Een spannend probleem aan de orde gesteld ALUMINIUM-BEDRIJF weer in werking Russische eischen aan Turkije DE FRUITTEELT in Nederland CHINEESCH AVONTUUR. Woetshoe DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN 68ste JAARGANG WOENSDAG 14 AUGUSTUS 1946 No. 20087 DIRECTEURJ- KU.TPERS ÏSS'SÏYÏSIZI Rusland wil de Dardanellen verdedigen BINNENKORT WEER ZEEP. MINISTER HUYSMANS „SCHAKELT IN" Afwijzing door de Turken? SOVJETS ONTKENNEN K TNDERDEPORT ATTE De Nederlandsche invloed, in Indië Meer doortastendheid gewenscht BERICHT Door oorlog zwaar geleden NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT ALGEMEEN REDACTEUR H A PAALVAST BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE BROERSVEST 8, SCHIEDAM, TEL. 68804 ABONNEMENTSPRIJS 3.25 P. KWARTAAL, 1.10 P. MND., 0.26 P. WEEK Eén blik op de kaart van Zuid- Oost-Europa brengt met één slag het volle besef bij van de beteeke- nis van de Dardanellen voor Rus land en voor de landen, die het hoogste belang bij de Middelland- sche Zee hebben. Dezelfde blik doet ook begrijpen, waarom sinds on heuglijke tijden zoowel het tsaris tische als het bolschewistische Rus land. de Dardanellen wenscht te beheerschen; waarom, toen in den eeroten wereldoorlog de Russische krachtsinspanning begon te ver zwakken, de Westelijke bondge- nooten het vooruitzicht van het be zit der Dardanellen als een prikkel tot volhouden en doorzetten voor hielden; waarom ten slotte het nu tot volle machtsontplooiing geko men Rusland zijn aspiraties tot een dringenden eisch omzet. De lange, nauwe weg van de Dardiamellen, tussohen Europa en Azië, leidt van de Middellandscihe Zee via de met kleine eilanden be zaaide Egeïsche Zee, de Zee van Marmora en den Bo.-porus naar de Zwarte Zee, d.w.z de binnenzee, welke de kusten van Zuid-Rusland, maar eveneens die van Roemenië en Bulgarije, twee vazalstaten van Moskou, bespoelt. In die zee mondt ook uit de belangrijkste rivier van Midden-Europa: de Donau. Alleen: de Dardanellen worden niet be. heerscht en beschermd door een aan Moskou onderdanigen staat, een der landen van het Oostblok, maar door Turkije. Niet meer „de zieke man" van veertig jaar gele den. maar een militaristisch, dicta toriaal land, dat groote sympa thieën voor Engeland koestert; in zekeren zin zelfs, sinds de twinti ger jaren, als een bondgenoot van het Britsche Rijk kan worden be schouwd; niet bepaald democra tisch, maar in elk geval hoe kan het onder de gegeven omstandighe den anders? tamelijk scherp anti-bolschewistisoh. Dit. Zijn in korte trekken laamge. Vat de gegevens van 't Dardanellen. probleem. Wie deze zee-engte be- heerscht. kan als hij overigens over de machtsmiddelen beschikt, ook de Oostelijke Middellandsche Zee be heerschen, En het nieuwe Moskou heeft zeker ambities in die richting De vanzelf aangewezen weg daar toe i- een verzoek om de convent'e van Montreux. welke het statuut der Dardanellen regelt, aan eer. herziening té onderwerpen. Dit ver drag trad den 9den November 1936 ïn werking voor een periode van twintig jaar. maar elke vijf jaar be staat gelegenheid herziening aan te vragen, mits dit geschiedt 3 maan den voor den 9 November van het betreffende jaar. Dit laatste is op 8 Augustus door Rusland gedaan, zoo dat nu het geheele probleem weder om op de hel'ing is geplaatst. Op nieuw een volop actueel vraagstuk dat maandenlang de Europeescn" spanning hoog zal houden. Toen de fatale datum naderde, en Moskou niog steeds niets van zich had laten hooren. meende men reeds dnt Rusland zooals het her haaldelijk had te kennen gege ven, deze aangelegenheid in twee gesprek met Turkije zou willen re. elen. Nu het een verzoek om her ziening der conventie heeft ge daan, zal een conferentie van alle onrierteekenaars moeten worden bij. eengeroepen. Reeds hebben de V. S. die overigens de conventie niet hebben onderteekend maar wel zul len trachten aan de a.s. conferentie deel te nemen en Engeland aan Turkije voorstellen gedaan, welke Rusland verregaand tegemoet ko men. Maar de huidige Russi sche eischen zijn nog vèr-strek- kender, zij stellen actieve deel neming van Rusland in de verdedi ging der Dardanellen. en tot- voor bereiding van deze eventualiteit volle medezeggenschap ook in vre destijd. Op den dag van het verzoek pu bliceerde Moskou een aantal docu menten uit den oorlogstijd, één groote aanklacht tegen Turkije, waarin o.m. deze zin van Sarajogloe tot von Papen voorkomt: ..Als Turk verlang ik hartstochtelijk ni?ar de vernietiging van Rusland en de uitmoording van de helft van alle Russen." In den N.-Oost-polder wordt voor het binnenhalen van den oogst van een pas uit Canada geïmporteerde maai- en dorschmachine met een maaibreedte van 4*4 U. gebruik gemaakt. De capacitmt van de machine, die geregeld veel belangstelling wekt, ts gemiddeld 30 mud per uur. Waarschijnlijk zullen binnenkort weer bonnen voor zeep kunnen wor den aangewezen. Het plan bestaat 15 Aug. a.s. een bon aan te wijzen voor zachte ^eep, 29 Aug. een voor waschpoeder, 12 Sept. een voor huishoud- of toiletzeep en 26 Sept. wederom een voor zachte zeep. Ook zal eind van deze maand een voorinleveringsbon voor scheerzeep worden aangewezen. Wanneer de grondstoffemaanvoer niet stagneert, zooals in de afge- loopen weken eenige malen het ge val is geweest, zal de toewijzing van zeep vermoedelijk wel kunnen plaats hebben zooals hierboven is aangegeven. Mr. KOLFSCHOTEN BURGEM. VAN EINDHOVEN Mr. H. A. M. T. Kolfschoten, ge wezen minister van justitie in het kabinet-Schermerhorn, is met in gang van 1 Sept. a.s. oenoemd tot burgemeester van Eindhoven. Enkele jaren voor het uitbreken van den oorlog verrees in Oudenrijn aan het Amsterdam-Rijnkanaal op de grens van Utrecht een prachtig modern fabriekscomplex. De Alumi nium Wals- en Persbedrijven, een industrie, die eenig is in ons land, begonnen hier in 1938 met een pro ductie en gedurende korten tijd kon in den oorlog ten behoeve van ci viele doeleinden nog worden doorge werkt, maar toen kwam de bezetter met zijn eischen om zich in dienst te stellen van Mars. Het antwoord daarop was een hardnekkig „neen De directeur, de heer G. J. J. Both, werd tot heengaan gedwongen, er werd een beheerder aangesteld en het resultaat van dit alles: een leeggeroofde fabriek en ernstig be schadigde panden vanwege het zware luchtdoelgeschut, dat op de daken was geplaatst. Dank zij de medewerking van de overheid is men erin geslaagd begin Mei weer een groot deel van de ma chines en apparaten uit Duitschland naar de fabriek terug te voeren en gistermiddag beleefde men het his torisch oogenblik, dat althans de smelterij en de walserij weer in be drijf gesteld konden worden. Deze behandeling werd verricht door den minister van economische „Fascistische provocatie, erger dan die van Goebbels" Het officieele sovjet-nieuwsbu reau te Berlijn, heeft gisteren de be richten van Britsche corresponden ten in Duitschland, volgens welke sovjet-troepen en geheime politie 'n razzia zouden hebben gehouden op een groot aantal Duitsche kinderen in de sovjet-zöne en deze naar op leidingskampen zouden hebben ge zonden, tegengesproken. De door de sovjets gecontroleer de Beriijnsche bladen beschuldigen den door de Britten gecontroleer- den nieuwsdienst in Duitschland en vfcfr, Jitten goedgekeurde bladen, van „fascistische provoca tie, erger dan die Tran Goebbels" De verklaring noemt de berichten verzonnen en „een lage uitdaging voor een speciaal doel". Het sovjet-nieuwsbureau zegt dan verder dat de eigenlijke toedracht was, dat 48 personen tusschen 16 en 23 jaar, in Juli in de provincie Brandenburg wegens verscheidene misdaden werden gearresteerd. Hier onder bevonden zich, aldus de ver klaring, leden van twee geheime jeugdorganisaties, die ten doel had den, jongelingen op te leiden in het gebruik van wapenen en voor sa botage tegen sovjet-officieren en Duitsche democraten. Er waren ve le voorraden wapenen en explosiva gevonden. Rusland heeft de publicatie van zijn nota over de Dardanellen door Turkije, dat tegelijkertijd zijn antwoord zou publlceeren, niet af gewacht. Radio Moskou heeft gisterochtend, naar A.P. meldt, de nota rondgeseind. In de nota, die op 9 Augustus aan Turkije is aangeboden, wordt betoogd, dat het verdrag van Mon treux geen waarborg is voor de veiligheid van de Zwarte Zee en ook ,,geen garantie vormt voor de ver hindering van het gebruik van zee engten voor vijandige doeleinden tegen de Zwarte Zee staten". De Sovjet Regeering doet daarom het voorstel, een nieuwen status voor de zeeëngten in te stellen, die gebaseerd is op de volgende punten: 1) de zeeëngten moeten altijd vrij zijn voor den doortocht van koop vaardijschepen van alle landen. 2) De zeeëngten moeten altijd open zijn voor den doortocht van de oorlogsschepen van een Zwarte Zee mogendheid. 3) De doorvaart door de zee engten van oorlogsschepen van andere dan de Zwarte Zee mo gendheden kan niet worden toege staan, speciaal vastgestelde ge vallen uitgezonderd. 4) Daar de Dardanellen den eenl- gen toegangsweg vormt van en naar de Zwarte Zee, ligt de Iri stelling van het beheer over deze zeeëngten binnen de bevoegdheid van Turkije en de andere Zwarte Zee-mogendheden. 5) Turkije en de Sovjet-Unie, als de meest belanghebbende staten en de staten, die het best in staat zijn de vrijheid van de handels scheepvaart en de veiligheid van de zeeëngten te verzekeren, zullen met gezameniyke middelen de ver dediging van de zeeëngten ter hand nemen, om te verhinderen, dat deze door andere staten ge bruikt worden voor doeleinden, die tegen de belangen van de Zwarte Zee-mogendheden gericht zijn". In de radio-uitzending werd verder gezegd, dat Groot Brittannië en Amerika van den inhoud van de nota op de hoogte zijn gesteld en dat het antwoord van de Turksche regeering nog niet door Moskou ont vangen was. Naar te Istamboel verwacht wordt, zal Turkije de Sovjet-eischen categorisch afwijzen, doch mogelijk niet dan na geconfereerd te hebben met Groot-Brittannië en de Ver. Staten. zaken, dr. G. W. M. Huysmans, waaruit wel blijkt het groote belang, dat de regeering ziet in het weer op gang brengen van deze industrie. In zijn begroetingswoord wees de heer Both erop, dat dit bedrijf an dere industrieën helpt om weer te gaan draaien. Spr. dankte den mi nister voor de medewerking, die de overheid van de oprichting af heeft verleend en verzocht Z. Exc. ten slotte door het overhalen .van een handle de warmwals in te scha kelen. Toespraak Min. Huysmans. Onder het loeien van de fabrieks sirene, waarin men thans een fees- telijken toon beluisterde, besteeg de minister het in de hall geïmpro viseerde spreekgestoelte en omringd door genoodigden, tot wie behoorden dr. P. Kuin, secretaris-generaal van het dep. van econ. zaken en be kende figuren uit de Ned. bedrijfs wereld, arbeiders en employé's, wees Z.Exc. erop, dat het voor de wel vaart van ons volk van vitale be- teekenis is, dat het productie-proces hersteld en uitgebreid wordt. Een groote fabriek, opent weer haar poorten en haar producten, verder verwerkt in andere industrieën, kunnen in vele behoeften voorzien. Met dezelfde onverzettelijkheid, die de leiding tegenover de Duitschers toonde, is het bedrijf weer hersteld. Z.Exc. schetste vervolgens de groote beteekenis van een goede samenwerking van de twee onmis bare factoren, kapitaal en arbeid, waarbij de betrokkenen elkaar lee- ren waardeeren en wederzijdsche prestaties, maar ook moeilijkheden begrijpen. Een loyale en goede sa menwerking schept tevens de sfeer, die den plicht veraangenaamt. Indien het volledige bedrijf weer op gang is, bedraagt de productie ruim 550 ton per maand. De toepassing van aluminium is gedurende de oorlogsjaren sterk toegenomen. Binnenkort hoopt men Als het over Indië gaat, hooren we den laatsten tijd van de zijde der regeering een' toon, die wat meer houvast geeft. Sterker madruk wordt gelegd op de rijkseenheid Natuurlijk zijn we bereid, wan neer de Indische volken, geheel rijp geworden, in vol vrije beslissing, eenmaal den staatkundigen bandi met Nederland geheel zouden wil len verbreken, hun goed recht daartoe volledig te erkennen. Dat spreekt zóó vanzelf, dat het niet uitdrukkelijk door de vorige regee- riiug in de Februari-verklaring ge stipuleerd had behoeven te worden. En zeker was het onnoodig en daarenboven funest, de verbreking van den band met Nederland met evenveel woorden op termijn aan de orde te stellen. Maar dat is een maal geschied, en gedane zaken ne men geen keer. Een groote schaduwzijde daar van was, dat de hoofdaandacht, zeker ook tegen de bedoeling van het vorige kabinet, als van zelf veel meer kwam te vallen op de zoo on tactisch uitdrukkelijk in uitzicht ge. stelde scheiding, dan op de nage streefde blijvende vereeniging. Daarom moest de tegenwoordige regeering, vastzittend aan die op dit punt weinig gelukkige verkla ring van Februari, het accent meer daar leggen, waar het, ook naar de bedoeling van Schermerhorn-Loge- mann vallen moest. Het is verblij dend. dat dit ook gebeurt. Verblijdend is ook, dat minister Jonkman, hoewel de Quisling-titu latuur voor Soekarno afwijzend, toch uitdrukkelijk alle contact met dezen collaborateur verwerpt. We vinden het alleen weinig conse quent, dat heele gebieden zoo ge laten aan den invloed van dezen collaborateur worden prijsgegeven, zonder serieuze poging, om, ook in het belang van de inlandsche be volking, den Nederlandschen in vloed er zoo spoedig mogelijk weer te vestigen of te versterken. Op dit punt hopen en verwach ten wij voor de naaste toekomst wat meer doortastendheid. in ons land over te gaan tot het vervaardigen van aluminium auto- carosserieën, spoorwegwagons en fietsen. Vooral voor dit laatste ver voermiddel zal het publiek zich sterk interesseeren, -maarzoo'n vaart zal het hiermee voor ons nog wel niet loopen, daar hierbij op de eerste plaats aan export gedacht wordt en het niet zoo eenvoudig is een dergelijk vehikel te monteeren. Wegens den feestdag van Maria ten Hemelopneming zal onze oouranit morgen niet verschijnen. Onze kantoren zullen dien dag gesloten zijn. DE DIRECTIE. De oorlog is ook aan de fruitteelt in Nederland niet ongemerkt voorbij gegaan. Groote oppervlakten boom gaard zijn door inundaties ver woest, andere door granaatvuur en bommen ernstig gehavend Erger is nog de verwaarloozing van de boom gaarden gedurende den laatsten oor logswinter en het eerste seizoen na de bevrijding, aldus de heer ir. G. de Bakker, rykstuinbouwconsulent voor Zeeland en West-Noord-Bra bant in een radio-causerie in de ru briek ten behoeve van den land bouw. Voor den oorlog werd er in Ne derland voldoende fruit geteeld om eiken consument tevreden te kunnen 27. De beide vrienden moesten, of ze wilden of niet, zich alle ver. dere zegeningen laten welgevallen" daar ze niet op wilden vallen. En niettegenstaande Tobias het Heilige Sprenkelwater opdronk, daar hy een onleschbaren dorst had, en Binky een vreeselyken vloek uitte, toen *n soortement van roomhoorn boven zijn hoofd werd leeggeknepen, hield iedereen ze toch voor ras-echte Chi- neezen. Nadat ze de laatste hande. ling ondergaan hadden, stelde de menigte zich op en wie kwam door een zydeur naar binnende edele Woetshoe, in de kleeren van Tobias. stellen .Wel werden er toen buiten- landsche appels en peren geïmpor teerd, maar hier stond tegenover, dat er ongeveer evenveel Neder- landsch fruit werd geëxporteerd. Wil het Nederlandsche fruit echter kunnen concurreeren tegen den weer te verwachten invoer van buiten- landsch fruit, dan zal de fruitkwee- ker al zyn krachten moeten inspan nen om met iets goeds zoo mogeiyk het beste aan de markt te komen. De gemiddelde fruitproductie per H.A. bedraagt thans in Nederland nog slechts 4000 kgterwijl de op brengst, die gemiddeld in 'n modern goed verzorgd fruitbedryf wordt verkregen, ongeveer 12.000 kg. be draagt. Verbetering van de teelt le vert niet alleen den eigenaar van het bedrijf voordeelen, maar ook het publiek, naarmate de productie stygt, zal het publiek immers goed- kooper fruit kunnen eten, zonder dat dit ten koste gaat van den fruitkweeker. De Nederlandsche fruitkweeker tracht door een weloverwogen keuze van het te planten sortiment, het publiek het geheele jaar van goed fruit te voorzien. Het ziet er naar uit, dat het over enkele jaren wel mogelyk zal zijn geheel aan de vraag ook in de wintermaanden te voldoen. Het peil van den Nederlandschefl tuinbouw en in het byzonder van de fruitteelt wordt vrijwel ner gens ter wereld geëvenaard, dank zty de groote ontwikkeling, die de plat telander zich heeft verworven. WEER SCHEERZEEP. Naar wy vernemen, zal eind dezer maand een voorinleveringsbon wor* den aangewezen voor scheerzeep.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1946 | | pagina 1