DE PROEF OP DE SOM
DE VLIEGRAMP op Schiphol
De dreigende
MIJNWERKERSSTAKING
NEDERLANDSCH „SPOOK"
brengt sensatie in de lucht
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN n
I
68ste JAARGANG
MAANDAG 18 NOVEMBER 1946
No. 20166
Is de handel zich van zijn
verantwoordelijkheid bewust?
Reg.
DE AARDAPPELPRIJS
eering is te optimistisch
geweest
Nation, monument
op den Grebbeberg
Voorloopig geen verhoo
ging van tabaksrantsoen
Koningin betuigt Haar
deelneming
CENTRUM VOOR STAAT.
KUNDIGE VORMING
FILM OVER NEURENBERG.
PROCES
Regeering der V. S. op
achterste beenen
FOKKER BOUWT STRAAL
VLIEGTUIG MET 800 K.M.
SNELHEID
STRAFFE FRANSCHE
STRAFFEN IN OOS-
TENRIJK
4
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
HOOFDREDACTEUR
DIRECTEUR: J. KUIJPERS MGR. DR. J. WITLOX
ABONNEMENTSPRIJS 3.25 P. KWARTAAL, 1.10 P. MND., 0.26 P. WEEK
ALGEMEEN REDACTEUR
H a. PAALVAST
BUREAUX VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE BROERSVEST 8, SCHIEDAM, TEL. 68804
De aardappel komt den laat
st en tijd niet alleen als belang,
rijk onderdeel van ons dagelijk-
8che menu op tafel, doch ook als
nieuwsobject in de dagbladpers.
De ongewone, om niet te zeggen
schandelijke stijging van den
aardappelprijs heeft de bevolking
en daarmee ook haar klankbord
de pers, In actie gebracht.
Het gevolg is geweest, dat er in
üe Tweede Kamer vragen werden
gesteld, waarop de minister van
landbouw heeft geantwoord^ dat de
regeering de gedurige stijging der
aardappelprijzen, vooral in de
groote steden, met zorg had gade.
geslagen en diat zij daarom maat.
regelen had beraamd, die hierop
neerkwamen, dat de V. B. N. A.
weer zal worden ingeschakeld om
Voor levering en opslag te zorgen
terv'-'i in overleg met handel en
or a ties maximumprijzen zijn
Vas :esteld, zoodat overal weer
goedkoopere aardappelen zouden
zijn te krijgen en wel zandaardap
pelen voor 11 cent en kleiaardap.
pelen voor 12 cent per kilo
Ten aanzien van de oorzaak
van de scherpe prijsstijging liepen
de meeningen van. den minister
en den vraagsteller uiteen. De
eerste gaf uitsluitend den boeren
de schuld, de tweede meende, dat
ook de kleinhandel niet vrij uit
ging
Hoe dit ook zij, het gebeur
de van de laatste dagen heeft
wel proefondervindelijk bewezen
dat producenten en handelaars
niet voldoenden gem snschapszin
en gevoel van verantwoordelijk
heid ten opzichte van de geheele
bevolking hebben om ten aanzien
van de distributie dé vrije
hand te hebben.
Het is niet de eerste maal, dat
Wij over het aardappelenprobleem
schrijven. Dat deden wij reeds in
Juni van dit jaar, toen wij nog
volop in de veenpiepers-misère za~
ten
Na een ampel onderzoek, dat wij
instelden bij het ministerie van
landbouw en bij verschillende
vooraanstaande persoonlijkheden uit
den aardappelhand el, schreven wij
toen: „Er zijn dit jaar weer zulke
hoeveelheden klei-aardappelen. dat
indien de aardappeldistributie
wordt gehandhaafd op een rant
soen van 3 kilogram per week, per
hoofd alle aangewezen bonnen
met klei.aardappelen kunnen wor
den gehonoreerd".
In de kringen van de aardappel
telers en handelaars was men toen
eohter voorstander van vrijen han
del.
..Maar of dat'', aldus merk.
ten wij toen op, ,,in het belang
Van het gelheelé Nederlandsche
volk zal zijn, is o.i. zeer twijfel
achtig De ervaringen, welke men
"act den vrijen handel b.v ia
groenten en fruit en in haring
heeft opgedaan, zijn van dien
aard, dat handhaving van een re
gelend optreden der overheid,
wat den aardappel handel betreft.
noodzakelijk lijkt, temeer daar
aardappelen, in tegenstelling met
versch fniit en groenten, kunnen
worden opgeslagen".
Regeering zwichtte
den'iÜ.it&ïnin is de regeering voor
laars !,nl?ar door telers en hande.
Kal vff°e'cj1Qen druk gezwicht
handel eenigen tijd later den
thans heeft mlrdappelen vrij. En
Juni verklaar^2 ,de handel, die in
in staat Wa,f' dat hij volkomen
volk tegen een Nederlandsche
aardappelen te vm? n prÜs van
Öe beste gelegenh££?len' de eerste
ren van den winter het nade-
om een zoet extra w,„aanSegrepen
ben. a-wrnstje te ma.
Daaraan heeft thans de
een einde gemaakt, maa feSeering
gen wij ons af, of vra.
probleem is opgelost. ee het
Immers in Juni schreven wij ook-
,-Bij volkomen vrijen handel
lijkt het ons onvermijdelijk dat
de aardappelprijzen op onrustba
rende wijze zullen stijgen het.
geen is gebeurd of dat dë
klei-aardappelen, indien door het
Directoraat-generaal van de Prij.
Ken een maximumprijs wordt
vastgesteld, uitsluitend nog
■jfwarV' werkrjjgbaar zullen
- <r-
Thans is er inderdaad een maxi.
mum-prijs voor de aardappelen
vastgesteld. Maar wat zal er nu
gaan gebeuren? Zullen er tegen de
vastgestelde prijzen aardappelen
van goede kwaliteit worden aan
geboden? Of zullen er tegen dien
prijs uitsluitend mindere soorten
zandaardappelen of. wat erger is.
veenaardappelen worden verkocht,
terwijl men voor klei-aardappelen
fancy.prijzen moet betalen?
Voor den handelaar zijn zaken
nu eenmaal zaken en men mag
de goede, maar helaas zeldzame
uitzonderingen niet te na gespro
ken niet van hem verwachten,
dat hij ter wille van het gemeen,
schapsbelang een lageren prijs voor
zijn artikel rekent dan een be
paald deel van het publiek bereid
is te betalen.
De besprekingen te Linggadjati bij Cheribon1 ijdens de lunch
waarop de C.-G. was uitgenoodigd; Soekurno, Schermerhorn, lord
Killearn, Hatta en van Mook.
De Stichting /Nationaal leger
monument Grebbeberg" stelt a'.ch
voor op den Grebbeberg op te rich,
ten een nationaal legermonument
met de bedoeling de nagedachtenis
I te eeren van de gevallen Ned. sol.
daten in de Meidagen 1940. Het
werkcomité en het bestuur van deze
stichting kwamen daartoe Zaterdag
te Utrecht bijeen. In overleg met
den minister van oorlog zal bin-
i nenkort een actie worden gevoerd.
Op korten termijn zal het comité
zich richten tot het Ned. volk, in
het bijzonder tot hen. die deel heb-
ben uitgemaakt van het Ned. leger
in 1940.
Het dag. bestuur van de stichting
is samengesteld uit jhr. F. W. M-
van Gro enhuis van Onstein, voor.
zitter, M Kroes, Haarlem, secreta.
n'.s, mr. b. Bosscher, penningmees
ter.
Slechts als telers en handela
ren voldoenden gemeenschapszin
hebben, om met een bescheiden,
maar redelijke winst genoegen te
nemen, zal een rechtvaardige
verdeeling der aardappelen mo.
gelijk zijn. Blijkt dat niet het ge
val te zijn. dan bewijzen zij daar.
mee de verantwoordelijkheid van
een vrijen handel niet te kunnen
dragen.
Het ministerie van economische
zaken deelt naar aanleiding van
desbetreffende vragen mede, dat
op dit oogenblik nog geen enkele
voorspelling kan worden gedaan
over een eventueele verhooging
der rantsoenen van tabaksproduc
ten.
De directie der K. L. M. heeft
van den heer M. Kolmstam, parti
culier secretaris van H. M. de Ko
ningin, het volgend telegram ont.
vangen:
„H. M. de Koni ngin heeft mij op
gedragen U mede te deelen hoe
zeer Zij meeleeft in het droevig
ongeluk, dat een toestel uwer maat.
schappij trof. De Koningin ver
zoekt U Haar diepgevoelde deelne
ming aan de nabestaanden der
slachtoffers over te willen bren
gen".
Onmiddellijk na ontvangst van
het bericht van het vliegongeluk
heeft de heer Herman Vos, Belgisch
minister van openbaar onderwijs
en waarnemend minister van bui-
tenlandsche zaken, den Belgischen
ambassadeur te Den Haag opdracht
gegeven aan de Nederlandsche re
geering het rouwbeklag van de
Belgische regeering over te bren
gen.
Begrafenis der slachtoffers
Overeenkomstig de wenschen der
familie van de slachtoffers van het
ongeluk zullen de begrafenissen
plaats hebben op Dinsdag en Woens
dag. De heer H. .de Man wordt
Dinsdag begraven op het kath.
kerkhof te Oudewater, de heer E.
N. M. van Vlijmen Dinsdag op de
kath. begraafplaats te Overveen, de
heer M. M, Buschman Woensdag
op de kath. begraafplaats te Lisse,
me}. J. Lammens Dinsdag te
Noordwijk a. Zee, luit. kol. G. Ton.
net Dinsdag te Vorden, dr. J. Rid
der Dinsdag te 's Gravenhage, ir.
J. Veth, de heer en mevr. Lambo
eveneens; de heer W. L. Elderson
en mevr. A. P. UlrichDe Groot
Dinsdag op Crooswijk te Rotterdam,
de overige slachtoffers Dinsdag of
Woensdag te Amsterdam en Den
Haag. De stoffellijke overschotten
der Éngelsche passagiers zullen
naar Engeland worden overge
bracht.
De heeren prof. mr. C. P. M,
Romme en prof. dr. J. E. de Quay,
resp. voorzitter en vico-voorzit-
ter van het Centrum voor staat,
kundige vorming zijn als zoodanig
afgetreden In de vacature de Quay
is voorzien door de benoeming van
den heer mr. w. C. L. van der
Grinten. Tot "de reorganisatie van
het Centrum, welke wordt voorbe
reid, haar beslag heeft gekregen,
zal mr. van Her Grinten optreden
als waarnemend voorzitter.
Het secretariaat van het Centrum
is m.i.v. 1 -Nov. j l. verpleatst van
Utrecht naar Den Haag, Anna Pau.
lownastraat 93.
De geallieerde bestuursraad voor
Duitsehland heeft besloten een film
van het proces te Neurenberg tegen
de voornaamste naziléiders te doen
vervaardigen, ter vertooning in
Duitsehland en de geheele wereld,
aldus in het maandelijksch rapport
van het Amerikaansehe militaire
bestuur in Duitsehland.
Bij zijn 70en verjaardag werd de oud-dir.-gen. van de P.T.T.,
dr. ir. M. Damme gehuldigd. V.l.n,r, dr, Hacke, mr, Oud, ba-on
vHaemstede, oud-min. de Wilde, de jubilaris en mevr. Damme.
Wanneer de 400.000 Amerikaan
sehe mijnwerkers hun dreigement
uitvoeren en binnen vier dagen in
staking gaan. zullen alle steenkool,
versdhepingen naar Europa onmid
dellijk worden stopgezet, aldus
Amerikaansehe regeeringsfunctiona
rissen. De Amerikaansehe regee.
ring bestudeert alle mogelijke
maatregelen om deze staking af
Nederland, welks vliegtuigin
dustrie tijdens den oorlog bijna
geheel vernietigd is, heeft de
luchtvaartwereld een groote ver
rassing gebaard. Een model op
de internationale luchtvaartten
toonstelling te Parijs openbaart,
dat de Nederlanders werken,
aan een straalvliegtuig, dat een
snelheid van ongeveer 800 K.M.
per uur zal moeten bereiken.
Aldus seint de luchtvaart-cor
respondent van de „Evening Stan
dard" uit Parijs.
Dit vliegtuig, dat den naam
„Het Spook" zal dragen, is een
product van de herbouwde Fok
kerfabrieken te Amsterdam. Het
zal worden uitgerust met twee
Brit sche motoren (Rolls-Royce)
naast elkander onder de „verstij
ving" Men verwacht, dat „Het
Spook", dat zeventien passagiers
kunnen bergen, binnen drie
w«6!i ''jds op de K.L.M.-lijnen zal
v ^den ingezet. Het zal worden
i„„utZJen. van een inrichting voor
druk-regeling in de cabine,
d» het zonder ongerief voor
onceveeag'etS op een hoogte van
kunnen vliegen^
De straalmotor
Over dit vliegtuig, bekend als
Fokker-ontwerp F. 26, vernemen
wij nog de volgende bijzonderhe
den:
Iedere vliegtuigtechnicus is er
van overtuigd, dat de gasturbine
als voortstuwingsmiddel ook voor
verkeersvliegtuigen in de toekomst
aangewezen is. Een strijdpunt hier
bij is nog. of de gasturbine een
schroef zal moeten aandrijven of
dat een zuivere „straalmotor'",
(dus een motor waarbij de voort
stuwing uitsluitend ontstaat ten
gevolge van de reactiekracht der
uitstroomende verbrandingsgassen)
de voorkeur verdient Deze laatste
heeft het voordeel van een gerin
ger gewicht, eenvoudiger installa
tie en wordt bij hooger snelheden
ten opzichte vam de turbineschroef-
combinatie relatief steeds gunsti
ger. Een nadeel ervan is evenwel
het hoogere brandstofverbruik.
Door de Fokkerfabriek werd dit
probleem aan een grondige studie
onderworpen en men kwam daar
bij tot de overtuiging, dat, althans
voor de eerstvolgende periode,
voor middelsoort trajecten de zui
vere straalmotor, voor lange af
standen eerder de schroefturbine-
combinatie in aanmerking komt.
Voor zeer korte afstanden, b.v.
binnenlandsch verkeer, blijft, al
thans voorloopig, de zuigermotor,
zijn plaats waarschijnlijk behou-
den, omdat het vliegen op groote
hoogte, hetgeen voor de straalmo
toren aangewezen is. dan te veel
tijd kost
Voor lange afstanden wordt de
straalmotor te nadeelig wegens
het hooge brandstofverbruik, het
welk uiteraard voor groote afstan
den een belangrijker rol gaat spe
len. Het lichter gewicht van de
motorinstallatie speelt dan niet
zoo'n groote rol meer. Voor de
middelsoort vlieglengte, d.w.z. b.
v. 1000 km. traject-lengte (brand-
stofihoeveelheid voor grooter af
stand in verband met reserves) is
dus de zuivere straalmotor het
beste voortstuwingsmiddel. Deze
installatie heeft pas zin bij zeer
hooge snelheid. Daarom is de
kruissnelheid van F. 26 800 km.
per uur, 4-w.z. ongeveer de hoog
ste snelheid welke voorloopig toe
laatbaar is zonder dat men in ver
band met het benaderen van de
geluidssnelheid bijzondere moei
lijkheden kan verwachten. Deze
snelheid is echter alleen bereik
baar indien zeer hoog gestegen
wordt.
Een ander product van FokkA,
op de tentoonstelling geëxposeerd,
is een kleine vierzits machine. De
geheele cabine, luxe ingericht, be
vindt zich voor de draagvlakken;
aan de achterzijde is een duw-
schroef. Dit toestel heeft een drie-
wielig landingsgestel en een Ame
rikaansehe motor.
te wenden, daar zij een ernstige
slag zou beteekenen voor de pas
ingevoerde vrije economie.
Daar de regeering de voorgeno
men staking als onwettig" be
schouwt, is de voorzitter van de
mijnwerkersfederatie, John Lewis,
met een jaar gevangenisstraf, ot
5.000 boete, of beide bedreigd,
indien hij zijn mannen bevel geeft
de schachten te verlaten. Maar men
twijfelt er niet aan, dat de mijn,
werkers zijn bevel zullen uitvoe
ren ook al bevindt hij zich in da
gevangenis.
De voorraden steenkool in de Ver
Staten zijn nog toereikend voor een
maand De winter die in het groot_
ste deel van de V. S. zeer koud ia,
nadert en men verwacht zeer dras
tische beperkingen van treindien.
sten en brandstotvoorziening, in
dien de staking zal ingaan.
De Amerikaansehe regeering liet
Zondag bij de 3300 bruinkoolmij»
nen, die onder haair controle, staan,
een mededeeling aanplakken, waar
in den mijnwerkers gezegd wordt,
dat de regeering vast van plan is
,,de mijnen open te houden onver
schillig welke actie" John Lewis,
leider van den vakbond van mijn
werkers, zal nemen, meldt A.P.
De Amerikaansehe regeering
heeft buiten John Lewis om, een
beroep op de mijnwerkers gedaan,
om ,.hun arbeidsovereenkomst na
te komen en de kolen te delven, di'.e
de natie noodig heeft",
In verband met dezen recht-
streekschen oproep, heeft een der
naaste medewerkers van Truman
de verzekering gegeven d&t „de
president niet van a'.ns is, opnieuw
voor Lewis te wijken".
Onbekenden hebben hakenkrui
zen geteekend op een trein in da
vallei van Montofon in de Fran-
sche bezettingszone van Oosten
rijk .De Fransohe autoriteiten
hebben onmiddellijk na ontdekking
alle verkeer in de vallei stilge
legd. Aan het dorp Schruns werd
30.000 schilling en aan de Oosten»
rijksche spoorwegen 20 000 schil
ling boete opgelegd. Twintig nat»
soc„ die kort tevoren waren vrij
gelaten, werden weer gearresteerd.
