Nieuwe kinderbijslag aanvaard
Kath. amendamenten vielenl
Het herstel van Indonesië
Internationaal centrum
voor den handel
Het PRIJS- en LOONBELEID
WOENSDAG 20 NOVEMBER 1946
-AGINA 5
Gezinspolitiek en
partijenvisie
VRIJ ZACHT
i
Rotterdamsche
wolkenkrabber
ER GING KOSTBARE
TIJD VERLOREN
HET DUITSCHE GELD
Nieuwe munt en schuld
schrappen
INSTALLATIE VAN
CENTRALE ADVIES
COMMISSIE
De loonen kunnen niet omhoog,
de prijzen moeten omlaag dat is
het parool der regeering. Maar om
iets te doen voor het breken der
spanning, die tusschen beide be
staat, wil minister Drees den kin
derbijslag uitbreiden: niet meer bij
het derde kind beginnen met de
toekenning maar die van het eer
ste af doen geschieden, gelijk trou
wens reeds bij het rijkspersoneel en
dat van spoorwegen en mijnen het
geval is
We hebben principiëele beden
kingen, zegt de Kamér, maar om
verschillende redenen stapt de
meerderheid daar overheen, vooral
wanneer het tijdelijk" karakter
van dezen noodmaatregel in de wet
wordt vastgelegd. Intusschen blijkt
wel dat het kleine gezin met dezen
,,duurtetoeslag" gebaat is maar dat
voor het grootere de vrijgevigheid
der regeering niet het rendement
biedt, hetwelk verwacht mocht
worden, te minder omdat de bijslag
nu twee jaar vroeger (16) zal ein
digen wanneer de kinderen althans
geen dagonderwijs meer volgen.
Vandaar de actie, met name aan
katho'ieken kant, om in tweeërlei
opzicht voor de belangen van het
kinderrijke' gezin op te komen.
De visie der regeering
Dat de loonstijging geenszins
zonder beteekenis is geweest. me_:
moreerde de bewindsman, die weeri
zeer onderhoudend over allerleiI
causeerde en als steeds terecht het:
oor der Kamer had. met er op te
wijzen dat het percentage 126-1 vam
'33'39 op 1 Mei 1945 in Septem
ber van datzelfde jaar reeds tot
176.8 was gek'ommen. Al gaf Z.
Exc. ook toe dat de laagste loonen
vergelijkenderwijze het meest ver.j
hoogd zijn en de vakarbeiders in
de steden relatief minder vooruit. I
gegaan zijn dan hun ongeschoolde!
collega's. Intusschen, de regeering
verwacht in het komende voorjaar
een aanzienlijke prijsdaling op ie
wereldmarkt.
Daarom tér tegemoetkoming in(
de spanning welke nog tusschen
loonen en prijzen heerscht: le. de nu
nog verbeterde uitbreiding van den
kinderbijslag (zooals ook de com
munistische bewindslieden in België
en Frankrijk deden, al spreken hun
partijgenooten hier over een ..wan
product der prijspolitiek"); 2e. hoo.
ger loon in verband met hoogere
praestaties; 3 e. consumenten.cre-
diet; ingrijpende prijsverlaging.
Amendementen ver
worpen
Nochtans wera «.van katholieke
zijde gepoogd voor" de groote ge.
«■luien in de nieuwe regeling als-
log de noodige verdere verbete.
ring aan te brengen, waartoe de
heer Andriessen andermaal met den
minister van sociale zaken den de
gen kruiste.
Allereerst voor wat betreft de
leeftijdsgrens van 18 jaar, die meni
van katholieken kant wenschte te
handhaven, omdat de groote ge.
zinnen er anders verhoudingsgewij
ze nog meer dan noodig is op ach.
eruit gaan (terwijl een gezin metj
voAnt?eren bv" met f 2>40 Per kind'
Eaat. krijgt een gezin van 9
slechts 93 ct. per kind
stijf e minister hield den voet
drie'ssen 'Sfnde de hee- An.
ean dat zijn argument
De Tweede Kamer heeft gisteren het wetsontwerp tot
wijziging van de kinderbijslag-wet zonder hoofdelijke stem
ming goedgekeurd, nadat de amendementen, van katholieke
zijde ingediend in het belang van het groote gezin, waren
verworpen.
toog van den heer Andriessen, die
scherp stelde dat de toeslag voor
het le kind werd afgeschoven op
den rug van het groote gezin, 'en
sloeg ook in den wind dat zijn
verdeeling van de uitkeeringen
niet strookt met de wenschen van
het bestuur der Stichting van den
Arlbeid. Dies kelderde ook dit
voorstel, dat boven 3 kinderen
3.60 per week en per kind wilde
toekennen, en wel met 5529
stemmen.
Daar de minister er aanvanke
lijk niet aan gedacht had de re
geling als een tijdelijke voor te
stellen louter ten einde het ver
wijt te ontlooipen dat daar toch
niets van terecht zou komen, had
Z, Exc- uiteraard geen bezwaar
tegen fixeering van een datum
waarop de nieuwe regeling expi
reert-
Zoo is thans vastgesteld dat
zij uiterlijk 1 Januari 1950
vervalt.
Zij houdt in dat voor het
eerste tot en met het derde
kind 2-40 per week zal wor
den uitgekeerd; te beginnen
bfj het vierde kind wordt dit
bedrag tot 3 verhoogd. De
leeftijdsgrens der uitkeering
wordt verlaagd van 18 tot 16
jaar behalve voor de kinderen
die dag onderwijs blijven
volgen.
Ondanks de bezwaren door den
katholieken woordvoerder ontwik
keld en de meening der katho
lieke fractie dat door deze wijzi
ging de verhouding tusschen groo
te en kleine gezinnen wordt
scheef geirokken" (geliefd woord
van minister Drees) heeft onze
fractie niettemin haar stem niet
onthouden aan deze voordracht,
waarmede in elk geval een goed
stuk gezinspolitiek is gemoeid. Zij
werd z. h. s. aanvaard-
Justitiebegrooting
De rest van den middag werd
besteed aan den aanloop tot de al
gemeens beschouwingen over de
lustitie-begrooting, waarvan zoo
pas de lijvige Memorie van Ant
woord van minister Van Maarse-
veen op onze tafel werd gedepo
neerd: een prachtig stuk werk
waarvoor men respect dient te
hebben en dat naast het Voorloo-
pig Verslag een keurige handlei
ding biedt voor de gedacfhtenwis-
seling-
Men kan niet zeggen dat er
vooralsnog een al te royaal ge
bruik van werd gemaakt. De dis
cussies bewogen zich voorshands
in een tamelijk eng kringetje.
Waarin het vraagstuk der echt
scheiding voorop ging- Was de
communist Stokvis een en al
geestdrift voor de volkomen af
braak van ons verstard en seniel
echtscheidingsrecht", waarbij h.ij
Calvijn, het kanonieke recht en de
Mozaïsche wet aan zijn hoogedel- i
gestrenge laars lapte en met na
druk het nog altijd sluimerende
ontwerp-Goseling afwees, want
niet aan beperking maar aan uit
breiding hebben wij volgens het
communisme behoefte; van andere
zijde werd een tegengesteld geluid
vernomen. Zoo wezen mr. Rool-
vink (KVP) en baron v. d- Feltz
(c.h.) op het schrikbarend om zich
heen grijpen van de echtscheiding^
(80 gevallen per week noemde
laatstgenoemde ..normaal") terwijl
eerstgenoemde ais middel om deze 1
ramp voor ons volksleven (de
scheiding bij onderling goedvin
den) eenigszirts te bezweren, aan
prees een betere toepassing van
de poging tot verzoening, maar
overigens terecht verzuchtte: quid
leges sine moribus?
Baron van der Feltz drong bij
den minister aan op de toezegging
dat de commissie, welke Z. Exc.
van plan is in te stellen, heel spoe
dig zal tot stand komen.
Eenige harde woorden vielen
voorts over het Bureau Nationale
Veiligheid, annex de kwestie-San
ders, zoowel van de zijde van de
P- v. d. A als uit den anti-rev.
Weerver wachting medegedeeld
door het K. N. M. I. te De Bilt
geldig tot Donderdagavond;
J Matige, aan de kust tijdelijk
kra,chtige wind tusschen Zuid
en ZutJd-West, meest zwaar be-
-wolkt, nu en dan regen; wei-
nig verandering in temperatuur
21 Nov.: Zon op 8 08 uur, on-
der 16 42 uur, Maan op 5.24 uur,
onder 16.02 uur.
en katholieke hoek. Mr. Roolvink
drong zelfs aan op een volledig
onderzoek, waarbij alle betrokke
nen zouden gehoord worden en.
dat door leden der magistratuur
zou moeten geschieden. De kath.
afgevaardigde knoopte daaraan
vast een uiting van verbazing
over enkele publicaties ter zake
in de pers en vroeg of zich daar
de justitie niet mee te bemoeien
had krachtens de art- 98 en 272
W v. S.
Op de overige kwesties die te
berde werden gebracht, komen
wij beter bij het antwoord van
minister Van Maarseveen terug-
L. K.
A-
Te Gorinchem is gisteren de jaarlijksche paardenmarkt gehouden.
ie opzichte
zelfstandigen A 6 Van de kleine
katholiek! woord"---° vol:Sens de
"tup noodig hÖKi! ers dringend
wachten h« ™aar moeten
algeheele herziening
ten op de
soci 9le
"etgeving
d. A.
geen
der
steek nield
Ook de f>
gen dat 2e' aarA'h^ï kwam getut,
geen behoefte had am'endement
Met 56 tegen 28 stefflm
dit katholieke voorstel 5n Werd
verworpen. De rest der Kar!" ?ok
de partij van de groote gezfnl,let
alleen staan. 6ezmnen
Een poging van den heer Ne-
derhorst (PvdA) om de boven
16-jarige kinderen ,,die wegens
een lichamelijk of geestelijk ge
brek niet tot productieven arbeid
in slaat zijn" in den toeslag te
doen deelen, ging na afwijzing
door den bewindsman met 49 35
stemmen denzelfden weg.
En niet beter bracht een tweede
katholiek amendement het er ai,
dat den grooten gezinnen een iet
wat ruimere tegemoetkoming
waarborgde. De minister bleef er
bij dat het te ver ging en te veel
der. nadruk legde op het behoefte-
elemem fwaarop anders is heel
de. n^et wri! seerden liet
Iieh niet vei murw en door het be-
Er zijn plannen in voorbereiding
voor de stichting van een groot inter
nationaal handelscentrum te R'dam,
•dat den handel van overzee op Rot
terdam wil samentrekken en de Maas
stad wil maken tot een knooppunt
voor den handel op Europa, waarbij
vooral aan deelneming van Ameri-
kaansche zijde is gedacht.
Reeds een tiental jaren geleden rees
het denkbeeld om een wolkenkrabber
te plaatsen, midden in een groot cen
trum.
In de naoorlogsche dagen is men
zich op reeëler basis gaan plaatsen.
Toch zou men tot het oorspronkelijk
idee willen terugkeeren, indien daar
voor in de V. S. voldoende belangstel,
ling bestond, omdat men voorname
lijk dacht aan de mogelijkheid, dat
Amerika een toekomstige overproduc
tie van zijn industrie naar het vaste
land van Europa zou willen expor
teeren en men daarvoor een bepaald
centrum noodig had, van waaruit op
de meest doeltreffende wijze de ver
zending zou kunnen geschieden Voor
namelijk dacht men evenwel aan een
project van verschillende eenheden,
die voornamelijk hetzelfde doel zou
den dienen en tevens woongelegen
heid zouden bieden, alsmede de voor
Nederland zoo hoog noodige kantoor
ruimte zouden vengrooten. Nederland
er zelf dus niet in de laatste
pla^ts ge geïnteresseerd zijn.
'hrwLeneini(*e Poolshoogte te nemen, in
enX«n*re er.in Amerikaans che bank-
steii-iï nIkrinS'On voldoende belang
rijn vcor de plannen bestond,
liedenvooraanstaande zaken-
gegaan. MP?°1tterdam naar de V"S'
dat de irvuïï kwam tot de conclusie,
zet, 20001, geconcentreerde op-
instantie die in laatste
baar leek en Sf beter uitvoer-
werd gegeven in* ,ka,ns van slagen
men hit ero£-'edar .geval was
tueel te bouwten AA, d,at cen even-
trum zo.u moeten zhA een cen~
den van den internat) AA?1, dra"
van geheel de wereld zoud!A ,=t?del
komen, eensdeels om er
ontvangen en er traAsa®^ pC
sluiten, anderdeels om van da!7
de verzending te vengemakkeUiken
De missie is teruggekeerd met de'
overtuiging, dat men met onze plan
nen terdege rekening wij houden.
Een van de leden der missie zei:
.,Ik geloof, dat wij het idee van een
wolkenkrabber definitief moeten la
ten varen en aan den bouw van ver
schillende kleinere eenheden de
-voorkeur moeten geven. De kosten
zouden onevenredig hoog worden. Nu
kunnen we trouwens met één een
heid beginnen en van het behaalde
succes de voltooiing van de paannen
laten afhangen, waarbij de Neder-
landsche zakenwereld trouwens ten
zeerste geïnteresseerd is, omdat ge
heel het streven ten slotte haar be
langen in de eerste plaats raakt. Wat
het hotel betreft, hieraan zaïi naar
onze overtuiging reeds bij het zetten
vam. de eerste eenheid moeten wor
den gedacht en de exploitatie daar
van zal. ook aJ om redenen van de
viezen, in Nederlan-dsche handen
moetep komen.
In een onderhoud met den heer
W. F Pahud de Mortanges, lid
van d'e firma H. G. Th. Crone te
Amsterdam, vroeg een verslag
gever van het A.N.P. hem paar
zijn oordeel over den stand van
zaken in de Oost
Wat de economische zijde van
het vraagstuk betreft, aldus de
heer Pahud, betreur ik het uiterst
langzaam vorderen der besprekin
gen, waardoor aan de geheele In
dische gemeenschap, met uitzonde
ring wellicht van enkele belangen
op Borneo en in de Groote Oost,
verhinderd wordt gebruik te ma
ken van de zeer gunstige prijzen,
diie thans (doch hoe lang nog?) op
de wereldmarkt voor tropische
producten zijn te maken. Veel
kostbare tijd is verloren gegaan.
Wij zijn en blijven daardoor ach
tergesteld bij de andere gebieden
in het Verre Oosten, die reeds be
langrijke vorderingen maken op
den weg naar het economisch her
stel".
Investeering van nieuw
kapitaal
Op de vraag wat de heer Pahud
dacht over de thans gevoerde be
sprekingen antwoordde hij: „Er
schijnt thans tusschen de delega
ties politieke overeenstemming te
zijn bereikt, die echter nog af
hankelijk is van de goedkeuring
van ons ministerie en de Staten-
Generaal. Gesteld, dat deze over
eenstemming binnenkort een feit
wordt, dan moet men nog beginnen
aan de oplossing der economische
vraagstukken. Toch moeten deze
laatste zijn opgelost, voordat aan
hernieuwde exploitatie der .cuL-
tuurbedrijven in Java en Suma
tra kan worden gedacht. Eerst na
dat deze bedrijven in hun oude
grond- en andere rechten zijn her
steld, en er weer rechtszekerheid
en veiligheid heerscht, kan met de
dringend noodige investatie van
nieuwe kapitalen door het Wester-
sche bedrijfsleven Worden begon
nen".
„Hoe zal men van Indonesische
zijde hierop reageeren?"
„Van Indonesische zijde zal
naar ik verwacht op economisch
gebied een zekere bereidheid tot
samenwerking bestaan, indien on
zerzijds wordt toegegeven aan
wenschen tot benoeming van In
donesiërs in zeer leidende func
ties. Ook zullen zuiver Inaox isi-
sche bedrijven deel gaan nemen
aan de productie, wellicht tijdelijk,
met Nederlansche adviseurs. Zon
der Nederlandsch kapitaal en Ne-
derlandsche leiding zie ik echter
niet, hoe Indië weer tot bloei kan
geraken.
Daarom moet behalve het hier
voor reeda genoemde rechtsherstel
voor de Europeesche bedrijven,
ook mogelijk worden gemaakt, dat
de vruchten van het Europeesch
kapitaal ter vrije beschikking k >-
men van degenen, die het ver
strekken, ook wanneer deze zich
buiten Nederlandsch-Indië bevin
den Waaneer aan deze entert
wordt voldaan en ook de belasting
heffing en het loonpeil redelijk
blijven, dan zijn er. naar mijn
meening, nog mogelijkheden la
Nederlandsch-Indië en zullen de»
gen-en, die daar van tuds hun be
drijven hebben gevestigd, bereid
gevonden worden den wederop
bouw te aanvaarden"
Volgens een Reuter-bericht van
gisteravond was er goede reden om
aan te nemen, dat er de volgende
week meer zal worden bekend ge*
maakt betreffende het probleem van
de hervorming en stabilisatie van
het Du its che geldwezen, waarmee
geallieerde experts zich reeds maan
den bezig houden.
Twee maanden geleden hebben de
V.S de eisch gesteld, dat er een
einde moet komen aan de marken-
-stroom, die het Duitsche econo
misch leven door een wilde inflatie
dreigt te verwoesten- Hun plan wag
de intrekking van de mark in alle
zones en het uitgeven van een
nieuwe munteenheid, hoogere belas
tingen en de annüleering van prac-
tisch de ge'heele staatsschuld.
Thans gaan er geruchten over een
Amerikaansch plan betreffende do
instelling van een fonds, waarin do
V S. een aandeel zouden hebben van
40 pet. en de andere bezettende mo
gendheden ieder 20 pet-, met dei
Duitsche spoorwegen, de ra ij ren en
de staalindustrie als garantie, welke
geruchten niet officieel zijn tegen
gesproken.
De correspondent van de Financial
Times te Washington verneemt, dat
de pariteit, voor de nieuwe Dritsche
reichsmark op 33 pet. is aanbevolen.
Gistermiddag werd in het Mi
nisterie van Economische Zaken
door Minister Huysmans de Cen
trale Adviescommissie voor de Prijs
politiek geïnstalleerd. De minister
hield daarbij een rede, waaraan wij
het volgende ontleenen:
Het prijs- en loonbeleid vormt
momenteel een zeer belangrijk on
derdeel van de binnenlandsche po
litiek van de regeering. Het doel
ervan is tweeledig:
1. Het voorkomen van een wilde
inflatie.
2. Het verkrijgen van een rede
lijk© interne verhouding tusschen
loonen en prijzen, alsmede een vast
stelling van loonen en prijzen in een
juiste verhouding t.o.v, het buiten
land.
Naar de meening van den minis
ter zijn deze doeleinden in belang
rijke mate verwezenlijkt. Het eind
doel is echter nog niet bereikt. Een
nieuwe faze in de prijspolitiek is
met de onlangs afgelegde regee-
ringsverklaring ingeg'aan. met het
doe] een krachtige actie te voeren,
om de prijzen, waar mogelijk, te
verlagen en anderzijds aan de onge
motiveerde prijsopdrijvingen een
einde te maken. Hierbij staat de
regeering op het standpunt, dat,
behoudens corecties, bet loonpeil
nief. meer voor verhooging in aan
merking komt en dat het indivi-
dueele inkomen slechts verhoogd kan
worden door opvoering der presta
ties. Immers, verhoogihg van het
loonpeil zou onze internationale con-
currentiemogelijkheid aantasten en
een hernieuwde verhooging zo a
weer tot prijsstijging moeten leiden
en de bereikte stabilisatie in gevaar
brengen.
De prijspolitiek
De prijspolitiek kan niet meer ge
baseerd zijn op den individueeien
kostprijs. De efficiente bedrijven zui
len den toon moeten aangeven. Niet
meer de feitelijke kosten kunnen de
grondslag voor de prijsbepaling zijn.,
doch wat deze kosten onder de
uiterste krachtsinspanning zouden
kunnen zijn. Vroeger zorgde de
concurrentie voor scherpe prijzen.
Thans moet de overheid dit doen.
De overheid kan de taak van de
concurrentie echter niet overnemen
Binnen het schaarschtebeleid kan zij
even wel d-e concurrentie binnen ver
antwoorde grenzen herstellen.
In dit kader heeft de regeering
eenige maatregelen vobrbereid. die
hard schijnen. doch onontbeerlijk
zijn. b-v. de verlaging, waar moge
lijk. van de handelsmarges. Onder
handelingen over een en ander zijn
grootendeels afgesloten en binnen
kort zijn de betreffende beschikkin
gen te verwachten.
Het is niet waar. dat de midden
stand het speciale doelwit van de
prijsbeheersching is. De economische
taak van den middenstand wordt ten
volle erkend. Bij groote groepen ar
beiders zou echter twijfel gerezen
zijn aan de doelmatigheid van den
tusschenhandel en aan het gee-
veqen en aan bet geëvenredigd zijn
van de handelsmarges. Dit ten on
rechte. ten gevo'ge van knoeiers, die
het voor den bonafiden handel be
dorven hebben. Thans gaat ook een
versterkte actie beginnen bij groot
handel en industrie, waaruit blijkt,
dat de middenstand niet het spe
ciale doelwit is, maar wel de prijs
opdrijving' in het algemeen
Het is niet de bedoeling het Engel-
sche Utility-systeem te imiteeren.
Wat de regeering wil is de pro
ductie van goederen. waaraan
reëele behoefte bestaat, tegen de
laagst mogelijke prijzen. Medewer
king en practisch initiatief van het
bedrijfsleven wordt gevraagd in ee»
strijd, die ook ten eigen bate worcS
gevoerd. Het verweer van de iifc
d'Hstrie. dat maar voor voldoende
grondstoffen van stabiele kwaliteit
moet worden gezorgd, gaat in de
huidige omstandigheden niet op.
Prof. Brouwers antwoordt
De voorzitter van de commissie
prof. G. Brouwers, beantwoordde de
rede van den minister. Hij wees et
op. dat het streven naar efficiency
belangrijk is verminderd, als gevolg1
van het' feit, dat reeds gedurende 7
jaar de leverancier 'koning is, in
plaats van den klant. Het gaat er
thans om deviezen te verkrijgen
door export. Dit gaat nog gemakke
lijk. doch er zijn vele teekenen, die
er op wijzen, dat de prijs weer een
rol gaat spelen.
Verschillende voorbeelden hebben
nu wel aangetoond, dat zelfs bi:
een overvloedig aanbod en vrijt,
prijsvorming toch geen resultaten,
bereikt worden, zie b v. de aard4
appelen. Daarom ma.g de prijspoii*
tiek geen premie inhouden in*
efficiency. Prof. Brouwers be 'houwt
hef streven van sommigen he'
bedrijfsleven, om uit de huidige si
tuatie te halen wat er in zit. vooj
zich zelf. een kortzichtig'© politiek.
