I
Mr. Oud contra Cheribon-pact
LEWIS' VONNIS GEVELD
Kol. Abdoelkadir voor de radio
HALLOPOST MARIE:
Beveiliging van de rimboe
PAGINA 4
DONDERDAG 5 DECEMBER 1943
„Het Koninkrijk ivordt niet
omgevormd, maar
ontbonden
MIJNWERKERSSTAKING
IN HAAR GEVOLGEN
DE AVOND VAN ST. NICOLAAS
„Vrijheid essentieelè voor
waarde voor rijpheid"
C VELDPOST- A
BRIEVEN J
GRIEKENLAND DOET
BEROEP OP V.-RAAD.
PERZEN TREKKEN AZERr
BEIDSJAN BINNEN
^&b&;e86n d€
Uiterste voorpost Bataljon Jagers,
Noordoost van Padang.
N dien elleboog van den bandjirkanaaldijk en
den spoorberm ligt twee en een half
kamponghuis temidden van wat klapper-
boomen. Daaromheen, ongeveer 50 bij 50 meter,
prikkeldraadversperring met wat leege con-
servenblikjes als alarmsignalen. Drie versterkte
posten met zandzakborstweringen, twee ervan
overdekt. Van de galerij klinkt keihard een
mannenstem: „Hallo Frieda, hallo Frieda; hallo
Frieda.dit is Marie, dit is Marie, dit is Marie.
Hallo Frieda, hallo Frieda, hallo Frieda; dit is
Marie, Marie, Marie. Ik ontvang je sterkte vijf,
ik ontvang je uitstekend. Over
„Het Vrije Volk" publiceert een
door mr. P. J. Oud (P.v-d-A.)
geschreven artikel, waarin hij zich
keert tegen de conoept-overeen-
toomstt van Linggadjaiti.
Mr. Oud schrijft o.a.:
„Mijn standpunt in de Indische
politiek is altijd geweest dat die
politiek er op moest worden gericht
te bevorderen, dat Indië zou wor-
dén ontwikkeld tot een zelfstandig
deel van het Koninkrijk, gelijk
waardig met Nederland. Als eind-
doel zag ik de volledige onafhan
kelijkheid van Indonesië, doch ik
hoopte, dat dit einde niet tevens
zou behoeven te beteekenen het
einde van het Koninkrijk. Ons doel
moest zijn 'n zoodanige sfeer van
vertrouwen te scheppen, dat een
onafhankelijk Indië en een onaf
hankelijk Nederland te zamen in
vrijwillige samenwerking het Ko
ninkrijk der Nederlanden zouden
blijven vormen.
Mjjn hoofdbezwaar tegen de
overeenkomst van Cheribon is,
dat de mogelijkheid van deze
ontwikkeling wordt prijsgegeven.
Immers als op den grondslag van
deze overeenkomst nieuwe ver
houdingen worden uitgewerkt,
bestaat het Koninkrijk als het
alle tegenwoordige gebiedsdee-
len omvattend geheel niet meer.
Indonesië staat dan buiten
het Koninkrijk en gaat met
het Koninkrijk een „linie" aan.
Dit is geen kwestie meer van
„omvorming" van 't Koninkrijk.
Bet Koninkrijk wordt niet om
gevormd, maar ontbonden.
De wijze, waarop dit geschiedt,
acht ik bovendien in strijd met de
grondbeginselen der democratie.
De Republiek Indonesië, waarmede
de overeenkomst wordt gesloten,
ls geen democratische staat. Ik ont
ken niet, dat zij bet kan worden,
maar zij is het niet. Als democra
tische staat moet zij nog worden
georganiseerd. Deze organisatie
had aan het sluiten van een over
eenkomst van zoo verre strekking
dienen vooraf te gaan. Er bestaan
voor het tegenwoordige allerminst
voldoende waarborgen, dat de vrij
heden der millioenen, die de bevol
king der Republiek vormen, verze
kerd zijn. Door den loop der his
torie is op Nederland de taak
komen rusten daarvoor te waken.
Wanneer wij die taak verzuimen,
komen wij in strijd met de hoog
ste doeleinden, die de Partij van
den Arbeid bij haar oprichting
heeft getoond te willen nastreven.
Ik geef mij, deze dingen neer
schrijvende, er ten volle reken
schap van, dat afwijzing der over
eenkomst van Cheribon geen een
voudige zaak is. Zij zal ook inter
nationaal zeer ongewenschte reac
ties kunnen wekken. De felle oppo
sitie, in sommige kringen gevoerd,
§al er bovendien toe kunnen leiden
dat de afwijzing in een volkomen
verkeerd licht komt te staan. Hier
past geen felheid, hier is alleen
zorgvuldigoverwogen staatsmans-
beleid op zijn plaats.
Daarom worde een formeele
afwijzing der overeenkomst ver
meden. De regeering zoeke een
yorm, die, zonder dat de over
eenkomst wordt aanvaard of af
gewezen, den weg operjaatvoor
verdere besprekingen.
Dat dit moet geschieden op een
wijze, die duidelijk getuigenis
aflegt van een ruim begrip voor
de eischen van een nieuwen tijd,
is vanzelfsprekend-"
De besturen van Utrechtsche
studentenorganisaties, o.w. de Kath.
ctod-ver. „Veritas", jhebben een
telegram aan den ministerraad en
aan de Eerste en Tweede Kamer
der Staten-Generaal gezonden,
waarin verklaard wordt, dat er
onder de door hen vertegenwoor
digde corporaties diepe bezorgd
heid heerscht over de toekomst van
het Koninkrijk der Nederlanden in
het algemeen en van de Indone
sische volkezen in üet bijzonder
Zij vertrouwen, dat de grondslagen
van de rechtsorde niet zullen wor
den prijsgegeven onder den onrnid-
dellijken drang van feitelijke om
standigheden.
Bij het telegram hebben zich ook
het Wagenimgsdhe Studentencorps
en de Vereeniging van vrouwelijke
studenten te Wageningen aangeslo
ten. Het Studlentencorps van De
venter heeft een gelijkluidend te
legram verzonden-
In een bijeenkomst te 's Gra-
venhage op Woensdagavond heeft
de heer E. Kupers, voorzitter van
het N.V.V. verklaard, dat hij zich
geheel achter de ontwerp-overeen-
komst van Linggadjati plaatste en
hiermede ooi? namens de Ned. ar
beiders meende te spreken.
Het hoofdkwartier van het volks
leger (Laskar Rajat), bestaande
uit vertegenwoordigers van Java
en Madoera, heeft besloten de
ontwerp-overeenkomst van Cheri
bon te aanvaarden.
De Partai Politik Desjarah Ma-
loekoe Oetara Pasmo) heeft 'Ver
klaard, ten volle in te stemmen met
een federatieve structuur onder den
naam van „Vereenigde staten van
Indonesië" en niet met een een
heidsstaat „republiek Indonesië".
De Pasmo is een partij opge
richt 25 September 1946 te Ter-
nate, die een nieuw Indonesië
wenscht op federatieven grondslag,
met behoud» van de historische
waarden op Temate Tidore en
Batjan, aangepast aan moderne
behoeften. Zij wenscht volgens
haar program bovendien de his
torische vriendschap met Neder
land voort te zetten.
Naar uit Batavia wordit gemeld,
is de majoor-machinist P. Neefjes',
van den torpedoboot jager „Evert-
sen", drager van het bronzen kruis,
rijdend op een moitor door een on
bekende doodgeschoten. Neefjes
verwierf het bronzen kruis door
zijn heldhaftig optreden op de
„Van Galen" te Rotterdam in
1940.
Reuter verneemt uit Washington,
dat de vakvereeniging van John
L. Lewis (De Vereenigde Mijn
werkers van Amerika) is veroor
deeld tot een boete van 3'/2
millioen dollar. Lewis zelf werd
veroordeeld tot een boete van
10 000 dollar.
Bij het uitspreken van het von
nis verklaarde de president: „Dit
is geen geval van een gewone in
breuk op het recht. Het is een
slecht en monsterachtig iets. Het
beteekent honger, koude en nood
druft". De president vervolgde,
dat „indien Lewis overeenkomstig
zijn misdaad zou moeten worden
gestraft, hij in de gevangenis zou
moeten boeten".
De boete, die werd opgelegd,
kwam overeen met het bedrag, dat
door den raadsman van de regee
ring was gevraagd.
De Vakvereeniging heeft on
middellijk tegen de uitspraak be
roep aangeteekend.
Uit Washington wordt nog ge
meld, dat indien Lewis niet n-
schikkelijker zou worden, presi
dent Truman binnen enkele dagen
een radiorede tot het Amerikaan-
sche volk zal houden, ten einde
een einde aan de crisis te maken
door een druk van de publieke
opinie.
Iron Age meldde intusschen,
dat Lewis tot overeenstemming
zou zjjn gekomen met de eige
naars der mijnen voor 'ni nieuw
contract op alle punten, uitge
zonderd den duur.
Een zegsman van de General Mo
tors heeft Dinsdagavond volgens
Ass. Press in Detroit voorspeld, dat
als gevolg van het embargo op het
vrachtverkeer per spoor de fabre-
ken van de General Motors, die
aan 200000 arbeiders werk ver
schaffen binnen enkele dagen ge
heel gesloten zullen moeten wor
den. Efen autoriteit in de Ford
fabrieken waar 85.000 arbeiders
werken, zei, dat ook deze fabrieken
si'tlgelegd zouden moeten worden
zoodra toet embargo van kracht
wordt. De Chrysler fabrieken zou
den eveneens de gevolgen reeds
ondervinden.
Woensdagavond heeft kol, Ab
doelkadir Widjojoatmodjo, ad
viseur van den it. G.G., een ra
diorede gehouden.
Kol. Abdoelkadir, die tijdens den
oorlog buiten Indonesië heeft ver
toefd, verklaarde, dat hij zijn volk
niet meer herkende, toen hij in
Griekenland heeft den veilig
heidsraad der ver. naties officieel
verzocht het vraagstuk van de
schending der Grieksche grenzen
door gewapende benden in behan
deling te willen nemen, en het
heeft Bulgarije, Joego-Slavië en
Albanië ervan beschuldigd, de
frensschenders te helpen.
Naar Reuter verneemt hebben
Perzische regeeringstroepen Woens
dagavond de grens van de auto
nome provincie Azerbeidsjan over.
schreden De huidige bestuurders
van deze in- Noord-Perzië gelegen
(provincie (bet centrale bestuur
van de democratische partij n
Azerbeidsjan) hebben een procla
matie uitgevaardigd, door radio
Tebris verbreid, inhoudende, dat
troepen van de centrale regeering
Azerbeidsjaansche soldaten hebben
nS^vallen. In de Proclamatie
wordt een beroep gedaan o,p stu-
professoren, arbeiders en
jeugdorganisaties om de vrijheid
/epubhek tot den laatsten
,w?ar S?!iZrieda noort Post bereikt, is alle con-
gek zijn we geworden de, riep de wacht: „Trein
Maar we hebben het hier
zoo hè, (bekende „duimp-
je-op-gebaar" voor „pri
ma"). Alleen onze twee
huizenals je die
gevallen op palen zoo
noemen wilt.dat is
Conducteurs
waar is m'n
m zicht
voorJèn
rooie pet
Heit operette-treintje
kwam dan met veel sig
nalen van den conducteur
(die een prachtige pet
tact met het weinige
comfort, dat Padang zelf
biedt, plotseling afgesne
den en mijlen ver weg.,
men is er in een nieuwe
en zeer geïsoleerde we
reld.
Overdag bereidt men
zich voor op het eenzaam
nachtelijk waken op een
buitenpost zonder con
tact, 's nachts denkt men
aan de mogelijkheid van
een aanval en speculeert
men op het wegblijven
van de fourage voor het
ontbijt, „want hiér is nog
alles mogelijk".
„Als ik weer thuis kom"
begint een der Jagers te
filosofeeren, „heb ik alle
kans, dat m'n moeder me
d'r weer uitzet: wij zijn
te wild geworden, zoo,
zoo, ik weet 't niet, maar
wij zijn zoo van die gas
ten, die niet meer weten
hoe ze op een stoel moe
ten gaan zitten, omdat
we hier al maanden zoo-
maar op den vloer neer
dat alleen een jeep er vallen; en hoe een bord
komen kan met heel veel en al die flauwe kul op
schakelen en manoeu- tafel er uit ziet, zijn we
vreeren en tot over de ook vergeten.... Beslaat
assen in de modder. En er niet zoo iets als mes-
toch is het niet deze af- senleggers en vingerkom-
stand, ook niet de erbar. metjes? Om Je een onge-
rnelijk slechte weg van luk te lachen1 En mis-
diepe kuilen vol water schien graven we in ons
e° vettige modderachtertuintje wel *n eigen
.Wanneer men dezen latrine.,,, serieust zóó
roepen zij op: „Hallo Ma
rie, Marie, Marie, dit is
Frieda, Frieda. Frieda.
Kom in de lucht Marie,
kom in de lucht Marie,
kom in de lucht Marie
Over...." Meer dan een
uur bleef Frieda roepen,
maar ofschoon de ont
vangst glashard door
kwam, het antwpord van
Marie" bereikte post
Frieda niet.
,>Dan maar wéér een
nacht zonder verbinding"
zei luitenant Michels uit
den Bosch, die met zijn
peloton van 34 man Ja.
gers (,,alle provincies
vertegenwoordigd, behal
ve Zeeland en Gelder
land") den Noord-oost
hoek van de rimboe rond
Padang beveiligde.
De naaste post is
„slechts" een kwartier
terug, maar de weg langs
het snel-stroomende, troe
bele water van het band
jirkanaal is zoo slecht,
nou nielt zoo maar een °P had) tot stilstand, af
geladen met inheemsche
passagiers, die in de
meest gekke hoeken een
plaatsje hadden gevon
den. Voor het grootste
gedeelte waren het „fo
rensen" die deze proce
dure al uit den Britsch-
Indischen" tijd kenden;
ze dromden op de con-
tróle toe, waar onze sol
daten naar een model van
„C.S. Amsterdam" van
enkele bamboes een aan
tal nauwe contrële-door-
gangen hadden gemaakt.
„Hier alleen eerste klas!"
spotte ..loket" no. 1 en
een ander riep: „Voor de
richting Maastreech over
verhaal, maar als die
Britsch Indiërs die we
hier aflosten op de eene
voorgalerij gingen pitten
werden ze den anderen
morgen op de andere
voorgalerij' wakker.De
wandluizen namen ge
woon het heel zakie op
hun rug
Natuurlijk is dat wél
een verhaal, maar de be
huizing zou in Nederland
zeker niet onder de licht
ste crepeergevallen gere
kend zijn
Aan den overkant van
de spoorbrug over het
bandjirkanaal was nóg
een versterkte post, die
echter na donker stiekum stappen naar het tweede
werd ingetrokken, zonder perron
dat de T.R.I. (voor den
soldaat is alles aan den
„anderen" kant T.R.I. of
,,peloppers") het merken
mocht. In Padang, waar
het lang niet rustig was,
stonden zelfs de batal-
jonskleermaker en de
schoenmaker van de Ja
gers op wacht, zoo krap
zat men in de beschik
bare troepen.
Eenige honderden me
ters over het kanaal lag
de T.R.I. Sommigen zei
den een bataljon, anderen
maakten er een heele
divisie vanBovendien
lagen er ook' tusscben
onze posten allerlei Re-
publikeinsche steunpunten
die beweerden van Java
nog steeds geen instructies
te hebben ontvangen en
daarom maar telkens
weer probeerden hoeveel
geduld de „blanda's"
(voor velen nog: „de
Nicahonden") wel hadden,
Acht maal per dag
stopte er een treintje.
Fort de CockPadang
v.v. Wanneer in de verte
de heesche stoomfluit gil-
Bij de vier coritröles
die ik er meemaakte werd
één dolk geconfisceerd en
later een paar geallieerde
uitrustingstukken. Een
dokter uiit Fort de Cock
vertelde mij bepaald on
vriendelijk, dat deze rei
zigers het niet erg prettig
vonden en hoewel alles
Hollandsch gemoedelijk
verliep, kon ik me dat
ook voorstellen- Hij be
weerde echter, dat wij de
rust en groenten van hen
afnamen. Ik bood hem
aan het heele kamp te
doorzoeken naar één kor.
rel geconfisceerde rijst.
,,Dat vertellen ze ons in
ieder geval in Fort de
Cockantwoordde
hij koppig. Een kranten
jongen drong zich tus-
schen ons in en brak
daardoor het gesprek af.
Met groote koppen meld
de de republikeinsche
krant onder zijn arm:
„Niea-terreur In Buiten
zorg
„Hopelooszei een
van de wachtposten.
J. W. HOFWIJK.
September 1945 te Batavia terug
kwam. Tegenover ons vonden wij
een volk, dat de overheersching en
onderdrukking van de Japanners
moede was, en dat alles, wat maar
eenigsziins naar overheersching
zweemde, haatte".
De Indonesiër, zoo betoogde
Abdoelkadir, will noch Nedeih
laindsch, noch Japansch onderdaan
meer zijn: noch Tokio, noch Den
Haag, noch Londen zal hij weer als
centrum van zijn volksbestaan wil
len aanvaarden. De Japanners heb
ben den Indonesiërs iets gegeven,
dat een ieder, die het ernstig
meent met de emancipatie van den
Indonesiër, kan waandeeren: de
positieve opvoeding van de Indo.
n^sische jeugd t0t een burger
schap, aldus kol. Abdoelkadir. „Het
was later deze jeugd, die Soekar»
no heeft gedwongen de republiek
uit te roepen. Het was deze jeugd,
die met elan den z.g. vrijheids
strijd aanbond.
Toen de republiek eenmaal was
uitgeroepen, was er slechts één
keuze mogelijk voor de ambtena
ren: hun loyaliteit betoonen aan
de republiek. De geallieerden wa
ren onbereikbaar. Het alternatief
zou zijn geweest:; trouw blijven
aan het gehate Japansche gezag".
Over de positie van de figuren
Soekarno en Soedirman zeide
kol. Abdoelkadir, dal men in
Indonesië meer Ioyaliteit aan
treft aan personen dan aan for-
mules en principes.
„Ir. Soekarno is nooit loyaal
geweest tegenover het gouverne
ment. Het waren de Japs, die
hem, Moh, Hatta en Sjahrir had
den bevrijd. En indien Soekarno
en Hatta thans met hun heele
wezen hun menschen trachen t«j
overtuigen van de noodzakelijk
heid van de aanvaarding van het
ontwerp, beteekent dit niet, dat
zü loyaal zijn geworden tegen
over Nederland. Zij zijn slechts
loyaal tegenover hun land en
volk".
Kol. Abdoelkadir was er van
overtuigd, dat zij en de onderhan
delaars, die het stuk hebben gepa
rafeerd, de overeenkomst echter
zouden ui.voeren.
Spreker achtte het Indon. vraag
stuk meer van psychologischen dan
van politieken aard.
Ovar den t.wijfel aan de rijpheid
der Indonesiërs zeide spreker, dat
vrijheid een erservjeele voorwaar,
de voor rijpheid was, „want slechts
in vrijhoid kan worden opgevoed
tot ware rijpheid". Spreker noem.
de de ontwerp-overeenkomst; „het
kleins e getneane veelvoud van de
wenschen v.an onze beide volken".
Kol. Abdoelkadir verklaarde ten
slotte, dat hij het ontwerp geen li
quidatie, doch ombouw van het ko
ninkrijk achtte, en wiel de liquida,
tie van de koloniale verhouding.
„Ik durf niet te denken aan de
verwerping van het ontwerp, #m-
dat ik overtuigd ben. dat. de ges
volgen catastrofaal zullen zijn."
Het Amerikaansche ministerie
van oorlog heeft medegedeeld:
Thans werken in de V- St. 270
geleerden uit Duitschland en
Oostenrijk; men stelt zich voor
dit aantal te verviervoudigen.
