Frankrijk wil politieke rust
Kardinaal De Jong ontvangt
Zaterdag den kardinaalshoed
Volledig zwarte bedrijven
DURE VAASJES
DE RAMP TE APELDOORN
STERRENREGEN
ONGSLAGEN
68ste JAARGANG
WOENSDAG 9 OCTOBER 1946
No. 20133
algemeen redacteur
11 A. PAALVAST
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Over het ontwern-
grondwet
40 MILLIOEN SCHADE
OP CUBA
^$yA<r,
'IA** fa'eStL
HET PROCES TEGEN
MGR. STEPINAC
OLIE
De San Clemente als titel
kerk aangewezen
EEN STUIVERSROMAN
DE „EDAM" TE
PRETORIA
AANTAL DOODEN TOT
23 GESTEGEN
LOONEIS VAN 100 a 175
PER WEEK
ST. IGNATIUS LEVEN
OP DE FILM
Kard. aartsb. van Granada
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
piTREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE
KUIJPERS HOOFDREDACTEUR
DIRECTEUR. J. KUIJPERS MQR DR J w x T L Q x
BROERSVEST 8, SCHIEDAM, TEL. 68804 - ABONNEMENTSPRIJS 3.25 P. KWARTAAL, 1.10 P. MNP., 0.26 P. WEEK
7/")JVf~) Af AS Parijs, Moskou zeer welkom zijn.
AC'DaL aI.o* me nieuwe grondwet, hoever die
BrrVBVArnriM af ligt van onze Christelijke
li-Ei P LKh,[yUuiyi Me.alen ze,lfs de vrijheid van
De Fransehe kiezer krijgt druk
werk. Zondag a.s. 13 October moet
bij zijn stem uitbrengen in het re
ferendum over de nieuwe grond
wet weltke den 28sten Sept. met
440 tegen 106 door de Constituante
is goedgekeurd. Krijgt deze con
stitutie een meerderheid, dan
hebben den 10 November de alge-
meene verkiezingen voor de Na
tion ale Vergadering plaats, den
24s'en November gevolgd door de
keuze van de afgevaardigden, die
deel uitmaken van het college, dat
op zijn beurt op 1 December den
Raad van de Republiek zal kiezen.
Den 15den December kiest deze
raad dan den president van de Re
publiek, na welke ingewikkelde
procedure de Vierde Republiek
eindelijk, meer dan twee jaar na
de bevrijding van Frankrijk, ..de
finitief" zal zijn gegrondvest.
Wij gaan hierbij uit van de ver
onderstelling, dat de Fransehen
Zondag a s. het met zooveel moei
te tot stand gekomen tweede ont
werp-grondwet zullen beamen.
Zou een meerderheid het weder
om, evenals op 5 Mei j-1. verwer
pen dan zou de stemming op 10
November een derde Constituante
in het leven roepen. en zou de
verdere gang van zaken afhangen
van allerlei feiten, waarvan men
nu nog geen kennis kan dragen.
Maar, zooals de situatie thans ligt,
bestaat een algemeene verwach
ting, dalt de ja-stemmers een flinke
meerderheid zullen uitmaken, en
Frankrijk derhalve een definitief
Statuut zal krijgen.
Voor deze verwachting kan men
drie zeer gegronde motieven naar
onderwijs is er niet in opgenomen
hoe ver ook van de wenschen,
die op 5 Mei tot uiting kwamen,
geeft ten minste een zekere demo
cratische garantie, dat diotatuur-
pogingen tijdig verijdeld zullen
kunmen worden.
Hierbij sluit zich een taetisciffe
overweging aan. Met de grondwet
is ook een nieuwe kieswet aange
nomen welke o m. tot gevolg
heeft, dat een berekl -lijk kleine
verschuiving bijv. van een hon
derdduizend stemmen tusschen de
twee domiineerende partijen de M-
R.p. en de communistische, of
zelfs tusschen de M-R-P- en een
der verwante oppositiepartijen een
omwenteling in de regeering ten
gevolge kan hebben; zoo zou een
versterking van rechts" ten slot
te een communistisoh-9ocialistische
retgeering onder commuinisllsohe
leiding na zich kunmen sleepen.
Men is niet geheel zonder vrees,
dat dit reedis den lOden November
zou kunnen gebeuren, maar als
straks het mes in vele Fransehe
kwalen moet worden gezet, word1'
die kans van verschuivingen nog
grooter.
Al deze gedachten hebben gene
raal de Gaulle waarschijnlijk tot
de merkwaardige houdin/g ge
bracht om, terwijl hij de grond
wet zelf afkeurde, niet tot een
neen-stem bij het referendum te
adviseeren. Maar zelfs een afkeu
ring van den generaal brengt een
onbekende in het stemmenspel: de
vraag, hoe talrijk de ,,neen"-s zul
len zijn.
De orkaan op Cuba heeft tien
dooden en vijfhonderd gewonden ge.
-y. ;v :v:,, v;
Het interieur vak de 8. Clementede titelkerk van
Z. Mm. Johannes Kardinaal De Jong.
- - ---- ----- leischt. Êr zijn tweehonderdduizend
voren brengen- Op de eerste plaats!,,,,, „hen <jakioos en ae schade be-
een psychologisch- Het Fransehe clr. s-t 40.000.000 dollar. In de Golf
t/rworr Ir la n vFvl iilr oUitr tr.'irv TVTpxicÖ ftchilflt flP OTlcfitHTl V6ö!
volk is zeer klaarblijkelijk .,he(
voorloopige" grondig moe. Poli
tieke onzekerheid heeft steeds en
onvermijdelijk stagnatie, heel
vaak veel erger, in hef economi
sche leven ten gevolge. Er moet
eindelijk vastheid, in het beleid
komen, voor langen tijd gewaar
borgd. Het Fransehe volk wil po
litieke rust. en deze hoopt meri
te verkrijgen, dioor de aanvaar
ding van de grondwet welke een
nieuwe basis voor het Fransehe
afar'fV-ecfei legt.
Deze basis is zeker niet vol
maakt, maar, en hier raken we
wr. w.wv.uw uuu u, xi i vic
van- Mexico schijnt cte orkaan vee!
van zijn Jgracht te hebben verloren,
want uit de omgeving van de baai
zijn nog geen berichten aangaande
schade binnengekomen.
In een pleidooi, dat een uur en
veertig minuten duurde, diende een
van de leidende Kroatische avoeaten.
Ivo Politeo, den aanklager van
Mgr Stepinac van repliek.
Spreker baseerde zijn pleidooi op
T-TTI- het feit, dat de prelaat, die terecht
ihet tweede motief, ze geeft staat als collaborateur", in geen
minste een houvast, dia' niet een enkel opzicht verantwoordelijk ^kan
der partijen men denkt daarbij
pen 1 IJCll
natuurlijk bijna exclusief aan de
communistische <>P een ,ri J
oogentolik z»tg. la-iM9s den legalen
weg maar de absolute macht zal
•grijpen, om deze dan niet meer uit
handen te geven- Nu de Moskou-
sche poging om Spanje te verove
ren en tof basis van de overwel
diging van het Westen te maken
wel als mislukt mag worden be
schouwd, zou een steunpunt in
Zooals gemeld, wordt in den nacht
Van 9 op 10 October mogelijk ook
in den voorafgaanden of den volgen
den nacht een sterrenregen ver.
wacht. De werkgroep „Meteoren"
van de Ned. vereen-iging voor weer.
en sterrenkunde heeft volgens de
laatst beschikbare gegevens be
rekend, dat de aarde op 10 October
om 3 uur 's morgens de baan van
de komeet GiacobiniZinner tot op
«en afstand van 200.000 K.M. zal
Raderen Indien de zwerm op dit
KJ.1 een even groote doorsnede
jv.pta*s het punt, waar de aarde de
reKen°riefl*Wolk in 1933 sneed zou de
1933 Uur duren, tegen 3 uur in
dezen van de wolk zal
ter Ziin rtnV, ^urachijnlijk ook groo-
mede heeft a 19S3. In verband hier-
verwachting6„ werkgroep gunstige
van den sterr„>,Joclr het optreden
vrrenregen.
Naar de New York t;„.-
de Janeiro meldt
dat de oliebron, die jn bUu
ontdekt, 1000 tot 1500 bamru rJt
dag zal produceeren. Ook is" lui
oontdebt in Matto Grosso.
Rado-Moskou heeft melding ge
maakt van de ontdekking van een
nieuw olieveld bij Bablynsk in de
autonome republiek Bashkria.
Volgens de uitzending levert de
eerste bron per dag 500 ton olie
op. Er worden nog v heidene bo
ringen verricht. (AF.;,
worden gesteld voor do misdaden
van de bezettende macht of van de
oestashi of zelfs voor z.g. vergrijpen
van hier beschuldigde geestelijken,
waarvan trouwens de meesten niet
eens tot ztjn bisdom behooren.
Evenmin was Mgr. Stepinac ver
antwoordelijk voor pro-nazi artike
len in katholieke bladen, omdat de
pers niet vrij was. De advocaat
eischte vrijspraak.
Mgr. Stepinac zei Dinsdag voor
het gerecht: ,,Mijn geweten is ge
rust Spreekt het vonnis uit, dat u
wil'.' De aartsbisschop deed aan het
slot van zijn proces geen verzoek om
clementie. Van de 15 beklaagden
waren de aartsbisschop en Erin
Lisak de eenigen, die met om
clementie verzochten, meldt Ar.
Mgr. Stepinac herhaalde zvjn vroe
gere ontkenning van de bewering,
dat hij Serven gedwongen zou heb
ben zich te bekeeren. Overigens, be
sloot hij, heb ik niets toe te voegen
aan hetgeen mijn verdediging heeft
gezegd.
(Van onzen Romeinschen
correspondent.
Mgr. Respighl, de prefect van
het Apostolaat Ceremonieel, die
in Vaticaanstad is teruggekeerd,
heeft Dinsdag aan Kardinaal De
Jong medegedeeld, dat de plechtig
heid van de overhandiging van den
kardinaalshoed Zaterdagmorgen in
het consistorie op Castel Gandolfo
door Z. H. den raus zal plaats
hebben.
Mgr. Respighl heette Kardinaal
De Jong en Mgr. Eras hartelijk wel.
kom in de Eeuwige Stad. Hij wees
op den grooten naam, welken de
Kardinaal als historicus gemaakt
had en memoreerde zijn groote ver-
li; ,iste." vour de ICetk in Nederland.
Mgr. Respighi deelde vervolgens
mede, dat de San Clemente aan de
Via San Giovanni in Laterano den
Kardinaal als titelkerk is aangewe
zen omdat hij op Ameland gedoopt
werd in de kerk, toegewijd aan den
H, Clemens, en omdat Sint Willi-
brord bij Zijn wijding tot Neder-
landsch bisschop als tweeden naam
Clemens koos.
De kerk van den H. Clemens werd
tijdens het laatste consistorie aan
den thans overleden Amerikaanschen
Kardinaal Glennon, aartsbisschop
van Saint Louis (Missouri), toege
wezen, die op de terugreis naar de
Bij de plechtigheid op Castel Gan.
dolfo zal een student van het Ned.
College te Rome als candatarius
fungeeren, terwijl een neef van Mgr.
Dante optreedt als gentilhomnte. De
Ned. kolonie hoopt daarbij tegen
woordig te mogen zijn.
De inbezitneming van de titelkerk
zal Zondagmiddag plaats hebben.
Zaterdagmiddag zal in het Neder-
landsch College een receptie worden
gehouden, waartoe Mgr. Eras alle
Nederlanders in Rome uitgenoodigd
heeft.
De Nederlandsche gezant bij het
Vaticaan geeft Donderdag een in
tiem diner ter eere van Z. Eminentie.
De Kardinaal is voornemens Dins
dag uit Rome te vertrekken. Hü zal
daarna nog eenige dagen te Lugano
vertoeven om dan Zaterdag 19 Octo
ber weer in Nederland te arriveeren.
De herh van St. Clemens
De kerk van St. Clemens is een
van de oudste bedehuizen van de
Eeuwige Stad. Haar ontstaan da
teert uit de eerste tijden van het
Christendom. Zij werd gebouwd op
een der hoogten in den tijd van de
Romeinsche republiek, waar Paus
Clemens, de derde opvolger van St.
Petrus, zijn geloóvigen verzamelde.
In de daarop volgende eeuwen werd
zij ook de zetel van verscheidene
consuls, In 1084 drongen de benden
van Robert Guiscard het heiligdom
binnen en richtten er verwoestingen
aan. In de vierde eeuw werd de
eerste restauratie der kerk onder
nomen. In de twaalfde eeuw Het
Paus Pasehalis II en later Paus
Sixtus V het gebouw herstellen, doch
het zou tot 1715 duren aleer Paus
Clemens XI den architect Fontana
opdracht gaf dezen tempel het aan
zien te geven, dat hij tot op heden
behouden heeft. In deze kerk prijken
tal van meesterwerken en graf
tomben. Tijdens deopgravingen,
welke men in de vorige eeuw ver
richtte, ontdekte men de overblijfse
len van een mythra tempel alsmede
een groot muurvlak, dat uit het
republikeinsche tijdperk dateert.
Zij zyn er dan, de formulieren tot
het aanvragen van een consumen.
tencreaiet. Een geschrift van vier
pagina's. Geen wonder, dat die pa
pieren een stuiver kosten. Wa^ ai
vragen, wat al rechte en dwarse,
dunne en dikke, korte en lange Ifij-
nen. Om koud van te worden. Koel
bureauwerk, zou het hoofdartikel
van gisteravond zeggen. Volgens het
recept: Vertrouw geen mensch van
die aanvragers en waarom zouden
we het gemakkelijk doen, als het
moeilijk kan.
Toen ik den stuiversroman had
uitgelezen rees de vraag: Voor wie
zyn nu eigenlijk die formulieren be
stemd? Uit de berichtgeving had ik
den indruk, dat menschen in finan-
cieelen nood voor wat betreft de
groote stukken d«r „duurzame ver-
bruiksgoederen" zouden kunnen
worden geholpen. De formuleering
van het formulier voor consumen-
tencrediet lijkt echter wel een ere-
diètaanvrage van een halve ton bjj
een bank.
Vadertje Staat geeft z'n centjes
niet gemakkelijk ter leen. De Staat
wil alles weten van den kleinen
mensch en vraagt het dan nog zoo,
dat speciale commissies speciale zit
tingen moeten houden om die aan
vragen voor enkele honderden gul*
dens in waardebonnen, te helpen in_
vullen.
Noodgevallen moeten worden ge
holpen. En de£e menschen in nood
moeten mededeeling doen omtrent
netto-inkomsten uit pachten en hu
ren, contante gelden, vrije spaarte
goeden, direct en niet direct op-
eischbare vorderingen, verhandelbare
en niet verhandelbare geldswaardige
papieren en effecten, geblokkeerde
tegoeden, huizen en grond, inschrij
vingen op grootboeken en grootboek
schulden en andere bezittingen.
Als men van dergelijke dingen 'n.
portie heeft, behoeft men geen con.
sumentencrediet-aanvraagformulier-
houder te worden.
't Valt mee, dat kleur van haar
of geen haar niet jpeslissend zijn.
voor de aanvraag. Het dragen van
een bril schijnt 0ok geoorloofd.
Merkwaardig is overigens de tegen
stelling, dat zeker lijfgoed van ze„
ker lichaamsdeel wordt gevraagd,
tervrfijl men juist wegens gebrek
daaraan crediet wil opnemen.
HENK VAN DER MAZE.
Het K.L.M.-vliegtuig „Edam"
gisterenmiddag om 17.20 uur 75 km,
ten Zuiden van Pretoria op het
vliegveld Falmietfontein geland. De
reis was voorspoedig, alle passagiers
me+ inbegrip van een baby van vier
maanden, bevonden zich in goeden
welstand.' De passagiers werden ont»
vangen door den Ned. gezant, dT.
Ph. C. Visser.
Het atrium van de 8. Clemente
Gisterenmiddag zijn weer twee
slachtoffers van de vliegtuigramp
te Apeldoorn aan de bekomen ver
wondingen overleden, het zijn twee
leerlingen der Christ. H. B. S. Het
aantal dooden is daarmee tot 23
gestegen.
In het St. Liduina Ziekenhuis
worden thans nog verpleegd d®
leeraar Dobbenga en drie leerlin
gen wier toestand zorgwekkend is,
en een leerling, wiens toestand zich
gunstiger laat aanzien
Gisterenavond werd te Apeldoorn
door de ouders van de kinderen, die
bij de ramp om het leven zijn ge
komen, met een vertegenwoordiger
van het gemeentebestuur een be
spreking gehouden inzake de rege
ling van de begrafenis
De commandant Zeemacht Neder-
de schout-bU-nacht J. A.
G4uw, heeft zich vergezeld van zijn
adjudant en een vertegenwóordige-
van den marine-luchtvaartdienst, gis
haar Apeldoorn begeven om
de deelneming van de Kon. Marine
te betuigen aan den burgemeester
van Apeldoorn, het hoofd van de
getroffen school en middels den
burgemeester aan de ouders van de
omgekomen leerlingen Het ligt in
de bedoeling naar de begrafenis van
de slachtoffers een detachement van
de Kon. Marine af te vaardigen
Besloten is, dat, voor zoover de
ouders althans 'geen afwijkende
wenschen hebben, de begrafenis der
omgekomen leerlingen gemeen
schappelijk zal geschieden. B. en
W hebben daartoe een stuk grond
op een der gemeentelijke begraaf
plaatsen aangeboden. Twee katho
lieke scholieren zullen op der
kath. kerkhoven worden begraven.
Voorts zullen enkele slachtoffers
wier ouders elders woonachtig zijn,
aldaar ter aarde worden besteld.
Nadat Donderdagavond en Vrij
dagmorgen kerkdiensten zullen zijn
gehouden vertrekt Vrijdagmiddag
om drie uur de rouwstoet van de
Chr. H B. S., waar de dooden te
voren zullen worden opgebaard,
naar de begraafplaats, welke nog
en manne-iucnivaariaiensi, gi»
haar Apeldoorn begeven om nader zal worden bepaald.
Het directoraat-generaal van de
prijzen schrijft ons:
De controle in galanteriewinkels
heeft aan het licht gebracht, dat
ongeveer 90 pet. der verkrygbare
artikelen te hoog in pry's waren. Dit
feit is aanleiding geweest voor een
uitgebreid onderzoek bij de Goud-
sche aardewerk-industrie. De mis
standen, die in dezen bedrijfstak aan
het licht kwamen, waren meer dan
ergerlijk. Hoewel het onderzoek pas
in het beginstadium verkeert, zijn
reeds 22 bedrijven onderzocht, die
een gezamenlijke overwinst hebben
gemaakt van ongeveer 500.000, in
nog geen anderhalf jaar tijds. Het
bedrag, dat het publiek te veel be
taald heeft, is echter veel grooter,
daar nog de winstmarges van groot-
en detailhandel op den verkoopprijs
gelegd worden, waardoor 't publiek
ongeveer 1.500.000 te veel heeft
betaald.
Er bestaan volledig zwarte be
drijven, die bij geen enkel bureau
ingeschreven zijn, alle grondstoffen
zwart koopen en den arbeiders
zwarte loonen. van 100 tot i75
per week, betalen. Ife<t product,
dat hier gemaakt wordt, is gewoon
bazargoed, dat in plaats van 0 75
in de winkels misschien 7.50
tot ƒ15 opbrengt. Deze knoeiers ge
bruiken de grondstoffen, die eigeniyx
bestemd waren voor de productie
van gebruiksgoederen, voor „sier"-
producten, terwijl zy bovendien door
hooge lokloon-en de arbeiders uit de
bonafide bedrijven wegtrekken. Een
aantal van deze bedrijfjes is door
den Econ Controledienst gesloten.
Daarnaast werden in andere, wel in
geschreven bedrijven groote produc
tieverschuivingen van gebruiksarti_
teerd, waarbij tevens te hooge prij
zen bereken-d werden.
Gelukkig zijn er ook nog bonafide
be,drijven, die zich aan de voor
schriften houden, doch die door het
weglokken van de arbeiders naar de
zwarte bedrijven groote productie-
belemmeringen ondervinden
De Tuchtrechter voor de Prijzen
geeft den pryzenknoeiers zware
straffen Nog slechts een klem. ge*
deelte van de geverbaliseerde bedrij
ven is veroordeeld doch het totaal
bedrag der boeten bedraagt reeds
175.000. Toch zal dit euvel alleen
dan afdoende bestreden kunnen wor
den, wanneer middenstand en publiek
weigeren hooge prijzen voor vaasjes
e.d. prullen te betalen.
Uit Spanje vertrekt dezer dagen
een groep cinema-fotografen naar
Rome, om opnamen te maken voor
een groote kleurfilm. Ignatius van
Loyola getiteld. De delegatie staat
onder leiding van Vicente Casa«
nova, directeur van de ..Cifesa",
Te Rome zal Universalia" haar
medewerking verleenen.
De tekst is samengesteld naar hef
werk van P Leturia S.J. Men hoopt
voor Kerstmis gereed te zijn.
Kardinaal Agostiria Parrado F
Garcia, aartsbisschop van Granada,
die sinds eenige wekien ernstig ziek
was, is op 74_)arigen leeftijd t«
Madrid overleden. Kard. Parrado yj
Garcia was in anciënniteit de Jong*
ste der Spaansche kardinalen. Tij.
het laatste consistorie (Fe.
dens ..w.
bruari 1946) had h(j den kardinoala-
tieverschuivingen van geDvuiKsarn. „..vaneen
Jtelai naar sieraardewerk gecousta- "oea ontvangen.
