G
BAAS ZIJN
Sjahrir terug naar Batavia
„Eén moet de
GESTOLEN GOEDEREN
in Duitschland achterhaald
Kath. verkenners bij den Paus
Rivierwater als energiebron
ONGSLAGEN
Risico
68ste JAARGANG
WOENSDAG 11 SEPTEMBER 1946
No.
20109.
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Algemeen redacteur
H. a. PAALVAST
verwacht
VOLGENDE WEEK
EXTRA SUIKER
Bommen naar het
Witte Huis
Zeventig procent der
kunstwaarde terug
TOESPRAAK VAN DEN
H. VADER
DE SLAG OM ARNHEM
BUSSTAKING DREIGT
IN BRABANT
BESPARING VAN EEN
MILLIOEN TON KOLEN
nieuwe schiedamsche courant
HOOFDREDACTEUR
DIRECTEUR: J. KUIJPERS MGR. DR. J. WITLOX
BUREAUX voor"REDACTIE EN ADMINISTRATIE: BROERSVEST 8, SCHIEDAM, TEL. 68804 - ABONNEMENTSPRIJS 3.25 P. KWARTAAL, 1.10 P. MND., 0.26 P. WEEK
Voor de zooveelsite maal heerech-
te er in den trein oneen ïgheid over
bet al dan niiet open laten staan
van een raampje. Het wa® ln
den ochtend en bü fen 'f*1 hee"
ren bleek het ridderlijk gevoel
ie^ens de dames nog met te zijn
onfwaaW - dit sluimert trouwens
in de treinen tegenwoordig baj
velen den geheelen dag en on
danks de protesten van het zwakke
geslacht, bleef het raampje open.
Totdat de conducteur kwam en
het sloot onder enkele bestraffende
opmerKlnSen aan 't adres van zün
sexe-genooten. Deze „namen" dat
niet en gingen in de oppositie, maar
de dienaar van de N. S. handhaafde
zijn standpunt, hetgeen hem de op
merking bezorgde, dat hij thuis
eens zoo'n mond moest opzetten
de spreker wist blijkbaar uit erva
ring, dat een getrouwd man zulks
•tiet straffeloos kan doen en dat
die conducteur moff en -methoden
navolgde.
Tenslotte zweeg de conducteur
els een mof maar de afgestrafte
reizigers, die hun nederlaag niet
konden verkroppen hoe is het
mogelijk, dat zoo'n kleinigheid een
nieuwen' dag zo° kan verdonkeren
bleven hun open-raam-politiek
Verdedigen, thans tegen een passa-
gierenden arbeider van de N. S.
Maar deze viel zijn collega nie,
af .natuurlyk wilden wij schrij.
ven, doch helaas laten collega's
elkander maar al te vaak graag
struikelen en repliceerde: „Eén
moet de baas zijn en in den trein
is dat de conducteur''.
„Eén moet de baas zijn"! De man
heeft misschien zelf niet beseft, met
dit antwoord, het probleem van den
aan de orde te stellen. Inder-
Y t. Gr moet gezag zijn, ook en
i»1^ *n democratisch-geregeerde
neten, want het ontbreken daar.
an be teekent den ondergang van
democratie.
Het viel te verwachten, dat na
de Duitsche terreur de vrijheidszin
*n vollen drift zou opvlammen maar
deize iS hier en daar ontaard en
over de geheele linie te ont
arden in anarchie, welke in nor-
J?Jale tijden al verderfelijk is, laat
?taan in deze abnormale omstandig
heden.
Id de democratische landen be
staat behoort althans te bestaan
de vrijheid van het woord, van
kritiek en van actie om een be
laid doel te bereiken en dat is een
heilig recht, waaraan niet getornd
Mag worden. De volksinvloed op de
^geering is onontbeer 1 ijk voor een
faed bestuur.
Maar één moet de baas zijn Ge-
Zag kan niet gemist worden. En dit
gezaig komt rechtmatig aam de over
heid toe. Deze heeft tot plidht,
Maatregelen te treffen, welke hei
■algemeen belang van de burgers
ten goede komen. Vooral in deze
Moeilijke tijden zal zij omwille van
het algemeen belang wu en dan
Voorzieningen moeten treffen,
welke aan een bepaalde groep niet
weLkom zijtn,. Natuurlijk behoeft
deze zich daarbij niet zonder meer
neer te leggen, doch de actie tot
verbetering dient te geschieden vol
gens „de regelen van het spel" en
het is even schadelijk als onedel
om van den nood der tijden mis
bruik te maken
Wij nemen graag aan, dat de be
trokkenen het niet zoo kwaad be-
yaens de off ideele opening van de agrarische af deeling van de Jaar-
oeursv.l.n.rdrF. H. Fentener van Vlissingen ir# CStaf en
mr. JMiliust
bracht aan de nagedachtenis van de
T.orrl Klllearn wordt er burgera en militairen, ongeacht
LOI-U iviliedl.il WUIUL Cl Iiandaard en nationaliteit, die tijdens
de Japansche bezetting over den ge-
Een woordvoerder van het repu-
blikeinsche ministerie van voorlich
ting maakte bekend, dat Soetan
Sjahrir onverwachts genoodzaakt ist
heden Woensdag naar Batavia terug
te keeren
In geallieerde kringen te Batavia
is men van meening, dat Sjahrir's
plotselinge terugkeer in verband zou
kunnen staan met de evacuatie der
geïnterneerden, welke op dien 12den
September hervat zou moeten wor
den. Het aanrvaarden van het laat
ste voorstel van generaal Mansergh
door Abdoelkadir is echter nog niet
door het geallieerd hoofdkwartier
ontvangen.
Officieel wordt vernomen, dat
Lord Killearn, die door een infectie
aan zijn voet te Singapore is opge
houden, in de laatste helft van deze
week te Batavia wordt verwacht.
Gen.-maj. Doorman
naar Indië
Op 12 Sept. zal de souschef van
den general en staf, gen.-maj. P L.
G. Doorman, per vliegtuig naar Ba.
t&via vertrekken.
De generaal zal de onderdeden
der Kon. landmacht in Ned.-Indië
in spec te eren en omstreeks drie we
ken aldaar verbleven.
Huldiging geëxecuteerden
Op 14 Sept. a.s. zal in tegenwoor
digheid van de hoogste autoriteiten
een groot eeresaluut worden ge
heelen archipel wegens illegale han
delingen zyn geëxecuteerd. De
lechtigheid, welke tevens een rouw-
etoon van de zijde der familie in
houdt, zal plaats vinden op het kerk
hof Antjol nabij Tandjong Priok,
waar het grootste aantal illegalen
is geëxecuteerd.
Drie mijnenvegers naar
Indië
Drie groote mijnenvegers van de
Kon. marine, ieder 500 ton metende,
zullen Maandag 23 September uit
Rotterdam naar Ned.-Indië vertrek
ken.
Het zijn Hr Ms. Jan van Gelder,
onder commando van lt. ter zee le
kl. W. F. van der Valk Bouman
Hr. Ms. Pieter Florisz, onder bevel
van luit. ter zee le kl. J. D. van
der Star en Hr. Ms. Abraham van
der Hulst, onder bevel van luit ter
zee le kl. H. J. H. Hagdoorn.
Commandant van deze divisie is
luit. ter zee Van der Valk Bouman.
De reis zal gaan door het Suez-
kanaal. De datum van de vermoe
delijke aankomst te Tandjong-Priok
is 2 December.
Van 1528 September zal voor alle
leeftijden een rantsoen suiker wor
den verstrekt van 500 gram, terwijl
bovendien een extra hoeveelheid,
eveneens van 500 gram, voor die
periode zal worden beschikbaar ge
steld. Deze extra 500 gram zijn de
eerste helft van het reeds aange
kondigde extra kilogram. Einde
September zullen de tweede 500 gr.
worden verstrekt.
Voor zoover de voorraden bij de
winkeliers dit toelaten, kan op deze
bonnen, desgewenscht, een dubbele
hoeveelheid jam of gedeeltelijk
suiker en gedeeltelijk jam worden
gekocht.
Meer boter9 minder
margarine
In verband met de moeilijkheden
by den aanvoer van grondstoffen
voor de bereiding van margarine,
zal van 15 t/m 28 September en
eveneens van 28 September t/m 12
October minder margarine kunnen
worden verstrekt. Hiertegenover zal
het rantsoen boter tydelyk met een
gelyke hoeveelheid worden ver
hoogd. Het rantsoen voedingsvetten
voor personen, geboren in 1941 of
vroeger, zal in die perioden samen
gesteld zijn uit 250 gram boter en
250 gram margarine of 200 gram vet
naar keuze en voor kinderen, ge
boren in 1942 of later, uit 250 gram
boter en 125 gram margarine of 100
gram vet naar keuze.
In verband met onze precaire
margarine-positie zijn dezer dagen
5000 ton oliën, voor de bereiding van
margarine, in Engeland geleend.
ZICH VERLIEZEN
Frank Wilson, aftredend hoofd
van den Amerik. geheimen dienst,
heeft, aldus bericht de „Evening
Standard", onthuld, dat tydens den
oorlog tien pogingen tot aanslag op
het leven van president Roosevelt,
in de V. S. en overzee, werden ge
daan. Er werden zooveel bommen
en deelen van bommen naar het
Witte Huis gestuurd, dat de gehei
me dienst 'n speciaal geconstrueerde
truck klaar nad staan om deze
snel weg te voeren. Degenen, die
voor de aanslagpogingen verant-
woordelyk waren, aldus Wilson,
ware^ zonderlingen en waanzinni
gen.
bepaalde diensten te verrichten,
omdat de overheid prijsvoorsohrrf-
ten gaf; het niet innemen van bon
nen daar de regeling den hande
laars niet bevuilt; het niet verkoo-
pen van levensmiddelen wanneer
de winst te gering geacht wordt.
Zelfs aangenomen, dat de grieven
gegrond zijn over stakingen me
een politiek tintje zwijgen we maar
moet o.i, tooh zulk optreden ver
oordeeld worden, omdat de methode
niet deugt en de gevolgen zeer ern
stig kunnen zijn.
Ons economisch leven en de voed
selvoorziening zijn uiterst kwets
baar en het minste déraillement
kan licht catastrophale gevolgen
hebben, ietis wat de betrokkenen
doelen, maar het is o.i. tooh ontoe- zcii ongetwijfeld niet wenschen.
laatbaar, dat men bewust van zijn
macht, de regeeringsmaatregelen.
doorkruist met verzet, hetwelk het
beoogde effect van de voorschrif
ten torpedeert. Wij doelen hier b.v.
op staken, voordat behoorlijk over
leg gepleegd werd; verder op het
weigeren door middenstanders om
Daten wij dan ook niet met vuur
spelen.
De zekerste bescherming van
rechten is: aan zidh zelf beperking
opleggen in de uitoefening van zijn
rechten.
En het volk, hetwelk wil regee-
ren. moet ook kunnen gehoorzamen.
Vier duizend Katholieke verken
ners, die aan de eerste bijeenkomst
in Italië van Katholieke padvinders
deelnemen, waaronder Fransc-hen en
Zwitsers, zyn door Z, H. Paus
Pius XII ontvangen en toegespro
ken. Na hen als boodschappers van
den vrede, die den weg willen ba.
iaën naar toenadering en vrede on-
tcLer menschen, te hebben begroet,
gaf de Paus een drietal b-eschouwin.
Igen, waarin hij de wezeniytee oor
zaken van de verbreiding der pad-
firindery in de wereld uiteenzette.
De padvinderij, aldus de Paus,
fWekt de jeugd op en brengt naar in
beweging voor alles, wat van na-
fcune goed, edel en schoon is. De
padvinderij schept orde en zin voor
gematigdheid in het mensoheiyit le
ven. Voorts geeft zij aan den eere_
dienst en aan dien godsdienst de
vooraanstaande plaats, welke God
in het leven van den menscb toe
komt.
Zelfs de meest edele en hest op.
gevoede onder u, aldus de Paus, zou
niet voortdurend oprecht en eerlijk
kunnen zijn en rechtvaardig en goed
tegenover anderen, zonder de hulp
der goddelijke genade. En zonder
dez© hm lp zou het u niet mogelijk
z\jn, buiten de verwarde stroomin
gen en de scihaamtelooize verleidin
gen, zooals die zich openlijk of be
dekt in de wereld voordoen, te blij
ven. Om steeds trouw te kunnen
blijlven aan uw ideaal van Katho
lieke voortrekker, temidden van zoo
veel drwalingen, die in onze dagen
geest en hart verduisteren, moet
gy de vlam van uw geloof en uiw
liefde steeds levendig houden. Ten
slotte gaf de Paus aan allen den
f&egen,
Kolonel Otto, commissaris-gene
raal voor de Ned, econ. belangen
in Duitschland, heeft in een radio
rede gesproken over den terugkeer
van goederen uit Duitschland. In
een vorige publicatie, welke betrek
king had op de cijfers tot en met
1 Juni van dit jaar, vermeldde hy
dat los van kunstschatten en effec
ten voor een geschatte waarde van
ca. 50 millioen gulden aan goederen
in ons land was teruggevoerd. In-
tusschen is dit bedrag in de laatste
twee maanden al weer bf iftgryk
gestegen.
Voor restitutie komen slechts in
aanmerking de in feite nog aanwe
zige goederen, waarvan de herkomst
uit Nederland kan worden aange
toond. Het zyn dus alleen de goe
deren, die een betrekkeiyk lang le
ven hebben, en die op de een of
andere wyze herkend kunnen wor
den en dus in de eerste plaats onze
machines en technische installaties.
Hiervan gaf spr. enkele voorbeel
den als draaibankengeroofd 2213,
terug 473, dus ruim 21 pet.frais-
banken: geroofd 604, terug 138, dus
23 pet.l&schmachinesgeroofd
2303, terug 428, dus ruim 18ya pet.
Hieruit valt op te maken, dat we
van deze uiterst belangrijke gereed
schapswerktuigen nu zeker al 20
pet. in Nederland terug hebben.
Nemen we eenige andere artike
len: van de 464 weggevoerde loco
motieven zyn er 405 terug; van de
personenrijtuigen is ca de helft te
rug, doch van wisseihout slechts
10 pet., van de dwarsliggers maar
2 pet. Alle tramwagens, geroofd in
Amsterdam, Den Haag en Rotter
dam, tezamen 301 stuks, zyn terug
gevonden, waarvan een twintigtal
onherstelbaar is. Hiertegenover
staat, dat we van alle geroofde
automobielen tot nu toe nauwelyks
1/10 pet. hebben teruggekregen.
Over paarden en vee behoeft men
geen optimistische verwachtingen
te hebben en we zullen tevreden
moeten zyn wanneer we van de
meer dan 300.000 uit Nederland weg
gevoerde koeien enkele duizenden
terugkrijgen.
Wat de kunst betreft, is op het
oogenblik omstreeks 20 pet. van
het aantal weggevoerde objecten
naar ons land teruggekeerd. Meten
wy het teruggekomene af naar de
kunstwaarde^ dat wil dus zeggen
naar de kwaliteit, dan ligt het per
centage oneindig veel hooger en wel
op zyn minst genomen op 70 pet.
Van de belangrykste kunstwerken,
die van ons land naar Duitschland
zyn gevoerd, is dus byna weer
in ons bezit. Ook op het gebied van
geroofde boeken hebben we goede
resultaten bereikt; tot dusver keer
den 3000 kisten met boeken terug,
een 1000-tal wordt binnen afzien-
baren tyd verwacht Daarmede zyn
de belangrijkste bibliotheken weer
in Nederland terug.
Ruim 55 jaar bestaat thans do
Arbeidsinspectie Een instantie
waarvoor de tegenwoordige direc
teur-generaal van den Arbeid Dr
Ir. Hacke en hoofd van genoem
den dienst in een interview voor
zijn heengaan op 1 October als doel
aangaf „zoo goed mogeiyk te die
nen".
De Arlbed-dsiinspectöe heetft een
belangrijken staat van werkzaam
heid. Uit geheel haar instelling en
omvang blijkt ook. dat inderdaad
haar doel dienen en beschermen
is. Een der jongste uitingen van
sociaal inzicht is, dat in verband
met het groot aantal vrouwelijke
werkkrachten van dit oogenblik
binnenkort in elk der tien distric
ten ook een vrouweiyke inspecteur
zal worden aangesteld.
Een ander voorbeeld van activi
teit kan worden bewezen uit het
«aantal van 20.000 scfoniftelijke
eischen en aanwijzingen per jaar
inzake beveiliging. Noodig? In 1938
alleen moest naar 190.000 ongeval
len een onderzoek worden ingesteld.
Er is veel ten goede gekeerd
sinds van Houtens Kinderwet van
1874. doch er bleef en blijft nog
genoeg te dóen over.
Sociaal werk met veel opoffe
ringszin en vaak zware diensten
ter bescherming van vooral het li
chamelijk welzyn van mannen, vrou
wen en kinderen.
Juist na lezing van het inter
view van Dr Hacke hierboven ge
noemd, kregen we een nummer van
,.De Stad Gods" onder handen. Een
merkwaardige samenloop De inhoud
ging ook over Arbeidsinspectie. „De
Stad Gods" is het uitstekende, or
gaan van de Congregatie der Zus
ters Augustinessen van de H. Mo
nica een stichting welke in deze
maand juist 12ya jaar bestaat en
voortkwam uit het St. Franciscus
Liefdewerk te Utrecht.
Welk een staat van verdiensten
voor het tydelyk en geestelyk heil
van den naaste. Wat een offers,
wat een offers. Wat een daden
vooral aan individuen en gezinnen.
Prachtig werk. Maargebaseerd
op gebedsleven.
In vele kolommen worden de werk
zaamheden beschreven Het telkens
terugkeerend adagium is echter:
„God wil de menschen gelukkig
maken met medewerking van de
menschen"
Dit treffend woord zingt ons nu
voortdurend door het hoofd.
Inderdaad. Men twijfelt vaak aan
Gods goedheid, maar 't zijn de men.
schen die voor elkaar veel ellende
scheppen.
Voor menschengeluk is medewer
king van andere menschen noodtg.
We komen weer op den eisch van
gemeenschapszin van zichzelf ver
liezen om wille van den naaste.
Zouden we op dezen arbeid niet
geregeld 's avonds inspectie bij ons
zelf kunnen instellen?
God wil de menschen gelukkig ma
ken met medewerking.- van de men
schen!
HENK VAN DER MAZE.
Naar wy vernemen, zal H. M de
Koningin tegenwoordig zyn by de
onthulling op 17 September a.s. van
het monument te Oosterbeek ter
herinnering aan den slag om Ara-
hem in 1944.
BIJ de maatschappij B B. A., welk»
door nagenoeg geheel Brabant auto
busdiensten onderhoudt, bestaat het
plan de conducteurs te werk to
stellen als chauffeur en in hun
plaats meisjes op te lelden tot con
ductrice.
Door de conducteurs is tegen dit
plan een krachtig protest inge
diend. Zij hebben eraan toegevoegd,
dat zij, mocht hun protest geen suc
ces hebben, in staking zullen gaan.
Verscheidene Instanties in Noord»
Brabant ondersteunen deze actie.
Waterkracht was tot dusver alleen
in staat om energie voor industriee-
le doeleinden op te wekken, indien
men over stroomend water beschikt,
dat in de rivieren met groot verval
voldoende snelheid ontwikkelen kan.
Ir. R. Kolkman, die zich reeds 15
jaren met het probleem bezig heeft
gehouden, meent thans de oplossing
te hebben gevonden van het vraag
stuk'. de langzaam stroomende Ne-
derlandsche rivieren te gebruiken
voor het opwekken van electrischen
stroom. In tegenwoordgheid van in
genieurs van het ministère van Ener
gie, dat veel belangstelling voor
zijn plannen aan den dag legt, heeft
hij op de terreinen van de Ned. Dok
en Scheepsbouwmij. te Amsterdam
sen demonstratie met het apparaat,
dat hij na veel proefnemingen ont
worpen heeft, gegeven. Het principe,
dat zeer eenvoudig is, werd hem aan
de hand gedaan door de verbeterin
gen. die Amerikaansche waterbouw
kundigen omstreeks 1930 uitvoerden
aan het stroombed van de Mississip
Op deze wijze noopt hij van het
door ons land afvloeiende water
minstens 2 millioen kubieke meter
ten nutte te maken voor het opwek-
trischen stroom en zoo zou een me
thode gevonden zijn om het ver
bruik van electrische energie in ons
land. dat ongeveer twee milliard
kilowatt bedraagt op veel goedkoo-
oere wijze te leveren dan tot dusver
iet geval was. Als men bedenkt, dat
er 5 ton kolen noodig zijn voor hetop-
wekken van 1 kilowatt per jaar dan
zou de volledige toepassing van het
nieuwe apparaat een besparing be-
teekenen van bijna een millioen ton
kolen.
Al is het niet waarschijnlijk dat de
o wekking van alle electrische ener
gie die een verkoopwaarde van 140
millioen gulden vertegenwoordigt,
met behulp van deze apparaten tot
stand kan worden gebracht, toch
schuilen in de plannen van ir. Kolk
man mogelijkheden, die in de krin
gen van de betrokken departemen
ten de noodige aandacht getrokken
hebben.
DE RIJKSBEGROOTING 1947
In de Dinsdag 17 September om
half twee te houden vergadering
van de Tweede Kamer komt aan dsj
orde de aanbieding van de rijks-
begrooting voor 1947.
Naar wij vernemen, ls thans me,
-A- J' d'A1"y benoemd tot burg»-
ken 'van^riüpi'250.000 kilowatt elee- meester, van Amsterdam.