Slotakte te Neurenberg
160 Holbewoners in Nijmegen
VREDELIEVENDE woorden
van STAT,IN
SPOED ter vredesconferentie
WOENSDAG 25 SEPTEMBER 1946
PAGINA 4
WEDEROPBOUW IN 'T ZUIDEN
De sovjet-politiek inzake
Duitschland
EINDSTEMMING VOOR
15 OCTOBER
N6DERL.—BELGISCH
GRENSVERKEER
Veiligheidsraad verwerpt
Rdssisch voorstel
Verzorgster der
Prinsessen gaat heen
KATHOLIEKE ARTISTEN-
ORGANISATIE
m
V. S. EN RUSLAND
zoeken economisch contact
Duitsche autoriteiten tot
bijwoning uitgenoodigd
MEER KOFFIE EN
EXTRA SUIKER
NIEUWE FRANSCHE
GRONDWET
Werk stokt in Constituante
De schuld, die wij hebben tegenover
al deze getroffenen is zéér groot.
Goed, goedkoop en zuinig lichl
voor iedereen. Goed goedkoop en
zuinig licht voor iedereen. Goed,
goedko""
voör
Enkele meters onder den grond, in een gras-overgroeiden
bunker, waar nooit daglicht komt en waar de „frissche'
Uucht de holen en gangen slechts bereikt via enkele
onvoldoende functioneevende ventilatoren, leven momen
teel nog menschen.
Het is er warm, de bedompte
Warmte van walmende petroleum-
toestellen, efensluchtjes, drogend
Waschgoed en de reuk van men
schen, die dicht opeen leven en wei
nig buiten komen.
Wanneer men er een half uur met
de bewoners heeft gepraat „wor
den we weer maar 'ns bekeken,
meneer?" klimt men de steenen
trappen op, blij te kunnen ontsnap
pen naar de open lucht.
Het laatste wat wij hooren, Zijn
de gedempter klinkende stemmen
van een paar kleine kinderen, die er
in den dompigen gangen-doolhof
onder het steeds brandend electrisch
licht spelen en den helderen dag
reeds schuwen, na maanden en
maanden dit bleeke holenbestaan te
hebben geleid
En in dat zelfde Nijmegen, waar
deze bunker ligt, zijn er nog ge
zinnen, die by „Huisvesting" ko
men en vragen: „Mag ik in den
bunker
Het resultaat van dit bezoek, de
heele wederopbouwtoumée, die ons
aanleiding gaf tot deze artikelen
reeks, heeft ons inderdaad wjl
zeggen dit met spijt voorloopig
van ons optimisme genezen:
Er is, wij herhalen het hier nog
maals: voor eenige zelfgenoegza
me tevredenheid over bereikte re
sultaten bü het oplossen van Ne
derlands grootste en primaire pro
bleem nog absoluut geen reden.
Nymegen telt op dit oogenblik nog
227 gezinnen, die, zooals de Nymeeg-
■che wethouder van sociale zaken,
mr. J. J. de Haas het uitdrukte
„volkomen ontoelaatbaar gehuisvest
zijn."
160 personen leven er nog in bun
kers, 200 in vluchtelingenoorden, tal-
loozen leven opgepakt in ruimten,
die èn moreel èn hygiënisch zelfs
aan geen enkelen minimumeisch vol
doen.
Twee gezinnen van elk 7 perso
nen slapen, eten en leven in een
ruimte van 4 kamertjes met een
kleine keuken: oudste kind 18, ge
zinsvermeerdering aanstaande, de
vader slaapt al weken in een stoel.
Elders slapen kinderen op de trap.
Weer ergens anders slapen oudere
jongens en meisjes in smalle een
persoonsbedden, en een vader en
moeder met drie kinderen hebben
met moeitje een kamertje in een lo
gement kunnen krijgen, echter al
leen. voor 's nachts. Overdag? De
straat op
Bijna 20.000 huizen, d.i. 51,7 pCt.
in het verwoeste Nijmegen, worden
dubbel bewoond, ongeveer 18.000
personen wonen in, en al deze ge
gevens zijn niet eens volledig, de
cijfers meestal nog geflatteerd
In al de getroffen gebieden van
het Zuiden, in het puin van Ede en
Arnhem, in de ruïnes van Susteren.
en Steenbergen, leven duizenden
landgenooten momenteel, nu de der
de winter na de bevrijding van het
Zuiden voor de deur staat, onder
omstandigheden, die men zich el
ders nauwelijks kan voorstellen.
Nederlanders, voor den oorlog
welgesteld, veelal in het bezit van
een eigen huis en een degelijken
inboedel, verloren alles en werden
puinparia's, gebukt onder de enorme
finaneieele lasten van den weder
opbouw; zij dreigen langzaam te
verpauperen achter cellophaanpa-
pier en planken-ramen en onder een
dak, dat nog steeds niet regendicht
is.
Leuzen als: „er zit schot inver
brokkelen hier, onder de harde wer
kelijkheid tot dezelfde hoonende
waardeloosheid van zooveel andere
theorieën, maar dagelijks
wordt het gevaar grooter, dat het
vertrouwen onherstelbaar geschokt
zal worden. Deze „geestelijke" scha-
•e zou wel eens veel ernstiger kun
nen blijken dan alle materieele nood
en een opmerking.' die in al de ge
sprekken met getroffenen terug
keerde: „ze hébben beloofd, dat
voor den winter tenminste de ere-
peergevallen uit den weg zullen
zijn, maar hou ze daar bi Den Haag
ook aan d'r woord!.'" is van een
sombere symboliek.
Wij beweerden in ons vorig ar
tikel, dat de mensch altijd nog be
fcngrijker was dan het materiaal,
wij spraken over ongeïnteresseerden
bureaustijl en over koude namen
Jan allerlei instanties, die de Chris-
lelyke caritas moesten vervangen.
Wil vroegen om „menschen" niet om
„instanties", maar degenen, die zich
m de handen wreven over dien „lek-
Keren veeg" aan den wederopbouw-
ftmbtenaar, mogen weten, dat de
problemen van het verwoeste Zuiden
zoo diep in de totale Nederlandsehe
gemeenschap ingrijpen, dat niemand
zich de luxe kan permitteeren ook
maar een oogenblik te verslappen*
dat elke a-sociale daad, elk 'gemis
aan goeden wil en elk verzuim op
geheel Nederland terugslaan,
maar dubbel hard op de getrof
fen gebieden, die door hun zware
offers dubbel de zegeningen van
een nationale eensgezindheid
verdienen.
Laat de verzuurde alleenwonende
dame, die haar kapitaal huis toch
vooral met niemand deelen wil om
dat het zoo lastig is, één dag in de
ounkers gaan wonen.
Laat de hoteleigenaar in het
Noorden, die enkele muren in zijn
luxe-bar verving door geweldige
spiegelwanden van geslepen en ge-
etst glag één dag verblijven in den
schemer van cellophaan papier,
planken-ruiten en bovenlichten ter
grootte van een zakspiegeltje.
laat. de ambtenaar zijn formulie
ren-droom verbreken en laat hem
één dag de hulpeloosheid ervaren
van honderden, die niet onder sub
a- tot en met -q leven, maar onder
lekkende daken en rottende zolder
planken,
laat „Den Haag" tot en met de
hoogste instantie, brieven van bur
gemeesters uit de getroffen gemeen
ten niet ter zijde leggen, wanneer
deze tot driemaal toe waarschuwen. I
dat geknoei niet uit kan blijven,
koop en zuinig licht vöor Tedereen
Goed, goedkoop en zuinig licht
voor iedereen Goed, goedkoop en
zuinig licht voor iedereen. Goed,
goedkoop en zuinig licht voor ied
Reel..
maar laat men dezen burgemeesters
tenminste antwoord geven.
Ja, laat heel Nederland ant
woord geven
Want de schuld, die wü hebben
tegenover al deze getroffenen, Is
zeer groot en nog steeds schieten
wü aanmerkelijk te kort
Nu, vlak voor den derden win
terJ. W. H.
Radio Moskou heeft bekend ge-
maakt, dat Stalin een aantal vra
gen heeft beantwoord, welke hem
door Alexander Weth, correspon
dent van de „London Sunday
Times" zyn gesteld.
De uitzending, die te Londen
werd beluisterd, was in de Rus
sische taal.
De eerste vraag luidde: .Bestaat
er volgens u werkelijk dat' gevaar
voor een nieuwen oorlog, waarover
op het oogenblik in de geheele we
reld zooveel onverantwoordelijk
gepraat in omloop is?"
Stalins antwoord luidde: ,,Ik
geloof niet in werkelijk oorlogs
gevaar".
Éen volgende vraag van Alexan
der Werth was: .Gelooft u. dat
Engeland en de Vereenigde Staten
bewust een kapitalistische omsinge
ling der Sovjet-Unie uitvoeren?"
Stalin antwoordde hierop: „Ik
geloof niet, dat de regeerende krin
gen in Engeland en de Ver. Staten
een kapitalistische omsingeling der
Sovjet-Uriie kunnen volvoeren, zelfs
indien zij dit. wenschen hetgeen ik
echter niet kan beweren."
In de vertaling van den Sovjet
monitor wordt gezegd, dat een ver
dere vraag was:
Er wordt gezegd, dat door de
woorden van mr. Wallace in zijn
onlangs gehouden rede (een paar
woorden niet te verstaan) Groot-
Brittanië, westelijk Europa en de
Ver. Staten (een paar woorden niet
te verstaan) overtuigd zijn. dat de
Sovjet_politiek in Duitschland niet
gemaakt zal worden tot een wapen
van Russisch drijven tegen westelijk
Europa".
(Van onzen Faryschen
correspondent).
De groote vier zyn Dinsdag
middag om vier uur in het kabi
net van den heer Bidault by een-
ffekomen. In een besloten zitting
hebben zjj tot half negen verga
derd om te bespreken, op welke
wyze de werkzaamheden van de
conferentie tot een goed einde zijn
te brengen, voordat nog de ver
gadering van de Vereenigde Vol
ken aanvangt
Bevin had een tekst samengesteld,
die vier punten bevatte. Het eerste
punt behelsde, dat de commissies
haar rapporten zullen uitbrengen op
uiterlijk 5 October, onverschillig, of
ze alle punten zullen behandeld
hebben of niet. De voltallige zitting
van de cohferentie zou dan maar
verder de kwesties moeten doorhak
ken, waarmee de commissies niet
gereed gekomen zijn. In de tweede
plaats moet de voltallige vergade
ring voor 15 October met haar ar
beid gereed zijn. Ten derde: de raad
van de ministers van buitenland,
sche zaken (de groote vier) zouden
van 5 October af, naar gelang de
voltallige zitting de punten heeft
afgehandeld, haar beslissingen ne.
men. om op die manier den 15den
October het grootste deel van haar
werkzaamheden te jhebben volbracht.
In de vierde plaats zouden de groo
te vier, voor wat er dan nog te doe~
blijft, tijdens het begin van de ver
gadering van de vereenigde volken
te New-York hun eindbeslissingen
kunnen nemen
Er is over een en ander zeer om
standig gedebatteerd, waarbij Byr
nes ook vooral er op aandrong, dat
op 15 October de beslissingen zou
den zijn genomen.
Na zeer langdurige discussies is
het volgende besluit genomen: 1.
De commissies zullen haar rappor,
ten op zijn laatst 5 October uitbren
gen en eveneens een werkprogram
aanvaarden, waardoor zij met haar
arbeid gereed kunnen komen. De
volledige zittingen zullen 5 October
beginnen met het onderzoek van de
rapporten en met de lastgeving om
October
de eindstemming vóór 15
te doen plaats hebben.
Dit besluit van de groote vier is
voor de conferentie niet meer dan
een suggestie, aangezien de 21 zelf
over den gang van zaken ter con
ferentie moeten beslissen De be
slissingen worden dan ook onmid
dellijk aan het secretariaat van de
conferentie meegedeeld en men ver
wacht, dat morgen een volledige
zitting zal plaats hebben om over
dit werkprogram een besluit te ne
men.
In strÜd met geruchten, die woi-
den verspreid, wordt er door 't Bel
gische ministerie vart buitenlandsche
«aken aan herinnerd, dat de regle
menteering van het grensverkeer
tusschen België en Nederland niev
werd gewijzigd Zooals voorheen die.
nen Nederlanders en Belgen, die de
grens willen overschrijden, in bezit
te zijn van een nationaal paspoort;
M'een het Belgisch of Nederlandsch
consulair visum is" niet meer ver-
elscht.
Uitzondering wordt gemaakt voor
de Belgen en Nederlanders, die in
een grenszone van 15 K.M wonen.
De plaatselijke overheid is bevoegd
aan hen paspoorten voor het verkeer
m deze zóne af te geven
De veiligheidsraad verwierp giste
ren me( 7 tegen 2 stemmen het Rus
sisch voorstel inzake opgave van
plaats en sterkte van vreemde strijd
krachten in andere landen. Slechts
de sowjet-unie en Polen stemden
voor, terwijl Frankrijk en Egypte
zich van stemming onthielden.
Naar wij vernemen, zal Jkvr. S.
C. Feith per 1 October het Prinse
lijk gezin verlaten in verband met
haar a.s. huweiyk.
Jkvr. Feith is in het Prinselijk
fcezin gekomen, toen Prinses Bea.
trtx bfjna twee maanden oud was.
zy is mee naar Canada geweest en
heeft steeds voor de prinsesjes ge
zorgd Haar plaats zal voorloopig
vervuld worden door zuster A. C.
luidekooper te Bussum, die kraam-
•fY V ir 611 °°'c veel ervaring
deren omgang met oudere
Dezer dagen is te Utrecht beslo
ten tpt de oprichting van een natio-
nalen katholieken bond van musici
en artisten
Uit het program van actie notee-
ren wij o.m. de volgende punten:
bestrijding van het amateurisme dat
zich op het uitsluitend voor het be-
roapswerk aangewezen gebied be
geeft; het gelegenheid bieden tot
verdere ontwikkeling aan begaaf
de jonge musici en artistenmaat
regelen tot het verkrijgen van vaste
tarieven en de handhaving daarvan
bemiddeling by het verkrijgen van
beroepskleedingarbeidsbemiddeling
via een centraal bureau; verbetering
der sociale verzorging en last not
least: de moreele en cultureele ver
heffing van het beroep.
Aanmelding voor lidmaatschap
Katholieke Bond van Musici en Ar
tisten, Huis van den Arbeid Ouden-
oord 12 te Utrecht.
Hierop antwoordde Stalin: „Ik
geloof, dat van geb'ruik van
Duitschland door de Sovjet.Unie
tegen westeiyk Europa geen
sprake kan zijn. Ik geloof, dat er
geen sprake van kan zijn, niet
alleen omdat de Sovjet-Unie ge
bonden Is door een verdrag van
wederzijdse hen by stand met
Groot-Brittannië, Frankry,k en de
Ver. Staten tegen Duitsche agres
sie door de besluiten van de con
ferentie van Potsdam van de
groote mogendheden, maar ook
omdat gebruik van Duitschland
tegen westeiyk Europa en de Ver
Staten zou beteekenen, dat de
Sovjet-Unie zyn uitgesproken
nationale belangen in den steek
zou laten."
„In het kort gezegd", vervolgde
Stalin, ,komt de Sovjet-politiek in
de Duitsche kwestie neer op de
demilitairiseering en democrati.
seering van Duitschland. Ik geloof
dat de demilitairiseering en demo
cratiseering van Duitschland één
van de beiangrykste garanties
biedt voor de vestiging van een
stabielen en blyvenden vrede."
Vraag: „Gelooft u in de mogelyk.
held van een vriendschappelyke en
blijvende samenwerking van de
Sovjet-Unie en de Westelyke demo
cratieën, ondanks de ideologische
meeningsversehillen, en in den
vreedzamen wedyver tusschen de
twee systemen, waarvan Wallace in
zyn rede sprak?"
Antwoord: „Zonder twyfel, ja."
Vraag: „Toen de delegatie van de
labourparty in Rnsland verbleef,
sprak u, naar Ik meen, uw vertrou
wen uit ln de mogelijkheid van
vriendschappelijke verhoudingen tus
schen de Sovjet-Unie en Groot-Brit
tannië. waarnaar de breede lagen
van het Britsche volk zoo vurig
verlangen".
Antwoord: „Ja, ik ben inderdaad
overtuigd van de mogelykheid van
vriendschappelijke betrekkingen tus
schen de Sovjet-Unie en Groot-Brit»
tannië, door de ontwikkeling van
politieke, handels- en cultureele bee
trekkingen tusschen de Sovjet-Unie
en Groot-Brittannië".
Vraag: Denkt u, dat een feite»
lyke monopolie van de Ver. Staten
van de atoombom één van de ern
stigste bedreigingen van den vrede
vormtï"
Antwoord: ,,Ik ben niet van mee»
ning, dat de atoombom zoo'n ernstig
wapen is, als sommige politici ge
neigd zyn 't te beschouwen. Atoom
bommen zyn bestemd om zwakke
zenuwen te intimideeren, maar zjjj
zyn niet van beslissende beteekenia
in den oorlog, daar atoombommen
m geen geval hiervoor voldoende
zyn. Het iu zeker, dat het mono
polistisch bezit van het geheim van
de atoombom een bedreiging vormt,
maar hiertegen bestaan op zyn
minst twee remedies:
a. Monopolistisch bezit van de
atoombom kan niet lang duren.
b. Gebruik van de atoombom za?
verboden worden".
Twee vertegenwoordigers van
toet ministerie van handel zijn te-
ruggekieerd van een bezoek van
zes weken aan Mcskoiu, waar zij
„de basis hebben gelegd voor een
nauwer economisch oontaict" tus
schen de Sowjet-Umie en de V.S
De Ajrneriikaanische vertegenwoor
digers hebben besprekingen ge
voerd met den RussAsdhen minis,
ter van buitenilanidstóhen handel
Mikoyan, die een voorstander was
van het houden, van conferenties
op gezette tijden te Washington
en Moskou, gedurende welke
Amierikaansche industrieelen, an
genieuirs en regeerimgspersonen
met hun Russische collega's de
technische problemen van die m-
Gen. maj. Doorman, sous-chef gen. dustrieeile ontwikkeling en de eco-
stafkomt op het vliegveld
KemajoranBatavia aan.
nomische samenwerking zouden
kunnen bespreken.
Vier vooraanstaande Duitsche
autoriteiten in de door de Ameri
kanen bezette zóne van Duitsch
land hebben speciale uitnoodlgln-
gen ontvangen om het uitspreken
der schuldigverklaringen en von
nissen, door het Internationale
militaire tribunaal te Neurenberg
waarmede SO Sept a.s. wordt be
gonnen, by te wonen, aldus „A.P."
Het zyndr. Reinhold Maler,
minister-president van Wurtemberg-
Badendr Wilhelm Hoegner, minis
ter-president van Beierendr. Frie.
drich Geiler, minister-president van
Groot-Hessen, en Friedrich Ziegler,
burgemeester van Neurenberg
Rechter Robert Jackson, de leider
der Amerikaanscho aanklagers,
hechtte zyn goedkeuring aan het.
plan om hen uit te noodigen, toen
hij Maandag uit Amerika terug
keerde. Hy verklaarde daarby het
te betreuren, dat niet meer plaat
sen beschikbaar waren.
In verband met deze uitnaodtgtn.
gen heeft Jackson de volgende ver
klaring gepubliceerd:
„Duitschland is uit dit praces als-
de voornaamste aanvaller te voor.
schijn gekomen. Indien dit proces
een wet moet rechtvaardigen, waar
aan in de toekomst de leiding in
internationale aangelegenheden on
derworpen moet zyn, opdat zooda
nige oorlogvoering worde voorkomen,
dan moet men het Duitsche volk
bewust doen worden van de gron
den, waarop die wet berust".
De bezoekers zullen een plaats
krygen op do bezoekerstribune. Aan
elk der vier landen, die het proces
voeren, zijn 16 plaatsen toegewe
zen en aan elk der overige belang
hebbende landen twee.
In de bonnenlijst van 29 Septem-?
ber tot 13 October is opgenomen de
aangekondigde rantsoenverhooging
van koffie door de aanwijzing van
een bon van 200 gram. welk rant
soen voor zes weken geldt.
Voorts is weer 500 gram suiker
extra beschikbaar gesteld, de twee
de helft van het beloofde kilogram.
Zooals bekend, luidt het normale
schema van het suikerrantsoen in
elke zes wekelijksche periode voor
personen boven vier jaar: de eerste
veertien dagen 750, de tweede 500
en de derde weer 750 gramvoor
kinderen van 04 jaar: 750, 500 en
500 gram; naar verkiezing dubbele
hoeveelheid jam.
De reeds min of meer gebruikelijke
100 gram vleesch extra boven heit
rantsoen! van 400 gram pér twee
weken, ontbreekt dezen keer, gelijk
we reeds meldden, evenmin.
In de aanvullende bonnenlijst van
de volgende week zal alleen een bon
voor tabak worden aangewezen.
Op de bonnen 563 en 063, welke
men vóór Woensdag 11 September
j.l. moest inleveren bij een hande
laar in groente en/of fruit, zullen
twee kilogram appels of peren ver-»
krijgbaar zijn.
Onze Parijsche correspondent
seint ons:
Met de constituante wil het maar
niet vlotten Het besluü tot een
tweede lening van de grondwet is
aangenomen en daardoor moeten
verschillende hoofdpunten weer even
de commissie voor de constitutie
passeeren. Juist op één der kardi
nale punten, n.l. de verkiezing van
den president van de republiek by
geheime stemming, is de commissie
vandaag met haar werkzaamheden
gestrand. Vart communistische en
socialistische zijde werd tegen deze
geheime stemming oppositie gevoerd.
Het gevolg was, dat er weer een
staking van stemmen plaats had,
namelijk 15 tegen 15 stemmen. Da
M.R.P. zag daarin een. terugkomen
op het accoord van de vorige week
en heeft de commissie verlaten. Da
toestand is nu aldus, dat voor wat
de kieswet betreft de communisten
de commissie verlaten hebben en
voor wat de constitutie betreft de
M.R.P. hetzelfde deed. Een eigen
aardige beantwoording van de rede
van staatsminister Gay, die de sa
menwerking tusschen de drie par.
tijen als onvermijdelijk had ge
schetst.
DR ANTONIUS MATHIJSEN
GEEERD
Budel in feeststemming
Op 24 September is te Budel een
monument onthuld ter nagedachte
nis van dr. Antonius Mathijsen. Wie
was dr. Mathijsen (1805—1878), de
„Majoor", zooals hij in zijn laatste
levensjaren, toen hij in Hamont
woonde, genoemd werd?
Hy is een van de groote zonen
van Nederland, die door zijn uit
vinding van het gipsverband in
1852, een'beteckenis heeft, die tot
ver buiten onze landsgrenzen, ja
over den geheelen wereld reikt.
Aan belangstelling heeft het niet
ontbroken. Onder de autoriteiten be
vonden zich o.a. oud-minister Bolke-
stein, die den minister van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen
vertegenwoordigde, de waarnemend
Commissaris der Koningin in Noord-
Brabant en de Gouverneur des
Konings in de Belgische Provincie
Limburg.
De onthulling van 't mooie monu
ment, waarvan het beeldhouwwerk
door den Brabantschen beeldhouwer
Smout werd gemaakt, werd door dr,
Bolkestem verricht. Vele sprekers,
voornamelijk uit de medische we
reld, hebben de beteekenis van do
figuur van Mathijsen belicht, waar
bij zij betoogden, dat het gipsver
band van Aritonius Mathijsen, vol
doet aan alle gestelde eischen.
Na de inwijding van het monu
ment was de officieele plechtigheid
•geëfcndJ^d en ging de viering op
de bevolking van Budel over, die
haar groot en zoon met fanfare, har
monie en zang eerde.
