Staatsschuld vergt meer
jvsKs -r.« w srisssism
De opbrengst der belastingen
Inflatoir effect
van liet tekort
Mogelijkheden van bezuiniging
Het Nationaal Budget 1947
WOENSDAG 18 SEPTEMBER 1946
PAGINA 5
Een raming voor 1947 van 2.205.2 millioen
Streven naar spoedige
vermindering
Herziening onderwijs nog
niet verwerkt
Liquidatie van den
Buitengewonen Dienst
LIQUIDATIE-SCHEMA VAN DEN BUITENGEWONEN
DIENST
-
-
BUITENGEWONE DIENST
Noodzakelijke besparing
1.1 milliard
(-.-)
(-.-)
7.3
59.3)
GLOBAAL PLAN
BEGROOTINGSTEKOR-
TEN OVER 1940 TOT
EN MET 1945
van de vermogensheffin.
1947
660,0 1)
340,0
11.0
2,0
Verreweg het grootste deel van de
middelen van het hoofdstuk „Fi
nanciën" komt uiteraard voor re
kening van de opbrengst der belas
tingen. In het volgend overzicht
wordt een specificatie gegeven van
£e geraamde opbrengsten van de be
lastingen voör 1947 en voor 1946.
<in millioen,-ii guldens)
Omschrijving
Inkomstenbelasting
Loonbelasting
Dividendbelasting
Voorheffing op in t
buitenl. geacc. ink....
Vermogens bel. nat'
personen
Vermogens!). V.
Vennootsch.bel.
Commissarissembel.
Vereven! n gshef f i n,g
jvlotorrij tttigen.be!.
Invoerrechten
Statistiekrecht
Accijns op zout
Accijns op wijn
Bijz. wijnbei
Accijns op gedistill.
Accijns op bier 32,0-
Accijns op suiker 23 0
Accijns op tabak 120,0
Bei. op g. en z. w 0,6
Omzetbelasting 330,0
Rechten v. zegel 10.0
Rechten v registr. 20.0
Rechten v.' successie 00,0 1)
lieh.
90 0
36'0 1)
140,0 1)
1,0
150,0
20,0
120,0
1,3
7.0
0,9
0,4
300
1946
890,0
250'0
8.0
55.0
100,0
33,0
115,0
1,0
110,0
15,0
25,0
1,3
6,5
0,6
0.3
22,0
25,0
50,0
120.0
0,6
300,0
8,0
10,0
60.0
gevolgen
gen.
In herinnering zij gebracht, dat
in de Nota betreffende den toestand
van 's.Rijks financiën, behoorende
l>ij de ontwerpbegrooting voor 1946,
is vermeld, dat in het totaal van de
voor dat jaar geraamde belasting
opbrengst ad 2.206,3 millioen de
volgende bedragen zijn begrepen,
welke ten bate van 1946 zullen ko
men wegens het inhalen van ach
terstand in de belastingheffing, we
gens navorderingen en wegens in de
inkomstenbelasting 1946 te belasten
inkomsten van vroegere jaren, wel
ke in 1946 eerst invorderbaar wor
den:
inkomsten,bel290 min
voorheff. oip in 't buitenl,
geacc. inkomsten 55
dividendbelasting 4
verm.bel. nat. pers47
verm.bel. v. lich. 13
vennootschapsbel, 65
tabaksaccijns 18
2,205,2 2.206,3
1) Bij de raming van deze belas
tingen is rekening gehouden met de
492 min
In 't geraamd totaal van 2206,2
millioen voor 1947 zijn de volgende
bedragen begrepen, welke ten bate
van 1947 zullen komen wegens het
inhalen van achterstand in de be
lastingheffing en wegens navorde
ringen
voorheffing op in 't buitenl.
geaccumuleerde ink2 min
verm.bel. nat. pers40
verm.bel. v. lichamen 16
vennootschapsbel. 65
De beteekenis van het begroo_
tingstekort ligt vooral in het infla
toire effect op de volkshuishouding.
Dit inflatoire effect kan niet zon
der meer worden afgelezen uit de
hoogte van het geraamde tekort
voor 1947 ad 1967 min.
Indien alle Rijksontvangsten en
uitgaven in vrij geld zouden plaats
vinden en zich geen afwijkingen
van de begrooting zouden voordoen
zou inderdaad het inflatoire effect,
gelijk zijn aan genoemd tekort. In
de praktijk is aan deze vereenvou
digende onderstellingen evenwel niet
voldaan
Bij gevolg dienen op het bedrag
ad 1967 min. tal van correcties
te worden aangebracht ter benade
ring van het inflatoire effect, dat
in verband met deze begroeting zal
optreden.
Vooreerst zijn daar de onder
scheidene uitgaven, welke nog in de
begrooting voor memorie moesten
worden geraamd. Uit dien hoofde
zal met een bedrag van 200 a 300
min moeten worden gerekend
Vervolgens speelt ook het geblok
keerde geld voor dit effect uiter-.
aard een groote rol. Deze komt tot
uiting, zoowel bij de ontvangsten
als bij de uitgaven. Een deel der in
1947 te verantwoorden ontvangsten,
(achterstallige belastingen), zal nog
uit geblokkeerde tegoeden worden
123 min
Een korte bespreking van de
onderscheidene hoofdstukken der
ontwerp-begrooting voor 1947, waar
in de voornaamste verschillen met
de overeenkomstige hoofdstukken
<ler ontwerp-begrooting voor 1946
worden belicht, volgt hieronder.
Men dient er echter rekening mede
te hoqden, dat behalve de reeds in
gediende wijziging van de marine-
begrooting voor 1946 eerstdaags aan
de Tweede Kamer nota's van wijzi
gingen betreffende de overige hoofd
stukken der ontwerp-begrooting
voor 1946 worden aangeboden. Over
wogen is nog om ook de hierbedoel-
de wijzigingen in de begrootiqgs-
stükken voor 1947 te verwerken, het-
geen een juist inzicht in de ver
schillen tusschen de ontwerp-be-
Krootingen voor 1946 en 1947 onge
twijfeld ten 'goede zou zijn gekomen.
Ten einde de tijdige indiening van
de ontwerp-begrooting voor 1947 niet
in gevaar te brengen, moest daar
van noodgedwongen worden afge
zien. In de nadere beschouwing over
de ontwerp-begrooting voor 1946 kon
echter met de resultaten van deze
Tvijzighjgen nog wel rekening wor
den gehouden.
Re uitgaven voor den Centralen
Veilighei(4sdienst en voor den Bui-
tenlandschen Inlichtingendienst (in
oprichting) vallende onder Hoofd
stuk II, vertoonen vergeleken met
die voor 1946 een stijging. Deze stij
ging vindt haar verklaring in dé
omstandigheid, dat de ramingen
voor 1946 betrekking hadden op
slechts een deel van dat jaar.
Versobering Regeerings-
voorlichtingsdienst.
Daarentegen zijn de uitgaven voor
den Regeeringsvoorlichtingsdienst
belangrijk verlaagd.
De opbouw van het Ministerie van
Buitenlandsche Zaken zal waar
schijnlijk in 1947 kunnen worden vol
tooid. Een verhooging van de perso-
neele en materieele uitgaven van
bet Departement tegenover die van
het vorige jaar was in dit verband
niet te vermijden.
De verhooging van het uitgaven
totaal van de begrooting voor
Justitie wordt overwegend veroor-
Zaakt door een hoogere raming voor
de P°"tie, <f 12,5 millioen).
moesten nnb.Uitgaven voor de Ro'itie
en Rijkswerf16 voor Gevangenissen
KiJkstSehTeT"™^6" en voor
den verhoogd res °edlnBswezen wor-
1,0 millioen; Behki^Van de^r61
meene prijsstijging is dit de alSe-
Wijten aan de gesfkgèn crim^liten
Wij „Bmnenlandsche Zaken" is A
aanmerking te nemen, dat in w
totaal voor 1916 17 millioen begre
pen is als uitkeering wegens nadee-
lig saldo aan het Staatsbedrijf der
P.T.T., welk bedrijf thans onder het
Ministerie van Verkeer is komen te
ressorteeren.
De uitkeering aan het Gemeente
fonds ten behbeve van de noodlijden
de gemeenten is met i 25 millioen
verminderd.
Bij een beschouwing van de cij
fer» van „Onderwijs. Kunsten en
Wetenschappen" dient in aan-
meriting te worden genomen, dat
voor 1947 alsnog zal zijn te re
kenen op een bedrag wegens t©
treffen voorzieningen met betrek
king tot d© onderwijzerssalaris
sen. Hiermede kon in de ontwerp-
begrooting voor 1947 nog geen
rekening worden gehouden.
Voorts kan met betrekking tot de
voorgenomen reorganisatie en ver
sobering in deze ontwerp-begrooting
slechts de groote lijn worden ver
werkt, waarlangs de plannen gaan
Uitbreiding Nijverheids-
onderwijs.
Het feit, dat de ontwikkeling van
ons bedrijfsleven een der eerste
voorwaarden is voor den wederop
bouw van onze volkswelvaart, maakt
de uitbreiding van het nijverheids
onderwijs noodzakelijk, hetgeen meer
subsidies voor middelbaar technische
scholen, dagambachtsscholen en
meisjesnijverheidsscholen ten gevol
ge heeft.
De stijging van de Nationale
Schuld" met meer dan 62 mil
lioen wordt overwegend veroor
zaakt door een hoogere raming
wegens rente over de 3 pet.
Grootboekschuld 1946 40*4 mil
lioen meer),- alsmede door .hoo
gere rentelasten uit hoofde- van
kasvoorzieningen 18.4 millioen
meer)
Het groote verschil in ramingen
voor Financiën" wordt goeddeels
verklaard door de omstandigheid, dat
zoowel in de ontwerp-begrooting
voor 1947 als in die voor 1946 het
voordeelig. verschil tusschen de mid
delen en de uitgaven van den Ge
wonen Dienst der Rijksbegrooting,
resp. bedragende 90.783.527 en
17.659W13 onder de uitgaven van
dat hoofdstuk zijn opgenomen.
Nog geen vlootplan
Bij de opstelling der begrooting
voor Marine" is van het standpunt
uitgegaan, dat de tóestand van
's.Rijks financiën in het algemeen
en de deviezenpositie in het bijzon
der ook voor 1947 nog niet toelaat
om een in een vaststaand aantal ja
ren te voltooieh vlootplan ter goed
keuring aan de Staten.Generaal
voor te leggen. In nog sterkere mate
dan voorheen woruen slechts de
noodige gelden uitgetrokken voor de
uitbreiding en instandhouding van
de Koninklijke Marine, voor zoover
de situatie >n Nederlandsch-Indie
zulks noodzakelijk maakt. Daarbij
is echter ten strengste ervoor ge
waakt, dat slechts in het algemeen
datgene is aangevraagd, wat te al
len tijde in elk vlootplan past.
Uit het hiervoor verstrekte over
zicht van den toestand van 's Rijks
financiën, blijkt dat het bedrag der
overheidsuitgaven zeer hoog is.
Reeds werd er op gewezen, dat het
totaalbedrag der Rijksuitgaven vatt
f 5.5 mld., werd verlaagd tot ƒ4.25
mld welke vermindering hoofdza
kelijk werd verkregen door een ver*
laging van den Buitengewonen
Dienst met name van de uitgaven
daarop met afloopend karakter
Hieronder volgt een'overzicht van
3e wijze waarop de Minister van
Financiën deze uitgaven in de volw
gende jaren hoopt te verminderen.
OMSCHRIJVING Uitgave (in millioenen guldens)
1946 1947 1948 1949 1950 1951
L. Expeditie voor herstel van orde
en rust in Indië en liquidatie
oorlogvoering etc698.2 349,0 175.0 Mem
Noodhulp, eet.
Uitgaven in verband met de uit
voering van de wet op het con-
sumentencrediet
Voorzieningen in afwachting en
ten behoeve van de wederinscha-
keling van arbeiders in het pro
ductieproces,
Overheidsbemoeiing met distri
butie en prijsregeling, etc
Bijdrage aan het Welvaartsfonds
Surinarne
Bijzondere rechtspleging c.a.
Afwikkeling Ned Arbeidsdienst
944.2
620,7
500,0
400,0
375,0
375,0
103,9
52,8
25,0
10,0
10,0
183,5
60.0
72,7
15,7
413,9
91,5
50,0
20,0
8,0
8.0
8,0
8,0
8,0
129.6
94,3
31,0
9,5
Totaal 2363,0 1415,5 849,0 438,0 393,0 383,0
in het volgend overzicht van den Buitengewonen Dienst zijn de
itgaven, middelen en saldi niet hoofdstuksgewijs weergegeven, doch met
(acntersiauige utjmötiufscii,/et oog op het inzicht in den materieelen inhoud van dezen dienst
uit geblokkeerde tegoeden worden g8rangSCi|ikt naar uitgavengroepen en in vergelijking gebracht met de
bedrag"echter" ruimschoots^ worden vereenkomstige gegeven» van 1946, die tusschen haakjes zijn geplaatst. 1)
gecompenseerd door dat in 1947 be-
non holoofimrinknm. SaldO
Umschrijving Uitgaven Middelen b batig
n nadeelig
Expeditie voor herstel van orde en rust in
ndië en liquidatie oorlogvoering, waaronder
egrepen uitgaven voor resp. inkomsten van de
ieallieerden en nadeelig saldö Scheepvaart
onds
langrijk meer aan belastinginkom
sten zal binnen komen dan volgens
de Comptabiliteitswet op den dienst
1947 moet worden verantwoord.
Het resultaat van een globale
raming is, dat op de volgens kohie
ren te heffen belastingen 80 min.
méér in vrij geld binnen zal komen,
dan de begrooting 1947 aan baten
uit deze belastingen vermeldt. Het
inflatoire effect ven deze begrooting
kan derhalve met dit bedrag worden
verminderd.
Maar nok een deel der uitgaven
zal in geblokkeerd geld geschieden,
hetgeen uiteraard hetzelfde resultaat
heeft (uitgaven in verband met
oorlogsschade. Zee- en Luchtvaart
verzekeringswet en landbouwher-
stel.) In totaal kan het deflatoire
effect hiervan worden geraamd op
ongeveer 300 min.
Buiten de begrooting om zijn er
echter nog belangrijke krachten
werkzaam, welke de deflatoire
effecten in de volkshuishouding
versterken. Zooals In vroeger
nota's reeds is uiteengezet, zijn de
buitenlandsche kredieten en de ver
koop van buitenlandsch bezit (voor
zoover de opbrengst in guldens in
geblokkeerd geld wordt uitgekeerd)
hiervoor van groote beteekenis. Voor
de beteekenis van het begrootings
tekort mag hiervan slechts worden
genomen dat deel, hetwelk dient tot
dekking van de behoefte van den
staat aan deviezen, welke grooten-
deels voor militaire uitgaven zullen
dienen. De raming dezer deviezen-
uitgaven kan worden gesteld op
ongeveer f600 min., hetgeen het in
flatoire effect van het tekort ver
mindert Daarnaast staat buiten het
begrootingstekort de financiering
van het invoersaldo, waarvan het
deflatoire effect op 750 min. kan
worden gesteld.
Omgekeerd zal de voortgaande
credietverleening wan. Nederland
aan Nederlandsch-Indié „"et intla-
toire effect vergrooten. Het bedrag
er van is moeilijk te ramen, maar
wordt hier gesteld op 500 In-n-
Ten slotte zij nog opgemerkt, dat
het Inflatoire effect van de begroo
ting 1947 zal worden verminderd
door de komende heffingen, voor
zoover deze uit vrije middelen vol
daan zullen worden.
De minister ls de vaste «ver-
tuiging toegedaan, dat het Infla
toire effect der huidige Rijksbe
grooting als schadelijk voor de
maatschappelijke ontwikkeling
moet worden beschouwd, en dat
een aanzienlijke vermindering van
liet begrootingstekort zoo spoedig
mogelijk dient te worden bereikt.
Ter f kking van het in 1947 op
tredende tekort zal op de een of
andere wijze moeten worden geleend
Voor zoover de geleende bedragen
worden verkregen uit reëele spaar
gelden is op zich zelf van een infla
toire werking van het tekort geen
sprake. Als voornaamste mogelijk
heden voor leeningen van de ver
melde hoedanigheid noemt de onder-
geteekende het onderbrengen van
langloopende leeningen bij het
publiek en de onderbrenging van
kortloopende schuld bij anderen dan
banken, inzonderheid bij de institu-
tioneele beleggers.
349.0
689.2)
620.7
(944.2)
Steun by den herbouw, waaronder verstaan
e uitgaven in verband met oorlogsschade,
.ndere schadevergoedingen, Zee- en Lucht-
•aartverzekeringswet, landbouwherstel, recon-
tructle van de koopvaardijvloot, op gang
rengen bedrijven (waaronder de uitgaven
oor herstel Rijn- en binnenvloot, uitkeering
■lederlandsche Spoorwegen voor bedrijfsschade
gis gevolg van de spoorwegstaking)
Noodhulp, waaronder verzorging oorlogs
lachtoffers, bijzondere 'uitkeering aan gemeen
ten, aflossing langloopende buitenlandsche
t edieten, steunverleening aan gesloten
bedrijven, oogstwerkzaamheden, subsidieering
N.V.H. en H.A.R.K., kinderuitzending rvtar
het buitenland, vitamineverstrekking, repatri-
eering, ondersteuning uitgeweken Neder
landers
Uitgaven in verband met de uitvoering van
de wet op het consumentencrediet 183.5
3.1 n.
(102.3) n.
345.9
58J.9)
0.5
7.1)
On.
620.2
937.1"
52.8
103.9)
12.6
11.4)
n.
(n.
Voorziening in afwachting en ten behoeve
van de wederinschakeling van arbeiders in het
productieproces, t.w. wachtgeldregelingen,
overbruggingssteun en andere sociale bijstand
Overheidsbemoeiing met distributie en prijs
regeling, t.w. C.D.K., tegemoetkoming
gemeentelijke distributiekosten, Rijksbureaux
voor Handel en Nijverheid, prijstoeslagen
an- en verkoop van grondstoffen en producten
(hierin echter niet begrepen het nadeelig saldo
an het uandbouwcrisisfonds)
Bijdrage aan het Welvaartfonds Suriname
Bijzondere rechtspleging c.a., zuiverings
maatregelen en herstel rechtsverkeer
Afwikkeling Nederlandsche Arbeidsdienst
Uitgaven/Inkomsten, voortvloeiende uit de
geldsaneerlng
Bijdrage van den Gewonen Dienst van
hoofdstuk Vil B der Rijksbegrooting
100.0 n.
(mem.) (mem.)
15.7
72.7)
91.5
413.9)
8.0
94.3
129.6)
1.4)
SU
(n.
25.9
(327.2)
19.2
5.2)
n.
(n.
n.
n.
(n.
40.2
92.5)
15.1*
71.3)
65.6
86.7)
8.0
75.1
124.4)
9.5) il l) (b. 1-B
(200.0) 200.0)
90.8
17.7)
b.
(b.
90.8
17.7)
Totaal
vangsten
zonder kapitaalsuitgaven en ont- 5
(2363.0)
eAHlAAlülil'l'UAVEN EN -ONTVANGSTEN.
Kapitaalsverstrekking en credietverleening
aan Staatsbedrijven, -fondsen en -instellingen 148.2
Credietverleening aan particuliere bedrijven
Voorschotten aan de Maatschappij tot finan
ciering van het Nationaal Herstel N.V. ten
behoeve van aanvullende herstelfinanciering (2l2~g)
Aanschaffing van materieele uitrusting leger g
en vloot (191.0)
181 4
overige kapitaalsposten (144 6)
252.1
(683.4)
29.2
23.8)
n. 1163.4
(n. 1679.6)'
n.
(n.
119.0
127.0)
(n. 52,6)
(n. 212.6)
n.
(n.
n.
(n.
194.6
191.0)1
174.1
85.3)'
3.
In samenwerking met het Cen
traal Planbureau zijn de ramingen
van de begrooting geplaatst tegen
den achtergrond van het Nationaal
Budget van de Ned. Volkshuishou
ding voor 1947. Het geeft, voorafge
gaan door een confrontatie van mid
delen en behoeften, een overzicht
van de geldstfoomen, welke zich
vermoedelijk zullen bewegen tus
schen de volgende groepen van huis
houdingen 1. gezinshuishoudingen
2. collectieve inkomenstrekkers3.
bedrijfshuiahoudingen4. overheids-
hulshoudingen en 5. het buitenland.
De voorafgaande confrontatie van
middelen en behoeften, Globaal
Plan, (In milliarden guldens) laten
w(j hier volgen.
Middelen: Be
drag:
1. Nationaal product tegen
binnenlandsche productie
kosten (prijzen 1947) 8,3
Herstelleveringen en recupe
ratie
Buitenlandsche credieten en
verkoop van buitenlandsch
bezit 1-4
Totaal beschikbare middelen 9,8
BehoeftenHe-
drug
Consumptie gekocht by be
dreven 6,1
Consumptie in het buitenl. 0,1
Overheid, exclusief overge
dragen inkomens 2,7
Netto-lnvesteerlngen van 't
bedrijfsleven VI
Steun aan het bedrijfsleven 0,3
Minus kostprysverhóógende
belastingen M
11. Totale behoeften 9,8
Wat de gezinshuishoudingen be
treft, willen wy hier nog vermelden,
dat als sluitpost hier begroot wordt'
voor 1947 een besparing van 0.8
milliard. De besparingen van de be-
rotaal van den Buitengewonen Dienst (31m,6)
288.6
(766.5)
n. 1651.1
(n. 2348.1)
dienen Nota's van wyzigingen.
9.'
10.
driifshuishoudingen worden ge
raamd op 0.3 milliard, zoodat de
totale besparingen dus f 1.1 milliard
zouden moeten bedragen. De leve
ranties van de bedryfshuikhoudingen
aan het buitenland worden geraamd
op f 1.4 milliard, welk bedrag als
volgt is samengesteld: uitvoer van
goederen 1000 millioen; uitvoer
van diensten 250 millioen en rente
uit het buitenland 130 millioen.
Deze cyfers zullen slechts met zeer
groote Inspanning kunnen worden
bereikt.
Zon de werkelijkheid echter by
dit cijfer ten achter blijven, dan
beteekent dit een onvermijdelijke
beperking van den Invoer en daar
mee van consumptie en investor
ring, ofwel de noodzaak tot het
opnemen van meer buitenlandsche
credieten c.q. een sterkere liqui
datie van Nederlandscb bezit ln
het buitenland.
In onderstaande tabel ta een
samenvatting Begeven van de be-
crootingstekorten in Nederland en
feTonden over de jaren 1940 tot en
met 1945 (in millioenen guldens):
Lon- Totaal
den der
tekorten
792
1.963
1.998
2.045
2.843
2.983
Ryksbe-
groóting
Neder
land
1940
742
49
1941
1.804
138
1942
1.918
80
1943
1.844
200
1944
2.724
118
1945
2.794
188
Totaal
11.849
776
12.626
