Een spannend probleem aan
de orde gesteld
ALUMINIUM-BEDRIJF
weer in werking
Russische eischen aan Turkije
DE FRUITTEELT in Nederland
CHINEESCH AVONTUUR. Woetshoe
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
68ste JAARGANG
WOENSDAG 14 AUGUSTUS 1946
No. 20087
DIRECTEURJ- KU.TPERS ÏSS'SÏYÏSIZI
Rusland wil de Dardanellen
verdedigen
BINNENKORT WEER
ZEEP.
MINISTER HUYSMANS
„SCHAKELT IN"
Afwijzing door de Turken?
SOVJETS ONTKENNEN
K TNDERDEPORT ATTE
De Nederlandsche invloed,
in Indië
Meer doortastendheid
gewenscht
BERICHT
Door oorlog zwaar geleden
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
ALGEMEEN REDACTEUR
H A PAALVAST
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
BROERSVEST 8, SCHIEDAM, TEL. 68804 ABONNEMENTSPRIJS 3.25 P. KWARTAAL, 1.10 P. MND., 0.26 P. WEEK
Eén blik op de kaart van Zuid-
Oost-Europa brengt met één slag
het volle besef bij van de beteeke-
nis van de Dardanellen voor Rus
land en voor de landen, die het
hoogste belang bij de Middelland-
sche Zee hebben. Dezelfde blik doet
ook begrijpen, waarom sinds on
heuglijke tijden zoowel het tsaris
tische als het bolschewistische Rus
land. de Dardanellen wenscht te
beheerschen; waarom, toen in den
eeroten wereldoorlog de Russische
krachtsinspanning begon te ver
zwakken, de Westelijke bondge-
nooten het vooruitzicht van het be
zit der Dardanellen als een prikkel
tot volhouden en doorzetten voor
hielden; waarom ten slotte het nu
tot volle machtsontplooiing geko
men Rusland zijn aspiraties tot een
dringenden eisch omzet.
De lange, nauwe weg van de
Dardiamellen, tussohen Europa en
Azië, leidt van de Middellandscihe
Zee via de met kleine eilanden be
zaaide Egeïsche Zee, de Zee van
Marmora en den Bo.-porus naar de
Zwarte Zee, d.w.z de binnenzee,
welke de kusten van Zuid-Rusland,
maar eveneens die van Roemenië
en Bulgarije, twee vazalstaten van
Moskou, bespoelt. In die zee mondt
ook uit de belangrijkste rivier van
Midden-Europa: de Donau. Alleen:
de Dardanellen worden niet be.
heerscht en beschermd door een
aan Moskou onderdanigen staat, een
der landen van het Oostblok, maar
door Turkije. Niet meer „de
zieke man" van veertig jaar gele
den. maar een militaristisch, dicta
toriaal land, dat groote sympa
thieën voor Engeland koestert; in
zekeren zin zelfs, sinds de twinti
ger jaren, als een bondgenoot van
het Britsche Rijk kan worden be
schouwd; niet bepaald democra
tisch, maar in elk geval hoe kan
het onder de gegeven omstandighe
den anders? tamelijk scherp
anti-bolschewistisoh.
Dit. Zijn in korte trekken laamge.
Vat de gegevens van 't Dardanellen.
probleem. Wie deze zee-engte be-
heerscht. kan als hij overigens over
de machtsmiddelen beschikt, ook de
Oostelijke Middellandsche Zee be
heerschen, En het nieuwe Moskou
heeft zeker ambities in die richting
De vanzelf aangewezen weg daar
toe i- een verzoek om de convent'e
van Montreux. welke het statuut
der Dardanellen regelt, aan eer.
herziening té onderwerpen. Dit ver
drag trad den 9den November 1936
ïn werking voor een periode van
twintig jaar. maar elke vijf jaar be
staat gelegenheid herziening aan te
vragen, mits dit geschiedt 3 maan
den voor den 9 November van het
betreffende jaar. Dit laatste is op 8
Augustus door Rusland gedaan, zoo
dat nu het geheele probleem weder
om op de hel'ing is geplaatst. Op
nieuw een volop actueel vraagstuk
dat maandenlang de Europeescn"
spanning hoog zal houden.
Toen de fatale datum naderde, en
Moskou niog steeds niets van zich
had laten hooren. meende men
reeds dnt Rusland zooals het her
haaldelijk had te kennen gege
ven, deze aangelegenheid in twee
gesprek met Turkije zou willen re.
elen. Nu het een verzoek om her
ziening der conventie heeft ge
daan, zal een conferentie van alle
onrierteekenaars moeten worden bij.
eengeroepen. Reeds hebben de V. S.
die overigens de conventie niet
hebben onderteekend maar wel zul
len trachten aan de a.s. conferentie
deel te nemen en Engeland aan
Turkije voorstellen gedaan, welke
Rusland verregaand tegemoet ko
men. Maar de huidige Russi
sche eischen zijn nog vèr-strek-
kender, zij stellen actieve deel
neming van Rusland in de verdedi
ging der Dardanellen. en tot- voor
bereiding van deze eventualiteit
volle medezeggenschap ook in vre
destijd.
Op den dag van het verzoek pu
bliceerde Moskou een aantal docu
menten uit den oorlogstijd, één
groote aanklacht tegen Turkije,
waarin o.m. deze zin van Sarajogloe
tot von Papen voorkomt: ..Als
Turk verlang ik hartstochtelijk ni?ar
de vernietiging van Rusland en de
uitmoording van de helft van alle
Russen."
In den N.-Oost-polder wordt voor het binnenhalen van den oogst van
een pas uit Canada geïmporteerde maai- en dorschmachine met een
maaibreedte van 4*4 U. gebruik gemaakt. De capacitmt van de
machine, die geregeld veel belangstelling wekt, ts gemiddeld
30 mud per uur.
Waarschijnlijk zullen binnenkort
weer bonnen voor zeep kunnen wor
den aangewezen. Het plan bestaat
15 Aug. a.s. een bon aan te wijzen
voor zachte ^eep, 29 Aug. een voor
waschpoeder, 12 Sept. een voor
huishoud- of toiletzeep en 26 Sept.
wederom een voor zachte zeep.
Ook zal eind van deze maand een
voorinleveringsbon voor scheerzeep
worden aangewezen.
Wanneer de grondstoffemaanvoer
niet stagneert, zooals in de afge-
loopen weken eenige malen het ge
val is geweest, zal de toewijzing
van zeep vermoedelijk wel kunnen
plaats hebben zooals hierboven is
aangegeven.
Mr. KOLFSCHOTEN BURGEM.
VAN EINDHOVEN
Mr. H. A. M. T. Kolfschoten, ge
wezen minister van justitie in het
kabinet-Schermerhorn, is met in
gang van 1 Sept. a.s. oenoemd tot
burgemeester van Eindhoven.
Enkele jaren voor het uitbreken
van den oorlog verrees in Oudenrijn
aan het Amsterdam-Rijnkanaal op
de grens van Utrecht een prachtig
modern fabriekscomplex. De Alumi
nium Wals- en Persbedrijven, een
industrie, die eenig is in ons land,
begonnen hier in 1938 met een pro
ductie en gedurende korten tijd kon
in den oorlog ten behoeve van ci
viele doeleinden nog worden doorge
werkt, maar toen kwam de bezetter
met zijn eischen om zich in dienst
te stellen van Mars. Het antwoord
daarop was een hardnekkig „neen
De directeur, de heer G. J. J. Both,
werd tot heengaan gedwongen, er
werd een beheerder aangesteld en
het resultaat van dit alles: een
leeggeroofde fabriek en ernstig be
schadigde panden vanwege het
zware luchtdoelgeschut, dat op de
daken was geplaatst.
Dank zij de medewerking van de
overheid is men erin geslaagd begin
Mei weer een groot deel van de ma
chines en apparaten uit Duitschland
naar de fabriek terug te voeren en
gistermiddag beleefde men het his
torisch oogenblik, dat althans de
smelterij en de walserij weer in be
drijf gesteld konden worden.
Deze behandeling werd verricht
door den minister van economische
„Fascistische provocatie, erger
dan die van Goebbels"
Het officieele sovjet-nieuwsbu
reau te Berlijn, heeft gisteren de be
richten van Britsche corresponden
ten in Duitschland, volgens welke
sovjet-troepen en geheime politie 'n
razzia zouden hebben gehouden op
een groot aantal Duitsche kinderen
in de sovjet-zöne en deze naar op
leidingskampen zouden hebben ge
zonden, tegengesproken.
De door de sovjets gecontroleer
de Beriijnsche bladen beschuldigen
den door de Britten gecontroleer-
den nieuwsdienst in Duitschland en
vfcfr, Jitten goedgekeurde
bladen, van „fascistische provoca
tie, erger dan die Tran Goebbels"
De verklaring noemt de berichten
verzonnen en „een lage uitdaging
voor een speciaal doel".
Het sovjet-nieuwsbureau zegt dan
verder dat de eigenlijke toedracht
was, dat 48 personen tusschen 16 en
23 jaar, in Juli in de provincie
Brandenburg wegens verscheidene
misdaden werden gearresteerd. Hier
onder bevonden zich, aldus de ver
klaring, leden van twee geheime
jeugdorganisaties, die ten doel had
den, jongelingen op te leiden in het
gebruik van wapenen en voor sa
botage tegen sovjet-officieren en
Duitsche democraten. Er waren ve
le voorraden wapenen en explosiva
gevonden.
Rusland heeft de publicatie van
zijn nota over de Dardanellen
door Turkije, dat tegelijkertijd zijn
antwoord zou publlceeren, niet af
gewacht. Radio Moskou heeft
gisterochtend, naar A.P. meldt, de
nota rondgeseind.
In de nota, die op 9 Augustus
aan Turkije is aangeboden, wordt
betoogd, dat het verdrag van Mon
treux geen waarborg is voor de
veiligheid van de Zwarte Zee en ook
,,geen garantie vormt voor de ver
hindering van het gebruik van zee
engten voor vijandige doeleinden
tegen de Zwarte Zee staten".
De Sovjet Regeering doet daarom
het voorstel, een nieuwen status
voor de zeeëngten in te stellen, die
gebaseerd is op de volgende punten:
1) de zeeëngten moeten altijd vrij
zijn voor den doortocht van koop
vaardijschepen van alle landen.
2) De zeeëngten moeten altijd
open zijn voor den doortocht van
de oorlogsschepen van een Zwarte
Zee mogendheid.
3) De doorvaart door de zee
engten van oorlogsschepen van
andere dan de Zwarte Zee mo
gendheden kan niet worden toege
staan, speciaal vastgestelde ge
vallen uitgezonderd.
4) Daar de Dardanellen den eenl-
gen toegangsweg vormt van en
naar de Zwarte Zee, ligt de Iri
stelling van het beheer over deze
zeeëngten binnen de bevoegdheid
van Turkije en de andere Zwarte
Zee-mogendheden.
5) Turkije en de Sovjet-Unie, als
de meest belanghebbende staten
en de staten, die het best in staat
zijn de vrijheid van de handels
scheepvaart en de veiligheid van
de zeeëngten te verzekeren, zullen
met gezameniyke middelen de ver
dediging van de zeeëngten ter
hand nemen, om te verhinderen,
dat deze door andere staten ge
bruikt worden voor doeleinden, die
tegen de belangen van de Zwarte
Zee-mogendheden gericht zijn".
In de radio-uitzending werd verder
gezegd, dat Groot Brittannië en
Amerika van den inhoud van de
nota op de hoogte zijn gesteld en
dat het antwoord van de Turksche
regeering nog niet door Moskou ont
vangen was.
Naar te Istamboel verwacht
wordt, zal Turkije de Sovjet-eischen
categorisch afwijzen, doch mogelijk
niet dan na geconfereerd te hebben
met Groot-Brittannië en de Ver.
Staten.
zaken, dr. G. W. M. Huysmans,
waaruit wel blijkt het groote belang,
dat de regeering ziet in het weer op
gang brengen van deze industrie.
In zijn begroetingswoord wees de
heer Both erop, dat dit bedrijf an
dere industrieën helpt om weer te
gaan draaien. Spr. dankte den mi
nister voor de medewerking, die de
overheid van de oprichting af heeft
verleend en verzocht Z. Exc. ten
slotte door het overhalen .van een
handle de warmwals in te scha
kelen.
Toespraak Min. Huysmans.
Onder het loeien van de fabrieks
sirene, waarin men thans een fees-
telijken toon beluisterde, besteeg
de minister het in de hall geïmpro
viseerde spreekgestoelte en omringd
door genoodigden, tot wie behoorden
dr. P. Kuin, secretaris-generaal van
het dep. van econ. zaken en be
kende figuren uit de Ned. bedrijfs
wereld, arbeiders en employé's, wees
Z.Exc. erop, dat het voor de wel
vaart van ons volk van vitale be-
teekenis is, dat het productie-proces
hersteld en uitgebreid wordt. Een
groote fabriek, opent weer haar
poorten en haar producten, verder
verwerkt in andere industrieën,
kunnen in vele behoeften voorzien.
Met dezelfde onverzettelijkheid, die
de leiding tegenover de Duitschers
toonde, is het bedrijf weer hersteld.
Z.Exc. schetste vervolgens de
groote beteekenis van een goede
samenwerking van de twee onmis
bare factoren, kapitaal en arbeid,
waarbij de betrokkenen elkaar lee-
ren waardeeren en wederzijdsche
prestaties, maar ook moeilijkheden
begrijpen. Een loyale en goede sa
menwerking schept tevens de sfeer,
die den plicht veraangenaamt.
Indien het volledige bedrijf weer
op gang is, bedraagt de productie
ruim 550 ton per maand.
De toepassing van aluminium is
gedurende de oorlogsjaren sterk
toegenomen. Binnenkort hoopt men
Als het over Indië gaat, hooren
we den laatsten tijd van de zijde
der regeering een' toon, die wat
meer houvast geeft.
Sterker madruk wordt gelegd op
de rijkseenheid
Natuurlijk zijn we bereid, wan
neer de Indische volken, geheel rijp
geworden, in vol vrije beslissing,
eenmaal den staatkundigen bandi
met Nederland geheel zouden wil
len verbreken, hun goed recht
daartoe volledig te erkennen. Dat
spreekt zóó vanzelf, dat het niet
uitdrukkelijk door de vorige regee-
riiug in de Februari-verklaring ge
stipuleerd had behoeven te worden.
En zeker was het onnoodig en
daarenboven funest, de verbreking
van den band met Nederland met
evenveel woorden op termijn aan
de orde te stellen. Maar dat is een
maal geschied, en gedane zaken ne
men geen keer.
Een groote schaduwzijde daar
van was, dat de hoofdaandacht,
zeker ook tegen de bedoeling van
het vorige kabinet, als van zelf veel
meer kwam te vallen op de zoo on
tactisch uitdrukkelijk in uitzicht ge.
stelde scheiding, dan op de nage
streefde blijvende vereeniging.
Daarom moest de tegenwoordige
regeering, vastzittend aan die op
dit punt weinig gelukkige verkla
ring van Februari, het accent meer
daar leggen, waar het, ook naar de
bedoeling van Schermerhorn-Loge-
mann vallen moest. Het is verblij
dend. dat dit ook gebeurt.
Verblijdend is ook, dat minister
Jonkman, hoewel de Quisling-titu
latuur voor Soekarno afwijzend,
toch uitdrukkelijk alle contact met
dezen collaborateur verwerpt. We
vinden het alleen weinig conse
quent, dat heele gebieden zoo ge
laten aan den invloed van dezen
collaborateur worden prijsgegeven,
zonder serieuze poging, om, ook in
het belang van de inlandsche be
volking, den Nederlandschen in
vloed er zoo spoedig mogelijk weer
te vestigen of te versterken.
Op dit punt hopen en verwach
ten wij voor de naaste toekomst
wat meer doortastendheid.
in ons land over te gaan tot het
vervaardigen van aluminium auto-
carosserieën, spoorwegwagons en
fietsen. Vooral voor dit laatste ver
voermiddel zal het publiek zich
sterk interesseeren, -maarzoo'n
vaart zal het hiermee voor ons nog
wel niet loopen, daar hierbij op de
eerste plaats aan export gedacht
wordt en het niet zoo eenvoudig is
een dergelijk vehikel te monteeren.
Wegens den feestdag van Maria
ten Hemelopneming zal onze
oouranit morgen niet verschijnen.
Onze kantoren zullen dien dag
gesloten zijn.
DE DIRECTIE.
De oorlog is ook aan de fruitteelt
in Nederland niet ongemerkt voorbij
gegaan. Groote oppervlakten boom
gaard zijn door inundaties ver
woest, andere door granaatvuur en
bommen ernstig gehavend Erger is
nog de verwaarloozing van de boom
gaarden gedurende den laatsten oor
logswinter en het eerste seizoen na
de bevrijding, aldus de heer ir. G.
de Bakker, rykstuinbouwconsulent
voor Zeeland en West-Noord-Bra
bant in een radio-causerie in de ru
briek ten behoeve van den land
bouw.
Voor den oorlog werd er in Ne
derland voldoende fruit geteeld om
eiken consument tevreden te kunnen
27. De beide vrienden moesten,
of ze wilden of niet, zich alle ver.
dere zegeningen laten welgevallen"
daar ze niet op wilden vallen. En
niettegenstaande Tobias het Heilige
Sprenkelwater opdronk, daar hy een
onleschbaren dorst had, en Binky
een vreeselyken vloek uitte, toen *n
soortement van roomhoorn boven
zijn hoofd werd leeggeknepen, hield
iedereen ze toch voor ras-echte Chi-
neezen. Nadat ze de laatste hande.
ling ondergaan hadden, stelde de
menigte zich op en wie kwam door
een zydeur naar binnende edele
Woetshoe, in de kleeren van Tobias.
stellen .Wel werden er toen buiten-
landsche appels en peren geïmpor
teerd, maar hier stond tegenover,
dat er ongeveer evenveel Neder-
landsch fruit werd geëxporteerd.
Wil het Nederlandsche fruit echter
kunnen concurreeren tegen den weer
te verwachten invoer van buiten-
landsch fruit, dan zal de fruitkwee-
ker al zyn krachten moeten inspan
nen om met iets goeds zoo
mogeiyk het beste aan de markt
te komen.
De gemiddelde fruitproductie per
H.A. bedraagt thans in Nederland
nog slechts 4000 kgterwijl de op
brengst, die gemiddeld in 'n modern
goed verzorgd fruitbedryf wordt
verkregen, ongeveer 12.000 kg. be
draagt. Verbetering van de teelt le
vert niet alleen den eigenaar van
het bedrijf voordeelen, maar ook
het publiek, naarmate de productie
stygt, zal het publiek immers goed-
kooper fruit kunnen eten, zonder
dat dit ten koste gaat van den
fruitkweeker.
De Nederlandsche fruitkweeker
tracht door een weloverwogen keuze
van het te planten sortiment, het
publiek het geheele jaar van goed
fruit te voorzien. Het ziet er naar
uit, dat het over enkele jaren wel
mogelyk zal zijn geheel aan de
vraag ook in de wintermaanden
te voldoen.
Het peil van den Nederlandschefl
tuinbouw en in het byzonder van
de fruitteelt wordt vrijwel ner
gens ter wereld geëvenaard, dank zty
de groote ontwikkeling, die de plat
telander zich heeft verworven.
WEER SCHEERZEEP.
Naar wy vernemen, zal eind dezer
maand een voorinleveringsbon wor*
den aangewezen voor scheerzeep.