R
Van HITLER tot CHRISTUS?
Irè -
Een verwaarloosde Tachtiger
Varia Binnenland
ADIO
programma
"T A AND AG 26 AUGUSTUS 1946
CHAOS OF
HERGEBOORTE
Een lange, moeilijke weg
Kath. Wetenschappelijke d™ot.
Vereeniging
Hernieuwde belangstelling
voor Willem Paap
Nte5^eiSeï£haf?- 19-30 °rk- 20
Onderscheidingen voor
schout bii nacht Meiier
Ranneft
PAGINA 6
Tandartsen kregen les
uit Amerika
FELLE FABRIEKSBRAND
TE HELMOND
MGR. DR. G. C. VAN NOORT
door
Dr. A. v. d. WET O.CARM.
Wodan leek wel redivivus in
Hitler en de Duitschersterug
geworpen tot hun heidenschen
oorsprong van het primitieve
stamlevenReeds Edgar Alexan
der had in „Der Mythus Hitler"
het nazisme in wezen getypeerd
als een terugval tot het ZOOO-jarig
Germaansche verleden. In het
speciale nummer over het natio-
naal-socialisme van Kuituur
leven('SS) werden reeds de
étappes der terugval beschreven.
Feber heeft in groote trekken
dezen zielegang geschilderd.
zal de geest van Hegel, Nietzsche,
Chamberlain en Bosenberg moeten
plaats maken voor dien van
Dürer, Bach en Leibniz
Feber laat zich op de laatste
pagma een passage ontvallen, welke
typeerend is voor geheel het boek,
maar meteen ook zijn zwakke zijde
demonstreert„Duitschland moet
beschouwd en behandeld worden als
een missie-land, het Duitsche volk
als een primitieve stam, de Duit
sche geest als een pathologisch ge
val!" Feber generaliseert te veel,
ziet dikwijls iets voor „primitief"
aan wat het niet is en stelt een
zeer gecompliceerde zaak vaak te
simpel voor. Om iets te noemenDe
romantiek heeft ook een christelijk
réveil gebracht Hegel wordt te een
zijdig geduid en Rosenbergs afkeer
van den geest" is geringer dan die
van Klages. Hij wenscht de ver
bondenheid van „Anschauung, Wille
und Vernunft". Verder is de
moderne mythe en de primitieve
aanmerkelijk anders en niet enkel
Duitsch. Feber heeft ook te weinig
aandacht geschonken aan de nog
resteerende regeneratieve Krachten
in Zuid- en West-Duitschland. Zoo
Een te kortstondige en nog niet in Zuld" en West-Duitschland. Zoo-
algeheele bloei van het Christendom m ®en vorig artlkel schreven,
in Duitschland no.o-nu, I hebben wrj nog eenig vertrouwen in
- k letciiuum
in Duitschland (12e—15e eeuw) be
vrijdde den Duitsehen mensch ge
deeltelijk van zijn geborneerdheid
en sch'ep een bewonderenswaardige
cultuur. Sedert de zestiende eeuw
brak het nationalisme sterk door in
Luthers reformatie. Het Pruisianis-
me en Wagners „Ring" voerden den
Duitscher weer terug naar Siegfried
en de Asen. In het nazisme kreeg
de volledige terugtocht naar het
Germaansche heidendom zijn beslag.
De Asengeest der nieuwe Noor
mannen heeft zich nu weer te plet
ter geloopen, zooals reeds Rausch-
ning het voorzag: Hoe groot de aan
gebrachte ellende ook mocht zijn,
toch zou het nazisme zich „den
Kopf einrenneni" Dit is tot ons aller
.herademing dan ook prompt ge
beurd. Momenteel is over Duitsch
land een nieuwe godenschemering1
gekomen, waarbij steeds de chaos
dreigt ofeen hergeboorte
In het laatste hoofdstuk houdt ook
Feber zich bezig met de zeer be
langrijke vraag: Wat zal er van het
Duitsche volk worden;
Sommigen verwachten ook voor
Duitschland de eenige zaligheid van
de „democratie". Nu is democratie
steeds een tweesnijdend zwaard,
een poeier, die met beleid gedoseerd
moet worden, naar gelang de ge
aardheid van den persoon en van
een volk. Democratie zonder hooger
Innerlijk beginsel zal het Duitsche
-olk weinig baten. Feber acht het
eenige afdoende middel: Herkerste
ning!
De Duitsche mensch moet den
weg-terug gaan. Feber acht de om
standigheden gunstig, want het
Beich heeft practisch opgehouden te
bestaan, de Pruisische infectie-
Jiaard is geïsoleerd en het Duitsche
volk staat onder curateele! Wel is
Jiu de groote en niet overbodige
vraag: Hoe zullen deze curators
hun taak opvatten. Hoe zullen zij
het Duitsche volk helpen bij zijn
zware taak van zelfbevrijding en
herstel? Eerlijk gezegd zijn wij op
dit punt niet erg optimistisch
Feber wenscht echter alvast dras
tische middelen tegen den asen
geest: Index en censuur tegen tota
litaire, absolutistische en rassisti-
sche auteurs! Ook Hegel en Nietz
sche tehooren op den Index. Wij
gelooven, dat de curators niet veel
voor dit plan zullen voelen Men zou
ook kunnen beginnen met goede
critische studies over die heeren.
Schubarts „Dostojewski en Nietz
sche" lijkt me al zeer geschikt! En
Kosch' boek over de Pruisische in
fectie zou ook de niet-Pruïsen van
een waan kunnen genezen
Vervolgens wenscht Feber een
algemeen en radicaal uniformverbod.
Ik zou zeggen: Laat ze in alle ge
val geen met-ijzer-beslagen laarzen
dragen, want daarin schuilt voor
den Pruis een groote verleiding
het Michel-type en in een federatief
Duitschland. Wonder boven wonder
schijnt het in die richting te gaan.
Na lezing van Febers boek lijkt
my elke optimistische verwachting
omtrent het Duitsche volk onge
motiveerd, want dan is de geeste
lijke ontwrichting te radicaal en te
algemeen. De hoop op een christe
lijk'' herstel is dan menschelijker-
wijze ook onverantwoord, niets dan
een irreëele schoone wensch!
Of Duitschland van Hitier tot
Christus zal terugkeeren, weten
wy niet. Wy hadden graag een
algemeene stemming van schuld
besef en -erkenning gezien. Voor
zoover uit de berg berichten iets
met zekerheid valt op te maken,
is het wel dit: Van een algemeene,
oprechte inkeer is er nog geen
sprake, ofschoon in sommige ver-»
antwoordelyke christelijke kringen
een beter besef zich manifesteert.
De weg terug tot Christus zal
lang en moeilyk zjjn afhanke
lijk van Gods genade en de
menschelyke dispositie.
lp?»
bend Z >yan?sP°ort> me< reliefs op het trambedrijf betrekking heb-
sZisjesdiik sarago-gebou wen, die door de R. E T aan den
hldZ/Jt te Rotterdam worden gebouwd en waarin voor eenige
aU ST plaat* isuiteraard is deze poort niet bestemd
als ingang voor de autobussen, maar voor de afd. administratie
een geanimeerd diner
Feb er s jongste/werk raden wij den
bestudeerde ter lezing warm aan. In
zijn genre Ss het een uitstekend
werk. De tekortkomingen van dit
genre zullen door meer exactere
studies moeten worden aangevuld.
De Zondag werd aangevangen
i met ©en H. Mis, opgedragen dojr
het lid der vereeniging pater dr. L
Hoogveld O.E.S.A. in de daarop
volgende
vergadert te Eindhoven
„KOÜDENHOEN" OP 1 SEPT.
WEER KAZERNE
Per lSeptember wordt de Kou-
denhorn weer betrokken door mili
tairen. Er worden gevestigd het
bureau van den garnizoenscom
mandant en van den bevelhebber
van het 1ste bataljon territoriale
troepen, benevens een compagnie
van dit bataljon. Successievelijk
worden nog zes compagnieën in
deze kazerne gelegerd, waardoor
,,Duinlust" te Overveen en ver
schillende gebouwen In Bloemen-
daal vrij komen.
Zaterdag en Zondag had te Eind
hoven de jaarvergadering der ka
tholiek Wetenschappelijke Vereeni-
ëhog" plaats. De Zaterdagmiddag
werd gewijd aan de bijeenkomsten
van de verschillende af deelingen
o.a. werden enkele nieuwe besturen
gekozen. Voorzitter van de genees
kundige afdeeling werd prof. dr.
F. S. P. van Buohem, van de wis-
en natuurkundige afdeeling :>rof.
dr. J. F. Reith, van de letterkundi
ge afdeeling L. J. Rogier en van de
rechtskundige afdeeling prof. dr. J
A. Veraart.
Na afloop van de afdeelingsver
gaderingen was er in het Philips
Ontspanningsgebouw E-elegenheid tot
het zien van enkele Philips-film..
Feber ziet ook wel In, dat de
Dultscher het moeizame werk der
geestelijke bevrijding zelf ter
kand moet nemen. Er moet een
andere gezindheid komen, een
stemming van schuldgevoel en
een wil tot levensverbetering. De
romanticus en asenmensch moge
zich wenden tot den geest van het
christendom en dan getransfigu
reerd uit de hernieuwing te voor-
^eliyn tredeni Op profaan gebied
„Er zijn tendenzen merkbaar
om aan de hand van het door-
vorschte materiaal de legendari
sche dichtergestalten van 80 tot.
een meer nuchter-historisch plan
te reduceerenconstateert J A.
Rispens*),.
DINSDAG 27 AUGUSTUS.
HILVERSUM. I (301 M.) K.R.O.
7? lerUTCS en gytom. 7.30 Morgen
gebed. 8.00 Nieu-vvs et gram (9 45
Lichtbaken). 10.45 Litt voordr. 1L00
Gram11.30 V. d. zieken. 11.45 Ber.
uit Indië. 12.00 Zang en piano 12 30
rchte muz. <13.00 Nieuws). 13 45
Cans. 14.00 Gram. 15.00 V d. vrouiv.
'6 00 V. d. zieken. 16.30 Muziekpr.
:.6 50 Kamèrmuz. 17.30 Ork. (17.45
Over Indië) 18.15 Sportpr. 18.30 V.
Ned. strijdkr. 19.00 Nieuws. 19.15
o- m. 19..30 V. d. jongeren. 19.45
Cs.':s. 20.05 „Biddend leger" 20.15
Rhiih. ork. 21.15 Filmpr. 21.30 Zang
"n gitaar. 21.45 Gram. 22.00 Nieuws.
22.20 Avondgebed. 22.30 Ork 23.00—
Gram. (23.15 Schaaktomooi).
LVSRSUM II (415 M.) A.V.R.O.
NVuws, gymn. en gram. 10.35
O! 1 Voordr.11.30 Gram. 12.00
3? Cans. 12.40 Lichte muz.
;i.'l Wlemra) 14.00 Knipcursus
- Z-nten piano. 15.00 Caus. 15.15
vT.„ 1 ',"S0 Ramerork. <16.30 V. d.
k .leren). 17.30 „Skvmasters" 18 00
Nieuws 18.15 septet. 19.15 Nederl
Nteuws eh actual. 20.15 Ork. 21.20
Romancers". 22.15
Buiten!, overz. 22.30 Gram 23 00
gram™' 2815-£i-«> EanSrk. en
Hij meent, dat men daarmede de
werkelijkheid te kort doet; „met de
historie, maar de mythe is de eigen
lijke realiteit."
Men kan het met deze waardee
ring van het historische feit, voor
de studie der letteren al of niet eens
zijn, maar de constateering is juist,
dat door jongere publicaties over de
Beweging van Tachtig (met name
die van Dr. G. Stuiveling) veel van
het legendarische, waarmee we ver
trouwd dreigden t« raken, is weg
genomen.
Uit de nevelen rond de „Mannen
van Tachtig;" kwamen figuren te
voorschijn die een belangrijker rol
hadden gespeeld in de „episode van
de vernieuwing onzer poëzie" dan
men had gemeend en de „grooten"
zelf kwamen scherper omlijnd voor
ons te staan. Toch zijn er nog ge
stalten, die zich niet uit hun achter
grond los maken. In de studies ove:
„Tachtig" zullen we bij een figuui
als b.v. Willem Paap meestal met de
vermelding van zijn eenjarig redac.
teurschap (1885—1886) van d<=
Nieuwe Gids genoegen moeten
nemen
Menno ter Braak** vestigde op
nieuw de aandacht op Willem Paap,
maar met dat al moesten we met
verspreide uitlatingen over dezen
Tachtiger volstaan.
I m-eemging aan ae leoen aangehO'
Hpfnrio-oTonrfook met levendige den, beëindigde deze geslaagde jaar-
belaugsteUing dat wij het boekje vergadering, die helaas door te wei-
J-iX Vit uu.ci.1 j_J
- - ia.gemeere vergadering in
d® aula vac Philips' kleuterschool
hield de algemeene voorzitter der
vereeniging prof. G. Brom uit Nij
megen, een even geestrijke als in
houdsvolle toespraak over „de plaaus
van het 1-eeken element in "de kerk
geschiedenis. Spreker toonde over
tuigend aan hoe de gschiedenis der
kerk ook is de geschiedenis van de
gemeenschap des geioovigen en dat
zonder een beschrijving van de rol
der leeken in onze kerken geen en
kele kerkgeschiedenis volledig kan
worden genoemd
Als tweede spreker trad op prof.
mr. W. P. J. Pom.pe, die een refe
raat hield over het onderwerp
„Strafrecht en Zedelijkheid", waar
in hij den nadruk legde op het feit
dat in het natuurrecht de groote be
ginselen verankerd liggen waar.
door het strafrecht kan gebaseerd
worden op de normen van een ze
delijke levensopvatting.
Tijdens de rondvraag werden ver
schillende suggesties aan de land
gedaan om het ledental der veree
niging dat momenteel circa 1600 be
draagt, nit te breiden en de activi
teit op te voeren. Het nieuwe be
stuur zal zjoh hiermee bezig hou
den.
Een gemeenschappelijke koffie
maaltijd door het bestuur van de
vereeniging aan de leden aangebo-
WILIaEM paap
dat wij het
van mr. Barend de Goede*** over
Willem Paap ter hand namen. Be
halve de reeds bekende bijzonder
heden over diens leven geeft de
auteur nog een aantal nieuwe feiten
als vruchten van zijn onderzoek,
met twee foto's en uitvoerige litera-
tu-urverwijzingen. Hy besluit zijn
werk met een verweerschrift van
W. Paap in de Nwe Winsch. Courant
(1892), waarin deze het opneemt
voor zijn vereerden meester Multa.
tuil.
Dit verzorgde boekje is in zoo
verre instructief voor de kennis der
Beweging van Tachtig, als het de
feiten, betrekking hebbende op W'1
lem Paap, overzichtelijk weergeeft
Wat de conclusies betreft omtrent
Paaps persoon en werk, steilt het
te leur Daarvoor is het bekend zijn
met deze, toch nog weinig talrijke
gegevens niet voldoende. Daarvoor
is bovenal een analyse noodig van
Paaps werk en men kan dan niet
volstaan met het vermelden en da
teeren daarvan, met slechts een
enkele oppervlakkige waardebepa-
lmS. Waarom mr. Barend de Goede
Willem Paap „Het paard van Troje'*
noemt, werd ons niet duidelijk, daar
er van de zijde van Paap toch
allerminst van een list sprake was,
toen hij als redactielid van „De
Nieuwe Gids" zitting nam. Bekeken
van het standpunt van Kloos c.s.
zou men hem eerder „de kat in den
zak" kunnen noemen, maar het
beste lijkt me boven een studie over
Willem Paap slechts „Willem Paap"
te plaatsen, dan behoeven er geen
raadseltjes te worden opgelost.
PIET J. W BOEREN.
J. A. Rispens: Richtingen en
Figuren in de Nederlandsche Let
terkunde na 1880 (Kampen 19S8J.
Menno ter Braak: Paapsche
Sympathieën in de bundel Het
Tweede Gezicht" (IS35) en Inlei
ding op de derde druk van Vin
cent Haman", roman door W A.
Paap.
Salamanderreeks A'dam 1936).
Afr. Barend de Goede: „Wil-
tem Paap. Het paard van Troje".
A. W Bruna en Zoon Utrecht '46.
Juni-nummer Ad Interim.
nig leden, der vereenigïng werd be
zocht
De schout bij nacht Meyer Ran
neft, van de Ned. marine, is be
noemd tot commandeur van het
Amerikaansche iegioen van verdien
ste, voor de belangrijke diensten,
bewezen aan de Amerikaansche
regeering als marine-attaché bij de
Ned. ambassade te Washington van
December 1941 tot September 1945.
Admiraal Chéster W. Nimitz reik
te de decoratie uit tijdens een plech
tigheid op het departement van
marine te Washington.
„De schitterende wijze, waarop hij
de vele problemen behandelde met
betrekking tot de contröle van de
scheepvaart en het bewapenen van
koopvaardijschepen, vormde, aldus
de oorkonde, een belangrijken factor
in het succes van de geallieerde
operaties in den Atlantischen
Oceaan en zijn bijdrage tot de ont
wikkeling van de bewapening ter
zee was van onschatbare hulp voor
de schepen der geallieerde zeemach
ten hij de uitvoering van hun defen
sieve en offensieve taken tegen den
vijand".
Bovendien is de schout bij nacht
benoemd tot groot-officier in de
orde van verdienste van Juan Pablo
Duarte, een orde van de republiek
Santo Domingo,
O De Eerste Kamer zal Vrydag het
wetsontwerp instelling van een
commissie-generaal voor Ned.
Indië behandelen
<0> Prins Bernhard, die een inspec.
tie.reis maakt hij de eerste divi
sie, bezocht Vrijdag de onderdee-
len te Maastricht en Eibergen.;
O Nederl. amusementsin richtingen
zullen in November een groote
kermis-show naar Cairo zenden,
die in den winter een reis door
Egypte za] maken.
O Prins Bernhard heeft Zaterdag,
middag een bezoek gebracht aan
Vlaardingen, waar hij door da
bevolking spontaan gehuldigd is.
O De autoweg NijmegenArnhem
van brug tot brug zal eerst in de
tweede helft van September in
gebruik genomen worden.
O Zaterdagmiddag is de brug over
het ApeldoornschDierensch Ka
naal in de lijn Arnhem—Zutohen
geopend
?e - gemeenteraad van Geleen
heeft besloten •over te gaan tot
voorziening van de gemeente
met gas. De „Maurits", die tot
op verren afstand gemeenten
van gas voorziet, vond tot .dus-
2e geerde waar zij is
g vestig cl, geen afneemster.
N ederlandsche collega's de near-
ste snufjes Dp tandtechnisch gefbicd
getoond en gedemonstreerd. Ook
hZïtSCTS en Z%veden en Engelschen
alk™ congres deelgeno
men, alhoewel voor hen dit ccn-
of seea n'euws oplever-
a?" 00k 'üaens den oorlog
^teeds in contact hadden gestaan
met Amerika.
,5,rt Kevert Loeb. die 21 jaar in
Amsterdam heeft gewoond en ty-
dens den oorlog in 'n visschersbootjo
naar Engeland s overgestoken,
heeft reeds in 1943 dit congres in
Amerika met medewerking van mi
«lister Bolkestein met de Pennsyl
van ia Universiteit voorbereid
Oip een persconferentie deelde hij
mede, dat gebleken is, dat het on-
derwijs aan de Utrecihtsche univer
siteit thans onvoldoende is, doch
dat door de groote activiteit van de
Nederlandsche tandartsen het te
kort niet is te merken. H\j vond het
jammer, dat in Nederland geen
systematisch onderwijs wordt gege
ven in het gebruik van röntgentoe.
stellen Dit moeten de Nederland-
sohe artsen leeren in Amerika of
door middel van de film. Het ia
dan ook gelukkig dat de filmtech
niek thans zoo ver ontwikkeld is,
dat met behulp van goede kleuren
films een prachtige demonstratie
die tot volle tevredenheid stemt, ge
geven kan worden. De geweldige
perspectieven, die de film biedt op
technisch terrein, zullen in de naas
te toekomst nog meer leiden tot aan.
vulling van het onderwijs. De
nieuwe materialen en werkwijzen
zijn op het congres gedemonstreerd,
wanneer nu over eenige maanden
deze materialen kunnen worden in»
gevoerd, zullen onze tandartsen ze
ook direct weten te gebruiken.
Tenslotte sprak dr. Doeb zijn be
wondering uit over het snelle ner-
stel van Nederland. Toch vond hij
den Nederlandsoheo mensch soms
veranderd", maar „het was
best bij hem uit te houden."
nog
Nahj wij vernemen, Is de toestand
van Mgr. dr G, C. van Noort oud
deken van Amsterdam, in alle op-
zichten bevredigend te noemen. Hoe
wel de zieke uiterst zwak is, woont
hij lederen morgen de H. Mis bjj,
welke in de huiskapel wordt opge
dragen De belangstelling voor den
zieke is zeer groot, doch om teleur
stelling te voorkomen zij medege.
deeld dat slechts bij hooge uitzon
dering bezoek is toegestaan, aan
gezien dit den Hjder zeer vermoeit.
Door onbekende oorzaak brak Za
terdagavond brand uit in een der
complexen van de N. V Rayma-
kers fabnexen te Helmond. De om
geving werd opgeschrikt door nevi-
|L ?5, ®n' dle S^olgd werden door
waar vuurgloed. In het gebouw
de N v O11 £arenververij van
de N. v. „Het Spectrum" was on
dergebracht, greep het vuur snel om
zich heen. De brandweer bestreed
de vlammen van drie zijden waar
door het gevaar voor de omliggen
de gebouwen spoedig geweken was.
Na ongeveer twee uur blusschen
was men den brand volkomen mees
ter. Van de inventaris in het totaal
uitgebrande fabrieksgebouw bleef
slechts een hoeveelheid smeulend
garen en hout over
25 JAAR ONDERNEMERSRAAD
VOOR NEDERL.-INDIë.
Zaterdagmiddag heeft de Onder-
nemersraad voor Ned.-Indië in een
biieenkomst van leden en genoodig-
m. ee" der zalen van het Kur-
naus te Scheveningen zijn 25-jarige
bestaan herdacht. Tot de aanwezigen
behoorde ook Z.Exc. mr. J. A. Jonk
man, minister van Overzeesche Ge-
biedsdeelen.
Nadat de voorzitter, mr. W G,
F. Jongejan, in een herdenkings
rede verleden, heden en toekomst
van den Ondernemersraad had be
licht, hield minister Jonkman een
toespraak, waarin hij getuigde van
de belangstelling der Regeering voor
den Ondernemersraad en zijn arbeid
en mededeelde, dat het in de bedoe
ling der Regeering ligt de Commis,
sie voor Economische Aangelegen
heden te herstellen, teneinde een
goed contact tusschen de overheid
en de ondernemers mogelijk te ma
ken.
BB. LUCHT DIENST
SCANDINAVIö EN AMSTEBDAM.
Binnenkort zullen van Londen uit
luchtdiensten met Viking-toestellen
onderhouden worden en wel op Oslo,
Kopenhagen en Amsterdam. Op 1
Sept zal een regelmatige vierweke-
iijksche dienst tusschen Londen en
Kopenhagen beginnen. Met ingang
van 2 Sept. zullen Vikings drie keef
per week tusschen Londen. Sta-
vanger en Oslo vliegen. Tezelfdertijd
zullen ook regelmatige vluchten tus
schen Londen en Amsterdam (13
