. door mr. A. J. M. VAN DAL PARIJS, 2 Augustus 1946. Het is goed zich rekenschap te geven van zijn werk. Terwijl de de batten en de beginselverklaringen in de senaatszaal en de Salie des ondanks alle fraaie frasen over de» mocratie en gelijkheid van rechten der souvereine naties van allé poli. tieke wereldconferenties, nog immer den meer of minder duidelijk hoor- baren maar alty'd aanwezigen on dertoon vormt. Men kan dit uit een oogpunt van, democratie of vanuit een oogpunt van de souvereiniteit der afzonder lijke volken betreuren, van histo risch standpunt oordeelend kan men er zich nauwelijks over verwonderen. Iedere centralisatie-politiek, die Pas Perdus van het Luxembourg ktemere souvereiniteitskringen moest regelmatig voortgang vinden, tgrwijli doorbreken om grootere te schep- de Btrijd om het presidentschap der conferentie vandaag weer het ka. rakter aannam van een ietwat academische - krachtproef tus- schen de hechtheid der afspraken van de Groote Vier ea den invloed der kleinere naties, terwijl in de wereldpers optimistische en pessi mistische visies met betrekking tot het welslagen der Parijsche confe rentie elkaar in evenwicht houden, schijnt bet doel te hebben ons een oogenblik te bezinnen op de betee- kenis van deze wereldvergadering, pen, is in de geschiedenis een machtspolitiek geweest: het vormen der Europeesche staten «foor Lode- wijk XI, Hendrik VUL de Bour gondiërs, Karei V, het scheppen der Amerikaansche eenheid na den suc cessie-oorlog zyn er sprekende voorbeelden van. Dat deze machtspolitiek getem perd wordt door beleid, door tact en door diplomatie, behoeft haar bestaan niets af te doen. Men zou echter verkeerd doen die haar mogelijkheden te peilen haar <*mter vereeerd doen die kansen af te meten, haar grenzen "^'Stische wereldpolitiek der Groo- vast te stellen. Wie de moderne wereldpolitiek wil verstaan, dient oog te hebben voor het allesbeheerschende feit, dat deze politiek zich in een overgangs. phase bevindt en bij de wereldpoli- te Vier te zien als een politiek met een vast doel en met een breede toekomstconceptie. Daargelaten de scherpe onderlinge tegenstellingen, die hen verdeeld houden en tot een voortdurend terugvallen op com- Er is wel niemand, die geen zin veranderingen ondergaat, heeft voor de bekoring van de I In structuur. De verbazingwek- tiek van vroeger eeuwen, ja vün promissen nopen, blijft het de vraag, vroeger jaren vergeleken, zoowel inin hoeverre de staatslieden der structuur als in vorm essentieeleZroote machten het geschetste ont- de fantasie en nooit zal de toeschou wer. die er eigenlijk altijd tusschen genomen wordt en het zelf na tuurlijk ook wel weet boos wor den op den snellen man in 't zwart, die hem met elke uit de lucht ge- haalde sigaret opnieuw weer be- oorlog zwaar beschadigd werd en wijst hoeveel gebrek aan logica hij thans in reparatie is, en de „Tosari" toont en hoe slecht hij zijn oogen van de Rotterdamsehe Lloyd, die gebruikt. ook verschillende herstellingen moet van 911 Augustus wordt in Am- ondergaan. Voorloopig bestaan er sterdam een intern, congres voor de geen plannen ten aanzien van de goochelkunst georganiseerd, waar. goochelkunst. Niets werkt meer op kende ontwikkeling van de ver keersmiddelen, de steeds intensiever wordende verwevenheid niet. slechts van de huishoudens der volkeren, maar ook van die van werelddeelen. De vacantie-bijslagregeling, welke door den minister van Soc. Zaken is getroffen, is ook van toe- - - - - passing 0p de DÏÏ.W -arbeiders, die ben verloren. Zij zullen elkander op aan de prominente beroepsgooche laars en de leidende amateurs zullen deelnemen. Hun doel is op hun eigen terrein het contact te hervatten, dat zij hi den loop der oorlogsjaren heb wikkelingsproces min of meer on bewust en ondanks zich zelf onder gaan; in hoeverre zy er bewust in vloed op uitoefenen. De politiek der grooten is niet immer zoo wel door dacht en op hecht geconcipieerde fundamenten opgetrokken, als de de opkomst van verscheidene dier!na*eve toeschouwer van het wereld- werelddeelen, die Europa, zoo niet ivoor in cultuur-tradities, dan toch in technische civilisatie, naar de kroon steken en het in jonge levens kracht en productievermogen over- steilen. Veel daarin wordt, met het eigenbelang ais uitgangspunt, geïm proviseerd onder den drang der om standigheden. Maar het is ook da drahg der omstandigheden an de- treffen, hebben de wereldpolitiek 'n ^teS, dU tot de n^dzaak vin karakter van eenheid en onderlin- Penheid in de wereldpolitiek voert. tijdelijk bij het bureau oogstvoorzie- hoogte stellen van de nieuwste s(uk sloegen gen samenhang der deelen en der vraagstukken gegeven, die met het vroeger concert der souvereine na ties concert, al of niet «iet schrille dissonanten en dat soms verstoord werd, doordat sommige landen de violen op eikaars hoofd ning zijn geplaatst. I vondsten en gemeenschappelijk hun I problemen bespreken. Een uitvloeisel van de steeds groeiende verbondenheid der sta ten onderling is. dat ieder land. niet slechts de kleinere, maar op den duur ook de groote, een deel hunner souvereiniteit moeten prijs- -geven Dat zal niet gebeuren zonder wezenlijke verschil- morren of tegenstreven, maar het vocale teksten zijn hoogstens accep tabele compromis', meestal echter vervormingen, zoo niet verkrachtin gen van het origineel. Is ooit een goede opera-vertaling i meer verloren gaant tenzij met de len toont. In vorm. Tijdens den tweeden we reldoorlog is de eenheid van alle wereldgebeuren op concrete wijze tot uitdrukking gekomen In dezen oorlog is ook geïmproviseerd Zeer zeker en meer als reactie op 'de fei ten dan als uitdrukking eener con ceptie is een begin van vorm ge vonden om de wereldpolitiek cen traal te leiden. De vorm was van oorlogsmakelij en kan worden opge geven; de structureele eenheid, die een gevolg van feiten is, zal niet dragen hebben gehad. {W., prof. dr. G. v. d. Leeuw, die. zoo- Van andere zyde werd aangedron- als men weet, aan Bach's muziek gen op het vastleggen van een leef-1 zóódanig z'n hart verpand heeft, dat tydsgrens naar boven, terwijl men( hy Bach's muziek als een gods- het ook noodig achtte, dat de duur dienst beschouwt, waarin elk ge- van de buitengewone opkomst in de J loovig mensch z'n hoogste belijdenis wet wordt opgenomen. Ook bepleitte men in dit verband uitbreiding van de mogelijkheid van vrijstelling, c.q. uitstel van opkomst, voor studie- en landbouwdoeleinden. Ned.-l ndië Zeer vele leden onderschreven het standpunt, dat de noodzaak voor handen is een groot aantal dienst plichtigen voor tijdelijke dienstver vulling in Ned.-Indie te bestemmen, De redactie van „Die rare we reld" is vast niet vies van een pot bier, maar zy stort zich er even vast niet voor in een „avon tuur" als vier Engelschen uit het dorp Porthcawol zoo pas omwille van het edel gerstenat beleefden. Op een warmen zomeravond spra ken hun dorstige kelen een zoo danig schorre taal, dat de vier besloten gezamenlijk een auto te huren en naar een 8 km. verder gelegen dorpsherberg te rtjden. Daar was bier, maar er waren geen glazen. Nu toch eenmaal op pad togen de vier aspirant-drinkers naar Port Talbot, weer 16 km. verder, waar echter de herberg gesloten was. Op hun weg terug vonden zy een landherberg, waar onze vier nauwelijks ieder een gte bier hadden kunnen krijgen toen er gewaarschuwd werd: „tijd, hee- *«n,\ Het bier had hun twee gul den tachtig cents, de auto 18 gul den gekost. En toen hadden ze nog meer dorst, dan toen ze weggingen. moeken heeft. Hoewel onze bewondering ver gaat voor den meester der Pro-, tectantscbe kerkmuziek, kan deze bewondering nooit tot adoratie moduleeren. Is het nu het Lutheraansch be wustzijn, welke de Groningse he hoogleeraar deze muziek tot taal eigen van de Nederlandsche muziek - gemeenschap wil makenis het deze Uefde, of de haat jegens de Duitsche taal, die hem tot dit plan inspi reerde? Ik wil gaarne 't eerste Aannemen. Ik wil gelooven dat evenals Luther, die de Gregoriaansche melodieën in vierkante, lange noten coupeerde ten behoeve zijner goêgemeente, de heer v. d. Leeuw in de Nederland sche taal het eenig zaligmakend middel ziet om zijn geloofsgenooten met de muziek van Bach op zeer vertrouwelyken voet te brengen. Tè vertrouwelijk, tè gemeenzaam, tè vulgair m.i. Wy allen kennen Bach's muziek en den tekst van de Mattheus- Passie ais een ondeelbaar geheel. Sinds enkele decennia is ze i.h.b. in ons land van jaar tot jaar ge groeid tot een cultureel bezit, dat als zoodanig, d.w.z. als organische eenheid van tekgt en muziek door ons Nederlanders is geliefd. Hoezeer nu ook door een alleszins competent en muzikaal dichter de oorspronkelijke tekst wordt om speeld of omgedicht, het blijft een vaststaand feit, dat Bach zijn mu ziek door den Duitschen tekst heeft laten inspireeren en dat ze al-, zoo danig, slechts als organisch en oor spronkelijk geheel kan verstaan worden. Vertalingen van opera's, passie's of oratoria, of in 't algemeen van tot stand gekomen? Zijn een „Brui loft van Figaro", een „Ontvoering uit de onderwereld", een „Klok ken van Corneviile" of „Een Spaansch uurtje" geen paskwillen? Was Evert Cornells, grooter ge dachtenis, niet veeleer in het rech- wereld zelf of althans met haar be schaving. Ten onrechte is daarom de ver klaring van Byrnes, bp den twee den dag der conferentie afgelegd, dat Amerika nimmer tot zijn poli tiek van isolatie zal terugkeeren, gebeurt. In feite is dit proces reeds Jang gaande. Ook hier gaan de fei ten aan de klare formuleering der begrippen vooraf. Daarom is het ParijscJie stand punt der Nederlandsche delegatie, dat op de volledige souvereiniteit der Kleine naties den nadruk legde en dat door Australië en verschil lende andere landen gedeeld wordt, hoe uitstekend ook door minister Van B-.etzelaer geformuleerd en voorgedragen, in diepste wezen en ten overstaan van de toekomst tot een zekere mate van onvruchtbaar heid gedoemd. Dit standpunt doet sympathiek aan voor het gevoel, dat zich gemakkelijk aan de oude vormen hecht, maar scherp gea nalyseerd blijkt het meer tot het verleden dan tot de toekomst te behooren. Door de uniformen van het Nederlandsche, het Belgische, te spoor, toen hij de Haendelsche door de dipliomatieke wereldpers als het Noorsche en andere legers Oratoria in het Engelsch, d.i. de! een sensatie uitgekreten. Byrneswordt het reeds ten^dtele weerspro- oorspronkelijke taal liet zingeK? j deed in deze verklaring niet meer ken. Terecht vraagt het ,,Utr. Nieuws- [dan het onder woorden brengen van blad" zicih af, of ooit iemand zach een ontwikkelingstendens, die ook heeft laten weerhouden wegens den zonder zyn woorden zou bestaan Duitschen tekst om naar Bach s Amerika kan niet terugkeeren tot Passie te gaan luisteren. een Monroe-politiek, zelfs al zou Inderdaad: wie heeft ooit om een j het willen. Een verklaring als die Nederlandschren tekst gevraagd, wien van Byrnés als sensationeel te be is de zin van het lijdensverhaal schouwen, berust op een overschat- in dezen vorm niet duidelijk ge- ting van het vjoord en een gebrek- weest? Voorziet dan een zoodanige kige analyse der feiten. De politiek vertaling in een behoefte of is zy waarin de eenheid en de samenhang 1 der na-oorlogsehe vraagstukken tot uiting wordt gebracht, is in den kern een realistische machtspolitiek. een experiment? Na alle discussies die omtrent dit laatste punt al jaren geleden ge_ voerd zijn., komt het ons voor dat de tijd van experiences tot het verleden behoort, en dus eigenlijk ook het punt van het debat zelf! MARIUS MONNIKENDAM. Daarmee is dit standpunt niet veroordeeld. De nieuwe plaats der naties, inhet bijzonder der kleine naties, in het samenspel der volke ren. moet nog bepaald worden, leder duidelijk uitgesproken stand punt heeft ten dezen zijn vormende waarde. HET DRAMA TE LOED KOELOE De voornaamste getuige by de be rechting van de Japansche massa moordenaars van Loea Koeloe, In de „Amigoe di Curasao" van 4 Juli treffen wij een communiqué aan van het hoofdbestuur der Cura^ao- sche R.K. Party, waarin in verband met het algemeen streven en verlan gen naar autonomie o.m. het vol gende wordt vastgesteld: De R.K. Party, van haar oprich ting af felle voorvechtster voor de autonomie, is nog steeds kampioen voor het zelfbeschikkingsrecht van dit staatsdeel binnen het rijksver band. Zij verwerpt daarom iedere zinspeling en ieder streven om dezen band te verzwakken of te verbreken. Onder autonomie en zelfbestuur verstaat zij het recht om interne aangelegenheden zelfstandig te re gelen zonder inmenging van het moederland en een bestuur, dat daarvoor verantwoording verschul digd is aan het eigen volk. De partij, die voorstandster is van gezonde democratische beginselen, stelt verder vast, dat de door de Sta ten in Nederland geëntameerde actie op zeer ondemocratische wijze wordt gevoerd. De uitlatingen der commis sie (-Gomez, red.) als weerge geven in de Ned. bladen zijn tendentieus en bezijden de waarheid. Zij kan de commissie niet als repre sentatief beschouwen. Waar een zoo belangrijk docu- dies onder de oorlogsomstandigheden als vanzelfsprekend gegroeid en w~ëlke berechting thans te Balik aanvaard, na den oorlog in Potsdam 1 papan een aanvang heeft genomen, voor het eerst in de internationale js ae Indonesiër Soeliman, de eenige diplomatie geïntroduceerd werd, en overlevende van den moord. Volgens de verklar ingen van dez<- n ge zijn op 30 Juli 1945, toen de Austra lische troepen Balik papan binnen rukten- 200 Indonesische mannen, vrouwen en kinderen door de Japan- neezen gevankelijk naar een dichtbij ook de goedkeuring van alle Staten- wa^ri^venVooï'den teden met wegdroeg, en waarin o.a. W|Lpïteta Mijoshi. De chtlynen zouden staan omtrent nlaJUJen werden geboeid op de status van f-ura- langs de schacht geplaatst en 5St>, angstvallig toot het volk ta ge- vervolgens onthoofd. De vrouwen, heim gehouden, kan de R-K- pJ van wie de meesten kinderen op den onbekend? Leven d^ ^dden, werden niet gebonden, goedkeuren. Gezien haar uitlatingen doch van achteren met bajonetten en optreden biedt de commissie doorstoken, zoodat de kinderen geen enkelen waarborg voor een ge- levend in de schacht vielen. Toen zonde democratie, noch voor de Soeliman voor de Japansche misda- christelijke beginselen. digers geleid werd, herkende een Dit alles in aanmerking nemende hunner na enkele oogenblikken van verklaart het hoofdbestuur onmo- de grootste verbazing „den man, gelijk mede te kunnen werken aan dien hij dood gewaand had" en be- een actie om vollen steun te geven kende onmiddellijk aan de misdaad aan het streven van de oommissie.te hebben deelgenomen. Ter ontzenuwing van event, ver-1 keerde uitlegging van deze houding geeft het de volgende politieke be-, ONTSLAG IR. R. A. VERWEIJ- lijden is: j overwegende, dat is gebleken, dat 1. Iedere autonomie dient te zijn ir R. A. Verwej, wnd. eecretari»- binnen het rijksverband. I generaal van het <k p van socia-m 2. Het Curacaosche volk dientj ern- deze autonomie zoo spoedig mogelyk; - jo ,e kort geschoten in te verkrijgen. ^e'fLachten tan de juiste houding 3. De autonomie dient verkregenm verband met heeft te worden in onderling overleg on der een waarborg van respecteering van de belangen van alle bevol kingsgroepen. 4. Deze autonomie moet strooken met den wil van het volk en strek- de minister van sociale zaken hem met mgan- van 1 Aug. j.l. in afwij king vat» het advies van de com missie van advies, doch in overeen stemming met het advies van het centraal orgaan op de zuivering vaa L het overheidspersoneel, krachtens ken tot het algemeen belang vanj het zuiveringsbesluit 19*5 ontslag het geheele voik. uit zyn functie verleend.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1946 | | pagina 2