WERELDORGANISATIE
voor de gezondheid
Fotodienst der K.L.M.
in het zilver
Het ontslag van dr. Hirschfeld
DINSDAG 26 NOVEMBER 1946
Eindelijk geen tegen
stelling West-Oost
DE VLIEGRAMP OP
SCHIPHOL
KtKSeX i BERG NIET VERLATEN
EEN BEDRIJF MET GOED
VERLEDEN
Engeland doet concessies fae^"relede^gen de •■opstanlige"
in de troepenkwestie
Lijk van Fernando Cortes
gevonden?
Weer op volle toeren.
^"Ikv Pasja's accoord
Bevjri
AFWIJKEND ADVIES
VAN DEN RAAD
VAN STATE
De studenten
Ministers niet accoord
dewerken bij de reorganisatie van
den openbaren gezondheidsdienst,
enz. Een kleine commissie onder
voorzitterschap van dr. van den
Berg zal toezien, dat de 1% mii-
lioen dollar zoo nuttig mogelijk
over de verschillende werkzaam,
heden verdeeld zullen worden.
Het quarantaine vraagstuk in het
belang van de verhoeddng van de
uitbreiding van besmettelijke ziek.
ten bij grensoverschrijdingen, de
strjjd tegen malaria en geslachts.
ziekten zullen voorloopig op den
voorgrond staan
vestiging van deze organisatie, die
in de toekomst 3 400 ambtenaren
hebben zal, niet zonder hut zijn.
1 Strijd tegen de volksziekten
tV-an onzen Geneefscher
correspondent.)
De organisatie der V. N. heeft
(*oor het eerst te Genèvé perscom.
®nuniqué's ten dienste der Geneef-
gche bladen en buitenlan dscüe
journalisten uitgegeven! Dit ge.
glchiedde bij gelegenheid van de
Slier in het oude Volkenbondspaleis,
BBians ..Paleis der Vereenigde Na-
Bies" geheeten, gehouden zitting der
►.interim-commissie der wereld
organisatie voor de Gezondheid".
De ..Wereldorganisatie voor de
gezondheid" zal een zegenrijk on
derdeel der V,N. kunnen worden
iEen goed voorteeken is. dat tot
dusverre de politiek geheel buiten
ïde besprekingen gehouden is. Noch
op de gezondheidsconferentie zelf.
»och op de thans te Genève gehou.
Ben zitting der interim-commissie - - - -
Ss eenige tegenstelling tus=chen sa ie voor de Gezondheid alhier de
(We t en oost tot uiting gekomen groote politieke dagen van weleer
De gezondheidsconferentie te nl.et terugbrengen, voor het econo-
#ïew York besloot in Juni j 1. tot imische leven van Genève kan de
'Be oprichting der „Wereldorgani. 1 -j.-~
«atie voor de Gezondheid" en
stelle ook haar grondwet vast,
(doch bepaalde tevens, dat deze
-nieuwe, organisatie eerst in wer.
Icing zou treden, wanneer de acte
»an oprichting door 26 regeeringen
geratificeerd zou zijn. In afwach-
®ing van dit tijdstip zal een ,.inte-
®im"eommissie, samengesteld uit de
Vertegenwoordigers van 18 regee-
ïingen, fcet noodige voorbereidende
iwerk verrichten Dank zij het
ügroote aandeel, dat de Nederland-
Oche delegatie in het succes der ge-
kon "heidsconferentie van New
(Vork had gehad, koos deze confe-
irentie Nederland1 tot een der 18
(leden dezer interimcommissie. Onze
.Vegeering benoemde dr. C. van den
®erg. directeur-generaal der volks,
jgezondheid, tot haar vertegenwoor.
'iiger. Laat mij terstond hieraan
toevoegen, dat de interim com.
«rssie zelf dr .van den Berg hierop
tot voorzitter harer ondercommissie
voor administratieve en budgetaire
«rwes'-ies gekozen heeft.
Deze zitting der interimcommis
®ie regelde de liquidatie van het
iygienische Volkenbondscomité ea
Van het Psrijsche internatonale
Byg:ënische bureau, die beide ge-
Iheel in de nieuwe wereldorgani
satie zullen opgaan.
De commi-sie besprak de be
ltrekkingen der Wereldorganisatie
Bnet andere onderdeelen der V N.,
Mie zich bij gelegenheid ook met
Tygiën.ische kwesties bezig houden,
»oods het internationale arbeids
bureau en de internationale voed.
Belorganisatie.
Tntusschen zal de interim-corn..
.missie van 1 Januari af zich reeds
'Terdienstel'ik kunnen maken. Zij
Sieeft. namel'ik ^e hygiënische nala
tenschap van de XJnrra aanvaard,
Vvaarvoor de directeur-generaal der
Unr-o, La Goardia. haar een bedrag
van 1% miihoen dollar heeft doen
toekomen D't werk omvat o.a de
technische huln tot bestrijding van
tuberculose en malaria, het zenden
wan deskundigen op het gebied van
Be verzorging van zuigelingen en
jjonge moed"rs. weer elders het me.
Het deskundigen-onderzoek, dat
wordt ingesteld naar de vliegramp
op Schiphol is nog niet geëindigd,
doch nadert zijn voltooiing. De ree
sultaten van dit onderzoek wor
den voorloopig niet openbaar ge
maakt, maar zullen t.z.t. blijken,
wanneer deze zaak in het openbaar
zal worden behandeld door den
raad voor de luchtvaart.
Intusschen heeft de procureur-
generaal bij het gerechtshof te
Amsterdam, een gerechtelijk onder
zoek gelast, dat is opgedragen aan
mr. Petersen, rechter-commissaris
te Haarlem. Een onderzoek als dit
laatste heeft intusschen geen spe
ciale beteekenis, daar het wordt in
gesteld bij ieder ongeluk van eenig
belang.
Ten slotte nog iets over de
kwestie, waar de zetel der Wereld
organisatie voor de Gezondheid zal
komen. De interim-commissie zal VON PAPEN MAG NEUREN-
staan op den voorgrond. De com-Het Duitsche Nieuwsbureau in
missie heeft haar keuze verdaagdde Amerikaansche zone, Dana
tot de nieuwe zitting, die op
,e "Le"Ve zlttln£. dIe op "1 meldt, dat dr. Wilhelm Hoegner,
Maart 1947 hier te Genève zal wor. premier van Beieren, erin heeft
den gehouden. Het schijnt, dat
Genève een goede kans heeft Al
zal de vestiging der wereldorgani
toegestemd om Von Papen te ver
bieden, Neurenberg te verlaten.
Hij is tot dezen stap overgegaan
na een bespreking met het hcofi
der Neurenbergsche politie en dou,
voorzitter van het zuu-eringsge- j 0rtcermgen verzorgd ten be.
recht. waarvoor Von p r, inovo van den Rijkswaterstaat er
Op 21 November 1921 werd de
Fototechnische Dienst van de K, L.
M. officieel opgericht. Men begon
met zich toe te leggen op het ma
ken van z.g. „overboordopnamen"
voor handels- en industriedoelein
den, waarvoor eenige tweedehand-
sche Diuitsche oorlogscamera's ge
bruikt werden. Gevlogen werd met
een gecharterde de Haviland 9 van
de K. L. M.
Gedurende de eerste tien jaar
ontwikkelde het FototechriTsch Be
drijf zich -gestadig en onzeker. Bo
vendien begon men in samenwer
king met het laboratorium voor
geodesie van de Technische Hoo-
geschool in Delft onder leiding van
prof. ir. W. Schermerhom te
experimenteeren met de luchtkar.
teering.
Omstreeks 1930 was de positie
van het Fototechnisch Bedrijf zoo
danig, dat men in samenwerking
met den Meetkundigen Dienst van
Rijkswaterstaat begon, opdrachten
voor luchtkarteering voor rij'ks-
d uslcmden uit te voeren Zoo wer
den in de periode 1930—1935 o.a.
recht, waarvoor Von Papen en
Fritzsche zullen moeten verschij.
nen.
labourleden
Noel Baker betoogde, dat niet
meer dan 10 pet. van het totaal
- Philip Noel Baker, de Britsehe aailtal troepen in de wereld ge-
minister van luchtvaart, heeft in I 'eSerd was in de landen, waarop de
de politieke commissie 'der V. N I sovjet-Russische resolutie betrek-
verklaard, dat Groot-Britta'nnië king had.
.bereid is zijn voorstel om troe-
New PenteUinS en ontwapening als één
geheel te beschouwen in te trek
ken". Hij zeide een amendement
te zullen indienen, waarbij een
rapport over de binnenlandsche
troepen en het verstrekken van
desbetreffende inlichtingen op 1
Januari 1947 zou worden voorge
steld. Ook stelde Noel Baker een
verificatie-systeem voor toezicht
door de organisatie der V. N. voor,
dat door den veiligheidsraad zou
moeten worden ontworpen.
Tom Connally CV. S.) steunde
het Britsehe voorstel voor een vie-
rificatiesysteem en sprak zich ook
uit voor een rapport over binnen
landsche troepen. Hierna schorste
de politieke commissie de discussie
over de kwestie van troepentellin
gen tot heien Dnsdagmiddag 5
uur op.
De Britsehe labomr-fractie zal
deze week een motie, geteekend
door ongeveer 50 labour ,.back
benchers", om de regels over par
tijdiscipline weer in te voeren, in
overweging nemen. Dit is een
„"Wij hopen allen, dat dit aantal
troepen in de nabije toekomst ver
minderd zal worden. Mijn regee
ring heeft, sinds zij aan de macht
kwam, veel in dit verband gedaan.
Britsehe troepen zijn uit Indonesië
teruggetrokken, lang voordat mevr.
Pandit aan deze tafel kwam te zit
ten".
Naar te Mexico verluidt, is het
stoffelijk overschot van Fernando
Cortes, den in 1547 overleden
Spaanschen veroveraar van Mexi
co, kort geleden gevonden in een
particuliere crypte van een in de
oude wijk der hoofdstad gelegen
ziekenhuis, waar oudtijds de na
komelingen van den beroemden
veroveraar hébben gewoond. Deze
vondst zoo meldt A.F.P., wordt
geheim gehouden, totdat de
authenticiteit volkomen bewezen
kan worden. Ze wordt van aan
zienlijk historisch belang geacht.
alles verspeeld. Het laboratorium
w-erd vernield, de camera's gedeel-
telijk vernietigd en beschadigd.
Nu is de Fototechnische en Car
tografische Dienst in Nederland at
weer op volle toeren. Vooral voor
den wederopbouw werd hard ge
werkt en in het bijzonder de vraag
naar historische foto's is groot. Ge
lukkig kan hieraan voldaan wor
den, aangezien het archief met
20.000 foto's gespaard is gebleven.
Aan een reportage van de oor
logsverwoestingen wordt de laat
ste hand gelegd. Het cartografisch
werk in Nederland is reeds weer
opgevat en men prepareert zich
voor de hervatting van de kartee-
ringen in het buitenland. Een van
de eerste objecten zal volgend jaar
beginnen en op Suriname gericht
zijn. Men tracht ook bi het overige
Zuid-Amerïka weer op dreef te ko.
men, waar het zoo belangrijke
werk in 1940 ontijdig afgebroken
moest worden.
Ondanks de vele moeilijkheden,
als gebrek aan ruimte, outillage en
wat er al meer komt kijken, wordt
er hard gewerkt bij dien Fototech-
nischen en Cartografisch en Dienst
en alles verkeert dan ook weer in
een stadium van gestadigen groei.
Voor het maken van de opnamen
beschikt het Fototechnisch Bedrijf
thans over een Auster-vliegtuig, de
PHOTO, terwijl voor luchtkar
teering Dakota's van de K. L. M.
wierden gebruikt. Voor den oorlog
deed men dit met Fokkers F 7
en F 8.
Rijkswaterstaat en
hst Kadaster, den topografischen
dien»t en verschillende gemeenten.
In 1935 maakte men technische
voorbereidingen voor de luchtkar
teering van Nieuw-Guinea, de
grootste opdracht ter wereld op dit
gebied, waarmee een oppervlakte
van 10 millioen H.A. was gemoeid.
Deze luchtkarteering werd uitge
voerd door de K.N.I.I..M, met de
HaviUand Dragon en Sikorsky.
amphibie-vliegfcuigen.
Intusschen trachtte het Foto
technisch Bedrijf der K. L. M. ook
een aandeel te hebben in de lucht
karteering van Wiest-Indië en Zuiid-
Amerika. Dit slaagde en zoo was
men in 1938 bezig met karteering
uit de lucht van Trinidad en Cu
rasao.
In 1939 werd een deel van Wes
telijk Venezuela in kaart gebracht
en verder eenige kleine opdrach
ten in Suriname uitgevoerd.
Dank zij de voortdurende zeer
goedie samenwerking met den
Meetkundigen Dienst van den
Rijkswaterstaat en de leiding van nrir/nr y»,
dezen dienst werden internationaal WIoöEEEiyD BEWOLKT
zeer gewaardeerde resultaten be
reikt. I
Bovendien speelde en speelt de
Fototechnische en Kartografische
Dienst ook een belangrijke rol door
het vervaardigen van fotoreporta
ges en documentaire films.
Tijdens de mobilisatie werd de
Fototechnische Dienst ook inge
schakeld voor uitgebreide urgente
luchtkarteeringen ten behoeve
van het leger.
In den oorlog werd practisch
Als gevolg van de mijnwerkers-
staking in de V. S. wordt in
Den-marken met ingang van 27
Ncf-.ember het gas tot de helft
van het gewone verbruik gerant,
soeneerd en de kwaliteit 20 pet.'
minder. Vermindering van elec-
trictteit, personenvervoer en
goederenvervoer wordt binnen
kort verwacht.
Weerverwaéhting medegedeeld S
door het K-N-M.Ï. te De Bilt
geldig tot Woensdagavond:
Meest matige wind tusschen
West en Zuid; wisselend bewolkt
met hier en daar tijdelijk eeni-
gen regen; weinig verandering
J van temperatuur.
j 27 November: zon op 8.18 t
uur, onder 16-36 uur; maan
op 11.55 uur, onder 19.08 uur.
Door Egyptische delegatie-
meerderheid verworpen
Reu er seint uit Cairo: .Zeven
van de twaalf leden der Egypli-
sche delegatie voor onderbande
We hebben dezer dagen melding
gemaakt van het Kon besluit,
waarb.j is vernietigd het besluit van
de ministers van Handel en Nijver
heid en van Landbouw, Visscherij
en Voedselvoorziening van 10 Mei
1946, houdende ongevraagd eervol
ontslag van dr H. M. Hirschfeld
als secretaris-generaal der voorma,
lige departementen van Handel,
Nijverheid en Scheepvaart en van
Landbouw en Visscherij
Was dit ontslag toen verleend in
afwijking van het gunstiger luidend
advies der zuiveringscommissie, uit
linjen met Engeland, hebben *n
veraiarmg gepumiceera, waarin tiet gisteren verschenen Staatsblad
e u, w» G 317 blijkt, dat ook het Kon. besluit
xq officieel de door Bevin, den afwijkt van het advies, dat thans
Engelschen minis'er van buiten I terzake was uitgebracht door den
landsrhe zaken, en Sidky Pasja 1 Raad van state- afdeeling voor de
J geschillen van bestuur
den Egypt,schen prem.er. opge Volledigheidshalve laten wij ook
stelde ontwerp-overeenkomsf dit advies hier volgen
verwerpen.
zyn van meening, dat artikel
van de voorstellen, inhoudende
Bat de twee partijen in geval van
Oorlogsdreiging voor een aangren
zend land den toestand zullen be
spreken, om de noodige maatrege
len te nemen, totdat de veilig
fieidsraad stappen heeft gedaan om
Üen vrede te herstellen, insluit, dat
Egypte een militaire basis zou
^worden, die wederom voor Brit-
ftche bezetting open staat, waar-
Woor de vriendschappelijke' be.rek
kingen tusschen Egypte en de an-
Hore lawden schade aou worden ge-
ffoan.
Verder wordt in dit manifest
firerklaard, dat de bewering, als zou
He Egyptische delegatie zich met
tol gem een e stemmen accoord ver.
ptlaard hebben met de zienswijze
Ifter Britsehe delegatie, dat een pe
riode van drie jaar noodzakelijk is
F«oor de ontruiming van Egypte,
(□verdreven moet worden genoemd.
Tensïotte verklaren de zeven le-
Hen der Egyptische delegatie, dat
öe door Sidky Pasja in zijn nieu-
twe voorstellen aan den Soedan ge
geven mogelijkheid, om zich van
Egypte af te scheiden, de vernieti-
ging van de eenheid van het Nijl-
*al beteeken t.
Overwegende, dat tegenover de
onmiskenbaar zeer groote diensten,
door dr. H Hirschfeld gedurende
de vyf zeer moeilijke bezettingsjaren
in zyne functies van secretaris-ge
neraal speciaal op het gebied der
voedselvoorziening aan het Neder,
landsche volk bewezen, de tegen
hem aangevoerde gedragingen, wel
ke den schyn konden wekken, dat
hy zich zou hebben geabstraheerd
van het ondergrondsch verzet en te
weinig oog zou hebben gehad voor
het belang van den nationalen strtfd
in den afgeloopen totalen oorlog,
niet dermate van beteekenis kunnen
worden geacht, dat er aanleiding
zou bestaan om, in afwijking van
de adviezen van de commissie van
onderzoek onder voorzitterschap van
dr. F. H Fentener van Vlissingen
en van de commissie van advies,
bedoeld in artikel 5, 4e lid, van het
Zuiveringsbesluit 1945 ten aanzien
van den appellant aan dit besluit
dan wel aan Ons besluit van 10 Oc
tober 1945 (Staatsblad No F 221)
toepassing te geven;
dat niet voorby mag worden ge
zien, dat in de moeilijke omstandig,
heden, waarin de genoemde func
tionaris in het voor het Ned. volk
bij uitstek vitale belang der voed
selvoorziening had te voorzien, de
grootst mogelijke omzichtigheid 'ver.
I eiacJtu was en tusschen verschillende
klippen moest worden doorgezeild,
•waarbij volkomen vrijheid van han
delen uiteraard uitgesloten was; dat
het aanblijven van den appellant tot
het einde toe in 's lands belang
volstrekt geboden was en dat tot
ieder en prijs voorkomen moest wor
den, dat het apparaat der voedsel
voorziening in onkundige of verkeer
de handen kwam;
dat by een objectieve beoordeeling
van de zaak bezwaarlijk kan worden
volgehouden, dat dr Hirschfeld by
zijne gedragingen" en beslissingen
blyk zou hebben gegeven van een
al te grooto volgzaamheid jegens
den bezetter, en daarbij Duitsche
belangen meer dan voor de behar
tiging van het Ned. belang noodig
was, zon hebben gediend;
dat gewezen moet worden op zyn
tallooze protesten, hetzij alleen,
hetzyi tezamen met andere secre-
tarissengeneraal tegen diverse vor
deringen van den bezetter^ in stryd
met het Land-oorlogsreglement,
tegen de behandeling van Joodsche
ambtenaren, tegen opheffing van de
deviezengrens, instelling van den
Landstand, represailles en dergelijke
en zyne pertinente weigering tot
medewerking aan verschillende door
de Xhiitsche autoriteiten geëischte
maatregelen;
dat by het nemen van diverse
beslissingen waaraan de appellant
onder de gegeven omstandigheden
moeilijk ontkomen kon, en waarvan
het onereus karakter bezwaarlijk
kon worden ontkend, hy niettemin
en veelal met succes, gepoogd heeft
de scherpe kanten er van af te vylen
en de oogmerken van den vijand te
veradelen
Tweede distributie-
stamkaart
dat in dit verband gewezen mag
worden op des appellants mede.
werking ter zake van de invoering
van de tweede distributiestamkaart,
welke om technische redenen zeker
gemotiveerd, om niet te zeggen
noodzakelyk, mocht heeten, maar
waardoor vele onderduikers en
degenen, die hen hielpen, in groote
moeilijkheden dreigden te geraken;
welke medewerking evenwel niet
is geschied dan nadat de toezegging
van Duitsche zyde was gedaan, dat
politle-controle by de uitreiking
achterwege zou blijven, terwijl, na
dat de uitvoering belangrijk was
vertraagd met voorkennis van den
appellant, door technische, door den
bezetter niet te bevroeden, handig
heden de gevaren voor de onder
duikers zooveel mogelijk zijn afge
wend;
dat voorts tegenover de benoe
ming van den N.S.B.-er Huiter tot
directeur-generaal van den Land
bouw staat, dat deze eerst is
gescied, nadat de appelant de
zekerheid verkregen had, dat hy
dezen mand geheel in handen had;
dat, wat de invoering van bedryfs_
organisatie betreft, waarvan den
appelant mede een grief wordt
gemaakt, daargelaten, dat het
hier goeddeels een denkbeeld betrof,
hetwelk ook vóór den oorlog bij
velen hier te lande instemming had
gevonden deze geenszins, zoo
als van gene zijde wellicht was
verwacht, dienstbaar is geworden
aan de versterking van het Duitsche
oorlogspotentieel
dat de Mei-staking in 1943, waar
door de voedselvoorziening in ge
vaar gebracht werd, bezwaarlijk
van den appellant had kunnen
uitgaan; dat de mislukking daar
van niet aan hem kan worden
verweten; dat hy zich slechts heeft
kunnen bepalen tot hare liquidatie
en in ieder geval aan den eisch van
den bezetter, dat de z.g. belhamels
moesten worden gestraft, gewei
gerd heeft te voldoen
dat, wat aangaat de kwestie van
het teekenen van de loyaliteitsver.
klaring door de studeerende jeugd,
waaromtrent verschil van opvatting
destijds mogelijk was, de appellant
van meening is geweest, dat het zijn
nut kon hebben, de studenten te
doen toespreken en hen er op te
wijzent dat het niet alleen ging om
hun positie, maar om die van het
geheels Nederlandache volk, en hij
to de vergadering van de secre-
tarissen.generaal zich bereid ver
klaard heeft zoodanig contact met
de Rotterdamsche studenten te
zoeken doch dat ht), na een onder
houd mat den rectorjnagnificus
van de genoemde hoogeschool, zich
aan diens bordeel conformeerende,
van zijn voornemen heeft afgezien,
zoodat hem ook in dit opzicht geen
verwijt treft;
dat voor het overige bij de uit
oefening van zoo gewichtige en
verantwoordelijk,, funties, als door
den appellant bekleed onder de zoo
moeilijke en steeds wisselende om
standigheden tijdens de bezetting,
fouten en achteaf te betreuren te
kortkomingen onvermijdelijk zijn en
dan ook door den appellant zijn
begaan, hetgeen door hem gaarne
is erkend;
dat ten aanzien van des appelant*
beleid in zijn geheel beschouwd, voor
een afkeurend oordeel geen plaats
ls, en voor het verleenen van eervol
ontslag, anders dan op eigen ver
zoek, aan den appellant uit do
voormelde door hem beklcedo func
ties, welke hijf naar uit do stukken
valt af te lelden, zijnerzijds niet
meer wenscht te vervullen, geen
gerechte grond aanwezig is.
BÜ dit advies hebben de minis
ters van Ecen. Zaken en van Land"
bouw, Visscherij en Voedselvoor
ziening opgemerkt, dat daarin op
een belangrijk aspect van de
onderhavige aangelegenheid niet het
juiste licht is geworpen.
Het komt hun n.l. voor, dat to
de motiveering van een beslissing
omtrent de houding van dr. H. M.
Hirschfeld gedurende den bezet
tingstijd niet kan worden verzwegen
dat bij blijk heeft gegeven van
onvoldoende begrip voor de groote
geestelijke waarde van het verzet,
met name zooals dit zich uitte to de
ondergrondsche actie.
Als uitvloeisel daarvan heeft dr,
Hirschfeld blijkens zijn beleid o.a.
ten aanzien van de invoering van do
Tweede Distributiestamkaart, niet
tegenstaande de zijnerzijds gedane
pogingen, de scherpe kanten van
bepaalde voorgenomen maatregelen
af te vijlen en de oogmerken van
den vijand te verijdelen, niet vol.
doende aandacht geschonken aan en
te weinig rekening gehouden met
de bedenkelijke nevengevolgen,
welke die maatregelen voor onder
grondsche werkers en onderduikers
konden medebrengen.
Deze onjuiste waardeering van een
voor den weerstand van het Neder
landache volk zoo belangrijke factor
moet dr. Hirschfeld als een niet to
onderschatten tekortkoming worded
aangerekend.
Voor het overige erkennen do
ministers, dat bij het hernieuwde
onderzoek de onmiskenbaar, zeer
groote en ook niet betwiste dien
sten door dr. H. aan het Ned. volk
bewezen, meer dan tot dusverre
duidelijk geworden. Daarom ver
zochten zij H. M., onder vermelding
,van bovenstaande overwegingen het
ontslag te vernietigen.
