Weer burgerkrijg in China
Roosevelt
Mr. HERBERT MORRISON
Leader of the House
„de groote jager der vrijheid
PAGINA 4
DONDERDAG 21 NOVEMBER 19-46
ONDANKS BEVEL:
„WAPENS NEER!"
Het vliegtuigongeluk bij
Grenoble
„BRENGERS VAN RECHT
EN VEILIGHEID"
HET ACCOORD DER
VIER
Bevoegdheden van Triëst's
gouverneur
PROTESTEEREN
EEN DER POPULAIRSTE
LAB OUR-LEIDERS
EERSTE CONGO URANIUM
ERTS IN ENGELAND
MPl 1 - i
„WANDELENDE JODEN"
IN EUROPA
MOBILISATIE-
SLACHTOFFERS
DEN PRESIDENT
Dank van het geheele
Engelsche volk
Volgens berichten uit talrijke
plaatsen van Noord-China is de
burgeroorlog in China weer opge
laaid, in weerwil van het onlangs
gegeven bevel tot s'.aking der vij
andelijkheden.
Naar verluidt, verlaten vrouwen,
kinderen en non-combattanten de
communistische hoofdstad Yenan,
met het oog op een offensief van
regeeringstroapen.
Dagbladen berichten, dat gevech
ten plaats vinden ten Noord-Oos
ten van Kalgan .langs de spoorlijn
PekingHankou, 96 km, ten Zuid
westen van "Peking, bij de toe
gangswegen tot Tsinan, de hoofd
stad van de provincie Sjantoeng
en ten Noorden van de hoofdstad
van de Mandsjoerijsche provincie
Uaopeh.
Naar men meent te weten, voeren
de communistische strijdkrachten
een systematische vernieling van
de spoorlijn PekingTientsin" uit.
De Chineesche minister van voor
lichting heef; in een verklaring te
Nanking te kennen gegeven dat de
nationalistische strijdkrachten geen
offensief tegen Yenan in den zin
hadden. Radio Yenan daarentegen
meldt, dat .ide eerste schermutse
lingen in het kader van een groo.
ten aanval der Kwomintang tegen
de grensstreek van Yenan" begon-
rnen zijn en regeeringstroepen uit
r vier richtingen oprukten om ge-
vech'sstelliiigen in te nemen. Voor
hoeden van infanterie- en cavalerie
aldus radio Yenan waren in den
Noord-Westelijken hoek van het
grensgebied doorgedrongen.
Uit Nanking wordt bericht, dat
d« nationale oonsti'.ueerende verga
dering 48 uur verdaagd is voor de
benoeming van 172 candédaten voor
55 zetels van het presidium van de
vergadering. Naar men verwachtte
zou heden Donderdag de officieele
verkiezing van leden van het pre
sidium in een algemeene bijeen-
koms: van de 1.500 leden tellende
nationale vergadering plaats vin
den.
In politieke kringen verluidt, dat
de bestudeering van het ontwerp
der Chineesche grondwet voltooid
is.
Omtrent het in de Fransch-Ita-
liaansche Alpen 40 km. ten Z.'O.
van Grenoble, neergestorte Ameri-
kaansche Dakota-vliegtuig meldt
■de „Daily Graphic", dat alle pogin
gen in het werk zijn gesteld heit
wrak te bereiken. Men maakt ge
bruik van vliegmachines en Al-
pengidsen.
Er zijn zwakke radiosignalen op
gevangen, waaruit viel op te maken,
dat er 11 gewonden zijn, van wie
5 zwaar. Er zouden geen dooden
zijn. De slachtoffers hebben echter
zeer veei van koude te lijden; de
temperatuur is 18 graden ondier
nul.
Naar het Fransche persbureau
A.F.P. meldt, is thans de plaats'be.
kenid. waar het vliegtuig is neer
gekomen. De passagiers (hadden een
vuur aangestoken, waarvan de rook
is waargenomen. Het -wrak ligt in
de Grandes Rousses.
Om in Nederland én eer waardee
ring te verkrt ,{en voor het werk
van de Kon. la ïdniacht in Tndië, is
onder auspiciën, van den 'leger-
voorlichtings^ienst en met mede
werking van de commandanten van
leger en vloot in Ned.-Indië, een
film vervaardigd, die in de Ned.
bioscopen gedraaid zal worden.
„Brengers van veiligheid", dat is
het thema en de titel van deze
film, opgenomen naar een scenario
van luitenant Ton Schilling, leger-
correspondent, door den marvo-
fcamera van P. L. Out. Zij geeft
een beeld van het soldatenleven
in de Oost en is opgedragen „aan
de vrouwen, Jkinderen en familie
leden van deze mannen, die huis
en haard verlieten om recht en
vëiligheid in dit land te brengen.
Onder groote belangstelling is in
de „Astoria"-bioscoop te Batavia
de eerste voorstelling gegeven.
De ministers van buitenlandsehe
zaken der groote vier hebben
Woensdag overeenstemming be
reikt ten aanzien van de bevoegd
heden van den gouverneur van
Triëst op het gebied van de bui
tenlandsehe zaken en rechterlijke
macht.
Overeengekomen ward, dat de
gouverneur gerechtigd zal zijn in
het vrije gebied van Triëst een bui
tenlandsehe politiek te doen voe
ren, welke in overeenstemming is
met zijn constitutie en wetten. De
gouverneur zal het recht hebben
zich tegen verdragen, die naar zijn
meening daarmede niet overeen
stemmen, te verzetten. Hij zal te
vens het recht hebben rechters te
benoemen uit candidaten, die door
den regeeringsraad zijn voorgedra
gen, of andere personen na averleg
met den regeeringsraad.
Engeland en de V. S. wenschten,
dat de constitutie van Triëst ter
goedkeuring aan den veiligheids
raad zou worden voorgelegd. De
sovjet-unie verzette zich daartegen.
Tenslotte werd besloten, dat de
constitutie door de assemblee van
Triëst zou worden goedgekeurd. De
Fransche afgevaardigde wees er op, n rvDTtrr r» VéW rit
dat de gouverneur altijd het recht EEN STANDBEELD VOOR
heeft, bij geschillen over de con
stitutie, een beroep te doen op den
veiligheidsraad
Het sovjet-voorstel, om een vrije
haven in het gebied van Triëst aan
te leggen, werd eveneens aangeno-
Het hoofdbestuur van den Ned-
R. K. bond van hotel- café- res
tauranthouders en slijters „St.
Joseph", heeft zich in een tele
gram gewend tot den minister van
economische zaken, waarin gepro
testeerd wordt tegen de laatste
prijsbeschikking voor deze bedrij
ven met het verzoek deze in over
leg met de vrije organisaties, gron
dig te herzien.
Politiek echter bijzonder
gehaat
CVan onzen Londenschen
correspondent).
In de Britsche Troonrede zijn niet
-minder dan veertien belangrijke
wetsontwerpen aangekondigd. Er
zal hard gewerkt moeten worden
om ze in de nieuwe zitting alle
erdoor te krijgen .De oppositie zal
zeker haar oppositie_taak niet
veronachtzamen, en dus o-ppositie
voeren, hetgeen tijdroovend, maar
overigens zeer nu tig is.
De lebourregeering hecht, of.
schoon ik niet wil pogen iets af te
dingen op de kwaliteit van haar
wetgeving. bijzondere waarde aan
de hoeveelheid wetten, waarmede
zij het Statute Book verrijkt.
nister, d,e parlementaire zaken
regelt. Wanneer hij, gelijk thans
het geval is rekenen kan op een
flinke meerderheid is op dit hoogst
belangrijke punt zijn madht bijna
dictatoriaal.
De methode, die mr. Morrison
in het eerste jaar van het labour,
kabinet voornamelijk heeft toege.
past om het parlementaire regee-
ringswerk te bespoedigen, en in
sommige gevallen „erdoor te jakke
ren" bestond hierin dat hij het
recht van initiatief der „private
members", leden, van welke partij
ook. die niet deel uitmaken van de
regeering, beknotte. Dit is niet on.
bedenkelijk. Het is een der oudste
en meest 'democratische rechten
van de volksvertegenwoordigers,
dat zij voorstellen kunnen indie
nen, maar konden zij dit doen op
denzelfden voet als de regeering,
dan zouden de honderden private
members, die tot de oppositie be-
hooren, door het indienen vati
Het eerste uraniumerts is uit dén
Belgischen Congo per schép te Li
verpool aangekomen. Totaal 1300
gezegelde blikken met 860 ton van
het zwarte gesteente mei een aan-
koopwaarde van 500 000 pond: ster
ling zullen onder de aanduiding
„zeer waardevol" naar een fabriek
voor de bewerking van uranium
bij Preston (Lancashire) worden
gezondeh. Ongeveer 200 ton zui
vere uranium ter waarde van
1.344.000 pond sterling zal uit dit
erts gewonnen worden en ten ge-
bruike bij atoombat'.erijen naar het
proefstation te Dicot (Berkshire)
worden gezonden.
Zelfs in zijn Guildhall-rede op 9(ontelbare ..private bills" de regee.
dezer kon mr. Attlee niet nala^ring haar wetgevende taak onmo-
•en hierop prat'te gaan. Er za] dus i gelijk kunnen maken. Bijgevolg is
tijd gevonden of gemaakt moeten'het de Leader of the House. die
worden opdat het program, of al-j beslist of en wanneer voor zulk
thans het overgroote deel daar. een ontwerp tijd beschikbaar kan
van in de zitting 1946.47 afgehan-wordien gesteld, en mr. Morrison
deld kan worden En de man, die heeft zich politiek bijzonder ge-
hiervoor op de eerste plaats ver.lhaat gemaakt bij de oppositie door
antwoordelijk zal zijn, is mr. Her-lzijn tekort aan vrijgevigheid. Maar
bert Morrison, Leader of the House. I dan ook alleen in politieken zin.
Met deze benaming wordt aange-jwant mr. Morrison is een van de
dui-d het lid der regeering dat, on. meest gevreesde, doch tevens een
der het gezag van den eersten mi-'van de populairste labourleiders.
En hij :s misschien een machtiger
man in land en regeering dan mr.
Atttèe dien men evenwel niet on.
dersohatten moet, omdat hij mild
van manieren en spreekwijze is.
Mr. Morrison, die als Lord Pre
sident of the Council zitting heeft
in het kabinet, is bovend on plaats
vervangend eerste minister een
met.officieele functie, die gewoon-
Jtik bekleed wordt door een mi
nister die groote kansen heeft op
de „troonopvolging". Of mr. Mot.
risons kansen op de partijleiding.
I indien mr. Attlee die over eenige
jaren mocht neerleggen werkelijk
zoo groot zouden zijn, wordt door
velen in en buiten de labourpartii
betwijfeld.
I Hij is zeker minder ..rood" dan
het gros der labourmannen. en de
neigingen van dezen Londenschen
arbeiderszoon zijn ..bourgeois". In
igeen geval is hij dogmatiek par.
tijman, maar wat hij aan orthodox e
tekort schiet, vergoedt hij ruim-
ltalië herleeft. In 't land van Valmontone achter Cassino, dat schools door voortvarendheid, drang
ju. j naar daaen en organisatievermogen,
door luchtbombardementen geheel verwoest werd, bouwt men de jjet grootste deel van zijn loop-
nieuwe huizen voor 't gemak wat lager dan de oude. Boven op de baan heeft hij afgelegd in de ge.
bergen een klein deel van het monumentale palazzo Colonna, me™^po!®.elt' ofschoon hij ree as
6 ï-iij in 1923 zitting kreeg m het lager-
dat gespaard bleef huis. Hij werd een leidende figuur
iri zijn eigen partijt nadat hij in
r: rv^-X^
men, op voorwaarde dat het statuut
door den raad der ministers wordt
opgesteld.
Tegen het einde van de bijeen
komst begon men met de bespre
king van het sovjet-voorstel over
een „tolunie tusschen Triëst en
Joego-Slavië."
Louis Henri Sampaix, die voor
Sen internationalen bond tegen ras
senhaat een onderzoek heeft geleid
inzake clandestiene emigratie van
joden, heeft te Marseille verklaard,
dat hïj van ongeveer 50.000 ui1
Duitschland gevluchte joden geen
spoor kan terugvinden. Ongeveer
6 000 joden zouden op het oogenblik
op Cyprus gedetineerd zijn, 6.000
zouden zich in Palestina bevinden
en 3.000 nog langs de kust van
Frankrijk en Italië verspreid zijn.
De Bond van Mobilisatie-Invali
den en de Stichting „De Nederland-
sche Soldaat" ijveren voor de vol
gende eischen: le. Radicale wijzi
ging in democratischen zin van de
wet van 1931; 2e. aan de mobilisa
tie-invaliden of hunne nabestaan
den van 19141918 moet alsnog een
vast pensioen worden toegekend, of
zij moeten aan een hun passende
betrekking worden geholpen, zoo
als de oorlogsslachtsoffers van
19391945; 3e. bij de vaststelling
van de pensioenen moeten geen
verdiensten van inwonende kinde
ren worden afgetrokken; 4e. de
pensioenen moeten worden aange
past aan het huidige loonpeil; 5e.
dat alsnog recht worde gedaan
arn de in den loop der jaren zonder
eenige mogelijkheid van beroep af
gewezen militaire slachtoffers
(Van onzen Londenschen
correspondent.)
Een jaar geleden stelde Lord
Derby aan het diner der Pilgrims
de Anglo-Amen.kaansche
vriendschapsvereeniging, aldus
geno-emd naar de Pilgrim Fathers,
de ee:s e Engelsche kolonisten
in Massachusetts voor te Lon
den een nationaal gedenkteeken
op te richten voor Franklin Roo
sevelt. Dp Pilgrims namen op zich
de noodége fondsen in te zamelen.
Voor zulk een gedenk eeken zou
hot parlement elk door de regee
ring gevraagd bedrag toegestaan
hebben, maar men voelde, dat een
eerbewijs aan de nagedachtenis
van den grooten menschenvriend
gebractht moest worden door de
individueele burgers, en bekos
tigd uit de bijdragen van allen
en dat zijn er millioenen in dit
land die dankbaar zullen zijn
éndien hun de gelegenheid ge
schonken wordt hun dankbaar-
heid te uiten jegens den grooten!
wapenbroeder in den strijd voor
vrijheid.
Mr. Attlee heef: nu ln een radio-
uitzending het publiek opgeroepen
bij te dragen in de kosten van het
monument 5 s. per persoon, en
meer indien men meer geven wil-
„Wij denken aan hem", zeéde hij
„niet alleen als aan 'n groot man,
maar vooral als agn een persoon
lijken vriend. Ik betwijfel, of het
Britsche volk ooit zulk een vriend
schap gevoeld heeft voor een
staatsman van een ander land. Bij
zijn heengaan treurden wij over het
verlies, door zijn familie, zijn land
en de 'wereld geleden. Maar wij
voelden het ook als een verlies, ge
leden door onszelf".
Het gedenkteeken, waarvan tiet
1943 de groote socialistische over-
ïs, wordt verpersoonlijk door de wjnn;na bij de verkiezingen voor
den Londenschen graafschapsraad
georganiseerd had. Hij zelf werd
leid-r van de socialistische meer
derheid in dit lichaam, en aldus
de machtigste figuur in Londens
plaatselijke politiek.
Rij verwierf onpartijdige bewon
deraars over heel het land. toen
hij, zonder zich te storen aan de
zonderlingen strijder voor demo
cratie en vrijheid van drukpers
John Wilkes, die er, na Lord Mayor
van Londen 'geworden te zijn en de
zaak der vrijheid eraan gegeven te
hebben, in 1797- in hoekhuis No. 35
stierf, ln de jaren voor den oor
log hebben eenége der oude aristo
cratische huizen plaats gemaakt
voor flatgebouwen, en de atmosfeer
van "ïde*.
grootere verandering, doordat de ont -kbWaterloo t ridge 'e
^SSS^SSSSSl mliitlfre aoópen. - door een prachtige nieu
overheden een groot aantal huizen we brug te vervangen - iets dat
huurden om er bureaux te vestigen,
Aidus wend het plein een tooneel
van drukke militaire bedrijvigheid.
de voorafgaande conservatieve
meerderheid in den raad" jaren
lang had tegengegaan.
Na het uitbreken van den oör-
en in zooverre is hei zeker een zag"mr Churchill veel in deze
waardige plaats voor een gedenk- dynamische figuur. Als Home Se.
teeken van den machtigen Ameri ?retary in het oorlog "kabinet was
taanschen oorlogs.eid= hij zeer licht geneigd in te grijpen
Of voor den „machtigen jager vrijheid der pers, en ook
„Het és", zeide mr. Attlee „vooral j thans is de verhouding tusschen
als strijder voor Vrijheid, dat hij 't'hem en Fleet ptrcet n:et al te
^es in onze herinnering zal blij- vriendschappelijk. Maar Fk->t street
aan". En de „Daily Tel." noemt hemUrkent zijn groote bekwaamheid, en
„Freedom's great hunter" denjs er vaak wat angstig voor
„grooten jager der Vrijheid". Gros-
venor.square is he plein van den
Grooten Jager, want de naam is
een verbastering van Gros Veneur,
g lijk in oud-Fransch de opperjacht-
.nees er heette. Het plein behoor j
evenais een groot deel van de ccty
DE HARINGEXPORTEN
NAAR DUITSCHT AND
van Wes minster, aan den Hertog
van Westminster, die het hoofd is
jvan de Grosvenor familie, welke
sinds Willem den Veroveraar een
belangrijke rol in de geschiedenis
des lands gespeeld heeft. Vermoe
delijk was de stamvader van het
In aansluiting aan het bericht
betreffende die verzending van
versche haring naar Duitschland
deelt men ons van bevoegde zijde
mede;
Met de Britsche bezettongsauto-
riteiten i" Duitschland heeft het
Centraal Aan- en Verkoopkan
toor van vissoherijproducten een
geslacht Gros Veneur een van de contract afgesloten voor de leve;-
Ontwerp van het gedenkteeken
voor wijlen president Roosevelt
ontwerp reeds bekend gemaakt is,
zal opgericht worden in Grosve-nor-
square, én hei hart van Mayfair;
een van de meest aristocratische
pleinen van het West End. Italië
en Japan twee van de leden der
„as" tot welker verbrijzeling Frank.
lén Roosevel; zooveel heeft bijge
dragen hadden er hun ambassa
des gevestigd; en beroemde adellijke
geslachten hadden, of hebben er
niog steeds, hun town-residence".
De eenige historische band welken
het plein heeft met „de zaak der
vrijiheéd", waarvan Roosevelt een
der geduchtste paladijnen geweest
Normandische hertogen geweest.
Het model geeft Fianklin Roo
sevelt staande weer, leunend op
een stok, en gehuld tin de cape, die
hem vooral in later jaren zoo dier
baar was. De presiden", die aan
kinderverlamming leed, vertoonde
zich niet anders, dan bij hooge uit=.
zondering in het openbaar in zit
tende houdéng, ofschoon het hem
niet mogelijk was zonder steun
overeind te staan. Alleen reeds de
zegeVierende strijd, dien hij voerde
tegen zijn lichamelijke verlamming,
zou hem tot een van de grootste ka
rakterheiden van onzen tijd ge
maakt hebben. Een monument dat
hem zittende voorstelde, zou geen
v/aar monument voor Roosevelt
rijn.
En overigens, si monumentum
requiris, circumspicé, én de bevrijde
landen van Europa, in Engeland,
aan de kusten der beide Oceanen;
al kan het nog lang duren, aleer
dat wereld-monument voltooid is.
rinig van 2 millioen kilogram ver
sche haring Deze hoeveelheid ha
ring, wel'ke zoo spoedig mogelijk
geleverd zal worden is bestemd
voor 'de bevolking van het Rijn
land. De Britten kunnen geen
transport-materieel ter beschikking
stellen, doch door de welwillende
medewerking van de Nederland-
sche spoorwegen is deze transactie
mogelijk geworden. Reeds zijn de
eerste wagons uit IJmuaden,
Sohevenimgen en Vlaardingen ver
trokken met bestemming Kalden-
kirchen,. Van hiiierudrt zorgen de
Britten zelf voor dte .distributie
Deze levering, die in Engelsche
ponden gehonoreerd worditl, be.
teekent een verbetering van onze
deviezenpositie en behoudens
slechte vangsten zal de geheele
gecontracteerde hoeveelheid ge
leverd kunnen worden. Gezien de
vangsten *van de laatste weken
(ruim 1 millioen kilogram per
week) bestaalt er geen reden tot
pessimisme in dezen.
