Loonen- en prijzenpolitiek
„Ooine Willem" vaart naar
Kaapstad
WEDEROPBOUW
Volksgezondheid in Limburg
en zijn problemen
PAGINA 6
MAANDAG 18 NOVEMBER 1946
ARBEIDERS VERLANGEN MEER
MEDEZEGGINGSCHAP
Urgentie der publiekrech
telijke bedrijfsorganisatie
iGE BESPREKING
NAAR DE 40.000
LOON CORRECTIES
HET INFLATIEGEVAAR
BAAS IN EIGEN HUIS
RECHTVAARDIGE VER
DEELING DER ARMOEDE
ONJUISTE VOORLICHTING
GETEISTERDE GEBIEDEN
Per walvischvaarder langs
Afrika s kust
OVER EEN BOLHOEDJE
EN HET HART
BOMDUITEN ALS TEGEN
ZET TEGEN BOM-
MISBRUIK
HET VATIC A AN EN
ROEMENIE
Er zijn harde noten gekraakt
aan het adres van de regeering
tijdens den praatmiddag over loo.
nen en prijzen, welken de katho
lieke bouwvakarbeiders Zater
dagmiddag in de Blauwe Zaal
van de Beurs te Rotterdam heb.
ben gehouden. Vooral de wijze,
waarop het publiek van de zijde
der regeering wordt voorgelicht
werd aan critiek onderworpen.
In de zaal heerschte de afwach
tende, maar toch geladen stem-
jming van mannen, die bereid wa.
ten de moeilijkheden, waarvoor zij
Eijn geplaatst onder de oogen te
zien en een open oor te hebben
ivoor redelijke argumenten, maar
die niettemin in een positie ver-
keeren, welke onhoudbaar is, om
dat het hun niet meer mogelijk
as het allernoodzakelijkste aan te
schaffen voor zichzelf en voor hun
gezinnen
De inleiding tot dezen middag
*ou wor.len gehouden door Jan An.
driessen, gedurende 22 jaar bonds
voorzitter van den R, K. Bouwvak,
arbeidersbond „Sint Joseph". Zijn
benoem,ug tot voorzitter van de K
|f. P. maakt het evenwel noodza.
kélijk', dat hij als zoodanig zijn
«ntslag gaat nemen, om zich aan
dijn nieuwe functie te wijden. Een
Sbelangrijke vergadering belette
iiem echter zijn toezegging om
Haar Rotterdam te komen, gestand
te doen en in plaats van Andries
een waren het (niet zoo'n heel
Overbodige weelde ter vervan
ging van een man van hetfor.
tnaat als de nieuwe voorzitter der
X. V. P.) niet minder dan twee
sprekers, n.l. districtsbestuurder
Werkhoven en de tweede bonds
voorzitter Piet de Brouwer, die dc
'inleiding op de loon. en prijspo.
Jjtjek hielden.
Loon- en prijspolitiek, een bui.
tengewoon ingewikkeld en veelom-
Vattend probleem, dat zeker niet
(tijdens een praatmiddag is op te
losse-
Een probleem, dat dan ook niet
tot een oplossing werd gebracht
maar dat toch een bijzonder nut.
tig onderwerp van bespreking
vormde, omdat daarbij de wen-
schen en bezwaren naar voren
kwamen, die leven onder ons ar
beidende volk en omdat daar
uit nog eens duidelijk bleek,
hoezeer de leiders van on.
ze arbeidersorganisaties alles in
het werk stellen, om aan die wen.
schen en bezwaren tegemoet f-e
komen en hoe hard er wordt
gewerkt om binnen de grenzen
van het mogelijke de tusschen
loonen en prijzen bestaande wan.
verhouding op te heffen,
De voorzitter van de Rotterdam,
jsche afdeeling, P Vogels, begon
jmet te wijzen op het 30-jarig be
staan van den bond, dat men het
Volgend jaar, dank zij aller mede
werking, met 40.000 leden hoopt te
•vieren, waarna districtsbestuurder
Werkhoven er op wees, dat de be.
gaande loonregelingen de bouwvak,
jarbeider? niet volkomen bevredig
de. Minister-president Beel heeft
Wei-klaarde, dat er geen ruimte is
Woor een dede loonronde, hoogstens
Woor een looncorrectie
De bouwvakarbeiders zijn Tan
Jneening, dat bij deze looncorrecties
JSe noodige soepelheid dient te
Jworden betracht vooral ten aan
dien van de arbeiders in de laag
ste loonklassen. De loonregeling
Ster bouwvakarbeiders kent n.l. 5
Idassen, terwijl andere beroepen er
9, hoogstens 5 hebben.
Niettemin mogen de argumenten
Wan de overheid niet worden ver.
Wraarloosd. Ons land is totaal leeg
geplunderd en verarmd en de
grondstoffen, welke wij uit het
buitenland betrekken, moeten wor
gen betaald.
Loonen en prijzen moeten ech.
ter met elkaar in evenwicht wor.
den gebracht en daarom wen-
schen de arbeidersorganisaties
medezeggenschap over de voort,
beweging en de distributie van
de goederen, dus ook ten aan
zien van den aankoop der grond
stoffen. de verwerking ervan en
de prijsvaststelling zoowel door
den fabrikant als door den tus.
schenhandel.
Tenslotte wees spreker nog op
ge belangrijke hulp van het con-
jgumentencrediet en van. de ver-
trooging van den kinderbitsiag
De tweede bondsvoorzitter de
Brouwer legde den nadruk op het
teva ar van inflatie, welke steeds
en nadeele is van de menschop
taiet vaste loonen, terwijl ook hij
jwees op de noodzakelijkheid, dat
öe vakcentrales een woordje mee
te spreken krijgen ten aanzien van
Öen aankoop van grondstoffen en
Van de productie in al haar stadia
In dit verband noemde hij het z.g.
utility.systeem, het doelmatigheids
systeem, dat in Engeland a" tijdens
den oorlog werd toegepast, om op
goedkoope en vlugge wijze een be
perkt aantal types noodzakelijke
artikelen te produceeren. Dit
systeem maakt ook een betere con
trole op de prijzen mogelijk.
Tot slot verklaarde de Brou.
wer, dat de publiekrechtelijke
bedrijfsorganisaties zoo spoedig
mogelijk in het leven dienen te
worden geroepen. De bedrijven
wenschen hun eigen boontjes te
doppen en, met latere sanctio.
neering door de overheid. hun
sociale en economische problemen
zelf op te lossen.
Na een korte pauze ontstond
een op waardige wijze gevoerde,
maar geanimeerde gedachtenwis-
seling. Opg-merkt werd, dat men
volkomen besefte, dat ons land
arm was. Men wenschte echter
een rechtvaardige verdeeling van
die nationale armoede, terwijl de
zwaarste last thans wordt afge.
wenteld op de schouders van den
arbeider
Er werd daarom een algemee-
nen aanval op de hooge winst,
marges geëischt benevens controle
op de wijze, waarop de toegewezen
grondstoffen worden verwerkt. Als
voorbeeld werd aangehaald he't ar
tikel damesmantels. Deze mogen
worden vervaardigd zonder garni,
tuur tegen redelijke, vastgestelde
prijzen en met garnituren tegen
prijzen boven 200 Het resultaat
is. dat uitsluitend mantels met
garnituur onbetaalbaar voor de
arbeidersvrouw worden vervaar
digd.
Voorts werd gewezen op de groo.
te stijging van den aardappelprijs,
ondanks de verklaringen van mi
nister-president Beel in zijn rede
van 4 October, Wel heeft de re
geering ingegrepen, doch intusschen
hebben de consumenten weer tien-
-ïzenden guldens te veel betaald.
Wat het utility.systeem betreft
vreesden sommigen, dat dit zou
leiden tot den aanmaak van
„rommel" en tot een zoodanige
nationalisatie, dat deze uiteindelijk
wederom ten koste van deif arbei
der zou gaan.
Over de voorlichting van regee-
ringszijde was men al heel slecht
te spreken. Geklaagd werd, dat
men vaak pertinent werd belogen.
De Brouwer, die de verschillen,
de sprekers beantwoordde, wees
er op, dat juist de medezeggen
schap van de vakcentrales in het
productie-systeem verbetering zou
brengen. Ten aanzien van een
klacht over de trage uitkeermg
bij ziekte, zeide hij, dat de uitkee.
ring als regel in de tweede week
van de ziekte plaats vindt. Is dat
niet het geval, dan waarschuwe
men den bondsbestuurder.
Een netelige kwestie, welke nog
ter sprake kwam, was de verlofre
geling voor de bouwvakarbeiders,
die in de geteisterde gebieden
werken. De ont&vredenheid onder
hen is 'zoo groot, dat het hier en
daar tot een proteststaking van
24 uur is gekomen, welke rancu
nemaatregelen tengevolge heeft
gehad.
De hond staat, naar de Brouwer
mededeelde, afwijzend tegenover
dergelijke wilde stakingen en
wenscht derhalve de verantwoor
delijkheid voor de gevolgen er van
niet te dragen Wel zal alles wor
den gedaan, om het verlof zoo
goed mogelijk te regelen, vooral
in het belang van het gezinsver
band en worden dien aangaande
reeds besprekingen gevoerd.
Tien mijl per uur, ongeveer 350
K.M. per dag, zoo vaart de „Willem
Barendsz." gestadig voort op zijn
reis naar de Leviathans der Zui
delijke IJszee. Zeven dagen, waarin
de bemanning niet veel meer zag
dan water en wolken, brachten het
schip bij de Canarische eilanden,
/naar al zal menige schepeling het
verlangen hebben voelen opkomen,
den wankelen scheepavloer even
voor het vaste land te verwisselen,
de traanfabriek vo'er verder. Kaap
stad blijft de eerste aanloophaven
en ook de eenige.
Maar, zoo seint een speciale
verslaggever aan boord van het
schip, de stemming op den wal
vischvaarder is uitstekend en de
verhouding tusschen de Nederland-
sche leden der bemanning en de
buitenlanders is eveneens opper
best.
Een bijzondere gebeurtenis is het
wijkverpleegsters van 30 gemeen
ten met ruim 166.000 inwoners ge
houden enquête leverde een ge.,
middeld percentage van 15,3 pro
cent der inwoners op. Omtrent
een eventueele toeneming van het
aEuitai rheumalijders valt bij
gebrek van vooroorlogsche cijfers
met eenige zekerheid niets te
zeggen.
Inmiddels wordt aan een doel
treffende bestrijding van de drie
genoemde ziekten reeds krachtige
steun verleend. Onder meer zal,
gelijk onlangs gemeld, voor alle
noodge!bieden een aanzienlijke
hoeveelheil textielgoederen ter be.
schikking komen en voor Limburg
nog vier ton zeep, hetgeen in het
bijzonder voor de scabiesbestrij -
ding van beteekenis is.
gebieden worden thuis VRIJWILLIGE MILITAIRE
753 Patiënten en dank DIENST IN CANADA
De Canadeesche regeering heeft
besloten, dat de militaire dienst in
vredestijd in Canada vrijwillig zal
zijn. De leidende functionarissen
hebben de regeering verzekerd, dat
de strategische positie van Canada
de belangrijkheid van gedwongen
militairen dienst in vredestijd min.
der doet zijn. Overwegingen, zooals
gelden kunnen in Groot-Brlttannië
en de Vereenigde Staten, welke ,,de
natuurlijke doelen vormen van mas.
sale aanvallen in een eventueelen
toekomstigen oorlog", aldus zetten
deze functionarissen uiteen, doen in
Canada niet ter zake.
Vier ton zeep voor de scabies
De heer Maenen heeft onlangs
den minister van Sociale Zaken
eenige vragen gesteld betreffende
de volksgezondheid in Noord- en
midden Limburg.
De heer Drees antwoordt hierop
thans o.mdat, wat de t. b. c.
betreft, het sanatorium Hornerhei-
de, dat voor deze streek de aan.
gewezen inrichting is, thans over
een zoodanige opname-capaciteit
beschikt, dat het vrijwel kan voor
zien in de noodzakelijke behoeften,
z-oodra hier in de naaste toekomst,
zooals mag worden verwacht nog
ruim 40 bedden voor Limburgscne
patiënten vrij komen, behoeft geen
wachtlijst voor opname meer te
bestaan
In deze
verpleegd
zij de activiteit der wijkverpleeg
sters zijn hun ligging en verdere
verpleging over het algemeen be
hoorlijk. Óp medische indicatie be.
hoeft de overgroote meerderheid,
ook van de 421 patiënten die ab
soluut bedrust houden, geen sana-
toriurwtprpleging.
Bijzondere maatregelen om voor
den winter in het tekort aan sa
natoriumruimte te voorzien acht
de minister dan ook voorshands
niet noodzakelijk.
Vaststellen hoeveel scabiesge
vaüen zich voordoen, is niet wel
doenlijk voor het geheele gebied.
Een in eind October onder de
telkens als de jagers AM 1, 2 en 5
die het sohip vergezellen, aan het
moederschip vastmaken om te bun
keren. Dit verlevendigt steeds weer
het besef, dat men tot één familie
behoort, waarvan de leden geheel
op elkaar zijn aangewezen.
Met de .nakomertjes", de jagers
AM 6, 7 en 8, die voor eenige her
stellingen naar Rotterdam waren
teruggegaan en nu achter de „Wil
lem Barendsz." aanstoomen, heeft
men nog geen direct contact gehad,
maar via de radio heeft men hun
geluid toch al eenige malen ge
hoord en verwacht wordt, dat zij
zich spoedig onder „moeders" vleu_
gelen zullen scharen.
Intusschen is men op ,.Oome
Willem", zooals de opvarenden de
.Willem Barendsz." noemen, hard
aan het werk om de aanstaande
campagne voor te bereiden. Zocials
een hengelaar tegen dat de eerste
Juni nadert zijn spullen grondig in
orde maakt, zoo worden hier onder
de dekzeilen, die ter beschutting
tegen de tropische zon zijn uitge
spannen, trossen gesplitst en alle
gereedschap klaar gemaakt voor
hef groote werk, dat straks wacht.
En al roostert de zon hen ook nog
zoo hevig, het enthousiosme der
mannen is er niet uit te branden-
Ook de 'wetenschappelijke staf
is diligent. De bioloog,, dr. Ver
voort, heeft zijn netten uitgewor
pen om een vischje te verschalken,
maar de vangst is nog niet groot.
Dr. Slijper, eveneens bioloog en
in het bijzonder deskundig inz-ke
walvisschen. heeft de bemanning
een uurtje bezig gehouden ter ont
spanning door iets te vertellen
over het leven dezer zoogdieren.
Hij had aan dek onder den tropen,
hemel een aandachtig gehoor voor
zijn „ijskoude" verhaal
In de avonduren heeft het dek
veel weg van een sportveld, waar
boksen, hardloopen en touwtrek
ken worden beoefend en iederen
morgen om zeven uur is het weer
aantreden voor de ochtend-gym-
nastiek.
St. Louis in Senegal, 16 graden
boven den evenaar, is alweer lang
voorbij. Thans nadert het rijk van
Neptunus, die zijn bezoek bij het
passeeren van den aequator reeds
heeft aangekondigd.
Met dank aanvaarden wij
't Geboden tijdelijk thuis
Totdat^er wordt gebouwd
Een goed en degelijk huis
Zoo gemakkelijk als het
woord wederopbouw zich laat
uitspreken, zoo moeilijk en
veelzijdig zijn de problemen,
die in dit begrip opgesloten
liggen. Het is zeer zeker niet
uitsluitend een materieele aan
gelegenheidhoe stoffelijk ook
een huis is, maar allerlei an
dere geestelijke factoren, die
diep in de maatschappelijke
verhoudingen ingrijpen, van
mo-eelen, hygi'ênischen en so
cialen aardhebben er mee te
maken. Achter dit alles staat
de mensch. Dit moet steeds
voor oogen gehouden worden
bij de vele ingewikkelde kwes
ties, die zich voordoen en als
de betrokken instanties, die
het beslissende woord hebben
te spreken, doch die door een
onderling verschillend inzicht,
nog wel eens van elkaar ver
wijderd staan, zich door deze
gedachte laten leiden, moet de
oplossing altijd redelijk zijn.
De „man van den wederop
bouw" staat in dat opzicht in een
kwaden reuk. Het botert niet al
tijd tusschen de gemeentebestu
ren, die voor de gedupeerden
opkomen en de instanties van den
wederopbouw, die leniging van
den nood vaak te strak in het
raam van wet en voorschriften
houden Bij een tocht door de ge-
te sterde gebieden, waarbij wij met
leiders van den wederopbouw,
burgemeesters en getroffenen heb
ben gesproken, ontmoetten wij
evenwel menig voorbeeld van een
perfecte samenwerking tusschen
streeldbureau en gemeente met
een wederzijdsch begrip voor de
moeilijkheden en ontbrak er iets
aan een vlotten gang van zaken,
dan was de oorzaak gewoonlijk te
zoeken bij den top-
Het behoefde niet gedemon
streerd te worden, zooals 't' hoofd
van het Streekbureau Walchpren.
ir. J, Gerber, geestig deed, dat de
heeren van den Wederopbouw,
dié, nadat het puin geruimd en de
ondergeloopen grond van water
vrij gemaakt was, kwamen neer
gestreken behalve het bolhoedje,
als signatuur van ambtenarij en
bij hun bloed, dat uit circulaires
bestond, ook een hart droegen, fel
rood van liefde en warm kloppend
voor de zaak, die zij te behartigen
hadden. Neen, wij hebben dit be
luisterd in onze gesprekken met
menigeen en het was niet uit con
ventie, dat een burgemees er een
pluim op het gesmade bolhoedje
stak.
Als er reden tot critiek was.
gold deze gewoonlijk het opperbe
vel, dat een zaak centraal regel
de, zonder rekening te houden
met plaatselijke omstandigheden,
zooals b v. de fevering van bouw
materialen, gelijk in Westkapelle,
die te wenschen overlaat en waar
voor een legio onbegrijpelijke pa
pieren noodig is. terwijl de eertijds
bestaande plaatselijke regeling uit
stekend voldeed- Nu Den Haag
ziet, dat het zoo toch niet gaat, zal
er tegen Januari verbetering in
komen-
Foutere bij de distributie
van materialen
Een ernstige fout van de re
geering is ook, dat zij toelaat, dat
de verdeeling geschiedt door Vak
groepen, waardoor sommige mate
rialen voornamelijk terecht komen
■deren, liepen de schilders met
bonnen voor glad1 in hun zak, ter
wijl het. in Middelburg aanwezig
was. Ja,dat is een zaak van het
Rijksbureau zegt Wederopbouw,
maar daarmee is de zaak niet
goedgepraat. Natuurlijk treft ook
de schilders* schuld, die zelf had
den moeten aanpakken, maar treu
rig is het te hooren, dat het glas
er nu is. dank zij Ruiten-troef"
terwijl er reeds glas voorhanden
was waarvoor echter geen ver-
voergelegenheid werd geboden.
Wij mogen echter ook niet blind
zijn voor het vele, dat reeds ge.
daan is. zoodat van de lichte her-
stelgevallen ongeveer 85 pet voor.
loopig of definitief hersteld is.
Op 15 October j.l. waren er
reeds 8595 noodwoningen gereed
of zoogoed als gereed. Er zijn
4648 noodboerderijen en 5618
noodstallen gebouwd In aanbouw
ongeveer 1500 noodwoningen,
waarvan 450 ten behoeve van
z.g. crepeergevallen.
Het merkwaardige is, zoodra
voor een bepaald crepeergeval
een noodwoning is gebouwd, er
onmiddellijk gegadigden zijn
trouwlustigen meestal, die in het
leeggekomen krot kruipen, waarin
men nog niet eens gaarne het vee
onder zou willen brengen
Genoemde cijfers steken zeker
gunstig af bij hetgeen in het buiten
land is verricht. Het betrokken del
partement in Frankrijk maakte nog
onlangs met veel voldoening be
kend, dat daar 1 Augustus j.l 2450
noodwoningen gebouwd waren en
er reeds 500 nieuwe woningen
stonden.
Noodvoorziening loopt
ten einde
Intusschen is men in ons land
het stadium genaderd, dat van
noodvoorziening nog maar weinig
sprake zal zijn en tot definitieven
bouw wordt overgegaan. Zulks niet
alleen om economische redenen
maar ook in het belang van dé
huisvesting zelf. Hier spelen de
financiën een groote rol en van de
zijde van particulieren bestaat er,
gezien de onvoldoende financieele
regeling, weinig animo om tot bou
wen over te gaan. Wat er trou
De béfaamde professor Albert
Einstein en een reeks andere we
tenschapsbeoefenaars willen 'door
het publiek een millioen dollar
laten bijeenbrengen, teneinde
maatregelen te kunnen treffen om
een verkeerd gebruik der atoom
energie te voorkomen. Alle ini
tiatief-nemers zijn het eens over
de volgende punten:
1. Atoombommen kunnen thans
goedkooper en in grooter aantal
gemaakt worden en zij zullen een
steeds vernietigender uitwerking
krijgen," 2. Er is geen militaire
verdediging tegen atoombommen
te verwachten. 3. Andere naties
dan de V S. kunnen het geheim
van de atoombom herontdekken.
4. Verdedigingsmaatregelen in ver
band met een mogelijken atoom
bomoorlog zijn waardeloos en hun
toepassing zal de structuur va*
onze sociale orde vernietigen. 5.
Als er oorlog komt, zullen er
atoombommen gebruikt worden
en deze zullen onze beschaving
vernietigen. 6. Er bestaat geen
oplossing voor dit probleem be
halve internationale controle op
de atoomenergie en uitbanning
van den oorlog.
De Roemeensche regeering heeft
aan den geallieerden controleraad
verzocht zijn toestemming te ver-
leenen voor de benoeming van
bisschop Gerald Patrick O'Hara
tot apostolisch vicaris in Roemenië,
ter vervanging van,den pauselijken
nuntius Andrea Cassulo.
Mgr. Cacssulo heeft den brief,
waarin hij door Z. H. den Paus
werd teruggeroepen, nog niet aan
de Roemeensehe regeering aange
boden, en blijft zijn functie voor-
loopig uitoefenen.
IITapIQt5 wjti v - v.i w
in de groote steden in het westen, wens van ^en woningwetbouw
omdat daar de handelaars hun af
nemers hebben en niet in de nood-
gebieden. waar men er om te
springen zit, zoodat er verschil is
in toewijzing en verdeeling,
In Oostburg, in Zeeuwsch.Vlaan-
volgens het bekende plan terecht
zal komen, staat in verband met
vele onzekere factoren ook nog
maar te bezien Wij voor ons heb.
ben stellig den indruk gekregen,
dat het getal van 28.000 woningen.
die de regeering in 1947 denkt te
bouwen niet zal worden bereikt en
zij een te geflatteerde voorstelling
van zaken geeft. Wij hopen daar
later geargumenteerd nog eens op
terug tg komen. In een volgende
beschouwing zullen wij een en
ander over de financieele regeling
zeggen en tevens eenige indrukken
weergeven van de toestanden die
wij hier en daar in de geteisterde
gebieden nog hebben aange roffen^
Op vele plaatsen is men weer
onder dak", maar de behuizing is
nog zeer primitief, zoodat de be
woners reikhalzend naar een nor
male woning uitzien. Dit werd tref
fend uitgedrukt op een gedenksteen,
in het centrum van een noodwo
ningen-dorp in Ochten in de Be.
tuwe, met het rijmpje, dat wij bo-
sven deze regelen plaatsten.
