R
3
DADER
Opstand van de kleine naties
Geen bloedbad onder
Nederlandscbe militairen
De doode boomen of de dijk
van Walcheren
de Onbekende
ADIO
programma
Vacantie-brieven
te*
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURAN1
DINSDAG 6 AUGUSTUS 1946
PAGINA 2
yREDE, VREDE ZONDER
MEER
DE LANDING OP
MADOERA
Als men de Engelsche bladen van
de vorige week, dus van de eerste
week der Parijsche vredesconfe-
reintie, nauwkeurig doorgewerkt
toeeft, komt men alras tot de overi
gens niet al te zeer verbazingwek
kende conclusie, dat er voor de
Britsche openbare meening proble
men bestaan, welke intenser be
langstelling wekken dan hetgeen
momenteel in de Fransche hoofd
stad wordt besproken. Alleen „de
opstand van de kleine naties" trekt
Sterk de aandacht; hoezeer ook ver
wacht, blijkt hij toch krachtiger
dan men durfde vermoeden; en de
bladen maken er met merkbare
voldoening, en zeker niet zonder
leedvermaak tegenover den Russi-
schen mede-groote, melding van.
Trouwens, ook aan de andere zij
de van den Oceaan, constateert men
verheugd, iat, zooals de „New
York Times" in een hoofdartikel
schrijft, het wereldgeweten einde
lijk eens duidelijk spreekt en....
protesteert. Voor de eerste maal
sinds het einde van den oorlog,
meent het blad, worden de groote
mogendheden er openlijk en offi
cieel aan herinnerd, dat zij eens 'n
Atlantisch Charter opgesteld en
plechtig verkondigd hebben, een
charter, waarvan de beginselen in
de ontwerp-vredesverdragen volko
men ontbreken.
Eveneens voor de eerste maal
we citeeren nog steeds de „N, Y.
Times'', herinnert men haar aan de
plechtige beloften, zoo vaak gedu
rende den oorlog afge.egd, dat oen
*n goeden vrede tot stand te bren
gen, allen werkelijk allen
moésten en zouden samenwerken.
X>e opstand der kleine naties heeft
de goede zaak reeds gediend. „Van
het oogenblik af, dat de conferentie
het recht heeft de wereldmeening
weer te geven, mag dit recht niet
beperkt worden door van de mee.
ping der meerderheid een verloren
zaak te maken. Toen de groote
mogendheden de conferentie bijeen
riepen, kreeg de wereld de gerust
stellende verzekering, dat alle deel
nemers vrij zouden zijn. Deze be
lofte moet nu worden gehouden".
Dat de tegenpartij want helaas
is Rusland in deze aangelegenheid
de tegenpartij over het offensief
der kleine naties uiterst ontevreden
is, kan allerminst verwonderen. In
dén raad van de Groote Vier heeft
Molotoff wekenlang gevochten om
het Russische standpunt van de
almacht der grooten zooveel mo
gelijk door te zetten; hij heeft
concessies moeten doen. maar ook
veel gewonnen. Maar nu blijken
de kleinere goden heelemaal niet
bereid eenvoudig te capituleeren;
zij willen één ding; vrede. Wat den
vrede dient, aanvaarden zij, zelfs
als hun aspiraties eenigszins anders
liggen; wat echter, huns inziens,
eer een gevaar dan een winst voor
den vrede is, bestrijden zij onver
biddelijk, onverschillig wien zij
tegenover zich vinden.
Groote volken kunnen door
machtsbegeerten worden gedreven;
kleine naties hebben alleen en uit
sluitend belang bij den vrede.
Mocht het ooit weer tot een ge
wapend conflict busschen de groo-
ten komen, dan zullen, gelijk in
het verleden, de kleinen het eerst
onder den voet worden geloopen.
Zij zullen verslagen en vernietigd
worden, terwijl de machtigen om
de eindoverwinning strijden. Vrede,
alleen; wede is hun parool.
Daarom is het zoo schrijnend, als
de Moskousche „Prawda", na ge
constateerd te hebben, dat „de
raad der ministers reeds niet onbe
langrijke moeilijkheden was te
boven gekomen", er aan toevoegt;
„Nu echter zijn wij getuigen van
de voortdurende pogingen, komen
de uit bepaalde reactionnaire krin
gen, om het werk van de confe
rentie dat ten doel heeft tot een
periode van vrede en veiligheid te
komen, teniet te doen.... Het is
te hopen, dat de intriges van deze
reactionnaire kringen zullen mis
lukken".
Misschien is het een goed teeken,
dat landen als Australië, België en
Nederland nog maar reactionnair,
en niet fascistisch de groote
dooddoener van Moskou worden
genoemd. Het zal echter de betrok
ken landen niet bereider maken een
Russiscben vrede te aanvaarden,
gelijk zij ook geen Amerikaanschen
vrede wenschen. Zij willen een
voudig vrede, vrede zonder meer.
DE UNRRA
United Press meldt uit Genève,
dat Nederland het plan zou
hebben aan te dringen op het
voortbestaan van de Unrra, de
hulporganisatie der V.N. voor de
door den oorlog getroffen landen.
WOENSDAG 7 AUGUSTUS.
HILVERSUM I (301 M.) N.C.R.V.)
7.00 Nieuws, gymn. en gram. 11.00
Koor. 11.15 Viool. 11.45 Fam.ber. uit
Indië. 12.00 Orkest. 13.00 Nieuws.
13.20 Celesta. 14.00 Opnamen. 15.00
Gram. -15.10 Strijkkwartet. 16.00
Postzegels. 16.15 Koor. 16.45 V. jon
gens en meisjes. 17.30 Caus. 17.35
Marinierskapel. 18.30 V d. strijdkr.
19.00 Nieuws. 19.15 Caus. 19.30 Eng.
les. 20.05 Concert. 20.40 Caus. 21.00
Kamermuziek. 22.00 Nieuws en act.
22.30 Gram. 22.45 Avondwijding. 23.00
concert.
HILVERSUM II (415 M.) V.A.R.A.
7.00 Nieuws, gymn. en gram. 11.00
Ziekenbezoek. 11.30 Fluit. 12.00 Eddy
Walis. 12.35 Orgel. 13.00 Nieuws.
13.15 Ramblers. 13.50 Gram. 14.00 V.
d. vrouw. 14.15 Kamerorkest. 15.00
V. d. jeugd. 15.45 Continental kwin
tet. 16.15 Vragenuurtje. 17.15 Jan
Corduwener. 17.45 Over Indië. 18.00
Nieuws. 18.15 Accordeon (18.30
Caus.). 18.15 Caus. 19.30 Lezing
20.05 Caus. 20.15 Concert. 21.00 Re
becca. 21.45 Metropole orkest. 22.15
Orgel en zang. 22.45 Caus. 23.00
Nieuws. 23.15 Gram.
DE ZEE EISCHT MENSCHEN-
LEVENS.
Te Schiermonnikoog werden gis
teren de heer Naber uit Groningen
en zijn 7-jarig dochtertje vermist,
Men vreest, dat zij zijn verdronken.
De landing van Nederlandsche
troepen o-p Madoera, eenige weken
geleden, heeft hier te lande tot
velerlei geruchten aanleiding gege
ven. Oorzaak hiervan was een be
richt van Indonesischen kant, waar
uit werd geconcludeerd, dat aan
onzen kant ontstellend veel slacht
offers zouden zyn gevallen. Geluk
kig blijkt het heel anders te zijn en
hadden onze troepen slechts één
lichtgewonde. Over het gebeurde
deelt minister Jonkman thans het
volgende mede:
De operatie op 5 Juli j.l. had ten
doel een motorprauw, welke onder
den Madoera-wal by Kamal was
vastgelegd en eigendom is van de
Ned. Indische Steenkolen handel
maatschappij, weg te sleepen. Aan
gezien onze patrouille-vaartuigen
herhaaldelijk van Kamal uit werden
beschoten, terwijl prauwen van de
ons goedgezinde bevolking werden
geroofd en de bemanning gevangen
genomen, moest deze actie worden
gedekt door ca. 100 matrozen van de
marinebewaking Soerabaja, onder
steund door enkele amphibian trac-
c
Hef wat triest, maar de boo
men op Walcheren zullen geer
vrucht meer dragen en, nu de
schors, melaatsch van zeepokken
reeds loslaat, heffen de stammen
dor en glad hun kale takken zon
der groen
De gulheid van overrijp buigend
graan en het rijke goud van den
vollen oogsttijd worden begrensd
door een winterschen horizon van
dorre, kale boomen, die nooit meer
den zomer zullen dragen in hun
takken.
Zoo zijn de boomen op Walche
ren.
Maar zoo is Walcheren niet.
Men zegt, dat de oogst er volgend
jaar minder zal zijn, dat dit eer
ste jaar na de overstrooming zal
worden gevolgd door een schra
ler oogst, dat het water zich nog
maals wreken zalmaar de dunne
lippen in het gelooide boerengezicht
plooien zich slechts zelden tot oo-
tïmisme en welke boer zal zijn ver
wachtingen durven uitspreken?
Waar echter nu de maaimachines
ratelen, geeselde vorig jaar nog de
schroef der amphibies het brakke
water en soms, wanneer men de
woestijnen van bar gebarsten, braak-
liggenden grond voorbij is en de
boomen vergeet, dor en weerloos
wachtend op de bijl, kan men zich
een oogenblik terugwanen op set
oude Walcheren, waar de zeeklei
elk jaar opnieuw nauwlijks de weel
de der zomergaven dragen kon,
waar de tarwe goudener en volle*
was, de suikerbieten zoeter en
zwaarder en het vee der weider.
welgeda\er, want o, dit land was
rijk en vruchtbaar en zeer gul voor
wie het spits moest afbijten. Stra
tegen beweren, dat dit offer den
oorlog voor heel Europa maanden
bekortte.
Ik heb het stadhuis- in Middel
burg gezien en ik dacht met wee
moed aan den klank der klokken,
die vroeger op marktdagen over de
tientallen witte Kraampjes ne^r
danste, en aan den „langen Jan",
den toren, die reeds van zeer ver de
Zeeuwsche hoofdstad duidde.
Er was nu lawaai van draaiorgels
en het schorre mechaniek van ker-
mismuziek en alleen de bel van den I
schommel klonk daar helder boven
uit
Het eeuwenoude stadhuis stond
in de steigers, omheind door een
schutting vol verkiezingsplakkaten
en de gedeeltelijk gerestaureerde
toren was nog zóó vreemd nieuw
boven den ernst der grijze, ge
schonden fagaden en de gapende
ruimte, waar eens het dak was, dat
men zich afvroeg of er geen oude
steen van de afbraak meer over
was. „De lange Jan" had al zijn
oude fierheid ingeboet, het uitda
gend ranke bovenstuk weggeschoten
en stomp afgedakt.
Ja, vele dingen waren onherken
baar en zeer veel was veranderd.
Maar toch heeft men op Walcheren
bijna het ongelooflijke gepresteerd
én ik heb de oplossing van het raad
sel dezer enorme krachtsinspanning
op de gezichten der inwoners ge
zocht en in hun sober gebaar en
telkens viel het mij weer op hoe
voornaam zy zyn, hoe hard en
trotsch in hun ingekeerdheid.
Deze vrouwen jn haar eigen klee
derdracht. In de paarlemoeren
schelp van haar groote mutsen is
het gezicht van een strakken
ernst en nergens ziet men het
voorhoofd zoo edel als onder
den grooten kuif van hoog opge
kamd donkerblond haar, bedwon
gen binnen het kleine kanten muts
je, en hoe voornaam is de kleurige
ingetogenheid van haar nauwe keurs
je boven den wijden schortrok. Er
was een klein meisje, dat met haar
luisterrijken hoofdtooi op een vlin
der geleek, de vleugels nog voch'lg
gekreukeld maar onberoerd wit.
En men hoeft ook slechts de
torens te zien temidden der dorpen
Hoe zy zijn neergezet in het wijde
land. De hand, die deze zware
strakke lijnen neer.teekei.iJe, moet
zeker ook ander werk verricht
hebben er soms zie ik de vingers,
korte harde vingers zijn het met
sterke nagels, die ook de weerbar
stigheid van den grond moeten ge
kend hebben.
En hoe de oogen der boeren staan,
ernstig en van een ingekeerd zelf
bewustzijn boven de sterke streep
van den smallen mond.
Men gaat op dit alles letten wan
neer men den nooddijk bij West-
kapelle heeft gezien, die den puin
hoop beschermt van wat eens het
dorp was.
De „diekers" waren er bezig aan
de glooiing, den sterken rug naar
üe zee gewend, die grijs was van
naderenden regen met 't wrak van
de „Meerkerk" aan den horizon en
een paar visschersschuiten wegloo
pend voor een nieuwe bui.
In het ruim van een landings
vaartuig schoten schichtige kleine
visschen door een doodstil binnen
meer; reents daarvan Was de ge
leidelijke glooiing van een enorme
zandvlaktea tegen den nooddijk op
gespoten, gedeeltelijk beschermd te
gen den golfslag door de groote be
tonnen caissons, die men er zinken
liet. Om een geweldig stuk bunker,
ruïne spoot de branding en aan den
overkant van deze zandvlakte zak
ken de kreupel geschoten tanks net
eiken vloed dieper weg. De koepels
der geschutstorens waren open
er was niets meer aan deze monster
achtige roodroestige zeedieren, dat
nog aan menschen herinnerde en
reeds droegen zij de fauna der zee
op hun scheefgekantelde ruggen,
met wuivend wier in groene guir
landes tusschen de rupskettingen,
een krab scharrelde dwaas wanho
pig rond in den breeden loop van
een granaatwerper.
In een der bunkers van Westka-
pelle, „bunkers zijn beter dan
noodwoningen'» vinden de Westkap-
pelaars richt men nu een oor
logsmuseum in en een man verkooot
aan de honderden touristen, die da
gelijks den dijk komen bekijken,
boekjes over de ramp van drie Oc
tober en hij kan U alle inlichtingen
geven zonder ongevraagd mede
deelzaam te zijn over de arbei
ders, die hier nu reeds meer dan
een jaar bij den wederopbouw de
lange eenzame dagen zien sterven
achter de Noordzee, en over de
vrouw, die gered werd doordat ze
tijdens het bombardement onder een
biljart kroop, en wanneer U ernaar
vraagt zal h£ U ook vertellen,
waarom zooveel vrouwen den ry-
ken krans van bloedkoralen met het
gouden slot aflegden voor de so
berder halsketen van zwarte kralen
Er waren meer dan 180 dooden.
Natuurlijk zijn er zeer veel meer
dingen te vertellen over dit eiland,
maar eigenlijk hadden wij daarna
nog slechts aandacht voor de ge
zichten dezer eilandbewoners en
voor hun handen en voor hetgeen
achter dit enorme brok dijkherstel
aan energie school.
En geloof me, men vindt er net
merg van Nederland.
J. W. HOFWIJK.
toren van de mariniers-brigade eö
een verkenningsvliegtuig.
Bij de landing werd tegenstand on*
dervonden van T.R.I.-troepen, De»
daar-by geleden verliezen bedroegen!
onzerzyds een lichtgewonde en aan!
de zijde van de T.R.I. 54 dooden era
14 gewonden. Vele T.R.I._manschap*
pen werden gevangen genomen. Eem
groote hoeveelheid mitrailleurs em
andere wapens, benevens handgra*
naten, vielen in onze handen.
Ned. bommenwerper
neergehaald
De Ned. Mitchell-bommenwerpe*
B. 25 is aan een actie van vyande-
lijke Indonesiërs by Semarang ten
offer gevallen.
Een aanzienlyk aantal gewapende
Indonesische terroristen deed name-
lyk op Zaterdagnamiddag een aan*
val op het vliegveld van Semarang.
By dezen aanval werd het eeniga
toestel, dat op het vliegveld aan^
wezig was dat was de bewustd
Mitchell-bommenwerper by het
starten door Indonesisch afweer-
vuur getroffen. De bemanning was
echter in staat het toestel de lucht
in te krijgen en ging onmiddellyk
over tot de beschieting der aanval
lers. Daarop werd het toestel we
derom getroffen en wel in den stuur
boordsmotor. Het moest toen een
noodlanding op het vliegveld ma*
ken.
Onder het hevige vuur der Indo
nesiërs werd de motor hersteld en
er werd opnieuw gestart om de be
schieting voort te zetten. Toen werd
de bommenwerper evenwel zóó ern
stig getroffen, dat hij in de nabijheid
van het vliegveld neerstortte en in
brand vloog. De bemanning, bestaan
de uit zes leden van het K.N.I.L.,
werd gedood. De verliezen van het
Nederlandsche garnizoen zijn nog
niet bekend, doch de terroristen heb
ben zware verliezen geleden. Men
is de situatie thans volledig meester*
De ..Van Swollte.
Tandjong Priok
Het eerste schip, dat den boycot
der Australische havenarbeiders
doorbroken heeft, de ,,Van Swoll",
dat op 16 Juli uit Sydney is vertrok
ken, is te Tandjog Priok aangeko
men.
Tot de 100 man equipage behooren
ook 5 Australiërs, leden van de vak-
vereeniging der koks, die niet on-decC
den boycot valt.
Repatrianten
Zondagmorgen is de „Tegelberg"
uit Indië naar Nederland vertrokkea
met 1600 évacué's aan btförd. Dq
Boschfontein vertrekt 11 Augustus
met 800 évacué's.
f,De stortjjloeg tot de knieën in zand
en water", door C.A.B Bantzinger
(Uit ,,Dit is Walcheren", Tjeenk
Willink. Haarlem).
I 33).
Zonder veel enthousiasme nam de
Inspecteur één voor één de voorwer
pen ter hand, welke zyn assistent
voor hem uitstalde. Een gewoon
zakmesje twee stukjes ^potlood,, drie
biljetten van een Pond en wat los
zilver, vier kleine sleutels aan een
ring, een goedkoop polshorloge en
een gekleurde zijden zakdoek.
Geen portefeuille of brieven; en
kel een half gekreukt, blanco stuk
papier, waarschijnlijk van een brief
afgescheurd, dik, blauwachtig-wit
papier van een kostbare soort.
Reynold streek het glad en hield
bet tegen het licht.
Handwerk, mompelde hy. Her
komst is mogelijk op te sporen.
Jenkins richtte zich wat rechter
op.
Heb ik al gedaan Sir, zei hy
nonchalant.
1 —Hè? Reynolds zat met een ruk
Overeind. Waar?
In miss Laureens flat. Ik vond
drie brieven in haar bureau, invi-
ta+*es voor diner of lunch enzoo-
Voorts allemaal op dit papier ge
schreven. Ook heb ik ontdekt, dat
*y vaak by de schryfster van d;e
brieven biyft logeeren ze zijn
di&ko vriendinnen. Laureen heeft
daar zelfs vc "billende kleeren han
gen, zoodat ze niet telkens een kof
fertje behoef* mee te nemen.
Welke zyn de naam en adres
v dat meisje? oeg Reynolds.
-- Lady Avice Garth, Warnham
House, Curzon Street, antwoordde
de nay, zijn chef het opgeschreven
adres overhandigend, tezamen met
de "f jes, welke hij in Laureen's
bureau had gevonden.
Reynolds trommelde nadenkend
ir~* vingers op zyn bureau.
Dan gre hij het telefoonboek.
May fair 58 x 2, zei Jenkins
rustig.
De inspecteur glimlachte.
Handige jongen, zei hy, ter-
wyi hy den hoorn opnam en het
nummer herhaalde.
Met Warnham House? Prach
tig. Ik wilde graag Lady Avice
Garth even spreken. Ik ben inspec
teur Reynolds van Scotland Yard,
zei hij door de telefoon.
Met een grimmig gezicht luister
de hy naar het antwoord.
Heeft zy ook een adres of een
reden voor dien plotselingen reis op
gegeven? vroeg hij.
Weldra hing hy den hoorn weer
op, terwyi hy Jenkins strak aan
keek.
De butler zegt, dat Lady Avice
zoo juist naar Parys is vertrokken.
Hij weet niet, om welke reden,
maar zegt. dat de dame in kwestie
gewoonlijk in het ^Continental Ho
tel logeert en enkel een kle'n hand
koffertje beeft meegenomen, zoo
dat ze waarschijnlijk niet van plan
is lang te blijven.
Dat zyn er dus al twee, die een
plotseling verlangen naar het vroo-
lyke Parijs in zich hebben voelen
opkomen, zei Jenkins. Zooals u
weet, is Spencer gisterochtend ver
trokken, sir.
De inspecteur klemde zyn lip
pen op elkaar, zoodat zijn mond
een strakke lyn vormde.
Bel Croydon op en boek zoo
vlug mogelijk voor mij een plaats
in de machine naar Parijs. Ik zal
dan de derde zyn, die een bezoek
aan Parijs gaat brengen. Met een
beetje geluk kan ik er zyn vóór
aankomst van haar trein.
Kent u haar dan? vroeg Jen
kins verrast.
Reynolds knikte.
Zy en haar tante zaten gister
avond in Lansberg's loge in den
schouwburg. Ik zal haar zeker
herkennen, wanneer ik haar zie.
Ja, zy woont by haar tante,
de gravin van Warnham en het is
een raadsel, hoe zij die huishouding
financieren. Naar ik hoor moeten
zij er den laatsten tyd vry leelyk
aan toe zijn.
Dat is een van de dingen, wel
ke ik hoop u t te vinden, verklaar
de de detective beslist. Bel nu zoo
gauw mogelijk Croydon op.
Binnen, riep hij, toen er ge
klopt werd.
Dr. Tempest stak zyn hoofd om
den hoek van de deur.
Goeden morgen, inspecteur,
stoor ik?
^Reynolds wenkte hem opgewekt.
Heelemaal niet, dokter. Kom
binnen. Ik sta op het punt, naar
Parijs te vertrekken.
De dokter ging zitten en stopte
zijn pijp.
Zoo? vroeg hij Een vliegend
bezoek?
Letterlijk en figuurlijk, ant
woordde de inspecteur met een ze
kere voldoening om hetgeen hem
een avontuur leek.
Dr. Tempest staarde door het
raam naar den wolkenloozen hemel.
Je zult een goeden overtocht
hebben. Ik zou je byna benijden.
Naar ik hoor, is de gereehtelyke
schouwing op Delmond vastgesteld
op hedenmorgen half elf. Ben je
daar nog by?
De inspecteur knikte.
Er zullen enkel eenige for-
meele verklaringen worden afge
legd en dan wordt de uitspraak
natuurlijk verdaagd. Het zal me
tiiet meer dan tien minuten kos
ten. En u ook niet.
Goed. A propos, inspecteur, ik
heb gisteravond in de bar vergeefs
op je staan wachten.
Reynolds blies een rookwolkje
voor zich uit en leunde dan met
een vermoeiden zucht in zijn stoel
achterover.
Neen, direct nadat ik Lans
berg gesproken had, moest ik er
vandoor Dokter, wat weet u van
diien man?
Van Lansberg? Veel minder
dan jullie inspecteur, vrees ik. Ik
had hem ó'n. of tweemaal terloops
pntmoÊt, vóór Ik hem eergisteren
avond in de flat van Miss Laureen
trof.
Dat wist ik niet. Ik dacht
dat jullie elkaar daar voor het
eerst ontmoetten
Dr. Tempest glimlachte d epzin-
nig. Hij had charmante, gemakke-
lyke manieren en een beschaafde
stem. welke Reynolds zoo nu en
dan probeerde te imiteeren.
Het leek me nauwelyks het
geschikte oogenblik, om mr. Lans
berg er aan te herinneren dat nij
en ik tweemaal mede-gasten aan
diners geweest waren en een paar
algemeenheden met elkaar hadden
gewisseld. Ik bevond mij met een
officieele opdracht in de flat, als
medicus, die een doodsoorzaak
moest vaststellen.
U hadt natuurlijUt geiyk, dok-»
ter, gaf de detective haast.g toe.
Niemand was zoo gesteld op stipte
naleving van de etiquette als hij.
Ik was dan ook lichtelijk ver
rast vervolgde de dokter, toen
Lansberg me gisteren opbelde, om
me uit ie noodigen in de loge zyn
gast te zijn en na afloop met hem
te soupeeren. Laureen voegde zich
na de voorstelling eveneens bü ons.
Drommels, wat is dat een by do
handje^t bevestigde Reynolds
met bitteren nadruk. Hebt u er be
zwaar tegen, mij te zeggen, of u
haar ook al van vroeger kende,
X>e dokter lachte. t
i«r
(.Wordt vervolgd),
