l7A RA-rapport
AVONTURIER
Leeningen der Wereldbank
De goed toegeruste
Het zone-accoord geteekend
over het radio-vraagstuk
Tobias met den Engel
pAGINA 6
DONDERDAG 5 DECEMBER 1946
#AAR EEN SELF SUPPOR-
v TING DUITSCHLAND
De kwestie der herstel
betalingen
Federatie op nieuwen
grondslag
WIE HEBBEN AAN
GEKLOPT
'Aanslag te Medan op
chef generale staf
Anton van Duinkerken:
zei gevonden voor
de reis die hij ging
ondernemen. Reeds
toen wij in de
jeugd het schoone Bijbelsch verhaal vernamen, werden wij
getroffen door die stille, rijzige gestalte, welke Rafaël had
aangenomen om Gods ingrijpen in de rampspoeden van Sara
en den ouden Tobias te verwezenlijken. Later bij het bezien
der wonderlijke platen welke Gustave Doré ontwierp in de
reeks zijner bijbelillustraties, vonden wij die prille ontroering
terug. Daar zagen wij Tobias, zittend aan den oever van den
Tiger, een voet nog in het water, dat kronkelend verdween
In het woeste, romantisch belichte landschap; zijn beide
handen drukken den juist uit den stroom geruken,
spartelenden visch neer en hij ziet op naar den achter hem
staanden reisgezel, die de hand aan den wandelstaf
neerblikt en met een gezaghebbend gebaar Tobias gelast
hart, gal en lever te bewaren om hun genezende kracht.
FIETSEN ZONDER BON"
Binnenkort zullen de Groote
\Vier een aanvang moeten maken
Biet hun besprekingen over de
(vredesverdragen met Duitschland
*n Oostenrijk, Vooral van Ameri
kaansche zijde is sinds weken een
«terken aandrang uitgeoefend om
Iftit punt op de agenda te plaatsen,
Jto het schijnt, dat Byrnes zelfs een
■tok achter de deur heeft gezet,
(«relke Moskou met een zekere be
zorgdheid vervult. Naar verluidt,
teeft-hij een snelle afhandeling
van de verdragen met de gewezen
as-satellieten geëischt; gebeurde dit
ni t, dan zouden de V S. afzon
derlijke vredesverdragen met hun
«x-vijanden sluiten. Dat was een
experiment, dat zelfs Rusland,
liet we Ik overigens niet gauw voor
Internationale verwikkelingen te.
rugschrikt, onder de huidige om
standigheden nog niet heeft aange-
ÜhirfY
Daaraan schrijft men het ook
#pe, dat de communistische gedele
geerden de laatste weken te New
ixoctc heel wat soepeler zijn ge
dweest dan indertijd te Parijs, en
werkelijk haast aohter den arbeid
Rebben gezet. Byrnes heeft zelfs
p een pers-conferentie het
irste contact van den Amerikaan-
•ohen staatssecretaris met de jour
nalisten, sinds de raad van minis
ters van buitenlandsche zaken een
naand geleden bijeenkwam ver
klaard. dat, naar hij hoopte, de
verdragen voor Italië, Roemenië,
Bulgarije, Hongarije en Finland
voor het einde van deze week ge-
-eed zouden komen. En dan zou
men aan de besprekingen in zake
©ui'-schland kunnen beginnen!
Op dezelfde persconferentie deed
Byrnes tezamen met Bevin mede-
Beeling van de Amerikaansch-
Britsche overeenkomst tot econo
mische samensmelting van de
Amerikaansche en de Britsche be
zettingszone van Duitschland. De
beide zones zullen met ingang van
H Januari 1947 voor alle economi
sche doeleinden als één enkel ge
bied worden behandeld. De hulp
bronnen van het gebied zelf en
alle import (o.m. die van voedsel)
zullen worden samengevoegd ten
einde gelijkheid van levensstan
daard voor alle betrokken Duit-
schers te verkrijgen. De verant.
woordelijkheid voor den buiten-
landschci handel zal van den aan
vang af bij een gemengd Anglo-
iAmerikr -i i sch import-exportbureau
liggen. oC bij een zoodanig bureau
als de beide opperbevelhebbers
moodig oortleelen.
Bi; de formeele bekendmaking
laan dt .-.amensmelting werd ver
klaard dat Byrnes en Bevin de
levereenkomst beschouwden als den
eersten stap, naar de unificatie van
Duitschland als één groot geheel.
Men hoopt derhalve, dat het ac
eoord zal leiden tot besprekingen
met de andere bezetfingsmogend-
weden over die uitbreiding van
'deze of dergelijke regelingen tot
Je andere bezettingszones.
Het doel der overeenkomst is
Ben economisch program ten einde
de twee zones in drie jaar tijds
!>elf supporting te maken. Men ver
vracht niet slechts, dat de bezet-
tingskosten daardoor geleidelijk
lager worden, maar evenzeer, dat
•ldus mogelijk zal worden het pro-
jgressief herstel van een gezonde,
niet agressieve Duitsche economie,
iwelke in belangrijke mate tot de
Bconorrrsc-he stabiliteit van Europa
Zal bijdragen.
Men voelt in dit plan, dat vele
Consequenties moet hebben, o.m.
vergemakkelijking van de expansie
van den Duitschen export, ophef-
teg van de handelsbelemmeringen
Met Duitschland, een vasten wis
selkoers voor de mark en een straf
doorgevoerde financieele hervor
ming, bovenal het verlangen van
de V. S, en bijzonder van Enge
land om de kosten van de bezet
ting te drukken en deze op
Duitschland te kunnen verhalen.
Totdusverre bestond de Inderdaad
in de geschiedenis wel unieke si
tuatie, dat de overwinn-aarslanden
hun belastingen tot het ondraag
lijke verhoogd zagen om het over
wonnen land zoo goed en zoo
kwaad als het ging op de been te
houden. Het resultaat van deze
krachtsinspanning is waarlijk poo-
ver geweest; de uitermate kost
bare hulp heeft zoo weinig resul
taat opgeleverd, dat de bezetters
nu voor een tweeden winterslag
staan, terwijl de nood der bevol
king nog practisch even groot, zoo
niet grooter, is als op den dag van
de onvoorwaardelijke capitulatie.
Het is dan ook volkomen begrij
pelijk, dat waar het gezond ver
stand nog niet zoo ver heeft ge
zegevierd dat Duitschland als een
natuurlijke economische eenheid
wordt beschouwd twee der be
zetters gemeenschappelijk een
driejarenplan opstellen, voor de
financiering daarvan een vast be
drag, een milliard dollar, beschik
baar willen stellen (de parlemen
ten zullen dit plan moeten goed
keuren); en de lasten der twee
partijen (ieder de helft) vastleg
gen. Men kan het zonen-accoord
dan ook beschouwen als een po
ging, welke vooral bedoeld is om
de financieele zorgen van Enge
land en Amerika te verlichten.
Duitschland, hoe grondig het ook
is verwoest, heeft nog krachten,
grondstoffen en hulpbronnen ge
noeg om op den duur op eigen
beenen te staan. De geheele we
reld zou er profijt van trekken;
het economisch herstel van Europa
kan er door bevorderd worden.
Een groot probleem in deze "ge
heele aangelegenheid is de terug
betaling door Duitschland van de
reeds uitgegeven millioenen voor
den Duitschen vooral voedsel
import, en van het milliard dol
lars, dat nu in Duitschland geïn
vesteerd zal worden. Voor het
laatste eischt de „Times" nu reeds
prioriteit boven de normale her
stelbetalingen. Waaraan het blad
toevoegt; ,,Het nieuwe plan is
practisch onvereenigbaar met ver
dere herstelbetalingen uit de'Duit-
sche kapitaalinvesteeringen in het I miiiiöèn.
Westen. Dat is een punt, waarop
de Britsche, Amerikaansche en
Russische opvattingen opnieuw
met elkaar geconfronteerd zullen
moeten worden". Echter niet alleen
met Rusland zal gesproken moe
ten worden, ook met Nederland,
Frankrijk en België, de drie groote
belanghebbenden hij West-Duitsch-
land, die herstelbetalingen, in wel
ken vorm ook, dringend noodig
hebben.
Die herstelbetalingen zijn een
voudig restituties; en het gaat niet
aan, dat Londen en Washington
daarover eigenmachtig, zonder de
belanghebbenden te hebben ge
raadpleegd, beschikken. Het herstel
van Duitschland is noodzakelijk
voor het herstel van Europa; men
moet misschien daarvoor nieuwe
offers brengen. Het minste, wat ge-
eischt mag worden, is echter wel,
dat die offers ons niet door onze
bondgenooten zonder raadplegen
worden opgelegd; zelfs als zij mee.
nen, dat wij zelf daardoor op den
duur ook wel gebaat zijn.
Teneinde over de' organisatorische
en andere vraagstukken van den
oknuoep rapport uit te brengen
heefit de V.A.R.A. begin 1946 een
commissie ingesteld. Het rapport,
dat deze commissie onlangs uit
bracht, is thans gepubliceerd-
Ten aanzien van de verhouding
overheid en radio concludeert zij,
dat de overheid haar leidende taak
-t.a-v de radio vooral zal moeten
zien in handhaving van fundamen
tele normen. Hetgeen dient te
gebeuren door vertegenwoordiging
in de leiding van den omroep en
zeker niet door het hanteeren van
De Wereldbank en de Export
Import Bank in de Ver. Staten,
beide instellingen om behulpzaam
te zijn bij het op gang brengen
van den wereldhandel en bij den
wederopbouw der door den oorlog
getroffen landen, totdat deze,
wat de financiering betreft, weer
op eigen beenen kunnen staan,
gaan thans een nieuwe periode
tegemoet.
De laatste maand zijn de eerste
verzoeken voor leeningen ont
vangen; de noodige voorberei
dingen worden thans getroffen
om deze leeningen te financieren.
Tegelijkertijd zijn de werkzaam
heden van de Export Import
Bank, welker functie spoedig door
de Wereldbank zal worden over
genomen, op een ander terrein
gekomen.
Tot heden heeft de Wereldbank
officieel drie leeningsaanvragen
ontvangen, n.l. van Frankrijk voor
500, millioen, Denemarken 50
millioen en van Chili voor 40
Niet-officieele verzoeken om
leeningen zijn ingediend door
Polen 600 millioen), Tsjecho-
Slowakije 350 millioen), Neder
land 500 millioen) en Iran 250
millioen). Het tempo, waarin aan
deze aanvragen kan worden vol
daan, hangt af van dat, waarmee
materialen en machines welke de
betreffende landen wenschen aan
te koopen, beschikbaar zullen zijn,
maar ook van de mogelijkheden,
welke voornamelijk de beleggings-
markt in de Ver. Staten zal
bieden.
Er zullen eenige maanden voor
bij gaan voor geheel en al aan
deze condities voldaan zal zijn,
doch economische waarnemers
achten de vooruitzichten gunstig.
Het opheffen van de prijscontrole
op practisch alle artikelen wordt
beschouwd als een teeken, dat de
na-oorlogsche periode van tekorten
ten einde loopt. Producenten zijn
van meening, dat in 1947 een zoo
danig niveau zal worden bereikt,
dat aan de binnenlandsche vraag
kan worden voldaan. Men ver
wacht dat een volgende stap zal
bestaan in het opheffing der
exportbeperkingen.
Op den chef van den general-en
gfcf. generaal.majoor D. C. Buur-
B*n van Vreeden, is een mislukte
aanslag ondernomen, t0en hij met
Ben gezelschap in den Westelijken
■ector van Medan de grenslijn in-
Kpecteerde. Er werd niemand ge
troffen.
De Ned. stellingen in de Zuide
lijke en Zuid -Oostelijke sectoren
Ban de stad hebben herhaal delijk
Onder nachtelijk vuur van auto-
|natisehe wapens en sluipschutters
(Belegen. Hiertegen werd meestal
Keen tegenactie ondernomen
In een langdurige bespreking
toet een verbindingsofficier van
Be T. R I werd er van Ned.
tijde nadruk op gelegd, dat de
Indonesische verklaring, volgens
JW&lke ae Nederlanders de vijan
delijkheden geopend hadden, vol-
fcomen ongegrond was. Na deze
Bespreking werd het vuren voor
«enigen tijd gestaakt.
leid wil worden dan door de lou
tere zwerfdrift. Zooals Van Duin
kerken het vermogen bezit de kern
van een essay in een sugges ieven
ti el te concentreeren, zoo heeft hij
nu eèn typeerenden naam gevonden
voor het besproken werk. De dich
ter bekent zijn zwerfdrift als To
bias, maar vindt ook als deze den
De jonge Tobias 'dealen gids.
had 'II goeden ge- „Zucht om te zwerven over
Juist op het punt. waar Doré het
verhaat tot dit momentaan gebeu
ren kristalliseerde, vervolgt Anton
van Duinkerken het in zijn gedicht
„Tobias met den Engel".* En vol
gens een bekend procédé voert hij
den jongen Tobias op beginnend
aan het relaas van het wonderlijke
avontuur zijns levens bij de episo
de van den visch;
,,lk stond temidden van den
weg; ik had
Den visch on lieverd en mijn
handen waren
Nog rood van arbeid, nat van
zweet mijn haren.
Dan volgt het verhaal zooals
wij dat allen kennen, waarbij Van
Duinkerken door een juist gebruik
der „retrospectieve aspecten" ook
de voorafgaande gebeurtenissen op
roept.
Een enkele aanhaling moge vol
gen van een plaats, waar de dich
ter zich uit kon spreken en onze
volgzame verbeelding uittillen bo
ven het Bijbelsch gebeuren, zonder
nochtans de heilige geschiedenis te
schaden. Tobias herinnert zich
Rafaëls woorden, „die de loomte
braken van 't blakend landschap in
de zuiderzon";
„Gelijk er krachten, die de
ziekten vreezen,
schuilgaan in 't bitterst van
dien stillen visch,
Welt in de ziel een bitterheid,
die is
Heelkracht o,m trager
smarten te genezen",
„Slechts wie aan het
bittere der ziel verzaakt
Ontwaart de kern des
levens als ellende,"
Dit gedicht boeide mij, behalve
door zijn edele gedragenheid en
gave poëtische vormgeving, vooral
ook, omdat zich hierin de aard van
Van Duinkerkens dichterschap ma
nifesteert. Het is het overwegend
verstandelijke, het zich nooit laten
gaan in -de lyrische vervoering, een
dwingend hanteeren der taal,
waardoor men hem slechts zelden
betrappen kan op de „dichterlijke
vrijheden" der modernen, door
Anthonie Donker onlangs critisch
besproken.
Van Duinkerken heeft (toen hij
nog een Jongere was) in een Ge
meenschapsartikel van 1931 een
karakteristiek gegeven van den
modernen dich er en schoonheids-
genieter, wien hij verwijt een te
veel aan hartstocht en een tekort
aan verstandelijkheid. De poëeten
die scheep gaan „naar Cytheria, het
eiland van de loutere verrukking,
vreezen eiken ballast des ver
stands, ze schuwen elke duiding
van den wil. Ze waaien op winds-
avontuur.De geheel door hun
natuurlijken hartstocht gedreven
zoekers naar den zuiveren zang
aldus v. D. huldigen de leer
der noodzakelijke ongereptheid der
bezieling, welke In onze letterkun.
de reeds een halve eeuw wend be
leden.
Van Duinkerken behoort dan
ook tot die dichters bij welke
verstand en wil de drift van het
gevoel ln den juisten koers houden
en die hij zelf vergeleek met be
hoorlijk uitgeruste avonturiers. Het
eerste gedicht uit den bundel „To
bias met den Engel" illustreert in
nieuwe wegen
Gaf aan mijn jonge spieren
kracht van brons.
Mijn hart had met mijn
vaders hart gebroken,
Hoe mak mijn leeftijd
onderdanig scheen,
Doch hij verstond mijn
zwerfdrift en als geen
Zoo teeder heeft de blinde
man gesproken
Over het innigst van elks
paradijs.
Ik vond mijn metgezel en
ging voor 't eerst op reis."
Van Duinkerken bleef de goed
toegeruste avonturier en men kan
zijn zoeken naar staf en geleide
zien in de vele gedichten, waar hij
aijn „prétexte" (bij meer lyrische
dichters slechts accidenteel) be
wust elders dan in het gebigd der
eigen zintuigeüj'ke waarneming
gaat leenen. In dezen bundel, welke
een 70-tal verzen bevat waaronder
reeds gepubliceerde, treffen ons,
buiten het titelgedicht, in dit .op
zicht het .,Sint_Antoniustied"
een vizioenaire uitbeelding van
Antonius' bekoring maar met als
uitgangspunt eenige Latijnsche
strophen van An honius Busnoys;
een aantal bewerkingen (vertalin
gen), waarvan zelfs een afzonder
lijke reeks „Bezuiden Valencijn";
de Sequentie der Verrijzenis; een
groep „Binnen den Tijd", tijdge
dichten uit de periode 19371945,
waaronder he: merkwaardige ,,ln
Memoriam Amici Joseph Roth" en
het bekende, stoere „Nieuw Neder-
landsch Lied".
„Onder de bloeiende Jasmijn"
waarmede de bundel besluit, geeft
eenige gedichten, waar de „prétex
te" een meer toevallig karakter
heeft, maar waarin de dichter dan
ook in slechts enkele regelen zijn
ontroering weergeeft!
Van Duinkerken kan ondanks
zijn „verstandelijke" opzet gedich
ten schrijven, die d-at innig con
tact met den lezer veroorzaken,
waaruit een herschapen schoonheid
stijgt. „Tobias met den Engel" geefl
daar nieuwe bewijzen van. De
fraaie uitgave is een mooi bezit
voor den liefhebber, al zou een
royalere letter op hel zware, grijze
papier den bladspiegel ten goede
zijn gekomen.
PIET J. W. BOEREN.
•Anton van Duinkerken:
TOBIAS MET DEN ENGEL,
1 Binnen den Tijd, Bezuiden Valen.
cijn. Onder de Bloeiende Jasmijn, krijgen, verminderd met een derde
(Het Spectrum, Utrecht-) jvaa bedoeld bedrag.
sen radio-censuuir, welke in een
democratisch staatsbestel als het
onze niet past.
Wat nu de oplossing van het
omroep vraagstuk zelf betreft,
komt de commissie tot een stelsel
dat is gebaseerd op omroep-
organen der verschillende geeste
lijke en maatschappelijke stroo
mingen. Deze organen, die tevens
luis' eraarsvereen-igingen zijn, mogen
echter geen concurreerende om-
roepvereenigingen wezen, die de
voor-oorlogsche bezwaren zouden
terugbrengen.
Elk orgaan draagt de veranft-
woordelijklheid voor de principieele
uitingen der eigen geestelijke of
maatschappelijke strooming en
gezamenlijk dragen zij die voor-
die atgermeene programmastof
Daarbij dient de garantie te bestaan
da't de als algemeen aan te merken
programimadeelen niet weer het
stampei van een omroep vareeni—
ging mogen dragen, als gemeen
goed van het geheel e volk worden
aangekondigd
Als naam van het lichaam,
waarin deze organen federatief
samenwerken worcüt voorgeS'.ieVi:
Nederlandsche of Nationale Radio-
Unie. Tqt deze Unie treden toe
alle onnraapotrganen van 'ft :este-
lij ke of maatschappelijke stroo-
m i ngien diie daartoe op grond van
de wet bevoegd zijn.
Omroeporganen zullen daarbij
alleen kunnen worden aanvaard
als representanten van uitgespro
ken en erkende geestelijke en
maatschappelijke stroomingen. Zoo
is voor een vereeniging als de
AVRO m dit stelsel alleen plaats,
wanneer ze optreedt als het om-
roeporgaan van een dergelijke
strooming, b.v. het liberalisme
Door periodiek den zendtijd op
nieuw toe te wijzen moet de moge
lijkheid bestaan veranderingen in
de geestelijke en maatschappelijke
stroomingen ook in het omroep
bestel tot uiting te brengen.
Aangezien de regeering een
grooten invloed moet hebben op
den wereldomroep, de exploitatie
der zenders en de vaststelling in
ning en controle der luisterbijdra.
gen. kan voor deze deelen der
omroeptaak een gemengd bedrijf
van N R-U- en overheid worden
gesticht.
De omroep voor het binnenland
wordt verzorgd door de erkende
omroeporganen, waaraan bij wette
lijke regeling zendtijd wordt toe
gewezen. In het bestuur der
N.R U. is ook de regeering ver
tegenwoordigd. Besluiten worden
genomen met meerderheid van
stemmen.
Een van de taken der N-RU. is
de door de aangesloten vereeni-
gingen ingediende bijzondere en
algemeene programmastof tot een
nationaal en harmonisch geheel
samen te voegen (programma
coördinatie instantie, (PCI.). De
kosten der programma-verzorging
evenals die van 't technisch appa
raat worden bestreden uit de ver
plichte luisterbijdragen.
Als omroeporgaan van de Party
van den Arbeid zal de VARA fun-
geeren, welke in dienst wordt ge
steld van de geestelijke en maat
schappelijke stroomingen in de
partij. Daarnaast wil de VARA het
"mroeporgaan zijn van het NVV.
Namens den officier van justitie
te Maastricht maakt de groepscom
mandant der rijkspolitie te Meers-
sen bekend, dat drie personen,
werkzaam bij een handelsbedrijf in
het Zuiden des lands, onder be
drieglijke voorwendsels bestellin
gen opnamen voor in huurkoop te
leveren rijwielen. Genoemde per
sonen zijn momenteel gedetineerd
in het huis van bewaring te Maas
tricht.
Daar het niet uitgesloten !s, dat
andere vertegenwoordigers van ge
noemd handelsbedrijf ook elders in
ons land werkzaam zijn, wordt het
publiek aangeraden, alvorens tot
net aaugsan van huurkoopovereen.
komsten of het doen van bestellin
gen over te gaan, zich terdege van
de voorwaarden te overtuigen.
De handelaren gaan als volgt te
werk; Voorgespiegeld wordt, dat
alleen landbouwers en getroffenen
in aanmerking komen voor een rij
wiel. dat deze rijwielen buiten de
distributie om worden afgeleverd
en dat aflevering binnen 3 maan
den na bestelling volgt en de prijs
f 95.bedraagt.
In werkelijkheid kannen de juiste
voorwaarden hierop neer, dat het
rijwiel zal warden geleverd, zoodra
de distributiebepalingen zulks toe.
laten, dat het rijwiel wprdt gele
verd, wanneer de koopsom is be
taald (als koopsom wordt aangeno
men de kostprijs van een rijwiel
op het tijdstip van aflevering), dat,
wanneer genoemd handelsbedrijf
niet in staat is het rijwiel door om.
standigheden te leveren, de bestel.
Ier zijn gestort bedrag kan terug-
