[Werkgelegenheid en handel
Vervaardiging in Zwitserland
verboden
Het a.s. proces tegen Duitsche
fabrikanten
De laatste sprong
en de witte olifant
ZATERDAG 19 OCTOBER 1946
PAGINA 4
l WAT NEDERLAND
VRAAGT
DE FOTO'S DER EXECUTIE
TE NEURENBERG
ATOOMBOMMEN
Alleen voorvreedzame
doeleinden atoomenergie
SCHACHT SCHRIJFT EEN
PROTESTBRIEF
Hij heeft er genoeg van als
politieke voetbal te dienen
Het jubileum van Van
Gend Loos
BLOEMBOLLEN NAAR
ENGELAND
Tragische sterfgevallen
na bruiloftsmaal
Op weg naar Indië
BENOEMINGEN PATERS
FRANCISCANEN
DE DUITSCHE EVACUE'S
IN DENEMARKEN
Nederland is gisteren aan het
woord gekomen op de conferentie
voor handel en werkgelegenheid
der Vereenigde Naties te Londen
Drs. A. B. Speekenbrink, de lei'
der Nederlandsche delegatie, heeft
verklaard, dat er weinig hoop in
de wereld zou zijp, zonder het pers»
pectief, dat de Amerikaansche
(voorstellen voor een verruiming
van den wereldhandel bieden.
Hij onderschreef ten volle de
woorden van Sir Stafford Cripps,
•dat de economische problemen
niet kunmen worden opgelost door
eenvoudig de werkloosheid van het
eene land naar het andere te ver
plaatsen. Wij moeten echter op het
©ogenblik, aldus drs. Speekenbrink
niet te veel nadruk leggen op het
begrip „vrijheid", omdat wij ons in
de eerste plaats moeten bepalen
(tot een regeling van de internatio
nale economie, waarbij de wissel
werking tusschen deze en de werk
gelegenheid in het oog dient te
worden gehouden.
Spr. achtte den tijd nog niet ge
komen voor een definitieve ver
klaring over het doel van de con
ferentie, omdat de materie te in
gewikkeld is en ook omdat de be-
langen van de vier deelen van
het Koninkrijk der Nederlanden
Eooveel uiteenloopen. Hij stelde
het groote belang in het licht van
een prijzenstabilisatie van de eer
ste levensbehoeften voor de 70 mil-
Jioen inwoners van Nederlandsoh-
ïndië.
Bovendien is het voornaamste
vraagstuk in dit gebiedsdeel niet
de voorkoming van werkloosheid,
doch de verhooging van den
levensstandaard def-' bevolking,
waarbij industrieele ontwikkeling
voorop dient te staan.
Nederland en Indië beide staan
voor heit speciale probleem van
dien wederopbouw, waarvoor nog
een oplossing moet worden gevon
den, ondanks hetgeen tot nu toe
is verricht, Wat verder gedaan kan
worden hangt grootendeels af van
de algemeene economische situatie
in de komende jaren.
Nederland juicht het initiatief
van de Ver. Starten en dat van den
ecomomischen en socialen raad der
VN. ten zeerste,toe; het heeft er
hiet grootste belang bij. dat de
wereldhandel zooveel mogelijk van
beperkingen bevrijd wordt.
Spr. herinnerde aan het onheil
spellende probleem van het mid-
4>n IïïiiiHi»jii i iIn achterland,
StebM* grondstoffenprijzen
Spreker legde voorts den nadruk
•p het overwegend belang van
gtabieüe grondstoffenprijzep. Nog
eens steunt Nederland daaróm de
voorstellen tot oprichting van een
werelpvoedselraad. Ook bepleitte
de Ned. gedelegeerde internatio
nale goederenovereenkomsten als
een' permanent bestanddeel in de
komende intennatkmailè samen
werking. Dit is noodig, zeide hij,
om ongeoorloofde expansie en te
hooge prijzen te voorkomen en ook
om catastrophale prijsdalingen
tegen te gaan
Het groote voordeel van de -nieu
we organisatie zal zijn, dat zij als
instrument kan dienen tegen een
zijdig optreden en gezamenlijke
oplossingen in aller belang mo
gelijk maken. Spr. besloot met te
zeggen, dat de speciale problemen,
waartegenover ons land zich in
deze moeilijke overgangsperiode
met tal van andere landen ge
plaatst ziet, voor een groot deel
haar houding op deze conferentie
zullen bepalen
Het Bri-tsche standpunt werd uit
eengezet door den heer H. A. Mar-
quand, minister voor overzeesohen
handel, die ojm. zeide, dat de
moeilijkheden, waar tegenover men
staat, klein zijn, vergeleken bij de
gevaren, die zouden dreigen, wan
neer geen internationale organi
satie zou worden gesticht.
Voorts spraken nog de gedele
geerden van Nieuw-Zeel and en
Zuid-Afrika. Polen en Columbia
zijn tlhans ook op de conferentie
aanwezig.
De geallieerde controleraad zal,
volgens ,,A. P." op haar vergadering
van Maandag beslissen, of de
officieele foto's van de terechtstelling
van de nazi-oorlogsmisdadigers te
Neurenberg voor publicatie zullen,
worden vrijgegeven.
Volgens de aanvankelijke verwach
tingen zou de coördinatie-commissie
van den controleraad de foto's
beoordeeld hebben op haar vergade
ring van Donderdag j.l., doch de
commissie heeft ze aan den controle,
raad zelf doorgegeven.
Volgens een specialen correspon
dent van Reuter te Neurenberg is
thans onthuld, dat sinds Januari j.l.
7 beschuldigden voorbereidingen
troffen om eventueel zelfmoord te
plegen. Een gevangenisautoriteit
heeft medegedeeld, dat op 27 Jan.
een veiligheidsspeld in het over
hemd van Keitel werd gevonden.
Op 31 Jan. ontdekte een bewaker
een glazen ampul met inhoud in
Ribbentrop's cel. Bij Schacht trof
men een stuk touw van 3 voet
lengte aan. alsmede 10 papierklem
men. Keitel hield een aantal moe
ren en bouten verborgen. Op 10
Febr. vond men in de cel van Goe.
ring een stuk ijzerdraad.
trof men een scherp voorwerp aan
in de cel van Sauckel. Ook bij von
Neurath en Doenitz werden ver
dachte voorwerpen gevonden.
Onze Geneefsche correspondent
schrijft ons
De Zwitsersche regeeripg had in
Juli een wetsontwerp ingediend, dat
den Zwitserschen staat de bevor
dering van de studie van het vraag
stuk der atoom-energie opdroeg. In
de memorie van toelichting had
president Kobelt als hoofd van het
militaire departement verklaard, dat
een zelfstandige bestudeering van
dit vraagstuk door Zwitsers zoowel
Verder in het militair belang van het land
Dr. Schacht heeft, zoo juist, een
langen brief aan generaal Lucius
Clay, den adjunct-gouverneur der
Amerikaansche zone. geschreven om
te protesteeren tegen zijn gevan
genschap en invrijheidstelling te
.eischen
,.Mijn gevangenhouding is abso
luut onwettig", schrijft Schacht, <-
want het hof voor denazificatie had
mij den 6den October gewaarborgd,
dat ik me vrij in heel het rijksge-
zijn zou als de vreedzame econo
mische gebruikmaking der atoom
energie ten goede zou komen
Bij de behandeling van dit wets,
ontwerp in den Senaat heeft dezer
dagen de bekende professor Wah-
len, de bezielende kracht tijdens de
j oorlogsjaren in den strijd om uit-
i breiding der landbouwproductie,
scherp tegen de memorie van toe-
lichting geprotesteerd
Hü vond het onvereenigbaar met
Zwitserlands humanitaire tradities,
dat -bij de bestudeering der at oom-
encirgie ook met de militaire zijden
van het vraagstuk zou worden re
kening gehouden.
De atoom-energie kan dienen tot
vreedzame krachtsontwikkeling oi
tot vernietiging der beschaving en
der menschheid.
Het ZWitsersche parlement be
hoorde volgens Wahlen uitdrukke
lijk te verklaren, dat in Zwitserland
slechts de vreedzame ontwikkeling
Op de veiling te Bovenkarspel worden tal van goederenwagens
„doorgedraaide" bloemkool volgeladen en geëxporteerd
naar Duitschland.
met
Volgens den Amerik. Nieuws
dienst In Duitschland, zullen Alfred
Krupp en Fritz Thyssen hij het in
Jan. 1947 beginnende proces tegen
Duitsche industrieel en niet tot de
beklaagden behooren
Hoewel de Amerik. prosecutie
reeds weken bezig is, de zaak tegen
deze twee industrieelen voor te be
reiden, heeft men besloten, tegen
Thyssen geen vervolging In te stel
len. Thyssen, die Duitschland in
1939 verliet, is later naar Duitsch
land teruggekeerd.
Krupp, die verleden jaar door een
viermogendheden-commissie te ziek
Werd geacht om jn het zoojuist ge-
eindigde eerste Neurenbergsche.pro-
ces berecht te worden, is nog niet
horsteld Ziin zoon. Alfred Kru;
hen bevinden, die nimmer met Hit-
Ier hebben gebroken en die er o.a.
van beschuldigd worden, buitenland-
sche fabrieken, die naar Duitsch
land werden overgebracht, mis
bruikt te hebben. Tegen Krupp
heeft de Amerik prosecutie inder
tijd een scherpen aanval gericht.
Gezegd werd, dat de familie Krupp'
gedurende vier generaties de groote
wapen- en munitiefabrieken heeft
geleid, die de voornaamste bron
waren van Duitschlands oorlogspo
tentieel. De Krupps waren 't sym
bool van de meest duistere krach-
Onder groote belangstelling heeft
gisteren de N.V. Exped ondernemi::
|van Gend Loos (A.T.O.) het 150-
jarig bestaan van haar onderneming
gevierd.
In- oen der zalen van „Esplanade"
te Utrecht, die in een ware bloemen
hof was herschapen, mocht de
directie tal van gelukwenschen in
ontvangst nemen o.a van den wnd.
commissaris der Koningin in Ütrechi
mr. G. Diepenhorst mr. dr. G. ter
Pelkwijk, burgemeester van Utrecht
de directie van de N S.mr. J. Mi-
lius, directeur van de Kon. Ned.
Jaarbeurs- vertegenwoordigers van
de K. V. K en van tal van afgevaar
digden van, verkeersorganisaties en
-ondernemingen Een uit het perso
neel gevormd huldigingscomité bood
de teekening voor een raam aan
alsmede een schilderij.
De heer Joustra, vertegenwoor
diger van den Personeelraad der N".
S. dankte voor de hulp, die het
spoorwegpersoneel bij de staking
mocht ondervinden. De heer Peter-
se, die namens den Personeelraad
van de A T. O. sprak prees de
uitstekende arbeidsvoorwaarden
De burgerij genoot intusschen
van een pardigen stoet van A. T. O.
voertuigen die door de stad trok met
ten, die den vrede van Europa be-
^";de"mXrandab„eSbiina bijzondere attarctie de diligence
digd in 1944 niet minder dan *>gn.a mohpm np<
55.000 buitenlandsche ,,slaven-arDei-
hersteld Zijn zoon, Alfred Krupp
Jr., zal wel in de beklaagdenbank
verschijnen met vertegenwoordigers
van andere Duitsche industrieele
concerns. In November zal waar
schijnlijk een proces tegen doktoren
van de SS beginnen.
Dat Thyssen, de groote Duitsche
wapenfabrikant jn het geheel niet
terecht zal staan, is grootendeels
een gevolg van de vrijspraak van
Schacht, aldus ,,Un Press Thys
sen, die Hitler's partij in haar op
komst ten deele financierde, heeft
ln 1939 met den Fuehrer gebroken.
Zooals men weet, was Schachts
vrijspraak ln hoofdzaak gebaseerd
op het feit, dat hij niet meer met
i- Hitier samenwerkte gedurende een
bepaalden tijd voor den oorlog.
Men zal zich herinneren, dat
Thyssen die na zijn breuk met de
nazi's uit Duitschland vluchtte, een
heftig boek met memoires tegen Hit-
bied zou mogen bewegen
In een interview dat hij aan I jer geschreven heeft De Duitschers
mn- i 1 fHO I7ii!/4 bVo nlr-
„Stars and Stripes" toestond, ver
klaarde Schacht: ,,Ik heb er genoeg
van, als politieke voetbal te dienen
tusschen het Duitsche tribunaal van
Stuttgart en het gerechtshof van
Neurenberg, Feitelijk zit ik al in
de gevangenis van 28 Juli 1944 af.
Toen werd ik gevangene van Hit-
Ier, later kregen de Amerikanen me
te pakken en nu ben lk weer in
handen van mijn landgenooten."
Schacht ls van oordeel, dat de
democraten van de heele wereld
voor hem jn de bres zouden moeten
springen en hij is ten zeerste ver
baasd. dat de Amerikaansche bla
den niet sympathieker over hem
schrijven
namen hem in 1942 in Zuid-Frank
rijk gevangen, maar vergenoegden
zich ermee, hem in de gevangenis
te houden.
Onder de jndustrieelen, die zullen
terecht staan, zullen zich magnaten
der staalindustrie en der I G Far-
ders" en bijna 19.000 krijgsgevange
nen ln hun fabrieken misbruikt te
hebben
die destijds op Gorinchem reed Des
morgens is voor 't gebouw van de A
T O. aan de Moreelselaan 'n gederrk-
teeken voor de gevallenen onder net
personeel onthuld.
bestudeerd zal worden en dat ln
Zwitserland iedere vervaardiging
van atoom-bommen verboden zal
zijn Professor Wahlen, die tot de
boerenpartij behoort, stelde daarom
voor het wetsontwerp naar de rei
geering terug te zenden, opdat deze
den tekst zoo wijzige. dat daaruit
uitdrukkelijk blijkt, dat de vervaar
diging van atoom-hommen verboden
zal zijn en de studie uitsluitend de
vreedzame krachtsontwikkeling zal
mogen bevorderen.
Met 1724 stemmen heeft de Se
naat zich met "het voorstel van prof.
Wahlen vereenigd
Het Engelsche ministerie van
handel heeft medegedeeld, dat
eenigen tijd geleden een regeling
werd getroffen, volgens welke 6000
ton bloembollen, gerokte knollen en
knollen voor 31 Maart 1947 zonder
speciale invoervergunning uit Ne
derland mochten worden ingevoerd»
Deze hoeveelheid is thans ven.
groot tot 7000 ton, met dien ver
stande, dat voor 31 December van
dit jaar niet meer dan 6000 ton
mag worden geïmporteerd. De
overige 1000 ton mogen slechts tus
schen 1 Januari en 31 Maart 1947
worden ingevoerd.
De echtgenoote van prof. dr. K.
H. Miskotte. die evenals haar vijf
kinderen en andere gasten, dlie had
den deelgenomen aan een bruilofts
maal te Amsterdam, met typhusver-
schijnselen ernstig ziek was gewor
den, is gisternacht overleden. De
21.jarige dochter was reeds Dinsdag
bezweken. Omtrent de zich nog in
het stads- en academisch zieken
huis te Leiden bevindende 4 kinde.
ren van prof. Miskotte, kan nog
niet worden gezegd, dat zij buiten
levensgevaar zijn. Ook de heer P«
Heyn, de bruidegom, is overleden-
Op iederen
Nederlander rust
de plicht het onzen
menschen in Indië
zoo goed mogelijk
te geven
DEN HAAG GIRO 511000
Z, H. Exc. Mgr. W, Mutsaerts,
bisschop van 's-Hertogenbosch, heeft
op verzoek van den hoogeerw. pater
provinciaal der Franciscanen, be
noemd tot pastoor te Wychen (H.
Antonius Abt) den zeereerw. pater
A. J. Binnendijk O.F.M, onder ge
lijktijdig eervol ontslag aan den
zeereerw. pater A. G. van den Berg
OtF.M.tot pastoor te Hemen en
Lear den zeereerw. pater P. J. Hul.
koven O.F.M., onder gelijktijdig
eervol ontslag aan den zeereerw.
pater M. L. Wassenaar O.F.M.tot
Kapelaan te Zaltbómmel den wel-
eerw. pater A. F. Frank O.F.M,,
onder gelijktijdig eervol ontslag aan
den weleerw. pater A. de Klein O.
F. M.tot wnd. rector van huize
„St. Anna" te Nijmegen den zeer
eerw. pater J. J. A. Vrïjmoed
O.F.M., onder gelijktijdig eervol
ontslag aan den zeereerw, pater H.
J. Nieuwenhuls O.F.M.
Volgens een woordvoerder van
het Amerik militaire bestuur in
Duitschland heeft de Deensche
missie te Berlijn bericht omvan
gen, dat de Eng., Amerik. en Ir.
bezettingsautoriteiten er geen be
zwaar tegen hebben, indien Dene
marken een aantal Duitschers. die
tijdens den oorlog naar Denemar
ken zijn uitgeweken, terugzendt.
De Engelschen zijn bereid, onge
veer 10.000 Duitschers, die de nazi's
na den inval der geallieerden in
Duitschland naar Denemarken zon
den, in hun bezettingszone op te
nemen, de Amerikanen een 1500-tal,
die uit Zuid-Duitachland wegvlucht
ten, terwijl de Franschen 500 Duit
schers. die uit he+ gebied, dat thans
door Frankrijk bezet is, naar De
nemarken waren gevlucht, willen
opnemen.
Denemarken wilde het liefst alle
Duitsche vluchtelingen, ten getale
van 196,000, doen repatrieeren. Tot
deze 196.000 behooren duizenden
Berlijners, 15.000 uit de Sovjet-Rus
sische zone en ongeveer 166.000 per.
sonen, die vóór den oorlog ln de
thans door Polen bestuurde gebie
den ten Oosten van de lijn Oder-
Neisae woonden.
„En vandaar trokken
ze zooveel stadiën en
zooveel parasangen"
Mijn verhaal wordt eentonig, maar
ik moest er plotseling aan denken,
dat ook Xenophon dat gevaar niet
steeds ontkwam en zich vaak be
paalde tot het aantal parasangen en
stadiën, dat de 10.000 aflegden.
En hoe dankbaar waren wij niet,
omdat wjj tenminste dèt soort zin
nen wel uit elkaar konden rafelen
en vertalen
In Singapore waren we net aan
den grond, toen een onweer, dat
meer op een bombardement leek,
losbrak. Bij het passeeren van de
enorme Chineezenwijk, honderden
winkeltjes hel verlicht en vol van
de raarste verzameling koopwaar -
kletterden de dikke druppels op het
dak van de truck.
Maar verder kan ik u niet yeel
van Singapore vertellen. We jak
kerden, evenals bij andere tusschen-
havens, 's avonds naar een hotel,
zoo Europeesch en comfortabel
mogelijk, wij passeerden verlichte
tankstations van de Shell, niets
minder geoutilleerd dan die in welke
Nederlandsche stad ook, wij zagen
de lichtreclames van bioscopen en,
om Gary Cooper te ontmoeten hoeft
men niet naar Calcutta te gaan,
terwijl men in Karachi net zoo
goed jitter bugged als tn Lissa
bon
Vanaf Cairo, meen ik, zat er een
Engelsche „York" achter ons aan,
een zwaar vier-motorig toestel, dat
iets op een „Constellation" lijkt.
We zagen de kist voor het laatst
in Karachi en ik herinner me nog,
hoe de bemanning ervan in de hall
bij elkaar zat en praatte en lachte
de eerste 'piloot klopte z'n pijp uit
tegen z'n schoen en de pijp brak.
Het had iets komisch. „Ik heb er
pas drie keer uit gerookt", zei de
eerste piloot. Hij zou hooit meer
een nieuwe pijp koopen, want het
toestel verdween spoorloos ergens
voor Bangkok. Onze PH-T.A.L.
hoorde hem nog z'n positie op
geven „Vliegen op 1000 voet, zoo-
bijzonderheden". Op die hoogte ge
raakten ze in hetzelfde onweer, dat
ons in enkele seconden tijd 300
meter omhoog smeet.
Nog zie ik het stomverbaasde ge
zicht van den eersten piloot, toen
z'n pijp in tweeën brak. „Ik heb
er pas drie keer uit gerookt"
zei hij. Ook dergelijke dingen leeren
je je hoogmoed, die je zoudt kun
nen hebben over de technische en
mechanische ontwikkeling In den
vooruitgang van den mensch in dat
opzicht af. Zelfs deze allervolmaak-
ste .George", zooals de autoroati-
sche'piloot wel eens genoemd wordt,
faalde
De bemanning zweeg er verder
over én ik geloof niet dat ze het
aan de andere passagiers vertelden.
Sinds de geschiedenis met de witte
olifanten ben ik echter zoowat ge
promoveerd tot negende lid van de
„crew".
Toen we op Singapore aanvlogen,
werd ik eensklaps naar voren ge
roepen: „Gauw, Hofwijkdhér!
Zes olifanten bij de rivier! Witte
olifanten! Déar!!" Ik keek m'n
oogen uit, wilde niet weten, dat ik
geen één olifant zag, kreeg een
lange blikken buis in m'n handen,
waardoor ik kijken moest „om
kleinere gedeelten van het terrein
nauwkeuriger te kunnen waar
nemen". Eindelijk zég ik ze
„Zal lk ze eens oproepen?" vroeg
de gezagvoerder en gaf me de kop
telefoon. Ik, zoozeer leek in de
technische ontwikkeling, dat ik zelfs
van een terugtraprem op de fiets
niets begrijp, knikte gretig „ja"
hoorde eensklaps een oorverdoovend
gebrul in m'n ooren. De captain
had het kleine, raampje opzij open
gezet, hield daar de microfoon voor
en als ze niet zoo onbehoorlijk hard
gelachen hadden, had ik misschien
nóg het brullend stormen van den
wind langs het raampje voor ee»
of andere accoustische radar-instal
latie gehouden
Viif minuten later ging het vol;
gend» briefje naar voren: „Pas-
Veel lengte, zooveel breedte, geen seeren over enkele seconden over
bakboord waivisch met spijker in
z'n schoen (hinkt duidelijk)".
Laconiek gebrabbelde antwoord;
„Niets gezien, wel zeemeeuwin met
opgezetten enkel".
En over zeemeerminnen gespro
ken: vanmorgen passeerden we den
equator, ons toestel hobbelde een
paar keer en toen kwam Neptunus
uit de cockpit om persoonlijk zijn
novieten, de oorkonde, uit te reiken,
een plechtigheid, die gepaard ging
met den gebruikelijken equatordoop.
Neptunus droeg een papieren
kroon, zag bruin van de chocola,
verloor een wenkbrauw en had zich
gehuld in een deken. Een slang van
een zuurstofmasker hing losjes om
zijn schouder en met een bijl wer
den de mannelijke passagiers boven
dien nog geschoren, waarna de
„verrekijker" van gisteren als
rechter fungeerde bij de doop
plechtigheid.
Het werd een nat feest, maar een
feest was hetEen paar uur later
zagen we de kustlijn van Java in
de verte. Het jonge mevrouwtje
dat naar haar man toeging, werd
een tikje nerveus, oud-Indisch gas
ten staarden naar de blinkende
sawahs en even over twaalf gooide
onze Skymaster zich in de bocht
boven Batavia
Er werden handen gedrukt en
beste wenschen uitgesproken, het
mevrouwtje kreeg bloemen van
haar man, de bemanning kwam af
scheid nemen en werd zeer ver
diend hartelijk bedankt en tus
schen dé Engelsche en Nederland
sche contröle viel de heele Skymas-
ter-familie uit een. Ieder ging zqns
weegs en ik schrijf u dit °P de
verandah van Hotel des Indes, vech
tend tegen de muskieten en met
vlakbij me de muziek van het
strijkje, dat het groote diner op
luistert, waar lord Killeam als
gastheer fungeert van de Com
missie-Generaal en de Indonesische
delegatie onder leiding van Soetan
Sjahrir. Het licht, waarbij ik dit
artikel schrijf, is „republikeinsch",
de telefoongesprekken, die ik voer
de, worden in de republikeinsche
centrale mogelijk gemaakt, het
strijkje speelt Annie Laurie", de
onderhandelingen geven reden tot
optimisme, en nog steeds gaat er
geen dag voorbij of ergens sneuve
len Nederlandsche soldaten.
Batavia is een vreemde stad-
maar zeer belangrijk
J, W. HOFWIJK.
